Liahona
Naʻe Tokoniʻi Au ʻe he Hisitōlia Fakafāmilí ke u Maʻu ha Ongoʻi Lahi Ange ʻOku Ou Kau
Māʻasi 2024


Fakaʻilekitulōnika Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

Naʻe Tokoniʻi Au ʻe he Hisitōlia Fakafāmilí ke u Maʻu ha Ongoʻi Lahi Ange ʻOku Ou Kau

Naʻe lava ke u maʻu ha ngaahi fehokotaki loloto ange ʻi he ngaahi mana ʻi heʻeku ngāue ʻi he hisitōlia fakafāmilí.

ʻĪmisi
ko ha fefine ʻoku sio ʻi ha tohi manatu

ʻOku ou manatuʻi hono fai ʻe heʻeku faʻeé ʻa e talanoa ki he tūkunga hono fāmilí ʻi Mekisikoú. Naʻá ne talamai ʻa e founga naʻe kaihaʻasi ai ʻe ha tokotaha ko e kāinga ʻa e konga fonua ko e tofiʻa ʻo ʻene tamaí pea mo e ʻikai ke ʻiloʻi ʻe heʻene tamaí ʻa ʻene kui tangatá. Pea naʻe fakaʻosi maʻu pē ʻa e talanoá ʻaki ha talanoa fakamamahi ʻo ha haʻu ha kau kengi ʻo tutu ʻa e fale ʻo hono fāmilí mo e meʻa kotoa pē ʻi loto ʻi aí ʻo ʻauha—kau ai ʻenau ngaahi lekooti hisitōlia fakafāmilí.

Naʻá ku pehē kuo mole kotoa ʻemau fakamatala fakatohihohoko ʻi he tafaʻaki ʻo ʻeku faʻeé.

Ko e taimi kotoa pē naʻá ku fakaava ai ʻa e FamilySearch, ko e toʻu tangata pe ʻe ua ʻi hono tafaʻakí naʻá ku lava ʻo toe foki ki aí. Ka koeʻuhí ko e ngāue hisitōlia fakafāmili faivelengá, naʻa mau lava ʻo fakahokohoko ʻa e laine ʻeku tamaí ʻo aʻu ki he 300 BC. Naʻe mafatukituki ʻa e faikehekehé! Ka naʻá ku fakakaukau ʻoku ʻikai ha ngāue te u lava ʻo fai, ko ia naʻe ʻikai ke u ala ki heʻemau fuʻu ʻakau fakafāmilí ʻi ha taʻu ʻe 10 tupu. Naʻe hangē ʻeku ngaahi kuí ko ha manatu ne ngalo ʻa ia naʻe ʻikai fiemaʻu ke toe vakaiʻí.

Ka kuó u ako ʻoku ʻi ai ha ngaahi tāpuaki mālohi ʻoku maʻu mei hono ʻiloʻi ʻetau ngaahi kuí.

Ko Hono Maʻu ʻo e Kau Atú—mo e Faifakamoʻuí

ʻOku ou saiʻia ʻi he lea ʻa Gerrit W. Gong ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá kau ki hono fai ʻo e ngāue hisitōlia fakafāmilí:

ʻOku ʻikai ke ngata ʻetau moʻuí ʻi heʻetau maté.

ʻOku kei moʻui lelei pē ʻetau ngaahi kuí, pea ʻoku taau ke tau manatua kinautolu. ʻOku tau manatua hotau tukufakaholó ʻo fakafou ʻi he ngaahi hisitōlia ʻoku fakamatala ngutú, ngaahi lekooti fakaehaʻá mo e ngaahi talanoa ʻa e fāmilí, ngaahi fakamanatú pe feituʻu faiʻanga fakamanatú, ngaahi kātoanga ʻoku ʻi ai ha ʻū tā, meʻatokoni pe ʻuuni meʻa ʻoku nau fakamanatu mai hotau ngaahi ʻofaʻangá.”1

Ko e fakamanatu ko ʻení ko e tefitoʻi ʻuhinga ia ne u pehē ai ke u feinga ke maʻu ha fakamatala lahi ange ki heʻeku ngaahi kuí. He ʻikai kovi ke feinga, ko ia? Naʻe aʻu ʻo u fakatokangaʻi kuó u maʻu ha ongo māfana ʻi hoku lotó ʻa ia naʻá ne ueʻi au ke u vakaiʻi ha laine fakafāmili pau. (ʻOku ou ʻiloʻi ʻi he taimí ni ko e Laumālié ia.)

Ko e taimi kotoa pē naʻá ku muimui ai ki he ngaahi ueʻi ko ʻení, naʻe faifai peá u maʻu ha kui naʻe fiemaʻu ke fakakakato hono ngaahi ouaú ʻi he temipalé. Pea ʻi he hokohoko atu ʻeku kumi kinautolú, naʻá ku ongoʻi naʻe kamata ke tupulaki ʻeku fehokotaki mo ʻeku ngaahi kuí. Fakafokifā pē kuó u fakatokangaʻi honau tuʻunga moʻoní pea mo e moʻoni ʻemau fehokotakí. ʻI heʻeku fakahoko ʻeku hisitōlia fakafāmilí, naʻá ku ongoʻi hangē naʻe ʻi ai ʻeku ngaahi kuí, ʻo tokoniʻi au ke u fakalakalaká.

Ko e meʻa pe naʻá ku maʻú ʻa e ngaahi hisitōlia fanongo pē mo tohi ka e fakangatangata ʻo ʻeku faʻeé ke hoko atu. Kae koeʻuhí “ʻoku fakahoko ʻe he fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofuá ʻa e ngaahi fuʻu meʻa lalahi” (vakai, ʻAlamā 37:6), ko e kiʻi fakamatala siʻisiʻi ko iá ko e meʻa ia naʻá ku fiemaʻu ke fakaafeʻi ha mana maʻa hoku fāmilí.

ʻI heʻeku tānaki māmālie atu ki he fuʻu ʻakau fakafāmili ʻo ʻeku faʻeé, ne u maʻu ha pōpoaki mei ha taha naʻe ʻikai ke u ʻilo ʻi he FamilySearch. Naʻe fakatatali ʻe he tokotahá ni ha hingoa fakafāmili ʻo ʻeku faʻeé ʻa ia ne u ʻave ki he temipalé, pea naʻa nau kole tokoni mai ke maʻu ha fakamatala lahi ange fekauʻaki mo honau fāmilí.

ʻE toki lava pē ke fakatatali ʻa e ngaahi hingoa ʻi he temipalé ʻe he hako ʻo e hingoa ko iá, ʻa ia ko hono ʻuhingá naʻá ku kāinga mo e tokotaha ko ʻeni naʻe fetuʻutaki tohi maí. Naʻá ku fuʻu ʻohovale! Naʻe tui maʻu pē hoku fāmilí ko kimautolu pē ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí ʻi he tafaʻaki ʻo ʻeku faʻeé pea naʻe ʻikai ha taha mei hono tafaʻakí naʻe nofo ʻi ʻAmelika. Ka naʻa mau hala.

Naʻe hoko ʻa e tokotahá ni ko ha kāinga mamaʻo—naʻe hiki honau fāmilí ki he ʻIunaiteti Siteití ʻi he meimei taʻu ʻe 40 kimuʻa pea fakahoko ia ʻe heʻeku faʻeé pea ko ha kau mēmipa mālohi kinautolu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. Ka ko e meʻa pē ʻoku fakamatalaʻi ko ha maná, naʻa nau fetuʻutaki mai kiate au ʻi he taimi naʻa nau ʻaʻahi mai ai ki hoku siteití, pea naʻa mau maʻu ʻa e faingamālie ke mau feʻiloaki.

Naʻa mau fetāngihi ʻi he faifai pea mau fesiofakí. ʻI heʻemau vahevahe ʻemau ngaahi talanoá, naʻa mau fakatokangaʻi naʻe lahi ange ʻa e meʻa naʻa mau faitatau aí ʻi he meʻa naʻa mau fakakaukau ki aí. ʻOku ʻi ai ha meʻa fekauʻaki mo hono kumi ʻa e kau mēmipa fuoloa ʻo hoku fāmilí ʻoku nau ʻai ke tupulaki hoku lotó ʻi he ʻofá—ko ha ʻofa ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi ke fakamoʻui ʻa e tuenoá mo e lotofoʻí pea fakamanatu mai hoku tuʻunga fakalangí mo e ngaahi fehokotaki taʻengatá.

Ko e Mahuʻinga ʻo e Ngaahi Talanoa ʻo ʻEtau Ngaahi Kuí

Kuó u ongoʻi ha fiefia lahi ʻi he ngāué ni. Hangē ko e lea ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofāsoní, “ʻOku tokoni ha faʻahinga feilaulau pē ʻoku tau fai ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí ke fakapapauʻi hotau tuʻungá mo Ia naʻá Ne foaki ʻEne moʻuí ko ha huhuʻi maʻá e tokolahi.”2

Ko e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻi heʻetau fai ʻa e ngāue ʻo e hisitōlia fakafāmilí “ʻoku mātuʻaki fakaofo koeʻuhí ko hono lahí, natula paú, pea mo e ola ʻi he moʻui fakamatelié,”3 ʻo hangē ko ia naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Teili G. Lenilani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Naʻe tāpuakiʻi ʻe he ʻEikí hoku fāmilí ʻaki ha kāinga te nau lava ʻo tokoniʻi kimautolu ke mau ongoʻi ofi ange ki ʻapi pea mo siʻisiʻi ange ʻa e ongoʻi tuenoa kuo mau faʻa ongoʻí.

ʻOku ou tui ʻe malava ke aʻusia ʻe he tokotaha kotoa pē ʻa e faʻahinga mana ko ʻení kapau te nau ʻahiʻahiʻi ʻa e hisitōlia fakafāmilí.