Na maua e Iosefa Samita le faaaliga na faamaumauina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3 ina ua uma ona leiloloa ia Matini Harisi itulau e 116 o tusitusiga ia na faaliliuina e Iosefa mai papatusi auro. I le faaaliga lenei, na fetalai mai le Alii o Lana galuega o le a manumalo e ui lava i le amioleaga o tagata. Na aoaiina foi e le Alii ia Iosefa ma lapataia o ia i le mea o le a tupu pe afai e le salamo. Mulimuli ane, na faamatala mai e le Alii Ona faamoemoega i le aumaia o le Tusi a Mamona.
Na iloa e Iosefa Samita e le mafai ona taofia le galuega a le Atua
Valaaulia tagata o le vasega e mafaufau loloto i tulaga atonu e faaosoosoina ai i latou e faalogo i se uo nai lo le mulimuli i poloaiga po o le fautuaga a o latou matua po o taitai.
Aisea e faigata ai i nisi taimi ona tetee atu i a tatou uo pe a latou taumafai e faatosina i tatou e faia se mea sese?
Fai atu i tagata o le vasega e faasoa mai ni mea latou te iloa e uiga i mea na tutupu e tau atu i le leiloloa o itulau e 116 o tusitusiga o le Tusi a Mamona.
A o tali mai tagata o le vasega, atonu e te manao e faaopoopo atu i a latou tali ia nisi o faamatalaga nei:
Mai le ogatotonu o Aperila 1828 i le ogatotonu o Iuni 1828, na faaliliu ai e le Perofeta o Iosefa Samita ia papatusi a o nofo i Haramoni, Penisilevania. Sa fai ma tusiupu ia Iosefa a’o ia faia le faaliliuga ia se faifaatoaga ma se faipisinisi faamanuiaina na igoa ia Matini Harisi. O Matini e 22 tausaga na matua ai ia Iosefa, ma sa ia tuuina atu ia Iosefa ma Ema se $50 (o se aofaiga tupe tele lea i lena vaitaimi) e fesoasoani ia i la’ua e siitia atu ai i Haramoni, Penisilevania (i le mea sa nonofo ai le aiga o Ema), ma faapea ona fesoasoani ai e lagolago atu ia Iosefa ao ia faaliliuina ia papatusi. Ia Fepuari 1828, sa uunaia ai e Iosefa ia Matini e ave ni kopi o togitogiga mai papatusi i polofesa i Niu Ioka (tagai i le Iosefa Samita—Talafaasolopito 1:63–65). Sa faateteleina le popole o Lusi Harisi, le faletua o Matini i le fiailoa ma le aafiaga i mea tautupe o Matini i le faaliliuga o papatusi. O lea na latou amata ai ma isi ona uunaia ia Matini mo se faamaoniga o le i ai o papatusi. Ina ia faamalie o latou popolega, i le ogatotonu o Iuni na talosagaina ai e Matini ia Iosefa e faataga o ia e ave atu itulau e 116 o tusitusiga ua maea e faaali atu e fai ma faamaoniga.
Valaaulia tagata o le vasega e vaai faalemafaufau i le tulaga faigata sa i ai i le Perofeta i le taimi na talosaga ai Matini Harisi e ave ia itulau o tusitusiga. Ina ia fesoasoani i le anofaamatalaga, ia mafaufau e valaaulia se tagata o le vasega e faitau le tala mai le talafaasolopito o le Perofeta o Iosefa Samita:
Ata
Perofeta o Iosefa Samita
“Sa naunau [Matini] ina ia ou fesili atu i le Alii, e ala i le Urima ma le Tumema, pe mafai ona ia [ave ia tusitusiga i le fale ma faaali atu ai]. Na ou fesili, ma o le tali na aumai e le tatau ona alu ma ia. Ae peitai, na le faamalieina o ia i lena tali, ma sa naunau ai ina ia ou toe fesili foi. Na ou toe faia foi, ma o le tali lava e tasi pei o le taim muamua. Ae peitai, na le mafai ona faamalieina o ia, ma sa tauanau pea ina ia ou toe fesili tasi lava” (i le History of the Church, 1:21).
Aisea e te manatu ai na faaauau ai pea ona fesili atu Iosefa Samita i le Atua i lea lava fesili e tasi, e ui lava i le uma ai ona maua mai o se tali manino?
Ia faamatala atu, i le uma ai o le faafia ona augani mai o Matini, na toe fesili atu Iosefa i le Alii mo le taimi lona tolu, ma na tuuina mai e le Alii se faatagaga mo Matini e ave ai tusitusiga “i luga o le faia o ni aiaiga patino” (History of the Church, 1:21). Na folafola atu e Matini o le a na o lona toalua lava ma isi tagata toaitiiti o le aiga o le a faaali atu i ai le tusitusiga. Sa foi atu Matini i Niu Ioka ma tusitusiga. E lei leva ona alu ese atu Matini, ae fanauina e Ema Samita se atalii, o Alevini, o le sa le’i leva ona fanau mai ae maliu. Sa toeitiiti lava a maliu ai ma Ema ia, ma e lua vaiaso sa nofo ai Iosefa i autafa o lona moega. O le taimi lenei, ua tolu vaiaso talu ona alu Matini ma na leai se tala na la faalogo i ai mai ia te ia. Sa tauanau e Ema, o le na faasolosolo lemu lava ona manuia, ia Iosefa e alu i Niu Ioka e vaai pe aisea ua le maua mai ai se tala ia Matini. Sa malaga atu Iosefa i le fale o ona matua, ma o le taimi lava na taunuu ai iina, sa ona feauina loa Matini. Na alu le taeao atoa faatoa taunuu ane Matini. Ina ua ia taunuu ane, sa latou saofafai e tausasami faatasi ma le auaiga o Samita, peitai sa vave ona faataatia i lalo lana sipuni. Ina ua fesiligia o ia pe o i ai se mea na tupu, sa tagi leotele o ia ma iu ina tautino mai na leiloa ia te ia itulau e 116 o tusitusiga. (Tagai i le History of Joseph Smith by His Mother, ed. Preston Nibley [1958], 124–29 mo nisi faamatalaga e uiga i lenei tala.)
Mafaufau i tulaga faigata nei mo le Perofeta o Iosefa Samita. O le a sou manatu, o a ni ou lagona i lenei tulaga?
Faailoa atu i tagata o le vasega, ina ua taunuu atu i Haramoni e aunoa ma itulau e 116 o tusitusiga, na tatalo Iosefa Samita mo le faamagaloga. Ona sa “lelava le Alii i le ole [soo atu o Iosefa] mo le avanoa e ave ai e Matini Harisi tusitusiga” (History of the Church, 1:21), o lea na ave ai e Moronae le Urima ma le Tumema, ma aveesea ai le meaalofa o le faaliliu mai ia Iosefa. Ae ui i lea, na folafola mai e Moronae o le a mafai ona toe maua e Iosefa i latou pe afai o le a “lotomaualalo ma salamo” (History of Joseph Smith by His Mother, 134). O se taimi mulimuli ane, na maua ai e Iosefa le faaaliga lea ua ta’ua nei o le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3.
Valaaulia se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:1–3. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea na finagalo le Alii ia malamalama i ai Iosefa Samita.
E faapefea ona e aoteleina le savali a le Alii ia Iosefa Samita i nei fuaiupu? (A o faasoa mai e tagata o le vasega o latou manatu, ia faamamafa atu le aoaoga faavae lenei: O faamoemoega o le Atua e le mafai ona taofia. Atonu e te manao e fautua atu ia faailoga e tagata o le vasega lenei upumoni i le fuaiupu 1. Atonu e aoga le faamalamalama atu, i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:1, o le upu taofia o lona uiga o le polokaina mai le faataunuuina.)
Na mafai faapefea e lenei upumoni ona fesoasoani ia Iosefa Samita i lea taimi faigata? Aisea e taua ai ia i tatou uma ona malamalama i lenei upumoni?
Ua aoai e le Alii ia Iosefa Samita ma apoapoai mai ia te ia e salamo
Ia faamalamalama atu faapea, e ui ina fetalai mai le Atua o Lana galuega e le mafai ona taofiaina, ae sa finagalo foi o Ia ia malamalama le Perofeta i mea sese na ia faia ma taunuuga o na mea sese. Valaaulia se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:4–6. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma faailoa mai upu ma fasifuaitau atonu sa faigata i le faalogo a Iosefa Samita. Valaaulia ni nai tagata o le vasega e faasoa atu upu ma fasifuaitau na latou filifilia ma pe aisea.
O le a le itu na “alu pea [ai Iosefa] i faatauanauga a tagata”? (MF&F 3:6).
Valaaulia se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:12–15 . Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga ma saili fuaitau o loo faamamafa mai ai le mafuaaga na matuai ogaoga ai mea na fai e Iosefa. Ona valaaulia lea o tagata o le vasega e lipoti mai mea na latou mauaina.
Valaaulia se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:7. Valaaulia le vasega e faailoa mai mea na fetalai mai le Alii sa tatau ona faia e Iosefa Samita i le taimi na tauanau malosi mai ai e Matini Harisi. (A o lei faitauina e tagata o le vasega, atonu e te manao e faamalamalama atu, i le fuaitau lenei o le upu tagata e faatatau i tagata.) A uma ona faailoa mai e tagata o le vasega le fautuaga a le Alii, tusi le mataupu faavae lenei i luga o le laupapa: E tatau ona sili atu lo tatou matatau i le Atua nai lo tagata. (Atonu e te manao e fautua atu i tagata o le vasega e faailoga upu po o soafuaiupu o loo i le fuaiupu e 7 o loo aoao mai ai lenei mataupu faavae.)
O le a sou manatu i le uiga o le ia sili atu le fefe i le Atua nai lo tagata?
Ina ia fesoasoani i tagata o le vasega ia malamalama i le uiga o le ia fefe i le Atua, valaaulia se tagata o le vasega e faitau le faamalamalamaga lenei mai ia Elder D. Todd Christofferson o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:
Ata
Elder D. Todd Christofferson
“E tele nofoaga i tusitusiga paia ua fautuaina ai tagata e matatau i le Atua. I o tatou aso e masani lava ona tatou faauigaina le upu fefe o le “faaaloalo” po o le “migao” po o le “alofa”; o lona uiga, o le mata‘u i le Atua o le alofa i le Atua po o le faaaloalo mo Ia ma Lana tulafono. Atonu e masani ona sa’o lena faitauga, ae ou te mafaufau pe faapefea nisi taimi e le faauigaina moni ai le fefe o le fefe, i le taimi foi lea e saunoa ai perofeta i le fefe e faatiga i le Atua e ala i le solia o Ana poloaiga. …
“… E tatau ona tatou matua alolofa ma faaaloalo ia te Ia, o lea tatou te fefefe ai e fai soo se mea sese i Lana silafaga, e tusa lava po o a manatu o, po o le uunai malosi mai o isi” (“A Sense of the Sacred” [Faeasaite a le OAE mo le au talavou matutua, Nov. 7, 2004], 6–7, LDS.org; tagai foi i le speeches.byu.edu).
E tusa ai ma le saunoaga a Elder Christofferson, o le a le uiga o le mata’u i le Atua?
E mafai faapefea e le mata’u i le Atua, e pei ona faamalamalama mai e Elder Christofferson, ona fesoasoani tatou te faia ai filifiliga sa’o e tusa lava pe tatou te lagonaina faatosinaga a le tupulaga?
Valaaulia tagata o le vasega e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:8, ma vaavaai mo mea na semanu e faia e le Atua pe ana faalogo Iosefa Samita i le tali muamua i le talosaga a Matini. Valaaulia tagata o le vasega e aotele mai mea e mafai ona tatou aoaoina mai lenei fuaiupu. Atonu e faaaoga e tagata o le vasega ni upu eseese, ae ia mautinoa ua latou malamalama, afai tatou te faamaoni i poloaiga a le Alii, o le a Ia lagolagoina i tatou i taimi o faigata. Atonu e te manao e tusi le mataupu faavae lenei i luga o le laupapa.
Fai atu i tagata o le vasega e mafaufau i se taimi na latou mulimuli ai i poloaiga a le Alii nai lo faatauanauga po o faatosinaga a isi tagata. Valaaulia ni nai tagata o le vasega e faasoa mai pe na faapefea ona latou maua le lagolago a le Alii mo lo latou usiusitai.
Faamanatu atu i tagata o le vasega, i le amataga o le lesona, sa e fai atu ai e mafaufau i ni tulaga atonu sa faaosoosoina ai i latou e faalogo atu i se uo nai lo le usiusitai. Ia tata’i atu o latou mafaufau i le upumoni na e tusia i luga o le laupapa.
E mafai faapefea ona fesoasoani lenei upumoni ia te oe pe a faaosoosoina oe e se uo e fai se mea e te iloa e le sa’o?
Valaaulia tagata o le vasega e tusi i a latou api po o api talaaga mo le suesueina o tusitusiga paia, e uiga i le auala e mafai ona latou faaaogaina ai lenei upumoni i a latou sootaga i le taimi nei ma uo ma aiga.
A maea le taimi, fai atu i se tagata o le vasega e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:9–10. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le folafolaga na tuuina mai e le Alii ia Iosefa Samita e ui lava i le matuia o mea sese na faia e Iosefa. (Atonu e te manao e fautua atu i tagata o le vasega e faailoga mea latou te maua.)
O a folafolaga na tuuina mai e le Alii ia Iosefa Samita? E faapefea ona faatatau lenei folafolaga ia i tatou? (Atonu e fautua mai e tagata o le vasega ni mataupu faavae eseese, ae ia mautinoa e faamamafa atu afai tatou te salamo i a tatou agasala, o le a tatou maua le alofa mutimutivale o le Alii.)
O le manatuaina o le fetalaiga a le Alii ia Iosefa i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:4-6, o le a sou lagona i le uma ai ona e faalogo i lenei folafolaga mai le Alii, pe ana faapea sa e i le tulaga o Iosefa?
Fai atu i tagata o le vasega e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:9, 11 ma faailoa mai lapataiga na tuuina mai e le Alii i le Perofeta o Iosefa Samita.
Aisea e taua ai le manatua o nei lapataiga a’o tatou salamo i a tatou agasala ma saili atu i le alofa mutimutivale o le Alii?
Ua faamalamalama mai e le Alii Ona faamoemoega mo le Tusi a Mamona
Fai atu i tagata o le vasega e faitau le leoa le Mataupu Faavae ma Feagaiga 3:16–20, ma faailoa mai faamoemoega na tuuina mai e le Alii mo le Tusi a Mamona.
Aisea na matua taua ai i le Alii ma Ona tagata le galuega lea sa faia ia Iosefa Samita ma Matini Harisi?
Faaiu le lesona lenei e ala i le valaaulia o ni nai tagata o le vasega e faasoa mai mea ua latou aoaoina ma lagonaina i le aso, ma pe ono faapefea ona latou faaaogaina upumoni ua latou aoaoina. Faasoa atu lau lava molimau e uiga i le alofa mutimutivale o le Alii a o tatou salamo mai i a tatou agasala. Atonu foi e te manao e ta’u atu i tagata o le vasega, o le lesona o le a sosoo ai, o le a latou aoao ai pe na faapefea ona toe saunia e le Alii le tali mo itulau e 116 o tusitusiga ia na leiloloa.
Na tusia e Lusi Maka Samita, o le faletua o Matini Harisi, “o se tamaitai tulaga ese, o se tasi sa masani ona i ai uiga sili o le lotoleaga … ma po o le a lava se tala na fai, sa le’i manino lelei i lana faalogo, e masalosalo o ia, o se mealilo lea sa faamoemoe e taofia mai ia te ia.” Sa masalosalo Lusi Harisi ia Iosefa Samita, ma sa manao lava ia vaai i papatusi. Ina ua alu atu Matini e vaai Iosefa e uiga i le galuega o le faaliliuga, sa alu atu ai foi ma Lusi ma fesiligia ai Iosefa e uiga i papatusi, ma faatonu atu e fia vaai i ai. Sa ia fai atu ia te ia e le mafai, “aua sa le faatagaina o ia e faaali atu ia mea i soo se tasi, vagana ai i latou e filifilia e le Alii e molimau i ia mea.”
O le po lena ina ua uma ona ta’u atu e Iosefa ia Lusi Harisi lenei mea, sa fai ai sana miti, lea sa ia faamatala atu i le au Samita i le taeao: “Sa faaali atu se tagata ia te ia ma ta’u atu ia te ia, ona o lona finau atu i le auauna a le Alii, … ua ia faia ai se mea le sa’o i le silafaga a le Atua. Ina ua uma lena, sa ia fai atu ia te ia, ‘Vaai, o papatusi nei, vaai i ai ma talitonu.’” Ona fai atu lea o Lusi ia Iosefa, sa manao o ia e fesoasoani e lagolago i le faaliliuga.
Ae paga lea, sa le’i umi le suiga i le loto o Lusi Harisi, ma e le’i leva ae ona toe poloaiina se faamaoniga faaletino o papatusi. E lei leva ona siitia atu Iosefa ma Ema i Haramoni, Penisilevania, ae mulimuli atu ai ma Matini e aunoa ma le ta‘uina i lona toalua o le a alu o ia. Ina ua ia iloaina, sa ita ona na tele se taimi na aluese ai lona toalua ma ia te ia, ma sa sili atu foi ona popole ona sa taumafai le au Samita e faavalea lona toalua [e avatu ni tupe].
E le’i umi ae toe foi ane Matini i Niu Ioka, ae ina ua sauni o ia e toe foi atu i Haramoni, sa finau lava Lusi Harisi ina ia la o faatasi. Ina ua la taunuu atu i le fale o Iosefa ma Ema, sa ia faailoa atu o le a le aluese lava seiiloga e vaai i papatusi. Sa ia lagaina le fale atoa, ae na te lei mauaina. Mai lava i lena taimi, sa ia fai mai ai na faavaleaina lona toalua e se “tagata sili ona pepelo.” Ina ua uma le lua vaiaso, ona ave ai lea o ia e Matini i le fale. E ui lava i ana taumafaiga e upuese o ia, ae sa toe foi mai o ia i Haramoni e fesoasoani ia Iosefa. I le toesea ai o Matini, sa faaauau ai ona fealuai solo Lusi “mai lea fale i lea fale, ma faamatala i ai ona faanoanoaga, ma folafola atu sa faia e Iosefa Samita se taufaasese i tagata.” (Tagai i le History of Joseph Smith by His Mother, ed. Preston Nibley [1958], 114–22.)
E lei leva ona aluese atu Matini Harisi ma itulau e 116 o tusitusiga, ae fanaua e Ema Samita se tama tama, o Alevini, o le na maliu i le aso na fanau mai ai. Sa toeitiiti lava a maliu ai ma Ema ia, ma e lua vaiaso sa nofo ai Iosefa i autafa o lona moega. O le taimi lenei, ua tolu vaiaso talu ona alu Matini ma na leai se tala na la faalogo i ai mai ia te ia. Sa popole Iosefa i tusitusiga, ae na te le’i ta’uina atu se mea ia Ema ona o le popole i le maaleale o lona soifua maloloina.
“Ae peitai, i ni nai aso, na ta’ua ai e [Emma] lava ia lea mataupu, ma manao ai i lona toalua e alu e aumai lona tina la te nonofo, ae e tatau ona alu [Iosefa] i Palamaira [Niu Ioka], mo le faamoemoega ia iloa po o le a le pogai o le toesea o le susuga a Harisi ma le leai o se tala mai ia te ia. O le taimi muamua sa tetee i ai Iosefa, ae o le vaaia o ona foliga fiafia, ma lona naunau e aluese atu o ia mai le fale, o lea na iu ai ina malie o ia.
“Sa alu o ia i le taavale solofanua muamua na agai atu i Palamaira, ma, ina ua tuua na o ia, sa amata ona ia tomanatu i le auala na uia e Matini, ma tulaga lamatia lea ua oo i ai o ia [Iosefa] i le tuuina ese atu o tusitusiga ma ona lima … ma, o lona faatauanau soo atu i le Alii, atonu na pau atu ai o ia i le solitulafono, ma faapea ai ona leiloloa tusitusiga.”
Ina ua oso ese mai le taavale solofanua ae savali i maila mulimuli e 20 i le po, sa faapea loa ona taunuu atu Iosefa i le fale o ona matua i Maniseta. “Ina ua uma ona tausami si ana fasi meaai, … sa ia talosagaina i maua e aami ia le susuga ia Harisi. Sa matou faia lenei mea e aunoa ma le faatuai. … Na amata ona matou tapenaina le malutaeao mo le aiga; ma sa matou manatu o le a i ai iina le susuga ia Harisi, matou te aai faatasi, i le taimi lava e saunia ai, aua sa vave lava ona sau ina ua aami mai o ia. O le ta o le valu na matou tuuina ai meaai i luga o le laulau, aua sa matou iloa o le a taunuu mai o ia i se taimi sa le toe mamao. Sa matou faatalitali seia ta le iva, sa le’i oo mai lava—seia oo ina ta le sefulu, sa le’i sau lava—na ta le sefulutasi, ae sa le’i oo mai lava. Ae o le afa o le sefululua sa matou vaaia ai o savalivali lemu mai i le fale ma tilotilo lava i lalo o le eleele. Ina ua oo mai i le pa, sa tu o ia, nai lo o le ui mai i le faitotoa, sa pe’a i luga o le pa, ma saofai ai iina mo sina taimi ae tuu lona pulou i luga o ona mata. Ina ua mavae se taimi, sa ulufale mai loa i totonu o le fale. E lei umi, ona matou saofafai loa lea i le laulau, o le susuga a Matini Harisi ma i matou uma. Sa tago ane i lana naifi ma le tui na pei o le a ia faaaogaina, ae na faafuasei ona ia faataatitiaina i lalo. Na matau atu e Ailama lenei mea, ma fai atu, ‘Matini, aisea ua e le tausami ai; e te gasegase?’ O le taimi lea na oomi ai e le susuga a Matini ona taugamata, ma tagi ma se tiga loloto, ‘Oi aue, ua leiloa lo’u agaga! Ua leiloa lo’u agaga!’
“O Iosefa o le sa le’i faailoaina atu ona atugaluga seia oo i le taimi lenei, na tu faafuasei ae i luga, ma alaga atu, ‘Matini, ua leiloa ia oe lena tusitusiga? Ua e solia lau tautoga, ma ave ifo ai i luga o lo’u ulu ma lou ulu le tausalaga?’
“’Ioe; ua leiloa,’ o le tali lea a Matini, ‘ma ou te le iloa po o fea o i ai.’ …
“Sa fai mai Iosefa… ‘Ua leiloa mea uma! ua leiloa mea uma! O le a se mea e tatau ona ou faia? Ua ou agasala—o au lava na faaosoina le toasa o le Atua. Sa tatau ona ou malie i le tali muamua na ou maua mai i le Alii; aua na Ia ta’u mai ia te a’u sa le saogalemu le aveese atu o tusitusiga mai la’u vaaiga.’ Sa tagi o ia ma ōi, ma fesavalia’i solo i le fola.
“Na iu ina ia fai atu o ia ia Matini e toe foi e toe su’e.
“’Leai’; na fai mai ai Matini, ‘ua leai se aoga; aua ua ou saeia moega ma aluga [i le sueina o tusitusiga]; ma ua ou iloa e le o i ai i o.’
Ona fai atu lea o Iosefa, “‘O lona uiga la e tatau ona ou foi atu ma lenei tala faapenei? E le mafai ona ou faia. A faapefea nei ona ou tu i luma o le Alii? O le a se aoaiga ou te le agavaa ai mai le agelu a le Silisili Ese?” …
“O le taeao na sosoo ai, sa sauni ai o ia e foi atu i le fale. Sa matou faamavae ma loto mafatia, aua na foliga mai o mea uma sa matou faamoemoeina ma le alofa, ma sa avea ma pogai o le tele o le loto faafetai faalilolilo, sa vave ona sola, sola e faavavau” (Lucy Mack Smith, History of Joseph Smith by His Mother, ed. Preston Nibley [1958], 125–29).