Ha’api’ira’a a te mau Peresideni
Pene 23: Te faatupuraa i te Huru Keretetiano


Pene 23

Te faatupuraa i te Huru Keretetiano

Eiaha te noaaraa mai te auro, aore ra te roo, aore ra te mau tao‘a materia ia riro e haapeapearaa tumu o te taata nei. Eiaha atoa te faarahiraa i te ohipa aito i te pae tino, aore ra te puai i te pae o te ite, ia riro râ te faarahiraa i te hoê huru mai to te Mesia ei fâ na’na, te fâ teitei roa‘e i roto i te oraraa nei.1

Omuaraa

Ua ite te Peresideni David O. McKay i te faufaa rahi no te faarahiraa i te hoê huru parau-ti‘a mai to te Faaora ra te huru. Ua itehia te reira i roto i to’na oraraa i mua i te taata e i roto i to’na iho oraraa. Ua parau ta’na tamaiti o Robert i te hoê taime no’na, « I roto i te mau matahiti atoa i roto i te mau auraa i roto i te utuafare anei, i te faaapu, i roto i te mau imiraa faufaa, i roto i te Ekalesia, aita roa’tu vau i ite noa‘e i te hoê ohipa aore ra te hoê parau, e tae noa’tu i roto i te haapiiraa i te hoê puaa horo fenua etaeta, o te tuu mai i te feaaraa i roto i to‘u nei mana‘o e e ti‘a ia’na ia riro e ua riro ihoa oia te ti‘a e te peropheta no to tatou Metua i te Ao ra. »2

Ua haapii te Peresideni McKay e te paturaa i te hoê huru mai to te Mesia o te hoê ïa ohipa tamau noa i te mau mahana atoa o ta tatou tata‘itahi e ti‘a ia rave i te hopoi‘a. No te faahoho‘araa i teie nei parau tumu no te Feia apî, ua faaite oia i te hoê taime a haere ai oia e mata‘ita‘i i te hoê vahi ohipa a te hoê taata tarai tii i Florence, i te fenua Italia : « Ua haapurara haere te tahi mau vaehaa hapehape o te ofai ereere ta te hoê taata tarai tii e faaineine ra i te tarai i te hoê orama ta’na i ite i roto i to’na feruriraa … »

« Ahani i ti‘a ia outou ia ti‘a i roto i taua aua ra, e ua tuu mai te hoê taata i roto i to outou na rima i te hoê paoti e te hoê hamara, e tamata anei outou i te rave i te hoê o te mau ofai aore e hoho‘a e e tarai anei outou i te hoê hoho‘a taata i roto i te reira ? Eita e nehenehe ia outou ia na reira. Aore ra, ahani ua tuu mai te tahi taata i mua ia outou i te hoê ahu e ua horo‘a’tu ia outou i te mau peni e ua tuu atu i roto i to outou na rima i te hoê purumu, e peni anei outou i ni‘a i taua ahu ra te hoho‘a o te hoê varua maitai ? E parau paha outou i te taata matamua e, ‘E ere au i te taata tarai tii’ e i te piti o te taata, ‘E ere au i te taata peni hoho‘a. Eita e nehenehe ia‘u ia rave i te reira. »

« Area râ, te tarai tata‘itahi nei tatou i te hoê varua i teie iho minuti- to outou iho varua. E riro ho‘i te reira ei varua huru ê, aore ra e riro ei mea maere e te nehenehe ? »

« Tei ia outou na te hopoi‘a. Aita’tu e taata e nehenehe e tarai i te reira no outou. E nehenehe ta te mau metua e arata‘i, e nehenehe ta te mau orometua haapii e tauturu ma te horo‘a i te mau mana‘o tauturu, e ti‘a râ i te feia apî tamaroa e te feia apî vahine tata‘itahi ia rave i te hopoi‘a no te tarai i to’na iho ra huru taata. »

Ua faaite te Peresideni McKay i te hopea o te tarairaa i te hoê huru taata parau-ti‘a : « Mai te mea e tape‘a outou i to outou huru taata ia ore e noaa i te faahapahia, noa’tu eaha ta te tahi atu mau taata e mana‘o ra aore ra te mau faahaparaa ta ratou e rave nei, e nehenehe ta outou e tape‘a afaro i to outou upoo i ni‘a, ma te aau oaoa, e te fariu atu i to te ao ma te aueue ore no te mea ua ite outou iho e, ua tape‘a mâ noa outou i to outou ra varua. »3

Te mau Haapiiraa a David O. McKay

E ti‘a ia tatou ia rave itoito i te pee atu i te hi‘oraa teitei o te Faaora.

Hoê noa taata maitai i vai na i roto i teie nei ao—te huru taata faito-ore-hia o Iesu no Nazareta, te Tamaiti a te Atua, te Taraehara o te ao nei. Aita e taata e nehenehe e rave maitai atu â maori râ ia farii i te Mesia mai te Hi‘oraa faahiahia roa e te arata-‘i papû roa‘e.4

Mai te mea e hinaaro tatou i te haapii i te oraraa maitai roa e ti‘a ia ora i rotopu i to tatou nei mau taata tupu, e nehenehe ta tatou e ite i te hoê hi‘oraa maitai i roto i te oraraa o Iesu. Noa’tu eaha te huru o to tatou mau hinaaro hanahana, to tatou mau hinaaro teitei, ta tatou mau fâ i roto i te mau huru atoa o te oraraa nei, e nehenehe ta tatou ia hi‘o atu i te Mesia e ia ite i te maitai roa …

Te mau viretu o tei amuihia no te faatupu i teie nei huru taata maitai, o te parau mau ïa, te parau-ti‘a, te paari, te hamani maitai, e te haavîraa ia’na iho. Ua au maitai to’na mau mana‘o atoa, ta’na mau parau atoa e ta’na mau ohipa atoa i te ture a te Atua, e no reira, e mea mau ïa. Ua vai matara tamau noa te uputa no te aparauraa i rotopu ia’na e te Metua, no reira taua parau mau ra, o te turu’i nei i ni‘a i te heheuraa, i ite-noa-hia’i e a’na i te mau taime atoa.

Ua haapotohia to’na mana‘o no ni‘a i te parau-ti‘a i roto i te a‘oraa : « E te mau mea atoa ta outou i hinaaro ia vetahi ê ra, e na reira atoa’tu outou ia ratou » (A hi‘o Mataio 7:12) No te aano e te hohonu mau o to’na ra paari i itehia’i i roto i te reira te mau rave‘a a te taata e te mau opuaraa a te Atua … Te mau ohipa atoa tei papa‘ihia no ni‘a i to’na oraraa, noa’tu te poto, e mea rahi râ te ohipa i tupu, e mau ohipa ïa no te hamani maitai tei roto te aroha e te here.Ua riro to’na haavîraa ia’na iho, tei faahoho‘ahia i roto i to’na ra mana i ni‘a i to’na mau hiaai e to’na mau hinaaro rahi aore ra to’na vai-tura-raa e te maitairaa i mua i to’na feia hamani ino, e mea maitai roa ïa—e mea hanahana ho‘i.5

Te vai nei te [tahi] mau hoho‘a e mea au roa na‘u ia hi‘o. Te hoho‘a matamua o teie nei mau hoho‘a, o te hoho‘a ïa o Iesu i mua ia Pilato a parau ai taua Taata Fatere roma ra i te mau taata tei riri, « A hi‘o na i taua taata nei ! » (Ioane 19:5)A parau ai oia i te reira, ua faatoro atura oia i te rima i ni‘a ia Iesu, tei faakoronahia i te mau raau taratara, ma te ahu uraura i ni‘a i to’na ra tapono. Ua faatoro atu oia i taata ta te feia riri e tahitohito ra, tei faautu‘ahia mai te hoê taata hara e te taata tuhi, e a parau ai oia, « A hi‘o na i taua taata nei ! » te faaite ra oia i te taata e, ua maitai to’na ra huru, tei upootia i ni‘a i to tatou nei mau paruparu e te faahemaraa, e tei parau, mai ta’na i parau i to’na feia apee, « I parau atu vau ia outou i teie nei mau parau, ia hauhia to outou ia‘u nei … e faaitoito râ, ua riro te ora o teie nei ao ia‘u » (Ioane 16:33). O oia to tatou nei hoho‘a.6

E ti‘a ia tatou ia pee atu i te hoho‘a o Iesu Mesia no to’na Huru atua … Eita te mau Cherisetiano e faahanahana Ia’na, e noa’tu i te tura ta ratou e horo‘a Ia’na, no te mea aita oia i riro ei taata papa‘i pehe tuiroo, no te mea ua riro oia ei Taata aivanaa tuiroo, no te mea e taata rahi tei ite i te mau mea, te hoê taata poiete rahi aore ra te hoê faatere hau rahi aore ra te hoê tenerara rahi. Te faahanahana nei ratou Ia’na no te mea e taata rahi Oia. I te pae no te huru o te taata e mea maitai roa ïa Oia.7

E meau faufaa rahi roa te tape‘araa i te mau mana‘o parau-ti‘a no te tupuraa o te hoê huru taata parau-ti‘a.

Te huru o te oraraa ta outou e ora ra, to outou huru, to outou iho naturaraa, e faataahia ïa te reira na roto i to outou mau mana‘o, e ua riro ta outou mau ohipa ei faaiteraa no to outou mau mana‘o. Te mana‘o o te huero ïa no te ohipa.8

No roto mai te huru taata i te hohonuraa o te varua. E parau mai outou eaha ta outou e feruri ra i te taime aita outou i titauhia i te feruri, e e parau atu vau ia outou o vai râ outou.9

Na te mau mana‘o e hamani nei ia tatou. Mai te taata raraa ahu e hamani hope nei e te papû maitai i ta’na mau tiare e te mau hoho‘a i te mau taura no ta’na matini raraa ahu, oia atoa ïa i te mau taime atoa e teretere te mana‘o no te faatupuraa i te huru taata e tae noa’tu i te hamaniraa i te mau taura no to tatou mau hoho‘a. E faateitei te mau mana‘o i to tatou nei varua i te ra‘i ra, aore ra e huti ratou ia outou i raro i hade ra.10

Aita’tu e parau tumu no te oraraa i faahiti-tamau-hia e te Orometua Teitei maori râ te titauraa i te feruriraa afaro. No’na, aita te taata i riro mai te au i to’na hi‘oraa na rapae, aita atoa na roto i te mea ta’na e faahua nei na roto i ta’na ra mau parau : ta te taata e mana‘o nei, na te reira ïa e faaite mai i te mau taime atoa eaha mau taua taata ra. Aita’tu e orometua i faahiti puai a‘e mai Ia’na i te parau mau e « O to’na ra mana‘o i roto i to’na aau, o oia iho ïa » [a hi‘o Maseli 23:7] …

Ta’na mau haapiiraa no ni‘a i te hopoi‘a a te taata i mua ia’na iho, e te hopoi‘a a te taata i mua i to’na ra taata tupu, ua î ïa te reira i te parau mau ra e, na te mana‘o e faataa i roto i te mau huru hi‘oraa atoa, i te ti‘araa o te taata no te farii i te oaoa, e aore ra, no te farii i te faautu‘araa no te hara …

Noa’tu e, ua itehia ratou e aore ra, aita, te feia atoa o te rave i te hara e aufau ïa ratou i te utu‘a no te hara e no te faaiteiteraa. E vaiiho mai te mana‘o o tei na mua atu i te ohipa i ravehia i te hoê faaiteraa e ore roa e noaa i te tumahia i ni‘a i te huru o te taata. E noa’tu e, e tamata paha te taata hara i te tamaru i to’na mana‘o haava ma te parau mai e … eita oia e faariro i teie nei hara i te mea faufaa rahi, i roto râ i to’na uaua, e tai‘ohia ïa te reira ei hara, e e ti‘a mai te mau tapa‘o i ni‘a i to’na ra huru ei haava ia’na i te mahana haavaraa. Aore roa e taata e nehenehe e tapuni ê atu i to’na mau mana‘o aore ra e horo ê atu i te mau hopearaa e ore e noaa i te ape.11

Ua ite te Faaora e mai te mea e nehenehe i te mana‘o ia faatere-ti‘a-hia, mai te mea e nehenehe te mana‘o e te hinaaro ino i te pato‘ihia, e iti mai ïa te ohipa ino. Aita Iesu e faaiti nei i te huru faaturuma o teie nei mau hara aita atoa oia e parau nei eita e ti‘a ia tatou ia faautu‘a ia ratou ; te haapapû ra râ oia i te titauraa rahi no te tape‘a mâ noa i te mana‘o, te ia mâ noa te feruriraa. E horo‘a mai te tumu raa ino i te hotu ino, e horo‘a mai te hoê tumu raau maitai i te hotu maitai. A tape‘a mâ noa i te tumu raau, a tape‘a mâ noa i te mau mana‘o e e mâ ïa te hotu e te oraraa.12

Te hoê huru parau-ti‘a e hotu ana‘e ïa no te tautooraa tamau e te feruriraa maitai, te hotu no te mau auraa here-maoro-hia e te mau mana‘o mai to te Atua ra te huru. E piri atu oia i te varua o te Mesia tei faariro i te Atua ei haapûraa no to’na ra mau mana‘o ; e te taata o te nehenehe e parau i roto i to’na ra aau, « Ia tupu râ to oe hinaaro eiaha to‘u » [a hi‘o Luka 22:42] ua fatata ïa oia i te huru o te Mesia.13

Na roto i te roaraa o te taime, e riro te « mau mea ha’iha’i » i roto i to tatou nei oraraa i te faatupu i to tatou nei huru.

Mai te papaa iti e faaite ra i te vahi e farara ra te mata‘i, e faaite atoa mai te mau mea ha’iha’i i te e‘a o te mau mana‘o e te mau feruriraa o te hoê taata.14

E mau tuhaa te mau mea ha’iha’i no te mea rahi. Eita te matie e tupu-taue- paari noa mai. E tupu râ e e rahi oia ma te maniania ore e ma te mărû eita te tari‘a o te melahi e faaroo, e penei‘a‘e eita te mata o te melahi e ite. Eita te ua e topa rahi mai e topata râ ; eita te mau paraneta e ou‘a i roto i to ratou vahi faa‘ohuraa, e faati râ ratou mai te tahi initi e te tahi initi, te tahi reni e te tahi reni i te vahi faa‘ohuraa. Te ite, te mana‘o, te peu, te huru o te taata, ua riro mau ratou na roto i te mana o te mau mea ha’iha’i, e i roto i te pae morare e te pae faaroo, e mea na roto ïa i te mau mea ha’iha’i, na roto i te mau ohipa rii rii, e haere tata‘itahi ai tatou—eiaha na roto i te ou‘araa, na roto mau râ i te tahi initi e te tahi initi—i te ora aore ra i te pohe mure ore.

Te haapiiraa rahi e ti‘a ia apo i roto i te ao nei i teie nei mahana o te faaohiparaa ïa i roto i te mau ohipa rii rii e te mau hopoi‘a o te oraraa, i te mau parau tumu hanahana o te Evanelia. Eiaha tatou e mana‘o e, no te mea e au ra e mea ha’iha’i e te faufaa ore te tahi mau mea, e ere ïa ratou i te mea faufaa. I te pae hopea, ua riro te oraraa nei ei amuiraa no te mau mea ha’iha’i. Ua hamanihia to tatou oraraa, to tatou huru, i te pae tino, e te mau otuituiraa ha’iha’i o te mafatu. Ia faaea taua mafatu ha’iha’i ra, e e faaea atoa ïa te oraraa i roto i teie nei ao. E puai u‘ana te mahana rahi i roto i te ao nei, e farii râ tatou i te mau haamaitairaa no to’na ra mau hihi mahana no te mea te tae mai nei ratou i ni‘a ia tatou ei mau hihi iti e ia amuihia ratou e faaî te taato‘araa o te ao nei e te anaana o te mahana. E mea au roa te ru’i pouri na roto i te anaana o te mau mea e au mai te mau fetia iti ; e no reira ua hamanihia te oraraa cherisetiano mau e te mau ohipa ha’iha’i mai ta te Mesia i rave i teie nei hora, i teie nei minuti, i roto i te utuafare, i roto i te pŭpŭ autahu‘araa, i roto i te pŭpŭ tauturu, i roto i te oire, i te mau vahi atoa e hautihia ai to tatou nei oraraa e ta tatou mau ohipa.15

Na te huru o te hoê taata i teie nei mahana e faataa rahi mai i to’na ra huru ananahi. Na to’na ra huru i te matahiti mairi a‘enei e tapa‘o rahi i to’na haere‘a i roto i te taato‘araa o te matahiti i mua ia’na. I te mau mahana atoa, i te mau hora atoa, te patu nei te taata i te huru o te faata mai i to’na vahi e to’na ti‘araa i rotopu i to’na mau hoa na roto i te mau u’i atoa.16

E faatupu tatou i te hoê huru mai to te Mesia na roto i te haapa‘oraa e te haavîraa ia tatou iho.

E patuhia te huru taata na roto i te haapa‘oraa i te mau parau tumu. E tupu te huru taata mai roto mai, mai te hoê tumu raau e tupu ra, mai te mau mea ora atoa e tupu ra. Aita e oomoraa i te hoê mea na rapae au no te faanehenehe ia outou ; e parau mau e tauturu te [mau raau faanehenehe] no te fare hooraa raau, no rapae au noa râ e e mea poto noa. Te nehenehe mau, mai te huru taata, no roto mai ïa, e te mea e tauturu i te puai o te huru taata tei roto ïa i te haapa‘oraa i taua mau parau tumu i haapiihia e te peropheta Iosepha, e te Faaora iho : te viivii ore, te parau-ti‘a, te mo‘araa—te haapa‘oraa i te mau faaueraa a te Atua [a hi‘o History of the Church, 5:134-35].17

I roto i te paturaa i te huru o te taata mai te tauiraa i te hoê fenua, e ohipa noa te mau ture no te hau e no te popou. Te raveitoito-raa, te haapaeraa ia’na iho, te raveraa i te ohipa ma te hoê opuaraa, o te mau taahiraa ïa no te haereraa i mua. Te haamaharaa i te hinaaro e te hara e mau mea ïa e haamou nei e e tu’ino nei i te huru o te taata. O te oto e te tatarahapa ana‘e o te pee atu ia ratou.18

Te auraa o te haavîraa ia’na iho o te faatereraa ïa e te faatureraa i to tatou atoa mau hiaai natura, te mau hinaaro, te mau hiaai rahi, e te mau here ; e aita’tu e mea e nehenehe e horo‘a i te hoê taata i taua huru puai no te huru o te taata mai te iteraa i te haavîraa ia’na iho, te iteraa e, e nehenehe ta’na e haatavini i to’na mau hiaai e to’na mau hinaaro rahi ia’na, e ere râ oia e tavini no ratou. Tei roto i teie nei viretu te hitahita ore, te haapaeraa, te itoito, te taia-ore-raa, te ti‘aturiraa, te tape‘araa ia’na i te inu i te ava, te viivii ore, te ti‘amâraa, te vaiiho-noaraa, te faaoromairaa, te auraroraa, te haapaeraa i te taoto i te vahine aore ra i te tane, te mâ. 19

Eaha te hanahana hopea o te taata nei i ni‘a i teie nei fenua no ni‘a ihoa râ i ta’na ohipa i rave faaoti ? O te huru ïa o te taata— te huru i faatupuhia na roto i te haapa‘oraa i te mau ture no te oraraa nei mai tei heheuhia mai na roto i te evanelia a Iesu Mesia, tei haere mai ia noaa to tatou ora, e ia rahi atu â te ora. [a hi‘o Ioane 10:10] Eiaha te noaaraa mai te auro, aore ra te roo, aore ra te mau tao‘a materia ia riro ei haapeapearaa tumu no te taata nei. Eiaha atoa te faarahiraa i te ohipa aito i te pae tino, aore ra te puai i te pae o te ite, ia riro râ te faarahiraa i te hoê huru mai to te Mesia ei fâ na’na, te fâ teitei roa‘e i roto i te oraraa nei.20

E nehenehe ta tatou na roto i ta tatou nei faaururaa e ta tatou nei haapiiraa e tauturu i te mau tamarii e te feia apî ia patu i te hoê huru mai to te Mesia ra.

Ua riro te mau tamarii i te fanauraa ra, te poieteraa paruparu roa‘e e te tauturu-ore-roa‘e-hia o te mau poieteraa atoa, tera râ, o te mea mărû roa‘e ïa e tei hau i te rahi i te mau mea atoa i te ao nei … Ua riro to ratou mau varua mai te api parau uouo aore e tafetafeta i reira ho‘i e papa‘ihia’i te mau hinaaro e te mau ohipa maitai e ravehia i roto i te hoê oraraa.21

Mai te hoê tamarii e tupu ra i te pae tino ma te amu tamau i te maa i te mau taime faataahia, ma te huti tamau i te aho apî, ma te faafaaea i te mau hora faataahia, e patu-atoa-hia te huru o te taata na roto i te mau mea ha’iha’i, na roto i te mau farereiraa i te mau mahana atoa, na roto i te hoê mana i ô nei, e te hoê ohipa aore ra e parau mau i ô atu.22

Te papûraa mau, e faatupuhia to tatou nei huru taata i roto i te utuafare. E faanahonahoraa hanahana te utuafare. Te hopoi-‘a rahi roa‘e a te tane i roto i taua utuafare ra o te faatupuraa ïa i te mau tamaroa e te mau tamahine e mau ra i te tino maitai, te puai i te feruriraa, e hau atu i te teitei i teie nei mau mea, te hoê huru taata mai to te Mesia. Te utuafare o te vahi haamaniraa ïa i reira teie nei mau mea e haamanihia’i.23

Eaha râ ïa te faufaa mure ore no te oire, te mau orometua haapii e te feia haapii no te feia apî o te tarai nei e te faaafaro nei i te vahi morare i reira te taata e ora ai. E horo‘a mai te mau tiare i te nehenehe e te no‘ano‘a no te hoê taime poto noa, e e oriorio i muri iho e e pohe e e haere atu e a muri noa’tu ; area râ te mau tamarii tei î i te mau parau tumu mure ore o te parau mau na roto i te haapiiraa a te mau orometua maitai, e faaanaana mai ratou i te hoê mana no te maitai o te ora e a muri noa’tu mai to ratou iho mau varua.24

Te mau Mana‘o Tauturu no te Haapiiraa e no te Aparauraa

  • Eaha te mau tapa‘o faufaa roa no te huru o te Fatu ? (A hi‘o i te mau api 257-59.) Nahea tatou ia tuu i teie nei mau tapao i roto i to tatou iho oraraa ?

  • No te aha te mau mana‘o maitai i riro ai te niu no te paturaa i te hoê huru taata mai to te Mesia ra ? (A hi‘o i te mau api 259- 60.) Nahea outou ia tatara i te parau a te Peresideni McKay, « E parau mai outou ia‘u eaha ta outou e mana‘o ra ia ore outou e titauhia i te feruri, e e parau atu ïa vau ia outou e, o vai râ outou ? Nahea ta tatou ia faatupu i te mau mana‘o mâ ? »

  • Eaha te tahi o te mau « mea iti » i roto i to outou nei oraraa o tei tauturu i te faataaraa i to outou huru taata ? Eaha ta outou e nehenehe e rave i te mau mahana atoa ia rahi tu to outou riroraa mai te Mesia ra te huru ? (A hi‘o atoa PH&PF 64:33)

  • Na roto i tei hea mau rave‘a e riro ai te haapa‘oraa i te evanelia a Iesu Mesia ei hoê tumu faufaa roa no te faatupuraa i te puai o te huru o te taata ? (A hi‘o i te api 260-61.) Nahea te haavîraa ia’na iho e te taviniraa, e tauturu ai i te faatupuraa i te reira ? (A hi‘o i te api 261-62.)

  • Eaha ta tatou te mau metua e te mau orometua haapii e rave no te tauturu i te feia apî ia patu i te hoê huru taata mai to te Mesia ra ? (A hi‘o i te mau api 262-63.)

Te mau Papa‘iraa Mo‘a : Philipi 4:8 ; Mosia 4:30 ; 3 Nephi 27:27 ; PH&PF 64:33 ; 93:11-14

Notes

  1. I roto Conference Report, atopa 1926, 111.

  2. I roto Conference Report, eperera 1967, 84.

  3. Secrets of a Happy Life, haaputuhia mai e Llewelyn R. McKay (1960), 145-46, 147.

  4. I roto Conference Report, atopa 1945, 132.

  5. I roto Conference Report, eperera 1968, 7.

  6. Gospel Ideals (1953), 355.

  7. True to the Faith : From the Sermons and Discourses of David O. McKay, haaputuhia mai e Llewelyn R. McKay (1966), 133.

  8. Treasures of Life, haaputuhia mai e Clare Middlemiss (1962), 200.

  9. Pathways to Happiness, haaputuhia mai e Llewelyn R. McKay (1957), 257.

  10. Secrets of a Happy Life, 160.

  11. « ’As a Man Thinketh … ’, « Instructor, setepa 1958, 257-58.

  12. Man May Know for Himself : Teachings of President David O. McKay, haaputuhia mai e Clare Middlemiss (1967), 8-9.

  13. I roto Conference Report, atopa 1953, 10.

  14. True to the Faith, 270.

  15. True to the Faith, 153.

  16. True to the Faith, 153.

  17. True to the Faith, 95-96.

  18. True to the Faith, 29.

  19. I roto Conference Report, eperera 1968, 8.

  20. I roto Conference Report, atopa 1926, 111.

  21. « The Sunday School Looks Forward », Improvement Era, ditema 1949, 804.

  22. « The Home and the Church as Factors in Character Building », Instructor, eperera 1946, 161.

  23. True to the Faith, 107.

  24. True to the Faith, 248.

Hōho’a
Christ with children

« Hoê noa taata maitai i vai na i roto i teie nei ao—te huru taata faito-ore-hia o Iesu no Nazareta, te Tamaiti a te Atua, te Taraehara o te ao nei. Aita e taata e nehenehe e rave maitai atu â maori râ ia faarii i te Mesia mai te Hi‘oraa faahiahia roa e te arata‘i papû roa‘e. »

Hōho’a
family

« Te hopoi‘a rahi roa‘e a te tane i roto i [te] utuafare o te faatupuraa ïa i te mau tamaroa e te mau tamahine e mau ra i te tino maitai, te puai i te feruriraa, e hau atu i te teitei i teie nei mau mea, te hoê huru taata mai to te Mesia. »