Mwichenapen Mwichefen
Ngunun Awewen Achechem
April 2020 mwichenapen mwichefen


Ngunun Awewen Achechem

Nupwen ach weires ika nonnomun fonufan mi nap an nemwenikicheno an arochano aanach, ewe ngunun achechem seni nouch kewe puken manau ra pochokun usun efou fau epwe anisi ne asaramano ewe aan mwach.

Engon me wanu ier mwirin ewe Aewin Nemwasepwi, ewe Soufos Joseph Smith a makei pwan eu porous usun met a fis ngeni. A kuna sokkun ungeni, nini, echimw, aweiresi, me metekin kawet.1 Nge a pwaracho ne sopweno ne pwarata usun ewe Aewin Nemasepwi: “Ewer ua kuna eu saram, me nukanapen ena saram ua kuna ruemon Aramas, me ra kapas ngeni ei; ina mwo ika ua koput me nini ai apasa pwe ua kuna eu nemwasepwi, nge ewe mi ennet. … Ua sinei, me ua sinei pwe Kot mi pwan sinei, me use tongeni ai upwe amam.”2

Non an fansoun riaffou, Joseph a achemma sefani rue ier ngeni ewe ennetin an Kot tong ngeni me ewe fansoun a etiwa ewe watten-porousen ewe Niwinsefanito. An ekieki usun an manauen souneng, Joseph a apasa: “Use ekingaw ngeni emon ren an ese nuku porousei. Ika pwe ese fen fisi ngeni ei, usapw fen pwan nuku.”3

Nge met ewe afen fisingeni mi wesen ennet, me ese tongeni epwe monuki me amamasini, amen mosonoson non an apungano an we kapasen pwarata nupwen a no ngeni Carthage. “Ua feino usun emonu naam ngeni ekkewe mi rochongaw,” a apasa, “nge ua mosonoson usun nesosorun summer; ua fokkun ekieki ai usapw achou Kot, me achou aramas meinisin.”4

Fansoun ewe Ngun mi Nom non Manauom

Mi wor eu nesen ngeni kich non ei appiru an Soufos Joseph. Fiti ewe kinamwen emwen sia angei seni ewe Ngun mi Fel, non ran me ran, an Kot manaman me a ngeni kich emon me emon pwe A sinei me tongei kich me A efeiochu kich ren tichikin me pwapwano. Iwe, non ach fansoun riaffou, ewe Chon Amanau a eniwini ekkei mettoch ngeni ekiekich.

Ekieki pusin manauom. Non ierin manauei, Ua rongorong ngoroun porous amwarar mi fis ngeni Sounengin Fansoun Soponon non unusen fonufan, a pwarata ngeni ei ren sokkun kapas eis pwe Kot a sinei me tongei kich me A fokkun mochen epwe pwarano Inisin ngeni Kich. Ekkei sokkun memef epwe kan tori kich non fansoun sosot non manauach me non met epwe akkom usun ese fatafatoch, nge ewe ngun mi fel mi pochokun epwe chok fifitir fansoun meinisin epwe pwarata usun an Kot we tong.

Ach chechemeni ekkei fansoun ewe ngun mi nom rech epwe uwei ngeni kich ach sipwe fotopwuku, pwarata usun met Joseph Smith a fori: “Metei ua angei a feito seni nang. Ua sinei, me ua sinei pwe Kot mi sinei pwe ngang mi sinei.”5

Ruanu Awewe

Ekieki usun pusin om fansoun ewe ngun mi nom reom usun ua aporousa ekkoch awewe seni ekkoch.

Sasing
Dr. Russell M. Nelson

Ekkewe ier rano, emon chinap petriarkun steik ewe a ngaw ir me ru paipen ngasangasan a tingor ngeni Dr. Russell M. Nelson epwe anisi, nge ena fansoun ese wor eu sokkun reirei an epwe tongeni echikara wa mi ngaw. Dr. Nelson a tipeu ngeni an epwe fori ewe angangen reirei. Ekkei met Preseten Nelson a apasa:

“Mwirin am aua wes ne angang won ewe efochun paip, aua okusu ewe oruofochun paip Aua kuna pwe mi tongeni tufich nge ngawan chok ese chok chiwen murino usun akomwan. Nupwen am mi chiwen angang won ei paip, eu kapas a fokkun pochokun ngeni ekieki: Achokukunuono nepekin ewe ring. Ua ereni ewe chon anisiei usun ei porous. ‘Tukutukun ewe paip we epwe fetanoch ika pwe sia okukunatiw ewe ring seni saisin iwe akom.’

“Nge epwe ifa usun? … Echo sasing a mwitir ne tonong non ekieki, ait ngeni ei ian upwe minano ian ewe terech—an epwe pwer ikei me tikinong ikenan. … Ua chiwen chechemeni ena sasing non ekieki—a unusono ren nainen terech ian epwe pwe ian ewe tikek. Ewe forsefan a wesochuno usun eu ununun mettoch non ekieki. Aua sotuni ewe wa me kuna pwe ewe nich a fokkun kukunutiw. Ewe chon anisiei a apasa, ‘A eu manaman.’”6 Ewe patriarch a manau non chommong ier.

Dr. Nelson mi emwen. Me i mi sinei pwe Kot mi sinei pwe mi sinei pwe mi emwen.

Sasing
Beatrice Magré

Kathy me ngang aua aewin churi Beatrice Magré non France 30 ier ano. Beatrice a keran ereniei och mettoch a fisi ngeni minne a anisi an manauen souneng mwirin chok an we me paptais me ne nenginin. Ekkei an kapas:

“Ekkewe sarafo me non am we pranch ra fiti nour kewe souemwen ne sai ngeni Lacanau Beach, eu awa esopw seni Bordeaux.

“Me mwen ar niwiniti imw, emon me nein ekkewe souemwen a mefata an epwe saingoni ne tuken me taif non ekkewe no fan noun kewe kinaas. Nupwen an a tuken sefan, noun kewe kinaas ra morukono. … Ra monucheno non ewe sat.

“Turunon noun kewe kinas ese tongeni an epwe uwei wan we taraku. Aupwene mochutiw towaw seni neimw.

“Emon sister a ureno ren nuku a tingor pwe repwe iotek.

“Ua ngunungun pwe iotek ese tongeni tufich ese wor namotan, nge ua tipemwaramwar ai upwe fiti ewe mwichen iotek non pwapwano ren am uta non ewe anononun sat.

“Nupwen ewe iotek a wes, ua eitieu pei ai upwe achechenur meinisin. Nupwen ua pirumau nonon pwoon ekkewe no, nei kewe kinaas ra tonong non pei. Eu pochokunen memef a kuu nguni pwe Kot mi fokkun rongorong ach iotek.”7

Mwirin faik me-nimu ier, a ekieki nge ita nge echok fis naneu. Breatric a fokkun feioch, me a sinei pwe Kot mi sinei pwe ii mi sinei pwe ii mi feioch.

Met ekkewe a fisi ngeni Preseten Nelson me Sister Magré rammen sokofesen, iwe ren me ruemon, eu fansoun ewe ngun mi nom rer usun an Kot tong a fokkun mwochuno non netiper.

Wewen ekkei mettoch ekan fifis nupwen sia kaeo usun ewe niwinsefaniton ewe kapas allim ika non ach sia aiti ei kapas allim ngeni ekkoch.

Sasing
Floripes Luzia Damasio me Neil L. Andersen

Ei sasing a fich me non São Paulo, Brazil, non 2004. Floripes Luzia Damasio seni ewe Ipatinga Brazil Stake a 114 irein. Kapasen an ei ekkesiwin, Sister Damasio a ereni ei pwe ekkewe misineri non sopuun we ra kan efeiochu ekkewe monukon mi semwen ren ewe pristut me ra fokkun chikar. A mochen sinei pwan ekkoch. A iotek faniten ar afanafan, eu pochokunen pwarata seni ewe ngun mi fel a apungano ngeni pwe Joseph Smith emon soufosun Kot. Non an ier 103, a paptais, me non ier 104, a tonong non tempel. Iteiten ier mwirin, an a fiti bus non 14 awa an epwe nomw non ewe tempel non eu wik. Sister Damasio a angei eu apungano seni nang, me a sinei pwe Kot mi sinei pwe ewe pwarata mi ennet.

Iei eu achechemen ewe ngun mi nom ren seni ai we akkaewin misineri ngeni France non 48 ier ano.

Nupwen kutta am pwe afanafan ngeni aramas, am me chienei we aua ngeni emon chinap fefin eu kapin ewe Puken Mormon. Nupwen aua niwiniti imwen ewe fefin we mwirin eu wik, a suki ewe asam. Me mwen ekkoch kapas, ua mefi eu memefin pochokunen manamanen ngun. Ewe pochokunen memef a sopwosopwono nupwen Madame Alice Audubert a etiwa keminong non me a ereni kem pwe mi anea ewe Puken Mormon me a sinei pwe mi ennet. Nupwen aua suseni imwan we non na ran, ua iotek, “Semei non Nang, kose mochen kopwe anisiei ai usapw monukano met ua fen mefi.” Use tongeni.

Sasing
Elter Andersen an emon misineri

Non eu fansoun, nukun eu asam usun nge ipuku ekkoch asam, ua mefi ewe pochokunen nang. Me ua sinei pwe Kot mi sinei pwe ewe asamen nang a suk.

An emon me emon me Sise tongeni Amam

Ekkei fansoun ewe ngun mi nom rech a fis non sokofesenin fansoun me non sokofesenin an, a fis ngeni emon me emon kich.

Ekieki eu porousen appiru non ekkewe pukefel kekan sani. Ion a ausening ngeni ewe Aposel Peter ewe “ku non netiper.”8 Abish ewe fin Lamanite a nuku ewe “echipwerin nemwasepwi an seman we.”9 Me eu mongungu a feito non an Enos ekiek.10

Chienei we Clayton Christensen a awewei met mi fisi ngeni non eu fansoun a iotek an epwe aneani ewe Puken Mormon non ei napanap: “Eu ningoch mi pwichikar, ngunun tong … pwenieino me atapa nguni, oponueino non eu memfin tong use ekeiki pwe upwe mefi, [me ei memef a sopwosopwono iteiten pwin].”11

Mi wor fansoun nupwen ewe ngunun memef a feitiw non netipach usun eu ekkei, epwe asarama ngunuch. Joseph Smith a awewei pwe fan ekkoch sipwe angei “eu ekiek weiweita” me fansoun ewe unusochun fetanin tipachem.12

Preseten Dallin H. Oaks, non an a ponueni emon mwan a apasa pwe esapw mwo fan eu an epwe fisi ngeni mettoch, a aurour, “Nengeni meni om iotek afen ponu iteitan, nge ka ekieki pwe met ka mochen epwe ew esisin ika epwe nap ika eu nouwaten mongungu ina pwata ka ekieki pwe ese ponu.”13 Ewe Chon Amanau pwisin a kapas usun ew mwichen aramas mi watte ar nuku ekkewe “ra [feioch] ren ewe ekkei me ren ewe Ngun mi Fel, [nge ekkewe] rese sinei.”14

Ifa Usun Om Rong I?

Sia keran chok rongorong Preseten Russell M. Nelson a an apasa: “Ua tingor ngonuk om kopwe ekipwich fan chommong usun ei kien kapas eis: Ifa usunom rong I? Ua pwan tingor ngonuk kopwe angei anen om kopwe rongoch I me iteitan.”15 A enniwini ena tingor iwe nesosor.

Sia rong I non ach iotek, non imwach, non ekkewe pukfel, non nouch kewe puken kon, nupwen sia pwan nimenimoch ne angei ewe sakrament, nupwen sia pwarata ach nuku, nupwen sia anisi ekkoch, me nupwen sia feino ngeni tempel fiti chienach kewe chon nuku. Fansoun ewe ngun mi nom rech a fis nupwen sia iotek me ausening ekkewe mwichenapen mwichefen me nupwen sia aponueta ekkewe annuk. Me semirit, ekkei memef pwan ngeni kemi. Chechemeni, Jises “a afanafan me amwa ekkewe semirit … me [ekkewe semirit] ra kapas …wachemuk me amwararen mettoch.”16 Ewe Samon a apasa:

“[Ei tipachem a] wor seni Nguni we ngeni kemi, … me a tumun seni ai we pochokun kose tongeni om kopwe [ani];

“Iwe nengeni, ka tongeni om kopwe pwarata pwe en mi rong nouwei, me sinei ai kapas.”17

Sia tongeni “rong I” pokiten ewe feiochun ewe Achasefan an ewe Chon Amanau ese wor tapin.

Pokiten sise tongeni fini kunokun ach sipwe angei ekkei awewen fansoun, Preseten Henry B. Eyring a ngeni kich an aurour ren amonata: “Nepwinei, me pwinin nesor, kopwe iotek me ekipwichi, eis ewe kapas eis: Kot mi mwo tinato an kapas ngeni ei fan asengesi? Ngang mi mwo kuna poun non manauei ika manauen ai [famini]?”18 Nuku, aneasosich, tipetekison, me ren om mochen suki ewe asamen nang.19

Ew Chunga

Sasing
Kasini non manau
Sasing
Achechemen fansoun ewe ngun mi nom rech a awora saram
Sasing
Anisi ekkoch repwe kuna sefani ewe saramen ngun

Kopwe ekieki usun om ngunun achechem non ei napanap. Ren pwaracho ne iotek, eu pochokunen aponueta ach kewe pwon, me ewe niffangen ewe Ngun mi Fel, sipwe ponuwei anach ngeni manauach. Nupwen an emon me emon riaffou, tipemwaramwar, ika nukunukumang ren kirochun anach, ika nupwen nonomun fonufan a nemwenikicheno ngeni ach sipwe retin ekieki usun kan fansoun mwach, ewe fansoun ewe ewe ngun mi nom rech seni nouch kewe puken manau ra pochokun usun efou faw epwe anisi kich ne asaramano ewe aan, aiti ngeni kich pwe Kot mi sinei kich, tongei kich, me a tinato Noun we At, Jises Kraist, epwe anisi kich ach sipwe niwiniti imwach. Me nupwen emon a nikitano ewe achechemen ewe fansoun ewe ngun mi nom ren me a monuchono me osukosuk, sipwe asepwer ngeni ewe Chon Amanau nupwen sia kapas usun ach nuku me achechem ngenir, anisir ar repwe kuna sefani ekkewe ngunun fansoun mi auchea afen fis ngenir.

Ekkoch memef ramen wesen pin pwe sia tumnu fichir non ach ngunun achechem me sisap aporouser.20

“Chon nang ra kapas me ren ewe manamanen ewe Ngun mi Fel; ina minne, ra kapas ekkewe kapasen Kraist.”21

“Chon Nang [rese kouno] ne iamwir ngeni ekkewe noun aramas.

“Pun nengeni, ra nom fan nemenian [Kraist], pwe repwe iamwir anongonong … won kapasen an annuk, me pwarano inisir ngeni ir ekkewe a wor ar nuku mi pochokun me ew nukucharen ekiek non napanapen wenechar meinisin.”22

Me “ewe Aurur, ewe Ngun mi Fel, … epwe ait ngonuk mettoch meinisin, me wanong mettoch meinisin ngeni omw chechemeni”23

Komochunuk om kewe achechem mi pin. Nukur. Makeretiw. Aporouser ngeni om famini. Nuku pwe ra feito seni Semom won Nang me Noun we Achengicheng At.24 Mut ngenir repwe uwei ngonuk nikitu ngeni om tipemwaramwar me weweiti om kewe riafou.25 Ua pwon ngonuk pwe ika ka wesen mochen sinei me tumunochu ewe fansoun ngunun awewe non manauom, epwe wateno fansoun an feito ngonuk. Samach won Nang mi sineok me tongeok!

Jises i ewe Kraist, An we kapas allim a niwinsefan, me ika sia sopweno ach nukuchar, Ua pwarata pwe sipwe noun fefeino, non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 150–53; see also Joseph Smith, “History, 1838–1856, volume A-1 [23 December 1805–30 August 1834],” 205–9, josephsmithpapers.org; Saints, 1:365–66.

  2. Joseph Smith—History 1:25.

  3. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 525.

  4. Nengeni Doctrine and Covenants 135:4.

  5. Ua men wesen mwar ren ekkewe kapas non Joseph Smith —History: “Ua kuna eu nemwasepwi; ua sinei, me ua sinei pwe Kot mi sinei” (Joseph Smith—History 1:25). A uta me mwen mesen Kot me anetata pwe ekkei mettoch non ewe Nenien Ira mi Pin mi fis non manauan me manauan ese tongeni an epwe chok usun nomw pokiten ekkei mettoch. Non 25 ier ano, Ua akaewin rong eu kapas mi sokono seni Elter Neal A. Maxwell. A watiw eu awewe: “Me nomw non May 1945 non eu fansoun ua nomw won ewe fonu Okinawa non ai we ier engon me wanu. Ese wor rei ai pochokun nge eu feioch ngeni ei me ekkoch nupwen ewe pakutang ngeni am kewe angang seni wan chon Japan kewe watten sein maun. Mwirin ar eniwini pakutang minne rese ku neniem we, nesoponon ekkewe chon koput ra wesen awena nour kewe pakutang ngeni kem. Ita repwe fen pek ren epwe pwa, nge mi wor eu umoumochun memef mi fokkun onuokus, iotek. Ewe pakutang a kouno. … Ua fen feioch, me ua sinei pwe Kot mi sinei pwe ngang mi sinei” (“Becoming a Disciple,” Ensign, June 1996, 19).

    Elter Maxwell ese chok pacheta met a sinei, me esapw chok mine Kot a sinei, pwe Kot a sinei pwe i mi sinei pwe mi feioch. Non napanapen awewe me rei ei etekiai ach sipwe pwisin angei punuwan ach foffor. Non fansoun, Samach won Nang a ngeni kich eu feioch ren pochokunen ewe ngunun apungano pwe nang a suk fan itach. Ese wor amamasini. Mi nonom rech, me ika sia wenechar me nukuchar, epwe fokkun anisi manauach non en ier epwe eto. “Ua men feioch, me ua sinei pwe Kot mi sinei pwe ngang mi sinei pwe ua men feioch.”

  6. Russell M. Nelson, “Sweet Power of Prayer,” Liahona, May 2003, 8.

  7. Pwisin porous seni Beatrice Magré Elter Anderssen a aporousa non Oct. 29, 2019; follow-up email on Jan. 24, 2020.

  8. Acts 2:37.

  9. Alma 19:16.

  10. Nengeni Enos 1:5.

  11. Clayton M. Christensen, “The Most Useful Piece of Knowledge,” Liahona, Jan. 2009, 23.

  12. Nengeni Teachings: Joseph Smith, 132.

  13. Dallin H. Oaks, Life’s Lessons Learned: Personal Reflections (2011), 116.

  14. 3 Nifai 9:20

  15. Russell M. Nelson, “‘How Do You #HearHim?’ A Special Invitation,” Feb. 26, 2020, blog.ChurchofJesusChrist.org.

  16. 3 Nephi 26:14.

  17. Nengeni Doctrine and Covenants 18:35–36. Memmef fansoun meinisin epwe fiti miritin ngun. “Ami oua mwitir ne fori angangangaw nge mang ne chechemeni ewe Samon ami Kot. Ouafen kuna emon chon nang, me a kapas ngenikemi; ouafen rongorong mongungun seni fansoun me fansoun; me afen kapas ngeni kemi non mongungun mi pwetet, nge ami ouse chiwen tongeni memef,, pwe ami ouse chiwen tongeni mefi an kapas” (1 Nifai 17:45).

  18. Henry B. Eyring, “O Remember, Remember,” Liahona, Nov. 2007, 69.

  19. Nengeni 2 Nephi 31:13; Moroni 10:4. Preseten Dallin H. Oaks a churi nouch kewe misineri non Bordeaux, France, non 1991. A awewei ngeni noum kewe misineri pwe ennetin mochen sinei wewen pwe ewe emon a iotek a apasa ngeni ewe Samon och mettoch usun ei: “Use tingor me nukun ai mochen nge ren ukukun ai mochen upwe angei ponuen ai iotek. Ika pwe epwe ngeni ei ponuwan ei, upwe anganga ai upwe ekesiwini manauei. Upwe ponueni.”

  20. “A kawor ngeni chommong ar repwe sinei usun monomonen Kot; nge inamo ra fen nom fan ew annuk mi tichik pwe resap pwarano tiwenon chok ika epwe anongonong won ekis kinikinin an kapas minne i a fen fang ngeni ekkewe noun aramas, anongonong won ewe aneasochis me achocho minne ra ngeni i.” (Alma 12:9).

    Elder Neal A. Maxwell a apasa: “A namot ausening ngeni ewe ngun mi fel pwe kopwe sinei inet kopwe aporousa [ngunun memef]. Ua chechemeni ai rongorong Preseten Marion G. Romney, ewe a ochufengeni tipachem me mirit, a apasa, ‘Epwe wor chommong ach memefin ngun ika sise kon kakapas usur’” (“Called to Serve” [Brigham Young University devotional, Mar. 27, 1994], 9, speeches.byu.edu).

  21. 2 Nifai 32:3.

  22. Moronai 7:29–30.

  23. John 14:26.

  24. Ekkewe ennetin ewe kapas allim mi tufich ngeni meinisin. Non ewe wiik me mwen mwichenap, mwirin ai afanafan a wesino, ua amemef me ren ewe ngun ai upwe annea ew puk itan Divine Signatures: The Confirming Hand of God (2010), a mak me ren Gerald N. Lund, ewe a wiseni ewe wisen Meinapen ekkewe Fik Unus seni 2002 to 2008. Ren ai pwapwa, an Brother Lund kapas ra winiti aruwen pekin pwarata mi ning ngeni ewe nongonong mi nom non ei afanafanen ei mwichenap me ekkewe ra mochen repwe pwapwaiti ne kaeo pwan ekkoch usun achechemen ngun.

  25. Eu an Preseten Thomas S. Monson kewe kukuun kapas ekan sani seni ewe Scottish poet James M. Barrie: “Kot a ngeni kich achechem, pwe epwe wor ach poniran June non ewe December non manauach” (in Thomas S. Monson, “Think to Thank,” Liahona, Jan. 1999, 22). Nono chok mi ennet ren ngunun achechem. Repwe fokkun murino non ewe fansoun pitapat, non fansoun riaffou non manauach nupwen ekkewe “June” fansoun achechemen ngun.