Mwichenapen Mwichefen
Ewe Feiton ewe Puken Mormon
April 2020 mwichenapen mwichefen


Ewe Feiton ewe Puken Mormon

Ennetin ewe uruwo me ekkewe chon pwarata ewe Puken Mormon ra pwarata pwe ewe feiton ewe Puken Mormon eu manaman.

Non ai mwich ngeni ekkewe souemwenin ewe Mwichefen won eu mettoch mi auchea, ewe Soufos Joseph Smith a apasa: “Atowawano ewe Puken Mormon, me ekkewe pwarata, me ifan ach namanam? Ese wor ach.”1 Pwi me fefinei mi acheingicheing, tapweto mwirin ewe Aewin Niwinsefanito, ewe manamanen feiton ewe Puken Mormon ewe oruen foun nongonongen ewe Niwinsefaniton ewe kapas allimen Jises Kraist non ei kinikinin fansoun, mwirin ewe Aewin Nemasepwi Ewe Puken Mormon a pwarata usun an Kot tong ngeni Noun semirit, usun an ewe Samon Jises Kraist angangen achesefan me usun An we angangen afanafan ngeni ekkewe Chon NIfai mwirin chok An we Manausefan.2 Apwan pwarata pwe kewe chochon ewe imwen israin repwe winiti eu seni An angangen nesoponon me resap poutuno fochofoch.3

Nupwen sia kaeo usun feiton ei puk mi pin ren ewe pukefen non ei fansoun soponon, sipwe poputa ne esian pwe ewe unusen ei angang amen amwarar—seni an ewe Soufos Joseph we angei ekkewe seleich kolt seni ewe chon nang mi pin an epwe chiakuni seni ewe “seni ewe niffang me manamanen Kot,” 4 a isois, me katou seni nepoun ewe Samon.

Ewe feiton ewe Puken Mormon a poputa chok me nomw me mwen an Joseph Smith angei ekkewe seleich kolt seni nepoun ewe chon nang Moronai. Soufosun nomw ra osini usun wareton ei puk mi pin ikenai.5 Isaiah a kapas usun ei puk mi monomonono, pwe nupwen epwe pwato aramas repwe anini won ewe kapasen Kot. Ei fansoun a esenipato ewe tufich pwe Kot epwe tongeni fori An angang me manaman mi amwarar, a esenipato ekkewe mi “mirit repwe ne tiparoch, iwe ar kewe tipachem meinisin esap wor namwoter” me ekkewe mi tipetekison “repwe ne kuna sefani ewe pwapwa non ewe Samol, me ewe mi osupwan me nein aramas repwe pwapwa non ewe emon mi pin seni Israel.”6 Ezekiel a kapas usun ewe iran Juda (ewe paipen) me ewe iran Ephraim (ewe Puken Mormon) repwe chufengen pwe eu. Me ir me ruu Ezekiel (non ewe Testamenin Nomw) me Liai (non ewe Puken Mormon) ra afatatiw pwe repwe “maar fengen” pwe repwe pwarata ekkewe annuk mi mwan, forata kinamwe, me awora ngeni kich ach weweiti usun ekkewe pwon.7

Non ewe kunionun September 21, 1823, unungat esopw ier mwirin an a fis ewe aewin nemasepwi, ewe chon nang Moronai a churi Joseph, ewe saingon soufosun ekkewe Chon Nifai non ewe fonuwen Merika, niwinin an ennetin iotek. Non saingonon ar chufengen non na pwinin, Moronai a ereni Joseph pwe mi wor an Kot angang amen amwarar ngeni epwe aponueta—ewe chiaku me pwanon ngeni fonufan ewe kapas mi amwarar seni ekkewe soufosun nom non fonuen Merika.8 Sorotan, Joseph a feino ngeni ewe neni, ese towaw seni imwan we, ikewe ie Moronai a irei ie ewe seleich me mwen an mano, ekkoch ier me mwaan. Ikewe Joseph a kuna sefani Moronai, ewe a aiti an epwe moneta ngeni an epwe angei ewe seleich non fansoun mwaan.

Non ekkewe ruanu ier, non September 22 iteiten ier, Joseph akan pwan angei ekkoch aurour seni Moronai faniten an epwe weweiti usun kokotun angangen muun ewe Samon non ewe fansoun soponon. Non fansoun an Joseph akamon apwan pachenong ewe chon nangin Kot akan pwan churi, faniten pwanon ewe ning me muu ren ewe kokot epwe fis non ei kinikinin fansoun.9

An pupunu ngeni Emma Hale non 1827 pwan eu kinikinin ewe ammon. A fori eu auchean angang ne anisi ewe Soufos non unusen manauan me an amwa. Ren ennetin, non September 1827, Emma a fiti Joseph ngeni ewe chuk ikewe kewe peneich ra nomw ia, me auti nupwen ewe chon nang Moronai a wanong non poun Joseph ewe rekot. Joseph a angei ewe pwon pwe epwe isoni ewe seleich ika pwe epwe fangetani unusen an tongeni an epwe tumunochu tori an Moronai epwe angei sefani.10

Chiechiei achengicheng non ewe kapas allim, fan chommong ikenai sia kuna mettoch seni fansoun nomw mi fis nupwen sia achocho ne kuta are ren sia kauta imw. Joseph Smith, iwe nengeni, a aurour seni emon chon nang faniten ewe seleich. Ena napanap won pusin kokotun eu manaman.

Ewe angangen ewe chiakun ewe Puken Mormon pwan eu manaman, Ei rekot mi pin ese “chiaku” non ewe napanap mi mine epwe chiakuni ekkewe maken nomw seni kapasen nomw mine a kaeo seni. Sia kuna usun ewe angang pwe usun chok “pwarata” ren ekkewe pisek a kawor me ren ewe Samon, me esapw nene ngeni ew “chiaku” seni emon mine a sinei ekkewe kapas. Joseph Smith a pwarata pwe seni ewe manamanen Kot, “Ua chiakuni ewe Puken Mormon seni [maken Greek], ewe sine mi poutuno seni ei fonufan, non eu napanap mi echipwer [ii] a uta akanamon, emon sarafo ese kaeo, an fiungeni tipachemen ei fonufan me sokkun riafou non engon me wanu kinikinin ier, ren ewe minafon pwarata.”11 Ewe aninis an ewe Samon non chiakun ewe peneich—ika pwarata,re ach sipwe kapas—ina ew pisekin pwarata nupwen sia ekieki usun ewe mochomochen fansoun Joseph Smith a ani ne chiaku.12

Kapin an Joseph kapasen pwarata ren ewe manamanen Kot mi ningeni nupwen an a fori ewe angangen chiakuni ewe Puken Mormon. Oliver Cowdery apwan apasa: “Ekkei fansoun ese tongeni epwe monukuno—ai upwe motiw fan nurun mongungun ewe ngun mi fen seni nang, ua men fokkun unusen kinisou ren ei memef. Iteiten ran, ua sopweno, usetanech, ne mak seni an kapas, nupwen a chiakuni … Ewe Puken Mormon.”13

Sokkun uruwo ra pwata seni ewe fansoun Joseph Smith a angei ewe seleich non 1827, sosot ar repwe sonani ewe peneich seni. A maketiw pwe “aramas ra angang weires ar repwe angei [ekkewe seleich] seni [i]” me ra “fori sokopaten kokkot ar repwe sonani ekkewe seleich.”14 Mwirin och fansoun Joseph me Emma repwe mokut ngeni Manchester, New York, ngeni Harmony, Pennsylvania, ar repwe kuta eu neni epwe tumun epwe towaw seni ekkewe mi sona me emon me emon ekkewe ra mochen sonani ekkewe seleich.15 Usun eu uruwo a mak: “Mi wesino ewe aewin riafou a fis ngeni Joseph an tumunuochu ekkewe seleich. … Ewer ewe rekot mi tumun, me non an riafou ne tumunu Joseph ese tipemwaramwar an epwe kaeo chommong sokkun an Kot me aramas angnang pwe epwe monefich ngeni non ekkewe fansoun mi fetan ngeni.”16

Nupwen an chiakuni ewe Puken Mormon, Joseph a kaeo pwe ewe Samon epwe fini ekkewe chon pwarata repwe katon ekkewe seleich.17 Iei met mine ewe Samon A pusin fori nupwen A apasa, “Non an ruemon ika unumon kapas chon pwarata iteiten kapas epwe foruta.”18 Oliver Cowdery, David Whitmer, me Martin Harris, ir ekkoch pusin chiechien Joseph ne fori an Kot we amwararen angang non ei kinikinin fansoun ir ekkewe aewin chon pwarata ra koko ar repwe apasa ar kapasen pwarata faniten ewe Puken Mormon ngeni fonufan. Ra pwarata pwe ewe chon nang, ewe a feitiw seni mwen mesen ewe Samon, a pwar ngenir ewe rekot me ra kuna ekkewe mesen foun mak won ekkewe seleich. Ra pwan pwarata pwe ra rong ewe mongungun Kot seni nang a esinesin pwe ewe puk a chiaku seni ewe niffang me manamanen Kot. Me ra annuk ar repwe pwarata usun ngeni unusen fonufan.19

Ewe Samon a pwan kokori pwan wanemon chon pwarata ar repwe kuna ekkewe chön seleich gold pwe repwe chon pwarata mi auchea usun ewe ennet me manamanen ewe Puken Mormon ngeni fonufan. Ra pwarata pwe ra kuna me tumunochu ne atapa ekkewe peneich me an ekkewe chon makei. Ina mwo ika ra kuna sosot, nini, me sokkun riafou meinsin, me mwirin ekkoch me neir ra turutiw non ar nuku, nge ekkei engon me unumon chon pwarata ei Puken Mormon ra kefinita rese tongeni fangeta ar nuku pwe ir mi kuna ekkewe seleich. Joseph Smith ese chiwen anaemon ne sinei an Moronai we soun churi me ekkewe peneichen Kolt.

Lucy Mack Smith a pwan apasa usun an noun we at an wareiti imw non an pwapwa mwirin an ekkewe chon pwarata pwari ngeni ekkewe seleich. Joseph a awewei ngeni ina we me saman we, “Ai memef nge ita ukan ngase seni och mettoch mi chou ese ki ngeni ei ai upwe mwarei, me nguni amen pwapwa ren, pwe use chiwen akanaemon non ei fonufan.”20

Joseph Smith a kuna chommong sokofesefenin non forun ewe Puken Mormon nupwen ewe chiakun a wesino. A tufichin okunu netipen ewe chon for taropwe itan Egbert B. Grandin non Palmyra, New York, an epwe chok fori mwirin Martin Harris, non fofforun nukuchar me asoren fangono, amomono fonuwan we ren niwinin ekkewe taropwe epwe for. Non feinon kinikinin soposoponon sokofesenin forun ewe Puken Mormon, an Martin Harris a amomono 151 kinikinin (0.6 km2) fonuan we an epwe moni ngeni momon we an epwe for. Seni ewe pwarata ngeni Joseph Smith, ewe Samon a aiti ngeni Martin Harris an esapw fangono pisekin me moni ewe nenien for taropwe ren ewe puk epwe for “ewe ennet me ewe kapasen Kot.”21 Non March 1830 ewe aewin 5,000 kapin ewe Puken Mormon a wes, me ikenai, a nap seni 180 minion kapi afen for non napeseni ipuku kapas.

Ennetin ewe uruwo me ekkewe chon pwarata ewe Puken Mormon ra pwarata pwe ewe feiton ewe Puken Mormon eu manaman. Nge nengeni, ewe manamanen ei puk ese chok anongonong won murinon ewe uruwo pwe seni pusin manamanen ewe kapas a fen siwini manauen chommong aramas—pwan ngang!

Akaewin ai aneani unusen ewe Puken Mormon nupwen ai we emon siminery neonuwoniwe. Nupwen nei we sense a ereniei, ua poputa ne aneani neoputan ewe peich. Ewe pwon a nomw non ewe aewin peich me non ewe puk mi chok ekeniwin non ekieki: “Ekipwichi non [netipom] … me pwan … tingor ngeni Kot [non nuku] … non iten Kraist ika ewe Puk mi ennet. Ekkewe ra mochen sinei usun ei mettoch … repwe angei ew kapasen pwaratan ennetin me manamanen seni ewe pochokunen ewe Ngun mi Fel.”22

Ren ena pwon non ekieki, ren ai ennetin achocho ai upwe sinei ika mi ennet, me non ewe ngunun iotek, ua kaeo ewe Puken Mormon, ekis me ekis, nupwen ua awesi nesenin eu me eu wiiken simineri mi katou. Ua chechemeni, nge ita usun chok naneu, ena pwichikaren memef a keran chok poputa mamarita non nguni me ourano netipei, awateno ai weweiti, me a fokkun asarama ekieki, usun mi awewe me ren Alma non an afanafana ewe kapasen Kot ngeni noun kewe aramas.23 Ena memef a aworato ai wewe mine a puk non netipei me winiti ewe foun nongonongen ai pwarata ren ewe ennetin mettoch me asukun a wor non ei puk mi pin.

Ren ekkei me pwan ekoch mettoch mi aucheanap a fis ngeniei, ewe Puken Mormon a ennetin winiti ewe foun nongonong a apochokuata ai nuku non Jises Kraist me ai kapasen pwarata non An kapas allim. A winiti eu nein ekkewe foun nongonong a pwarata ngeniei usun an Kraist angangen achesefan mi pin. A winiti epetin manawei seni ewe chon kopwut sosot an epwe apwangapwangano ai nuku me awora nukunukumang non ai ekiek me ngeniei pechekunen inisi ai upwe pwarata usun Chon Amanaw ngeni fonufan.

Chienei mi acheingicheing, ai kapasen pwarata usun ewe Puken Mormon a feito ekis me ekis24usun eu manaman ngeni netipei. Ngeni ikenai, ei kapasen pwarata mi soposopono ne mwarino nupwen ua sopweno ne kuta, ren unusen netipei, ren ai upwe unusen weweiti ewe kapasen Kot a nom non ei pukfel mi amwarar.

Ngeni meinisin ion mi rong ai kapas ikenai, ua etiwa kemi ami opwe choni ei amwararen angangen feiton ewe Puken Mormon non manawom. Ua pown pwe nupwen om kopwe fokkun iotek me sopweno ne kaeo ekkei kapas, ka tongeni angei ekkei pwon me ekkei waten feioch non manauom. Ua aniwini ewe pwon mi nonnom non ekkewe peichen ei puk: pwe ika “oupwe tingor ren Kot, ewe Sam Esemuch, non iten Kraist, ika ekkei mettoch rese ennet; iwe ika oupwe tingor ren ew ennetin netip, ren ennetin popun, fiti nuku non Kraist,” ren chen I “epwe pwarano ennetin ngenikemi, me ren manamanen ewe Ngun mi Fel.”25 Ua tongeni pown ngonuk pwe Epwe ponueni ami iotek, usun a fen fori fanitei me fan iten chommong won unusen fonufan. Met epwe fisingonuk epwe fokkun amwarar me pin ngonuk usun met a fisi ngeni Joseph Smith, usun chok pwan ekkewe chon pwarata me ngeni meinisin ekkewe ra mochen repwe pwan chon pwarata ren ewe ennet me epinukunuk ren ewe puk mi pin.

Ua pwarata ai kapasen pwarata pwe ewe Puken Mormon mi ennetin ewe kapasen Kot. Ua pwarata pwe ei puk mi pin a “wau ekkewe nongonong mi ennet an ewe kapas allim, awewei ewe kokkotun amanau, pwan pwar ngeni aramas met repwe fori ar repwe weri kinamwe non ei manau me ewe amanau esemuch non ewe manau epwe feito.”26 Ua pwarata pwe iei an Kot pisekin angang an epwe esenipato ewe chufengenin Israel non ach ei fansoun me an epwe anisi aramas ar repwe sinei Noun we Aat, Jises Kraist. Ua pwarata pwe Kot mi manau me tongei kich me Noun we At, Jises Kraist, I ewe Chon Amanauen fonufan, ewe foun nongonongen ach namanam. Me ua apasata ekkei mettoch non ewe it mi pin ach Chon Amanau, nouch Masta, me ach Samon, me pwan Jises Kraist, amen.