2013
Poupouʻi ʻe he Siasí ‘a e Kāingalotú he Funga ‘o e Māmaní ke Nau Tokoni Fakalotofonua
Fēpueli 2013


Poupouʻi ʻe he Siasí ‘a e Kāingalotú he Funga ‘o e Māmaní ke Nau Tokoni Fakalotofonua

ʻI he taʻu ʻe taha kuo hilí, ne toe fakamamafaʻi foʻou ʻe he Potungāue Uelofea ʻa e Siasí ke fakahoko ʻe he kāingalotú ʻi he funga ʻo e māmaní ha tokoni ki honau tukui koló.

ʻOku fokotuʻu mai ʻe he vaʻa Tokoni ʻOfa Fakaetangata ʻo e LDS.org, “Ko e hā e ngaahi fie maʻu pe ngaahi faingataʻa ʻokú ke mamata pe fanongo ʻo kau ki aí? …Kapau ʻokú ke ʻiloʻi ha fie maʻu ʻi homou tukui koló ka ʻoku ʻikai te ke lava ʻo ʻilo ha polokalama pau te ne feau e fie maʻu ko ʻení, feinga angé koe ke maʻu ha foungá” (ʻi he LDS.org, lomiʻi he Resources, Welfare, Humanitarian Service).

Naʻe fakamahinoʻi mai ʻe Lini Samiseli, ko e talēkita ki hono tali ʻo e ngaahi meʻa fakatuʻupakē maʻá e Siasí, ha niʻihi ʻo e ngaahi lelei ʻo hono fakahoko fakalotofonua ʻo e tokoni fakaetangatá: “ʻOku vave ange ia, siʻisiʻi ange ʻemau hohaʻa ki he totongi ʻo e ngaahi tukuhau mo e ngaahi totongi kehe ki he kasitomú, lava ke fakatau mai ʻe he Siasí e ngaahi koloa fakalotofonua ʻoku anga ki ai e kāingalotu ʻi he feituʻú, ʻokú ne poupouʻi e ʻekonōmika fakalotofonuá, pea tokoni ki hono faʻufaʻu ʻo e ngaahi vā fetuʻutakí.”

Naʻe fakatupu ʻe he fuʻu liliu fakapolitikale he 2011 ʻi he ngaahi fonua ʻAlepea lahi ʻa e mole e ngaahi ʻapi nofoʻanga ʻo ha kakai ʻe toko lauiafe. Naʻe ʻikai faʻo ʻe he Siasí ha ngaahi nāunau fakahaisini ʻi Sōleki pea toki fakafolau atu ki he Hahake Lotolotó, ka naʻa nau ʻave ʻa e paʻanga ki he kau palesitenisī fakaʻēlia fakalotofonuá. Naʻe toki lava leva ke ngāue fakataha e kāingalotu ʻe toko 50 naʻe nofo ʻi Soataní mo ha ngaahi kautaha fakalotofonua kehe pē ke faʻo pea tufaki ha ngaahi nāunau fakahaisini ʻe 40,000 mo ha ngaahi puha meʻakai ʻi he ʻaho pē ʻe nima.

ʻE ala fakahoko fakafoʻituitui pē ʻe he kāingalotu ʻi māmaní kātoa ʻa ʻenau ngaahi ngāue tokoni pē ʻanautolu. ʻI ha ngaahi meʻa ʻe hoko, ʻe lava leva ʻe he koló, uōtí, vahefonuá, pe siteikí ʻo fokotuʻutuʻu ha ngaahi faingamālie ke tokoni ai e kāingalotú mo ha niʻihi kehe.

Naʻe fakamatala ʻa Kasitave ʻEsitulata ʻo e Potungāue Uelofeá ʻo pehē, ʻoku faʻa feau lelei ange ʻe he ngaahi founga ʻoku fakahoko fakalotofonua ai e ngaahi fiemaʻú ʻi ha ngaahi founga ʻoku fakakaukauʻi ʻi ha feituʻu ʻoku maile ʻe lauiafe hono mamaʻó mei ai.

Naʻe vave ʻaupito e tokoni naʻe fai ʻe he Siasí hili e mofuike mo e peaukula naʻá ne maumauʻi ʻa Siapani he 11 ʻo Māʻasi, 2011. Naʻa nau ʻoatu ha paʻanga ki he kau taki fakalotofonuá, pea nau toki fakatau leva ʻe kinautolu e meʻakaí mo e ngaahi nāunau kehé fakalotofonua pē. Naʻe faʻo ʻe he kāingalotu ʻi Siapani naʻe ʻikai fuʻu uesia ʻe he mofuiké ʻa e ngaahi nāunaú ki ha ngaahi kato ʻa ia naʻe fakataumuʻa ke ne feau e ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu naʻe uesia ʻe he fakatamakí ʻo lelei ange ia ʻi ha ngaahi nāunau kuo faʻo fakafaʻahinga.

Naʻe pehē ʻe Seiloni ʻIupangikē, ko e talēkita ʻo e ngaahi tokoni ʻofa fakaetangata ʻa e Siasí, “ʻI he ʻalu atu ʻa e kāingalotú ʻo tokoni ʻi honau tukui koló, ʻoku lava ke nau fokotuʻu ha ngaahi vā fetuʻutaki mo honau ngaahi kaungāʻapí pea nau fiefia ʻi he falala ko ia ʻoku tupu mei heʻenau ngāue fakataha ki ha palopalema ʻoku nau maheni kotoa mo ia.”

ʻI ha feinga naʻe fai ʻi he 2012 ke holoki e lahi ʻo e mate ʻa e fānau īkí ʻi he ngaahi fonua kei langalanga haké, naʻe ʻave ai ʻe ha kau ngāue tokoni ʻa e Siasí ʻi Kana ha ngaahi pōpoaki (text) ʻe 1.5 miliona ʻi heʻenau telefoni toʻotoʻó ki he kāinga Kaná ʻo fakahā ange ha polokalama huhu maluʻi ʻoku fakalele ʻe ha kaungā ngāue ʻo e Siasí.

Naʻe pehē ʻe Sisitā ʻIupangikē, “Ka toe hoko mai ha palopalema kehe ʻi he kahaʻú, ʻoku ʻi ai ʻa e ʻamanaki ʻe toe fai ha ngāue fakataha. ʻOku hanga ʻe he ngāue tokoni fakatahá ʻo langa hake ha femahinoʻaki pea fakatupu ha feohi fakatokoua faka-Kalisitiane ʻoku vave ange ia ʻi ha toe meʻa ʻe lava ke u fakakaukau atu ki ai.”

Naʻe faʻo ʻe he kāingalotu ʻi Sileí ha ngaahi nāunau fakahaisini ʻe lauiafe hili ha fuʻu mofuike lahi naʻá ne maumauʻi honau fonuá ʻi he 2010.

© IRI