2019
Fakatomalá—Lava ke Fakahoko pea ʻAtā ki he Taha Kotoa
Sepitema 2019


Pōpōaki ‘a e kau taki faka’ēlia

Fakatomalá—Lava ke Fakahoko pea ʻAtā ki he Taha Kotoa

ʻI he taimi ne u ʻinitaviu ai ha tokotaha pōpula ke fakapapauʻi ʻe lava ke ʻave ia ki ha senitā fakatonutonu ʻe siʻisiʻi ange ai e fakangatangatá, ne u fehuʻi ange kiate ia ʻa e fehuʻi tukupau fekauʻaki mo e ngaahi palani ʻokú ne fai ʻi he ʻamanaki ke ne foki ki hono fāmilí mo e komiunitií hili ia ha vahaʻataimi lōloa ʻo ʻene nofo pōpulá. Naʻe fakaʻohovale kiate au ʻene talí pea kuó ne ʻomi ʻa e ngaahi fua ʻo e fakatomala fakamātoató pea mo maʻu ʻa e fakamolemolé. Naʻá ne pehē: “Ne u vakai ki hoku kuohilí pea ʻoku ou kole fakamolemole atu ʻi he meʻa kuó u faí, ka ʻoku ou fie maʻu ke u foki ki heʻeku moʻui kimuʻá.

ʻOku manatuʻi ʻe he tangata ko ʻení ʻa e meʻa naʻe hokó ʻi he taimi naʻá ne hoko ai ko e tokotaha lelei mo maʻa pea naʻá ne fie maʻu ke kamata foʻou; ke hokohoko atu ʻene moʻuí ke ne hoko ko ha tangataʻi fonua lelei mo fakaʻapaʻapaʻi. ʻOkú ne maʻu ʻa e faingamālie kotoa pē ke ikuna ʻaki e tokoni hono ngaahi kaungāmeʻá mo e fāmilí.

ʻOku fakaʻatā kitautolu ʻe he fakatomala fakamātoató ke tau foki ki ha tuʻunga ʻi heʻetau moʻuí ʻoku tau manatuʻi ai ʻa e taimi ne tau maʻa ai kimuʻá, pea lava ke tau kamata foʻou! Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Lini G. Lōpini ʻo e Kau Fitungofulú ʻo pehē, “Neongo ʻoku tau fakahoungaʻi e toe ngaahi faingamālie makehé, hili ʻetau tōnounoú, pe taʻe makupusi ʻe he ʻatamaí, ʻoku fakaofo kiate kitautolu kotoa e ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí ʻo tuku mai hatau toe faingamālie ke ikunaʻi ʻa e angahalá, pe tōnounou ʻo e lotó . . . Oku ʻikai ko Haʻane palani talifaki ʻa e fakatomalá, telia tokua naʻa tau tōnounou. Ko e Fakatomalá ʻa ʻEne palaní, he naʻá Ne ʻafioʻi te tau tōnounou” (“Kae Liunga Fitungofulu Lau ʻe Fitu,” Liahona, Mē 2018, 21).

Naʻe fehuʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni peá ne tali ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi he Fakataha Lahi ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí ʻi ʻEpelelí: “ʻOku fie maʻu nai e tokotaha kotoa pē ke fakatomala? Ko e talí ko e, ʻIo.”

Naʻe hoko atu ʻa Palesiteni Nalesoni ʻo pehē, “ʻOku tokolahi fau ha kakai ʻoku nau lau e fakatomalá ko e tautea—ko ha meʻa ke fakaʻehiʻehi mei ai tukukehe pē ngaahi tūkunga mafatukitukí. Ka ʻoku fakatupu e ongoʻi tauteaʻi ko ʻení ʻe Sētane. ʻOkú ne feinga ke taʻofi kitautolu mei heʻetau hanga kia Kalaisi, ʻoku tuʻu ʻo mafao mai Hono toʻukupú, ʻo ʻamanaki mo fie fakamoʻui, fakamolemoleʻi, fakamaʻa, fakaivia, fakahaohaoaʻi, pea mo fakamāʻoniʻoniʻi kitautolu.”

Naʻe lea ʻaki ʻe ʻĪsaia ʻa e folofola ʻa e ʻEikí: “Kuó u mafao atu hoku nimá ʻi he ʻaho kotoa ki he kakai angatuʻú” (ʻĪsaia 65:2); pea toe fakahā ia ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ki he Kāingalotu Lomá: “Ko e ʻaho kotoa kuó u mafao atu hoku nimá ki he kakai talangataʻa mo angatuʻú” (Loma 10:21). Naʻe toe lea ʻaki foki ʻe Sēkope ʻa e lea ʻa ʻĪsaiá, ʻo ʻomai e poupou tatau he ʻoku manatuʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne kakai ʻo e fuakavá “pea ʻoku mafao atu ʻa hono toʻukupú kiate kinautolu ʻi hono kotoa ʻo e ʻahó” (Sēkope 6:4).

ʻOku akoʻi ʻe he kau palōfitá ʻoku lava ke maʻu ʻa e meʻaʻofa ʻo e fakatomalá he ʻahó mo e pō kotoa, ʻo ʻuhingá, ki he taimi kotoa pē. ʻOku akoʻi ʻe Palesiteni Nalesoni ʻo pehē, “Tatau ai pē pe ʻokú ke ngaʻunu faivelenga atu ʻi he hala ʻo e fuakavá, humu pe mavahe mei he hala ʻo e fuakavá, pe ʻikai toe lava ʻo sio ki he hala ʻo e fuakavá mei ho tuʻunga he taimi ní, ʻoku ou kole atu ke ke fakatomala. Foua e mālohi fakaivia ʻo e fakatomala fakaʻaho—ʻo e fakahoko mo toe kiʻi lelei ange ʻi he ʻaho takitahá. (Lāsolo M. Nalesoni, “Te Tau Lava ʻo Fai Lelei Ange pea Toe Lelei Ange,” Liahona, Mē 2019, ).

Naʻe fakahoko ʻe ʻEletā Palaieni K. Teila ʻo e Kau Fitungofulú ʻa e lotu tuku ʻo e Fakataha Lahi ʻo e Lakanga Fakataulaʻeiki kuo toki ʻosí. Naʻá ne fakahā ‘ʻetau’ houngaʻia moʻoni ʻi he feilaulau fakalelei ʻa e Fakamoʻuí maʻatautolu takitaha “ke tau fakavave kiate Ia ke fakatomalaʻi ʻetau ngaahi angahalá.”

Naʻe lea ʻaki ʻe Palesiteni Nalesoni ha lea ʻa ha palesiteni fakasiteiki naʻá ne toki akoʻi ʻa e meʻa ko ʻení ʻi ha fakataha fakatakimuʻa: “Kapau naʻe mahino moʻoni kiate kitautolu ʻa e tokāteline ʻo e fakatomalá, te tau fakavave ke fakatomala. Kuo pau ke tau akoʻi hotau toʻu tupú ke fakavave ke fakatomala, koeʻuhí kapau te nau hola mei he fakatomalá, ʻoku liʻekina kinautolu.

Ko e fakatomalá mo e fakamolemole ʻo e angahalá ʻo fakafou he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻoku malava ke fakahoko ia pea ʻoku ʻatā maʻu pē ia ki he taha kotoa.

Hangē ko e foha maumau koloá, manatuʻi ko e fānau kitautolu ʻa ha Tamai Hēvani faʻa kātaki mo ʻofa. Makatuʻunga ʻi Hono ʻAló, ʻoku mafao mai e toʻukupu ʻaloʻofá kiate kitautolu ʻi he kotoa ʻo e ʻahó; vēkeveke ke fakamolemole, fakamoʻui mo fakahinohino ʻa e hala ke foki ai ki hotau ʻapi Fakalangí.

ʻOku ʻi ai ʻeku fakamoʻoni fakataautaha ki he mālohi fai fakamaʻa mo fakapapau ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻeku moʻuí ʻo fakafou ʻi he fakatomala fakaʻaho mo fakamātoató; ʻi he ʻotu lea ki he ʻotu lea. Makatuʻunga ʻi Heʻene Fakalelei Taʻefakangatangatá, ʻoku hokohoko atu hono fakaafeʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau muimui ʻiate Ia. ʻOku ou ʻilo ʻe hoko mai ʻa e fiefiá mo e melinó kiate kinautolu kotoa ʻoku nau fakatomala mo muimui ki he ʻEikí ʻi he hala ʻo e fuakavá.