Pagsuporta sa Akong Mama sa Iyang Panaw ngadto sa Paghunong sa Pagkapala-inom

Ni Onnastasia Cole

Dili kini sayon, apan ang pagsubay sa dalan ngadto sa pagkaayo uban niadtong nanglimbasug sa pagkaadik maoy bililhon kaayo.

Sa dihang igo na ang akong pangidaron aron makasabut kon unsa ang ilimnong makahubog, nasayud ko nga ang akong mama adunay problema niini. Ang mga sakop sa pamilya naningkamot sa pagtago sa iyang problema gikan sa akong igsoong babaye ug kanako, apan igo lang nila matago ang pagkalango ug kalabad sa ulo sa sayo sa buntag sa mubong panahon.

Ang among mama palainom—ug walay pagpangatarungan o buwak-buwak nga istorya ang makapausab niana.

Isip usa ka batang babaye, mituo ko nga ang pagkaadik usa ka pagpili. Sakit kaayo ang ako bation matag higayon nga ang akong mama mosulod sa among pultahan nga manimahong bino ang iyang gininhawa human mosaad nga mobiya na niini. Mura kini og dili siya gusto nga mausab. Apan ang mga katuigan sa iyang sakit nga mga paghilak, pakyas nga mga paningkamot, ug makahugno nga mga epekto sa pag-undang [withdrawals] nakatudlo nako sa laing paagi.

Sa dihang diha pa ko sa high school, misugod ko sa pagkaamgo nga ang pagkaadik sa akong mama dili “daling mahanaw sa malumong kagabhion,” sama sa usa ka magbabalak nga si Dylan Thomas sa makausa misulat¹—ug dili tungod kay dili niya gusto nga mag-usab. Dili kadto mahitungod sa kakulang sa gahum sa kabubut-on sa iyang bahin o nga iyang gipili ang alkohol kay sa iyang pamilya. Natanggong siya diha sa iyang pagkaadik.

Sama sa gipasabut ni Presidente Russell M. Nelson: “Ang pagkaadik mao ang makaingon sa tawo nga motahan sa dili madugay sa kagawasan sa pagpili. Pinaagi sa kemikal, ang tawo literal nga dili na makonektar sa iyang kaugalingong kabubut-on!”² Ang pagpangita og pagkaayo mahimong usa ka away tali sa iyang lawas ug espiritu sulod sa katuigan nga moabut.

Paglahutay sa Pagbalik-balik sa Adik nga Kinaiya

Human makab-ot niya ang unom ka bulan sa pag-undang sa pag-inom, nagsugod ko nga makaila pag-usab sa akong mama—ang tawo nga mosayaw sa una diha sa sakyanan ug mosulat og maanindot nga balak ug mosulti og makaulaw nga pasiaw ngadto sa tanan nakong mga higala. Mura ba kini og may tawo nga nagpahipi nga sa kalit lang misanag og balik ang iyang mga mata ug naningkamot og maayo nga magpabilin kini. Wala pa siya nakaundang sukad og ingon niana ka taas sulod sa katuigan, ug nindot nga pamation nga siya nahibalik.

Apan wala kini nagdugay. Usa ka gabii, sa wala pa siya nakahigayon og sulti, ang akong igsoong babaye ug ako nasayud. Iyang nagliraw nga mga mata ug ang namula nga mga aping ang nagpaila niining tanan: human sa unom ka bulan ug upat ka adlaw, mibalik na usab ang iyang adik nga kinaiya. Sa makadiyot, among gikonsiderar nga manggawas, mopalayo sa kabalaka ug kahadlok, apan kami nasayud nga siya gusto nga mag-usab. Dili kami makahimo niini alang kaniya, apan kami makasuporta kaniya samtang siya naglakaw sa dalan sa pagkaayo.

Pagbuntog sa Pagpakahilum kabahin sa Pagkaadik

Sa misunod nga pipila ka bulan, ang akong igsoong babaye ug ako nangita og paagi sa pagtabang sa akong mama nga magpadayon ngadto sa taas nga panahon sa pag-undang sa pagkaadik. Dili kini sayon, apan nahimo niya kini sa makausa, ug nasayud mi nga makahimo siya niini pag-usab.

Ingon nga nakasaksi sa akong mama nga miagi sa epekto sa pag-undang kaniadto, kahibalo na mi unsay lauman, busa among gipundok ang tanang ilimnong makahubog ug mga binotilya nga bino nga among nakit-an ug giyabo kini sa kanal. Dayon nagpundo kami og Gatorade gikan sa tindahan ug gilimpyuhan og maayo ang balay; mao kadto ang among labing maayo nga paningkamot aron makuha ang akong mama gikan sa palibut nga iyang nahimutangan kon mobalik na usab ang iyang adik nga kinaiya.

Human sa pipila ka adlaw, igo na ang pagkaayo sa akong mama para makabalik sa trabaho, apan nasayud mi nga ang pakig-away wala pa mahuman. Hangtud nianang tungora, ang kaladmon sa iyang pagkaadik natago gikan sa kadaghanan sa among pamilya ug mga higala. Sulod sa katuigan, kini nahimo nga ingon og usa ka sekreto—usa ka tinubdan sa kaulaw, usa ka butang nga gipasabut sa tigpanukiduki sa social science nga si Brené Brown nga “naggikan ang gahum niini nga dili ikasulti.”³ Kon gusto namo nga mapermi ang iyang pag-undang, kinahanglan among buntugon ang pagpakahilum.

Ang pagdesisyon sa pagsulti ngadto sa among pamilya ug pipila sa kasaligan nga mga higala lisud, apan nakahatag usab kini og kalingkawasan. Ang kaulaw “mokotkot gayud kanato nga motuo nga kita mausab ug makahimo og mas maayo,”⁴ busa ang paghisgut mahitungod sa iyang pagkaadik nakahatag sa akong mama (ug kanako!) usab og paglaum. Wala kami mag-inusara, ug sa unang higayon sa mga katuigan, misugod kami sa paglantaw sa kinabuhi nga wala gidumala sa iyang pagkaadik.

Magpabilin diha sa Paglaum

Dili ko mosulay sa pagpanindot og sulti niini: ang pagpadayon sa paglaum dili kanunayng sayon. Sulod sa katuigan gisuportahan nako ang akong mama samtang naningkamot siya nga malimpyo, apan mamakak ko kon moingon ko nga wala ko nakasinati og kagul-anan, pagkasagmuyo, ug kahigawad sa pagpadayon. Sa pagsulti bahin sa lisud nga panaw nga gisagubang sa tawo aron mabuntog ang pagkaadik, si Presidente Nelson mipasabut: “Matag usa kanato kinsa mohukom sa pagpaningkamot sa malisud nga dalan ngadto sa pagkaayo kinahanglan magbakus sa mga bat-ang alang sa usa ka away sa kinabuhi. Apan ang tibuok kinabuhi mao ang usa ka ganti nga angay lang.”⁵

Kon kamo naghigugma og tawo kinsa nanglimbasug sa pagkaadik, nakahibalo kamo kon unsa kalisud kini nga magtan-aw kanila nga nagdaot sa kaugalingon. Apan bisan sa panahon sa pagbalik sa adik nga kinaiya, ang paglaum wala gayud mawala. Tungod sa Iyang maulaong sakripisyo, ang Manluluwas nasayud “unsaon pagtabang [kanato] sumala sa [atong] mga kahuyang” (Alma 7:12). “Uban sa pagpang-ayo diha sa iyang mga pako” (3 Nephi 25: 2), Siya motabang kanato kon kita mobati nga gikapoy na sa pagpadayon, “naggunit kanato ug nag-awhag kanato, nagdumili sa pagbuhi kanato hangtud nga luwas kita nga makauli.”⁶

Busa kon kamo mao pa lang ang paghimo sa inyong unang lakang o mibyahe sa liboan ka milya uban sa usa ka tawo sa ilang panaw ngadto sa pagkaayo, ania ang pipila ka mga butang nga akong nakat-unan sa tibuok katuigan:

Tabangi sila nga malikayan ang mga sitwasyon nga makapapukaw.

Mahimong ang tawo nga inyong gisuportahan usa ka higala, kapikas, sakop sa pamilya, o barkada, ang pagtabang kanila nga makalikay sa mga sitwasyon nga makapapukaw importante kaayo! Sa bisan unsa nga panahon ang akong pamilya mogawas aron sa pagpangaon uban sa akong mama, sama pananglit, mohangyo mi nga manglingkod sa lamesa nga layo sa bar. Kon ang usa ka lamesa dili puwede, mag-istorya mi hangtud nga puwede na.
Labani sila diha sa sosyal na mga sitwasyon.

Tungod kay ang tawo nga inyong gisuportahan mitug-an kaninyo mahitungod sa ilang pagkaadik wala nagpasabut nga sila andam na nga mosulti sa kadaghanan. Atol sa sayong bahin sa pagkaayo, mahimong lisud kaayo sa pagpasabut kon nganong ang usa ka tawo maglikay sa mga sitwasyon o mohimo og piho nga mga desisyon, ilabina ngadto sa mga dili kaila. Niini nga mga sitwasyon, himoang mas sayon ang ilang kinabuhi pinaagi sa pagtabang kanila nga mapasabut kon ang mga butang mahimong salikwaot.
Tabangi sila sa pagpangita og dugang suporta nga mga kapanguhaan.

Bisan unsa pa ang inyong kalambigitan diha sa proseso sa pagkaayo, dili gayud kamo makahimo niining tanan. Usahay ang akong mama nagkinahanglan nga makig-istorya sa tawo kinsa gikan na diha, usa ka tawo kinsa nakasabut niini, ug OK lang kana! Propesyonal nga mga kapanguhaan ug mga support group (sama sa Programa sa Simbahan sa Pagkaayo sa Pagkaadik, mga pundok sa pagkaayo, mga espesyalista sa kinaiya ug pagkaadik) tinud-anay gayud nga makausab sa mga kinabuhi, mao nga ayaw pagduhaduha sa pagdasig sa tawo nga inyong gisuportahan sa pagpahimulos niining kahimanan.
Kon sila mapakyas, tabangi sila nga makabarug pag-usab.

Kon kita nagpuyo sa usa ka perpekto nga kalibutan, ang pagbalik sa adik nga kinaiya wala unta, apan kini ang mortalidad. Kon ang tawo nga inyong gisuportahan nagsagubang sa pagbalik-balik sa adik nga kinaiya, pahinumdumi sila kon unsa na kadaku ang ilang pag-uswag. Awhaga sila sa dili “paghunong human sa sunod-sunod nga kapakyasan ug mokonsiderar sa [ilang kaugalingon] nga dili makahimo sa pagbiya sa mga sala ug pagbuntog sa adiksyon.”⁷ Sama sa gipasabut ni Elder Ulisses Soares sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, “[Sila] dili makahimo sa pagpahunong sa pagpaningkamot”⁸ (ug kamo usab). Ang pagbalik-balik sa adik nga kinaiya wala nagbutang kanila balik sa uno. Dili kini makapapas sa tanan nga mga buhat ug gikusgon nga ilang naangkon. Sila kanunayng dunay laing kahigayunan nga makabalik sa proseso sa pagkaayo, magpakitabang ngadto sa Manluluwas, ug magpadayon.
Hupot ngadto sa paglaum.

Ang pagtan-aw sa usa ka tawo nga inyong gihigugma nga nanglimbasug sa pagbuntog sa ilang pagkaadik usahay makapahunahuna ninyo kon sila hingpit ba kaha nga mamaayo. (Salig nako, nakahibalo ko. Diha nako gikan sa makadaghang higayon kay sa akong giangkon.) Gani si Mormon nangutana: “Ug unsa kana nga kamo molaum?” Ug bisan unsa kini kalisud, “[ang] paglaum pinaagi sa pag-ula ni Kristo” sa kanunay atong makab-ot (Moroni 7:41).

Sa tibuok nakong kinabuhi, ang akong mama napakyas sa makadaghan nga higayon labaw pa sa akong maihap, apan mapasigarbuhon ko nga moingon nga unom na ka tuig sukad nga siya miinom. Bisan og miabut og mga katuigan sa pagkat-on ug pagkat-on og usab kon sa unsang paagi nga labing maayo nga makatabang kaniya, ang pagtan-aw kaniya nga mamaayo nagtudlo kanako nga walay tawo nga hilabihan ang pagkahilayo. Dili igsapayan kon kapila ka higayon ang tawo nga inyong gihigugma mobalik-balik ang adik nga kinaiya, padayon—padayon sa pagpaningkamot sa pagsuporta kanila bisan unsay inyong mahimo. Ang pagkaayo usa ka tibuok kinabuhi nga pasalig—usa ka panaw nga puno sa luha, kadaugan, kapakyasan, ug kalampusan—ug mao kini ang angay natong pakigbatokan.