“iNuinui kei na Vakacegu vei Karisito,” Liaona, Sepi. 2022.
iNuinui kei na Vakacegu vei Karisito
Meda taura matua na yalayala ni dau nanumi ka saumi ira na Nona Yalododonu yalodina na Turaga.
E rawa nida yavutaka na noda inuinui cecere vei Jisu Karisito kei na Nona Veisorovaki.
iTaba ni liga mai na ivakatakarakara i Karisito mai vei Scott Law
O Jens kei Ane Cathrine Andersen a dua na nodrau ivakadinadina titobu ka veivauci ni dina ni kosipeli vakalesuimai i Jisu Karisito. Se cava ga na veivakacacani mai vei ira na dauvakacaca kei na itikotiko raraba kei na parisi, erau a lewena Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ena 1861.
Ena vulaitubutubu ni yabaki ka tarava, erau a rogoca na veikacivi i Saioni, ni kaci tiko mai na 5,000 na maile (8,000 km) na kena yawa ena Buca o Salt Lake. Na vakasoqoni vata i Saioni e kena ibalebale me rau biuta tu yani na nodrau bula vinaka mai Denmark—oka kina na itokani, isema vakamatavuvale, kei na dua na vanua ni teitei totoka ena veitabayabaki edau soli sobu mai vei tama vei luvena tagane qase duadua. Toka ena koro o Veddum, volekati Aalborg, ena vanua bulabula o Jutland Peninsula ena vualiku kei Denmark, na vanua ni teitei oya a vakaitamera ka vuavuai vinaka. A vakacakacakataki ira e vuqa ka kauta mai na veidokai kei na inuinui ena matavuvale na Andersen.
Na wasei ni ivurevure oqori vei ira na nodra itokani saumaki mai, a sauma kina o Jens kei Ane Cathrine nodra isau ni biuvanua e rauta ni 60 tale na Yalododonu ena nodrau ilakolako ki Saioni. Ena ika6 ni Epereli, 1862, o rau na Andersens, kei na luvedrau tagane yabaki 18, o Andrew, a tomani ira e 400 tale na Yalododonu ni Denmark ena waqasitima lailai na Albion ka soko yani ki Hamburg, Jamani. Nira yaco yani i Hamburg ni oti e rua na siga, era a vakasoqoni vata kei na vuqa tale na Yalododonu ena loma ni dua na waqa levu cake me tekivu kina na nodra soko takosova na atalanitika.
Ia na reki ni vakasoqoni vata ki Saioni, e sega ni dede a vuki me rarawa. E vica na gone era a vodo mai na Albion era a tauvi misila voli mai. Ni tetevi ira na curuvanua na mate veitauvi oqo, era a qai mate kina e 40 na gone kei na vica na uabula ka ra bulu ga e wasawasa. A maliwai ira o Jens Andersen yabaki 49, na tukaqu vakatolu.
Na tatadra nei Jens me yacovi Saioni kei na nona matavuvale kei ira na itokani Yalododonu kai Denisi a mai tini koso ni oti ga e 10 na siga nodra biuti Hamburg mai. A vola e dua na daunitukutuku makawa, “E dua na dauveisereki me vakataki Mosese a sega ni butuka yani na vanua yalataki o Jens Andersen mai [Veddum], Aalborg, ka a vukei ira e sega ni lailai mai na onosagavulu na wekana mera biu vanua mai; a qai sotavi mate ena Wasawasa ena Vualiku ena 1862 ni qai biubiu oti ga mai [Jamani].”1
Na Veivakatovolei ni Bula Vakayago
Na solibula ni matavuvale na Andersen—ka biuta tu yani na nodratou vanua ni teitei logavinaka ka vakayalia na watidratou kei na tamadratou dauloloma—a yaga beka? Au vakabauta ni na kaya o vuravura e sega. Ia e sega i vuravura na vakabauta, raiyawa, kei na “rai tawamudu”2 e solia na kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito.
Na rai oqori e vukei keda meda kila vinaka na noda bula oqo kei na kena veivakatovolei e vuqa. Eda sotava na rere, cakitaki, veitemaki, ivalavala ca, na yali, kei na galili. Na tauvimate, leqa tubukoso, yalolailai, kei na mate e vorolaka noda tatadra. Ena so na gauna, e vaka me levu cake sara na noda icolacola mai na kena eda rawa ni colata.
“E dina ni na duidui na kena matailalai, na leqa, na veivakatovolei kei na kena e sega ni namaki, vakayago ka vakayalo, e yaco mai vei keda yadua baleta ni oqo na bula vakayago,” a kaya o Elder Neil L. Andersen ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. A tomana o koya: “Eda vakasaqara na marau. Eda kakavaka na vakacegu. Eda nuitaka na loloma. Ka sa vakatauca vei keda na Turaga na veivakalougatataki levu e veivakurabuitaki. Ia ni veicorui vata na reki kei na bula marau, dua na ka esa matata: ena tiko na gauna, aua, siga, so na gauna na yabaki eso ena mavoa kina na yalomu.”3
Eda vosota na wiwi meda vakatubura na kamikamica (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 29:39). Ena nona vosa na parofita o Aisea, eda sa vakatovolei kece—ka digitaki—“ena kuro qele ni veivakararawataki” (Aisea 48:10).
Na Yalayala ni Veisorovaki
iTaba ni ivakatakarakara i Karisito mai vei Alan Brent Harder
Na rarawa e tiki ni “ituvatuva cecere ni marau” nei Tamada (Alama 42:8; raica talega na 2 Nifai 2:11). Ia sa usutu ni ituvatuva oya na vakacegu kei na inuinui e lako mai na “veisorovaki cecere ka lagilagi.”4 Ena Nona Veisorovaki, a lako mai kina o Jisu Karisito me vueti keda. (Raica na Alama 36:3.)
Na iVakabula sa “lako sobu mai ki ra sara” (Vunau kei na Veiyalayalati 88:6) me rawa kina me taura ki Vua na noda dredre kei na cala. E kila o Koya na ivakarau me qaravi keda kina ena kilai vakataucoko ni vanua kei na vuna e mosi kina.
“Me vaka ni a mai sotava na iVakabula na veika cava ga kei na veika kecega eda rawa ni vakila se sotava, sa rawa Vua me vukei ira na malumalumu me ra kaukauwa cake,” a kaya o Peresitedi James E. Faust (1920–2007), na iKarua ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada. “Sa sotava oti o Koya na veika kece oqori vakai Koya. E kila vinaka tu o Koya na noda mosi ka na lako vata kei keda ena noda gauna butobuto duadua sara mada ga.”5
Oqori na vuna e rawa nida yavutaka kina na noda inuinui cecere Vua kei na Nona Veisorovaki.
“Sa noda e dua na vuravura yalolailai ka daunanumi koya—e dua, ka vakarabailevu sara, e sega kina na inuinui vei Jisu Karisito se ena ituvatuva ni Kalou me baleta na bula marau ni tamata,” a kaya o Peresitedi Russell M. Nelson. “Na cava e yaco kina na veileti kei na yalolailai vakavuravura raraba oqo? E matata vinaka tu na vuna. Kevaka e sega na inuinui vei Karisito, e sega ni dua na kilai ni ituvatuva vakalou me baleta na veivueti ni kawatamata. Ni sega na kila oya, era vakadinata cala na tamata ni bula nikua e muria yani na kawaboko ni mataka—ni bula marau kei na veimaliwai vakamatavuvale era sa lekaleka ga.”6
Au kunea na inuinui kei na veivakabulai vei Jisu Karisito niu curuma na valetabu ka rogoca na nodra vosa na parofita bula. Au kune vakacegu ni’u vulica na ivolanikalou e vakadinadinataki Koya kei na Nona Veisorovaki. Nio vakarerei vakayago ena nomu “bolei ena bula dredre,”7 gole ki na ka au vakatoka me “ivolanikalou ni veitaqomaki.” Oqo eso na noqu qaqana taleitaki:
Veiyalayalati Makawa
-
“Ena vakaotia sara na mate ko koya; ia na Turaga ko Jiova ena tavoya na wainimata mai na matadra na tamata kecega” (Aisea 25:8).
-
“E dina sa colata ko koya na noda rarawa, ka sa colata na rarawa ni lomada. … E vakamavoataki o Koya ena vuku ni noda talaidredre, ka sa qaqi ena vuku ni noda caka cala; sa tau vua na cudruvi sa vuni noda veivinakati tale; ia ena we ni kena kuita eda sa vakabulai kina” (Aisea 53:4–5).
Veiyalayalati Vou
-
“Dou lako mai vei au, koi kemudou vakaadua ga sa oca, ka colata na icolacola bibi, ia kau na vakacegui kemudou” (Maciu 11:28).
-
“Dou na kunea e vuravura na rarawa: ia mo dou vakacegu; au sa vakamalumalumutaki vuravura” (Joni 16:33).
iVola i Momani
-
“Ia ena mate ko koya, me tasereka kina na ivau ni mate sa vauci ira tu na nona tamata; ia sa ciqoma ko koya na nodra malumalumu, me vakasinaiti na lomana ena loloma cecere, me vaka na veika vakayago, me rawa kina ni vakila me vaka na veika vakayago na sala me vukei ira kina na nona tamata me vaka na nodra veimalumalumu” (Alama 7:12).
-
“Ia na cava na ka dou vakanuinui kina? Raica au sa kaya vei kemudou, ni dou na rawata na inuinui ena vuku ni veisorovaki i Karisito kei na kaukauwa ni nona tucake tale mai na mate, mo dou vakaturi cake kina ki na bula tawamudu, ia dou sa rawata oqo ena vuku ni nomudou vakabauti koya, me vaka na vosa ni yalayala” (Moronai 7:41).
Vunau kei na Veiyalayalati
-
“O koya mo dou marau kina, ka kakua ni rere, niu sa tiko vata kei kemudou koi Au na Turaga, kau na tu e yasamudou; ka mo dou na tukuni au yani, io ko Jisu Karisito, ni sai Au na Luve ni Kalou bula, Niu a bula e liu, Au bula tiko edaidai, Ka’u na bula tikoga ena gauna mai muri” (Vunau kei na Veiyalayalati 68:6).
-
“O koya mo dou kakua kina ni rere, ni dou mate sara mada ga; ni sa sega ni taucoko na nomudou reki ena vuravura oqo, ia vei au sa taucoko sara na nomudou reki” (Vunau kei na Veiyalayalati 101:36).
Oqo kei na vica tale na tikina e vakadinadinataka, ena vosa nei Peresitedi Boyd K. Packer (1924–2015), Peresitedi ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, na “yalayala ni veisorovaki i Karisito.”8
Na Vakamamasu ni Dua na Parofita
Nida sa kila vakavinaka na itavi bibi e vakayacora na iVakabula ena noda bula marau ena gauna oqo kei na vuravura sa bera mai, eda na kila vakavinaka na vuna e vakamamasu kina vei keda o Peresitedi Nelson meda cakava me yavu vakayalo ni noda bula o Koya:
“Au vakamasuti kemuni mo ni vakarautaka na gauna ni Turaga! Vakadeitaka na nomu yavu vakayalo me rawa ni vorata na veivakatovolei ni gauna ena nomu cakava na veika ena rawa kina ni tiko vata kei iko na Yalo Tabu e veigauna.” Na vakarautaki ni gauna ni Turaga, e vakuria o Peresitedi Nelson, e oka kina na “vakarautaka na gauna ni Turaga ena Nona vale tabu” ena veiqaravi ni valetabu kei na sokalou.9
Kei kemuni yadua sa veiyalayalati oti e valetabu, au sa kerea mo ni vakasaqara—ena masumasu ka vakawasoma—mo ni kila vinaka na veiyalayalati ni valetabu kei na cakacaka vakalotu. …
“… Ni yaco na veimataqali ue ena nomu bula, na vanua taqomaki ga vakayalo mo tiko kina o ya e loma ni nomu veiyalayalati ni valetabu!
“Yalovinaka ni vakabauti au ni’u tukuna ke tara kaukauwa nomu yavu vakayalo vei Jisu Karisito, sa sega ni gadrevi mo rere.”10
Ceuti ena Qeteqete ni Ligana
Andrew kei na lewe ni nona matavuvale
Na cava a qai yaco vei Ane Catherine kei na luvena, o Andrew? Erau a yalolailai beka ka lesu tale i Denmark ni oti na nodrau ilakolako macawa-ono rarawa i na Siti o Niu Oka? Sega. Ni rau vakararavi tiko ena nodrau ivakadinadina ni iVakabula kei na ituvatuva ni veivakabulai, ka dinata tiko na Kalou, erau a gu ki liu ena yaloqaqa ena sitimanivanua, waqasitima, kei na qiqidreti. Erau a yaco yani ki na Salt Lake Valley enai ka 3 ni Sepiteba, 1862, ka laki duavata sara ena kena tarai cake o Saioni.
Erau a laki vakaitikotiko e Ephraim, Utah, na vanua a qai vakamau kina o Andrew ka tekivuna e dua na matavuvale. E muri, a tokitaka na nona matavuvale o Andrew, wili kina o tinana, ki Lehi, Utah, ka yaco kina me dua na dauteitei qaqa, daunibaqe, ka turaganikoro. A veiqaravi vakadaukaulotu yabaki tolu kina nona vanua, sivia e ruasagavulu na yabaki ena matabisopi, ka sivia e tolusagavulu na yabaki ena matabose e cake se ena kuoramu ni bete levu. E tolu vei iratou na luvena tagane eratou a laki kaulotu e Denmark kei Norway.
Ena mata vakayago, eda sega ni raica rawa na icavacava lagilagi mai na itekitekivu ena wainimata. Ia ena vakabauti Karisito, sa rawa nida rai kina veisiga ni mataka ena vakanuinui. Ka rawa nida taura matua na yalayala ni Turaga e dau nanuma ka saumi ira na Nona Yalododonu yalodina, oka kina o Jens, Ane Catherine, kei Andrew. A nanumi rau na Turaga, ka dau nanumi keda o Koya. A yalataka o Koya:
“Ia koi au kau na sega ni guilecavi iko.
“Raica, kau sa ceuti iko ena qeteqete ni ligaqu” (Aisea 49:15–16).