Te Reitaki ma te Uea

Inanon tabeua te namwakaina imwin ara mare, e kaota nanona kainnabau ni kan reirei te katangitang. I tangiria ni kakukureia, ngaia are I motikia bwa N na baronga au kakubanako nakoina. I nako n te titooa n bwai-ni-katangitang ao I karekea au bwaintangira nakoina ae te biano. I rangi ni kukureiu ngke I karina te rititi inanon bwaokina ae e kabaeaki n te reben ae tamaroa ao n anganna, ni kantaningaia bwa kainnabau e na rangi ni kukurei iroun buuna ae korakora ana tangira.

Ngke e kauka te bwaoki man nora kanoana, e taraai ma te moangare man taku, “Buu o, ai rabwara ngkami! Ma iai moa au titiraki nakoim: Tera aio, te bwaintangira ke te tarau?” Imwin ara maroro ibukin au bwaintangira aei, ti motikia bwa ti na kaokia. E tuai tau ara mwane bwa ti a tibwa reirei, n ai aroia raora aika a bon tibwa iein naba. Te bwai ae riki aei e buokai n ataa kakaawakin te reitaki i marenaia taanga ao reitakiu ma kainnabau boni ngaia are karekea iroura te nano ao te iango ae tii teuana.¹

Ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki e tataekina te rongorongo ae te reitaki i marenan te mwawane ma te aine, n te maiu aei ao n te maiu ae akea tokina. E ngae ngke e okoro aroaron ma taben te aine ao te mwawane, ma bon titebo kakawakin tibwangaia n ana babaire te Atua ae kakukurei ibukiia Natina.² E teretere aei man te moan tai n ana taeka te Uea “bwa e bon aki raoiroi bwa te aomata e na tiku n ti ngaia; ngaia are, [E na] karaoa te tia ibuobuoki ibukina.”³

N ana babaire te Uea, te “tia ibuobuoki” bon toana are e na ikarekebai ma Atam inanon te reitaki ae itiaki.⁴ E koaua, Ewa bon te kakabwaia ae rietata inanon maiun Atam. Man rikiana ao arona n tamnei, e kaunga Atam bwa a na ikarekebai ni kakoroa nanon ana babaire ni kakukurei te Atua ibukiia aomata nako.⁵

Ti a maroroakin uoua reirei aika a kakawaki ake a na kakorakora reitakin te mwaane ma te aine. Te moan iango bwa ti bon karikaki ni katotongan te Atua.⁶ Ni kaeineti ma ana reirei te euangkerio, te okoro i marenan te aine ao te mmwane e bon aki rietata riki nakon ana berita aika tabu te Atua nakoia Natina mmwane ma aine. Akea te aomata ae raka ana konabwai ni karekea mimitongin te Teretio nakon raona.⁷ Boni Iesu are e kaoira ni bane, ngaira natin te Atua, “bwa ti na nakoina, ni katoonga Raoiroina, ao E aki totokoa te aomata ane e nakoina.”⁸ Ngaia are, n ae nanonaki ikai, bon tii te arona taraakira i Rouna.

Ngkana a oota taanga ao ni katiteuanaaki n te reirei aei, e toki irouia te kani beretitenti ke te kauouman beretitenti n aia utu. Bon akea ae rietata ke ae rinano n te reitaki n taanga, ao akea ae rimoa ke ae tiku. A uaia ni mwananga, bwa rao aika boraoi aroia, bwa natin te Atua. A karekea teuana te iango, nano, ao te kantaninga ma Tamara i Karawa ao Iesu Kristo,⁹ n kaira man bweena te utu.

N te reitaki ae boraoi, “tiaki te bwaibwai te tangira, ma te ikarekebai … mwakoron oin te karikibwai ae bon tabera n aomata.”¹⁰ “Ngkana a ti teuana, te bumwaane ao te buaine a riki bwa te korakora ae ti teuana n ‘tautaeka n aki toki’ bwa ‘n akea te ibutubutu’ e na raanga te maiu n tamnei nakoia ao nakoia kanoaia ‘n aki totoki.’”¹¹

Te kauoua n reirei bon te Tua ni Koora: “Ao ane ko tangiria bwa a na karaoia nakoim aomata, karaoia naba nakoia.”¹² Te iango aei are e kaota te anua n reitaki, antaeka, inanoi, ao n ikarekebai ao e aanaki n te kauoua n tua ae rietata: “Ko na tangira raom n ai aron tangiram ibon iroum.”¹³ E booti anua n Kiritian aika te tataonanano, aamarau, nimamanei, ao te akoi.

Karekean te matata n aron maiuakinan te reirei aei, ti kona n taraa te reitaki ae tabu ae akea toki are e kateia te Atua imarenaiaara moan karo, aikaAtam ma Ewa. A riki bwa te irikona,¹⁴ are a karekea te inanoi are angania te konabwai n uaia n mwananga ma te karinerine, kakaitau, ao te tangira, ni kaki taekaia ao n tabe riki ma aron kainnabaia inanon mwanangaia nakon te maiu ae akea tokina.

Anua akanne bon ngaai ake ti uaiakin inanon te mare n taai aikai. N te kabaebae n te tembora, a rinnako te aine ao te mwaane inanon te mare ae tabu inanon te berita ae tabu ae boou man akea tokina. Aio kawain te nakoanibonga, are a anganaki iai kakabwaia ao korakora aika tabu bwa a na kaira aia utu inanon maiuakinan berita aika tabu ake a tia ni karaoi. Mai ikanne, a waaki nako inanon te ikarekebai ao n reitaki ma te Atua, riki inanon tibwangaia are a tia ni katabeaki nako iai are ribanaakin ao kairan te utu.¹⁵ Ribanaakin ma aron te tararua bon iai reitakia ao baika a boraoi iai taabe, are nanona bwa tiina ao taama, a “katabeaki bwa a na ibuobuoki imarenaia n ai aroia rao aika boraoi aroia”¹⁶ ao n anga te kairiri ae baeranti inanon mwengaia.

“N ribanaia bon kanuaan, reireian, ao boutokaan” te utu, are karaoaki nanona man buokakia n “reiakin koaua ao karekean te onimaki iroun Tamara i karawa ao Iesu Kristo” n te tabo ae onraki iai te tangira. Te tararua bon “buokakiia kaain te utu n okira mwengan te Atua. E karaoaki aei man te beku ao te reirei ma te aamarau, te nimamanei, ao te tangira ae itiaki.” Nanona naba bon “kairaia kaain te utu ni kakaonimaki n tataro, ni kamatebwaia te euangkerio, ao aanga n taromauri riki tabeua. A uaia n ibuobuoki kaaro,” ni katotonga are karaoia Iesu Kristo, “ni kakoroi nanon tua [aika uoua] aikai.”¹⁷

E kakawaki bwa te utu e na ira te banna ni katooto are rimoa, are iai okorona man te kairiri n nakoanibonga n te Ekaretia.¹⁸ Te banna aio are kaunga bwa te buaine ma te bumwaane a katabeaki iroun te Atua bwa a na karaoi tibwangaia inanon te utu. E aranaki bwa te reitaki ae bwanin—te tauraoi n iri tua aika a raoiroi ao te katabeaki—ao e karekea te tai nakon te rikirake n te mweenga n tangira ao n ibuobuoki.¹⁹ Tabe aikai a bon aki katerea karietan temanna ao bon akea iai te mwakuri n iowawa teuana ke te mwamwana te aba n te kariaia ae riao.

Rongorongon Atam ao Ewa, imwin kitanan te nne n aroka ae Eten, e kaota raoi nanon te ikarekebai imarenan te tina ma te karo inanon ribanaakin ao tararuan te utu. N aron are koreaki n ana boki Mote, a uaia n mwakuri n ribana aontano ni manon ramwaia bwa e aonga n tauraoi maiuia aia utu;²⁰ a karikia natia nakon te aonnaba;²¹ a taboa aran te Uea man ongo bwanaana “man te kawaki ni kaeineta te oo n aroka ae Eten”;²² a kariaia tuua are e anga te Atua nakoia ao a ibuobuoki imarenaia n tou mwin tuua.²³ Ao ngkanne a “karaoi bwaai [aikai] are ataaki irouia natia mwaane ma aine”²⁴ ao “n aki bwaka taboan aran te Atua” ibukin kainnanoia.²⁵

Tariu ao mwaneu aika a tangiraki, te ribanaaki ma te tararua bon taai n ibuobuoki, tiaki bwaai n totoko. E kona n iai taben temanna te aomata ma tiaki nanona bwa tii ngaia ae kona ni karaoia. Ngkana a oota raoi kaaro n taabe aika uoua aikai, a na ibuobuoki n uaiakina kamanoaia ao tobwakin kainnanoia natia ibukin te rabwata ma te iango. A buokia naba ni kaitarai kangaanga ni boong aikai man ribanaakiia n ana taeka te Uea are e kaotaki nakoia Ana burabeti.

E boni ngkae ngke a boutokaia imarenaia te bumwaane ma te buaine inanon tibwangaia, “a kona ni kangaraoi taabe aikai nakon riaina ibukin te mwauku, mate, ke aaro riki tabeua.”²⁶ Tabetai temanna te kainnaba e na karaoi tibwanga aikai ni kauoua, inanon te tai ae uarereke ke maan.

I kaitibo ma temanna te aine ao te mwaane ake a reke irouia aio. Ibukina bwa ti ngaia kaaro, n tatabemaniia, i nanon aia utu ao aia ikarekebai ma te Uea, a motikia bwa a na kabanea aia tai n ribanaia natia n te maiu n tamnei ao rabwata. A bon aki mwaninga aia berita n tembora aika tabu ake a karaoi nakon te Uea ao Ana berita aika tabu nakoia inanon aia tai n raure. A tia n ukora ana ibuobuoki te Uea ni bwaai nako ngkai a reitinako n kakorakoraia inanon kaewenakoaia ao mwanangaia ni kawain te berita. A onimaki bwa e na tararuai kainnanoia te Uea, tiaki n tii te maiu aei ma inanon te tai ae akea tokina. A bon tia n ribanaia natia inanon aia reirei nakoia ma te amarau, nimamanei, ao te tangira ae itiaki, e ngae ngke a rinanon te kanganga ae matoa inanon maiuia. N aron ae I ataia, kaaro aika uoman aikai a bon aki bukina te Atua ibukin tekebuakaia. Ma, a taraa kanoan ae imwaaia ma te kantaninga ao te aki nanokokoraki bwa e na reke irouia ana kakabwaia te Uea.²⁷

Tariu ao mwaneu, ea tia n katea te banna ni katooto ae kororaoi te Tia Kamaiu ibukin te katiteuanaaki ao te reitaki n te kantaninga ao te reirei ma Tamara are i Karawa. E tataro ibukiia Ana reirei, ao e taku, “Ba a na bane n riki n teuana; n ai arora, ngkai Ko mena i nanou, Tamau, ao Ngai I nanom, ba a na mena naba inanora: … ba ana riki n teuana, n ai arora kai teuana Ngaira.”²⁸

I koauaa nakoimi bwa ngkana ngaira—mwaane ao aine—ti uaia n ibuobuoki inanon te reitaki ae itiaki man booraoi, ti na karekea te kukurei n te katiteuanaaki are reirei te Tia Kamaiu ngkai ti kakoroa nanon tibwangara n ara reitaki n te mare. I berita nakoimi, n aran Kristo, bwa naano a na “botaki inanon te inanoi ao te tangira imarenan temanna ma temanna,”²⁹ ti na karekea te raka ni kukurei inanon mwanangara nakon te maiu ae akea tokina, ao e na kabatiaki korakorara n ibuobuoki i marenara.³⁰ I kakoauai koaua aikai n aran te Tia Kamaiu ae tabu, Iesu Kristo, amen.