2023
Ko hono Tataki ʻa e Fānaú ki he Fakamoʻuí
ʻAokosi 2023


“Ko hono Tataki ʻa e Fānaú ki he Fakamoʻuí,” Liahona, ʻAokosi 2023.

Ko hono Tataki a e Fānaú ki he Fakamoʻuí

Founga ʻoku ueʻi fakalaumālie ai ʻe he polokalama ʻa e Fānaú mo e Toʻu Tupú ʻa e tupulaki faka-Kalaisí ʻi he foʻi laka takitaha.

ʻĪmisi
fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi ʻo Kalaisí, tā fakatātaaʻi ʻe Heinrich Hofmann

Neongo ʻa e mafatukituki e misiona ʻo e Fakamoʻuí, ka naʻá Ne tuku ha taimi ke ngāue fakaetauhi ai ki he fānaú. Naʻá Ne fakaafeʻi kinautolu ke haʻu kiate Ia pea tāpuekina kinautolu. (Vakai, Maʻake 10:13–16.) Hangē pē ko hono tuku ʻe Kalaisi ha taimi ke tataki ʻa e fānaú ʻi heʻenau kei īkí, te tau lava foki mo kitautolu.

Naʻe kamataʻi ʻe he Siasí ʻa e polokalama Fānaú mo e Toʻu Tupú ʻi he 2019 ke tokoni ki he fānaú mo e toʻu tupú ke langaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí pea ʻiloʻi mo mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻenau feinga ke mahino e palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻanautolú. ʻOku tokoniʻi ai kinautolu ke nau tupulaki fakataautaha pea kau atu ki he ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hākeakiʻí. Ko e ʻelito ʻo e polokalamá ni ko hono tataki ʻa e kau mēmipa kei talavoú ke nau “muimui ki he [sīpinga] ʻa e Fakamoʻuí ʻi [heʻenau] tupulakí.”1 ʻOku tau ako ʻi he folofolá naʻe “tupulaki ʻa e potó ʻia Sīsū mo e lahí, pea naʻe ʻofeina ia ʻe he ʻOtuá mo e tangatá” (Luke 2:52). ʻOku tokoni ʻa e sīpinga ko ʻeni mei he kei siʻi ʻa e Fakamoʻuí ke tupulaki ʻa e kakai kei talavoú ʻi ha founga ʻe fā: fakaʻatamai, fakatuʻasino, fakalaumālie, mo fakasōsiale.

Lolotonga hoʻo fakakaukau ki he ngaahi ʻekitivitī mo e ngaahi ngāue tokoni ʻi laló, fehuʻi ki hoʻo fānaú pe ko e hā te nau fie ʻahiʻahi fakahokó. ʻE lava ke toe maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ʻi he childrenandyouth.ChurchofJesusChrist.org.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku kau ʻi he ʻekitivitī ʻo e Tohi ʻa Molomoná mo e kau takí

Naʻe ako lahi ange ha uooti ʻi Mīsuli, USA ki he Tohi ʻa Molomoná ʻi ha ʻekitivitī naʻe ui ko e “ʻApitanga Nīfaí.”

Faitā ʻa Sheri Skog

Fakalaumālie

“Ne tupulaki ʻa Sīsū ʻi hono ʻʻofeina ʻe he ʻOtuá.ʼ ʻE lava ke ke tupulaki fakalaumālie ʻaki hono fakahaaʻi hoʻo ʻofa ki he ʻOtuá mo hoʻo vilitaki ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí.”2

Naʻe pehē ʻe Kolōlia Peleila, ko ha faʻē mei Silei, “ʻOku fakatupulaki ʻe he [fānaú] honau tuʻunga fakalaumālié ʻaki hono fakatupulaki ha ngaahi taumuʻa ʻoku ō fakataha mo honau ʻulungāngá mo e ngaahi holí.”

Naʻe pehē ʻe Taniela Molila, ko ha palesiteni Palaimeli mei Menitosa, ʻĀsenitina, naʻe ngāue ʻa e fānau ʻi hono uōtí ke maʻu ha mahino ki he taumuʻa ʻo e temipalé. Ke aʻusia e taumuʻa ko ʻení, naʻa nau ʻaʻahi ki hono langa ʻo e Temipale Menitosa ʻĀsenitiná. Naʻa nau ako foki ki he founga ʻe lava ke silaʻi ai ʻa e ngaahi fāmilí ʻi he temipalé pea nau faʻu kimui ange ha ngaahi ʻīmisi ʻo e temipalé.

Naʻe pehē ʻe Taniela, “Ko e ngaahi ʻekitivitī ki he tafaʻaki fakalaumālié ʻoku manatuʻi lahi taha ʻe he fānau īkí.” “ʻOku nau ako ke ʻiloʻi mo ongoʻi maʻu pē e takaua ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní pea nau maheni mo e ongó.”

Ngaahi fakakaukau ki he ʻekitivitī fakalaumālié: Fakahoko ha houalotu fakamoʻoni; ako maʻuloto hoʻo potufolofola manakó; fakahoko ha pō tali fehuʻi mo e kau pīsopelikí pe kau palesitenisī fakakoló; ʻalu ki ha papitaiso; fakahoko ʻa e hisitōlia fakafāmilí ke teuteuʻi e ngaahi hingoá ki he temipalé; lau ʻa e ngaahi potufolofola ʻoku hiki ʻi lalo ʻi he ngaahi himi ʻokú ke saiʻia taha aí; kiʻi mālōlō mei he mītia fakasōsialé.

ʻĪmisi
finemui mo ha ngaahi foʻi maka kuo valivali

Naʻe tā valivali ʻe Teila—ko ha finemui mei Nuevo Leone ʻi Mekisikou—ha ngaahi lea fakalotolahi ʻi ha ngaahi foʻi maka ke tufa ki he kaungāʻapí.

Faitaaʻi ʻe Melissa Sue Lara Garza

Fakasōsiale

“Naʻe tupulaki ʻa Sīsū ʻi hono ʻʻofeina ʻe he … tangatá.ʼ Te ke lava ʻo tupulaki fakasōsiale ʻi hoʻo fakahaaʻi hoʻo ʻofa ki he kakai kotoa pē.”3

Naʻe vahevahe ʻe Melisa Lala mei Mekisikou ʻa e founga naʻe fokotuʻu ai ʻe heʻene tama fefine ko Teilá ha taumuʻa ke ne ʻave ha ngaahi pōpoaki fakalotolahi lolotonga e mahaki fakaʻauha COVID-19: “Naʻá ne teuteuʻi ha ngaahi foʻi maka ʻaki ha ngaahi kupuʻi lea, tufaki ia ʻi hono poloká, ʻo tuku ʻi he matapaá.” ʻI ha fale ʻe taha, naʻe fakaava hake ʻe ha fefine matuʻotuʻa ʻa e matapaá pea fehuʻi ange pe ko e hā ʻene meʻa ʻoku faí. Hili hono fakamatala ange ʻe Teila ʻene ngāué, naʻe fehuʻi ange ʻe he fefiné pe ko e hā ʻa e kupuʻi lea naʻe tohi ʻe Teila maʻaná. Naʻe talaange ʻe Teila, “Te ke lava ʻo hokohoko atu. ʻOku mau poupou atu.”

Naʻe pehē ʻe Melisa, “ʻOku loʻimataʻia e fefiné mo ne pehē, ʻMālō; ko e ngaahi lea ia naʻe fiemaʻu ke u fanongo ki aí. ʻOku ou lolotonga foua ha faingataʻa pea ne u lotu. Peá ke haʻu ki hoku matapaá ke ʻomi ha pōpoaki naʻá ku fiemaʻu.ʼ ʻOku ou houngaʻia he naʻe vahevahe ʻe hoku ʻofefiné ʻene fakamoʻoní. Naʻá ne talamai kiate au, ʻMami, naʻe ʻikai ke u ʻilo naʻe ʻaonga ʻeku meʻa naʻe fakahokó.ʼ”

Ngaahi fakakaukau ki he ʻekitivitī fakasōsialé: Talanoa ki ha taha ʻokú ne maʻu ʻa e ngāue ʻokú ke fakaʻānaua ki aí; akoʻi ha kiʻi tehina; faitohi ki he kau faifekaú; tangutu mo ha taha foʻou ʻi he maʻu meʻatokoni hoʻataá; fakaafeʻi ha kaungāmeʻa ki ha ʻekitivitī ʻa e Siasí; ako maʻuloto e hingoa ʻo e kāingalotu ʻo e uōtí pe koló; fakafeʻiloaki koe ki ha kaungāʻapi ʻoku ʻikai te ke ʻilo; fakahoko ha maʻu meʻatokoni efiafi ke ako ʻa e founga totonú.

Fakaesino

“Naʻe tupulaki ʻa Sīsū ʻi he ʻlahi [fakaesino].ʼ Te ke lava ʻo ako ke ngāue pea tokangaʻi ho sinó, moʻui lelei fakaʻatamaí mo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá.”4

Naʻe vahevahe ʻe Kala Tuate, ko ha faʻē mei Nikalākuá, ʻa e sīpinga ko ʻení: “Naʻe fokotuʻu ʻe ha fānau ʻe niʻihi ha taumuʻa ke fengāueʻaki ʻi he ngaahi ʻekitivitī fakamaʻa ʻi ʻapí, ke ako ʻa e founga hono ngaohi ʻo ha meʻakai, pea ke tō ha fanga kiʻi ngoue ʻi he tokoni ʻa e kau mēmipa kehe ʻo e fāmilí.”

ʻI heʻetau tokangaekina hotau sinó ko ha temipalé, ʻoku tau fakaʻatā ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke nofoʻia ʻiate kitautolu. ʻOku kehekehe ʻa e moʻui leleí ʻi he ngaahi fiemaʻú mo e meʻa ʻoku malavá, ka ʻe lava ʻe he kakai kei talavoú ʻo fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa makehe ke fakaleleiʻi ʻenau moʻui leleí.

Ngaahi fakakaukau ki he ngaahi ʻekitivitī fakaesinó: Palani ha fakamālohisino fakafiefia; lue lalo; taʻataʻaki ha loto ʻataʻatā ʻo ha kaungāʻapi; faʻo ha naunau ki ha meʻa fakatuʻupakē houa ʻe 72; talanoa mo ha faifaleʻi fekauʻaki mo e loto-mafasiá; akoako ke mānava lahi mo fakafiemālieʻi ho sinó; ngaohi ha meʻatokoni moʻui lelei; ako fekauʻaki mo e Lea ʻo e Potó; akoako fakahoko ʻa e fuofua tokoní.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku sio ki ha fanga kiʻi tohi

Fakaeʻatamai

“Naʻe tupulaki ʻa Sīsū ʻi he ʻpoto.ʼ Te ke lava ʻo ako ʻi he akoʻangá, ako ha ngaahi pōtoʻi ngāue foʻou, pea fakatupulaki ho ngaahi talēnití.”5

Naʻe siofi ʻe ʻEvikeili Lotilikesi mei Poliviá hono fokotuʻu mo fakakakato ʻe hono foha taʻu ono ko Pulunó, ʻa ʻene taumuʻa ke ako ʻa e Ngaahi Tefito ʻo e Tuí. Neongo naʻe faingataʻaʻia ʻa Puluno ʻi he laukongá, ka naʻe pehē ʻe ʻEvikeili naʻe tokoni hono aʻusia e taumuʻa ko ʻení kia Puluno ke hoko “ko ha tokotaha laukonga lelei. Ko ʻene taumuʻa hono hokó ke lau kakato ʻa e Tohi ʻa Molomoná kimuʻa pea toki papitaisó, pea naʻá ne lavaʻi ia.”

ʻE lava ke fakatupulaki ʻe he fānaú ʻenau ʻiló ʻi he ngaahi tafaʻaki ʻoku nau ueʻi kinautolu ke nau akó. ʻOku ʻi ai maʻu pē ha meʻa ke ako ki ai mei he ngaahi fetuʻú ki he saienisi ʻo e fanga monumanú.

Ngaahi fakakaukau ki he ʻekitivitī fakaʻatamaí: Fakahoko ha pō talēniti; tohi ʻi ha tohinoa; lau ha tohi; ʻalu ʻo sio fetuʻu; ako ke tā ha meʻalea; faʻu ʻolikamī (faʻu ha meʻa ʻaki ʻa e pepá); ako e founga ngāue ʻa e meʻafaitaá; fakahoko ha ngaahi fakatotolo fakasaienisi; akoako sipela ʻa e ngaahi foʻi lea lōloá.

Ko e Fatongia ʻo e Ngaahi Mātuʻá

Neongo ʻoku poupouʻi ʻa e fānaú ke nau kau ʻi he ngaahi ʻekitivitií mo e ngaahi ngāue tokoni ʻi honau uōtí pe koló, ka ʻoku kamata ʻa e tupulaki fakalaumālié ʻi ʻapi. Naʻe folofola ʻa e ʻEikí ki he mātuʻá, “Kuó u fekau kiate kimoutolu ke mou akonakiʻi hake ʻa hoʻomou fānaú ʻi he māmá mo e moʻoní” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 93:40). ʻE lava ʻe he kau taki ʻo e toʻu tupú ʻo fakahoko ha poupou, ka ʻoku ʻiloʻi lelei taha pē ʻe he mātuʻá ʻenau fānaú. Te nau lava ʻo ngāue fakafoʻituitui mo ʻenau fānaú ʻi heʻenau tupulaki fakatāutahá, koeʻuhí “ʻoku makehe moʻoni hotau ngaahi talēnití mo e ngaahi taumuʻá ʻo hangē ko kitautolú.”6

Naʻe tapou ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ki he ngaahi mātuʻá ke nau “ʻofaʻi, poupouʻi, mo faleʻi [e fānaú]. Kae fakaʻehiʻehi mei hono fakahoko ʻo e ngaahi ngāué maʻanautolú. Te nau lelei ange ʻi heʻenau tauʻatāina ke filí.”7

Naʻe pehē ʻe ʻAnahi Henanitesi, ko ha faʻē mei Mekisikou, “Naʻá ku fokotuʻu ange ʻi he kamataʻangá ki heʻeku fānaú ʻa e ngaahi taumuʻa ke fokotuʻú, hangē ko e tā pianó. Ka naʻá ku fakatokangaʻi ʻoku tokanga taha ʻa e polokalamá ki he meʻa ʻoku fie ako mo fakatupulaki ʻe he fānaú.”

Naʻe fakaʻatā ʻe ʻAnahi ʻene fānaú ke nau fili e ngaahi ʻekitivitī ne nau fie ʻahiʻahiʻí: “Ko e taimi kotoa pē ne u fakaafeʻi ai ʻeku fānaú ke nau ngāueʻi ʻenau ngaahi taumuʻá, ne u fehuʻi ange, ʻKo e hā ʻokú ke fie akó?ʼ ʻKo e hā ʻa e meʻa ʻokú ke fie ʻahiʻahí?ʼ Pea nau talamai leva honau lotó, pea ʻoku ou ʻiloʻi lelei ange ai kinautolu.”

ʻĪmisi
taʻahine ʻoku tā valivali

Naʻe fokotuʻu ʻe he taʻu hongofulu ko Kala mei Manakua, Nikalākuá, ha taumuʻa ke ako tā valivali.

Faitaaʻi ʻe Karla Valeria Duarte Manzanares

ʻOku Fie Tupulaki ʻa e Fānaú mo e Toʻu Tupú

ʻOku vēkeveke ʻetau fānaú ke ako, tupulaki, mo tokoni ʻi hono ueʻi kinautolu ʻe he Maama ʻo Kalaisí. ʻOku nau fie hoko ʻo hangē ko honau Fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he fakalakalaka fakatāutahá.

Naʻe pehē ʻe Selemi Kasitanita, ko ha palesiteni Palaimeli mei ha kiʻi kolo ʻi Mekisikou, “ʻOku ou foaki ki he kau taʻu 11 ʻa e fatongia ʻo e takí, pea ʻoku nau fokotuʻutuʻu mo palani ke fakahoko ha ngaahi ʻekitivitī kehe. ʻOku fakaofo kiate au ʻenau matuʻotuʻá, mo ʻenau loto fiemālie ke tokoni mo akó.”

ʻOku maʻu ʻe he fānaú ʻa e totonu ki he fakahā fakatāutahá ʻaki ʻenau ʻiloʻi ʻi he faʻa lotu pea ngāue ki ha taumuʻa ʻoku ʻuhingamālie. Ko ʻetau taumuʻá ke “tuku e toʻu tupú ke nau tataki,”8 ʻi hono ʻiloʻi te nau lava pea nau fie tupulaki moʻoni.

Ko ia te ke kamata leva ʻi fē? Naʻe pehē ʻe Koli Losenipeeki, ko ha ʻetivaisa fakauooti ki he toʻu tupú mei he ʻIunaiteti Siteití, “ʻOku mau ngāue ke faʻifaʻitaki ki he fōtunga ʻo e palani leleí, pea tuku leva ki he toʻu tupú ke nau fokotuʻutuʻu e ngaahi fakataha palaní mo fakahoko e ngaahi ʻekitivitií.”

Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau (1) ʻiloʻi e ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní, (2) ʻiloʻi e ngaahi taumuʻá, (3) palani e founga ke fakahoko ai kinautolú, (4) ngāueʻi e palani ko iá, pea (5) fakakaukau ki heʻenau aʻusiá. Ko hono fakalūkufuá, ko e lalahi ange ʻa e fānaú, ko ʻenau malava ange ia ʻo fakahoko e ngaahi sitepu ko ʻení ʻiate kinautolu peé.

ʻOku hanga ʻe he muimui ki he sitepu ʻe nima ko ʻení ʻo ʻai e fānaú ke nau fatongia ʻaki ʻenau tupulakí ʻo fakafou ʻi he palaní, takí, mo e holi faka-Kalaisi ke fakalakalaká.

Ko e misiona ʻo e polokalama Fānaú mo e Toʻu Tupú ke “tokoniʻi ʻa e fānaú, toʻu tupú, mo honau fāmilí ke nau fakalakalaka ʻi he hala ʻo e fuakavá ʻi heʻenau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí.”9 ʻI heʻetau tataki ʻa e fānau mo e toʻu tupu ʻo e Siasí ki honau Fakamoʻuí, tau manatuʻi muʻa e founga ʻo ʻEne tupulakí. ʻOku tau lāngilangiʻia ke mamata tonu ʻi he tupulaki ko iá.