Te mau buka varavara nō te nene’ira’a mātāmua o te ‘Ka Buke a Moramona’ tei ’itehia mai

’A rave ai ’o Brooks Haderlie i te ’ohipa ’ei ta’ata ’aravihi i roto i te ’ohipa putu faufa’a i BYU-Hawai’i, ’ua ha’api’i mai ’oia i te varavara o te Buka a Moromona nā roto i te reo Vaihi, ’oia ho’i, « Ka Buke a Moramona. »

’Ua mana’o ’oia ē e mea maita’i ’ia ’ite ē, ’e hia rahira’a buka e vai noa nei ā, mai te mea ē, e fa’atura noa ’oia i te mau tauto’ora’a a te feiā tei ha’a itoito nō te fāna’o i te Buka a Moromona i te mau ta’ata a’o nō Hawai’i i te ’āfara’a o te mau matahiti 1800.

Hou oia a riro mai ai ’ei misiōnare nō te ’ā’amu o te ’Ēkālesia i Auteraria, ’ua hāmani o Elder Haderlie ’e tāna vahine, Laurie Haderlie, i te hō’ē tāpura nō te mau nene’ira’a huira’atira ato’a nō te mau nene’ira’a ato’a nō te Ka Buke a Moramona, te nene’ira’a mātāmua ihoa rā nō te matahiti 1855.

I te matahiti 1820, ’ua ha’a te mau misiōnare Porotetani nō te hāmani i te pī’apā mātāmua nō te reo Vaihi. ’Ua nehenehe atura ïa te Bibilia e hurihia ’e e nene’ihia nā roto i te reo Vaihi i te matahiti 1838.

I te rōpūra’a o te mau matahiti 1800, ’o George Q. Cannon te ta’ata mātāmua tei ’īriti i te Buka a Moromona i roto i te reo Vaihi nā roto i te tauturura’a a te mau ta’ata tumu nō Hawai’i ’o Jonathan Nāpela ’e ’o J. W. H. Kauwahi. Tau hānere noa buka tei tā’amuhia hou te toe’a o te mau ’api i nene’ihia i ha’amouhia ai i roto i te hō’ē ’ati auahi.

Nā roto i te mo’era’a teie mau ’api parau, ’aita te tahi atu mau pāpa’ira’a i tā’amuhia, e mea varavara roa ïa te nene’ira’a mātāmua o te Buka a Moromona. ’Ua tu’uhia te reira i roto i te mau tābula o te mau buka moni rahi roa a’e a te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei ’e ’ua fa’arirohia ’ei mea faufa’a roa a’e i te hō’ē nene’ira’a Peretāne nō te nene’ira’a mātāmua nō te buka nō te matahiti 1830.

I te matahiti 2021, nō te taime mātāmua, ’ua fāna’o te feiā a’o nō Vaihi i te pae hope’a i te tā’āto’ara’a o te mau pāpa’ira’a mo’a a te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei nā roto i te Vaira’a Buka ’Evanelia, te hō’ē puna i ni’a i te ’itenati nō te pāpa’ira’a mo’a ’e nō te tuatāpapara’a i te ’evanelia.

I teie mahana, e 22 ana’e buka o te nene’ira’a mātāmua nō te matahiti 1855 o te Ka Buke a Moramona tei fa’ahereherehia i roto hō’ē ’ahuru ma pae fare vaira’a buka.

« E mea faufa’a roa teie ha’amāramaramara’a nō te tahi atu mau ta’ata i Patifita nei », te parau ïa a Elder Haderlie, « nō te mea, te ’īritira’a Vaihi o te Buka a Moromona o te paera’a noa ïa o te reo i reira teie buka i te ’īritira’ahia mai roto mai i te reo Peretāne, ’e o te nene’iraa mātāmua ïa nā roto i te reo e ’ere i te reo Marite. Nā roto i te hi’opo’ara’a i te terera’a o te ’īritira’a nā roto i te reo Vaihi, e ti’a ïa i te tahi atu mau ta’ata nō te mau motu nō Patifita ’ia māuruuru i te mau ’īritira’a a muri a’e o te Buka a Moromona nā roto i tō rātou iho reo ’e ’ia fa’aitoito ia rātou ’ia hi’opo’a e mea nāhea teie mau ’īritira’a i te tupura’a ’ia nehenehe i te mau ta’ata ’ia ha’api’ihia nā roto i tō rātou iho reo.

’Ua parau fa’ahou oia ē : « Te feiā e ’ite i te Buka a Moromona Vaihi i te matahiti 1855 i te Pū Fāri’ira’a Rātere nō te Hiero nō Lā’ie Hawai’i, e nehenehe ïa tā rātou e ta’a i te faufa’a o te reira tao’a. »