Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Makehe ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú
Lēsoni 7: Naʻe Ngaohi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Māmaní Maʻaku


7

Naʻe Ngaohi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Māmaní Maʻaku

Talateu maʻá e Faiakó

Ke ke mateuteu fakalaumālie ke akoʻi e lēsoni ko ʻení, kātaki ʻo lau mo fakalaulauloto ki he ngaahi meʻá ni:

Naʻe faʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e foʻi māmani fakaʻofoʻofa ʻoku tau nofo aí ʻi he tataki ʻa e Tamai Hēvaní (vakai Mōsese 2:1). Ko e taumuʻa ʻo hono fakatupu ʻo e māmaní, ke ʻomai kiate kitautolu ha feituʻu ʻe lava ke siviʻi ai kitautolu pea aʻusia ha ngaahi meʻa ke tau feinga ai ke hangē ko ʻetau Tamai Hēvaní (vakai ʻĒpalahame 3:24–25). ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he fakaʻofoʻofa fakaofo ʻo e māmaní ʻa e mālohi mo e ʻofa lahi ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí (vakai ki he Mōsese 6:63).

Teuteú

ʻOmai ha tatau ʻo e Tohi Tapú. Fakaʻilongaʻi ʻa e Sēnesi 1:1 ke faingofua hoʻo huke ki aí.

Ngaahi ʻEkitivitī ke ako mei aí

Kamataʻaki ha ʻekitivitī fakatahataha. Ki ha ngaahi fakakaukau, vakai ki he peesi 3.

Lotu

Fakaafeʻi ha taha ʻo e fānaú ke ne fai ʻa e fua lotú.

Hiva

Hivaʻi pe lau ʻa e lea ʻo e hiva “ʻOku ʻOfa ʻEku Tamai Hēvaní ʻIate Au” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 16–17) pea fai ʻa e fakatātā ʻoku hā atu ʻi laló. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke kau fakataha mo koe.

ʻEku ongoʻi [e] hiva [ʻa] e manupuná (ʻai e nimá ki he telingá ʻo hangē ʻokú ke fakafanongó)

Pea sio ki he langi maʻá, (sio ki ʻolunga, hangē pē ʻokú ke fakamalumalu ho matá ʻaki ho nimá)

ʻEku ongoʻi [e] ʻuha hoku matá (fāfā e fanga kiʻi louhiʻinimá ki he matá)

Pea maʻali e matangí, (taʻataʻalo ho nimá)

Ke u ala he lose olovetí (fakatahaʻi e ongo nimá ke hangē ha ipú)

Pe lue he veʻe ʻakaú, (ngāueʻaki e foʻi tuhu ʻe ua ke “lue” ʻi ho nima ʻe tahá)

Fiefia he nofo ʻi he māmaní (hiki e nimá ki ʻolunga he ʻulú ʻi he siakale)

Faʻu ʻe he Tamaí maʻakú. (tuhu kiate kita)

Folofolá

Fakaava e Tohi Tapú kia Sēnesi 1:1 pea lau, “Naʻe fakatupu ʻe he ʻOtuá ʻi he kamataʻangá ʻa e langí mo māmani.” Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke toe lau tahataha ʻa e ngaahi lea ʻo e potufolofolá fakataha mo koe. Fakamatalaʻi naʻe fekau ʻe he Tamai Hēvaní kia Sīsū Kalaisi ke Ne faʻu ʻa e māmaní mo e ngaahi meʻa ʻi aí; naʻe toe faʻu ʻe Sīsū ʻa e laʻaá ke ne ʻomai kiate kitautolu ʻa e māmá. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke hiki honau nimá ki ʻolunga ʻi honau ʻulu ʻi he siakale pea lea “laʻā.”

Talaange ki he fānau naʻe faʻu ʻe Sīsū ʻa e ngaahi fetuʻu ʻoku tau sio ki ai ʻi he poʻulí. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke fakaava mo tāpuni honau nimá ke hangē ko e ngaahi fetuʻu ngingilá pea lea “ngaahi fetuʻu.”

Fakatātā

Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻi he peesi 34. Tuhu ki he ʻulu ʻakaú pea talaange ki he fānaú naʻe ngaohi ʻe Sīsū ʻa e ʻakaú. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tuʻu pea fao ki ʻolunga honau nimá ke hangē pē ha fuʻu ʻakaú ʻoku puhi ʻe he havilí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau lea “ʻakau.”

ʻĪmisi
plants and animals

Tuhu ki he fanga manu ʻi he fakatātaá pea fakamatala ange naʻe faʻu ʻe Sīsū ʻa e fanga manú. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke fakahingoa mai e fanga manu ʻe niʻihi pea ʻai e lea ʻa e fanga manu ʻe niʻihi.

Fakaʻosí

Fakamatalaʻi ange naʻe faʻu ʻe Sīsū ʻa e ngaahi meʻa kotoa ko ʻení koeʻuhí ʻokú Ne ʻofa ʻiate kitautolu. Fakahaaʻi ʻa hoʻo houngaʻia ʻi hotau māmani fakaʻofoʻofá.

Lotu

Fakaafeʻi ha taha ʻo e fānaú ke ne fai ʻa e lotu tukú.

Ngaahi ʻEkitivitī ke fili mei aí

Teuteú

  • Ki he ʻekitivitī tengaʻiʻakaú: ʻOmai ha ipu pelesitiki ke taki taha e fānaú. ʻOmai foki mo e kelekele ke faʻo ʻi he ipú pea ʻomai mo e tengaʻiʻakau (hangē ko e piini, koane pe tengaʻi uite) ke tō ʻe he fānau takitaha. ʻI he ipu takitaha tohiʻi ai “Naʻe Faʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e tengaʻiʻakaú Maʻaku.” Teuteuʻi ha kiʻi nouti ʻo fakamatalaʻi ai ʻa e founga ke tokangaʻi ʻaki e tengaʻiʻakaú, ke ʻalu mo e fānaú ki honau ʻapi.

  • Ki he ʻekitivitī tohí: ʻAi ha tatau ʻo e peesi 35 ke taki taha ʻa e fānaú ke nau valivali. ʻOmai ha tepi pe kulū.

    ʻĪmisi
    coloring page, Creation book

    Naʻe Faʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Māmaní Maʻaku

    Naʻe faʻu ʻe Sīsū ʻa e laʻaá.

    Naʻa Ne faʻu ʻa e mahiná mo e ngaahi fetuʻú

    Naʻa Ne ngaohi ʻa e ʻulu ʻakaú.

    Naʻa Ne faʻu ʻa e fanga monumanu.

    Naʻa Ne faʻu ʻa e fanga manupuná.

Hiva

Hivaʻi pe lau ʻa e ngaahi lea ʻo e hiva ko e “Fakaʻofoʻofa ʻa Māmaní” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 123) pea fai ʻa e fakatātā ʻoku hā atu ʻi laló. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau kau fakataha mo koe.

Fakaʻofoʻofa ʻa e māmaní! (malimali)

Kuo faʻu ʻe he ʻOtua maʻakú— (tuhu kiate koe)

Ulo mai e laʻā, (hiki e nimá ki ʻolunga ke siakale) ngaahi matalaʻiʻakaú, (ʻai ke hangē pē ʻokú ke fakananamu ha matalaʻiʻakau) mo e fetuʻu [ʻi ʻolungá], (fakaava mo tāpuni e nimá hangē ko e fetuʻu ngingilá)

ʻA e ʻapi mo e fāmili kou ʻofa ai. (kuku ho fatafatá)

ʻEkitivitī tengaʻiʻakau

ʻAi e kelekele ʻi he ngaahi ipu takitaha naʻá ke ʻomaí pea tuku ke takitaha tō ʻe he fānaú ha tengaʻiʻakau. Lolotonga ʻenau fai ʻení, talaange kiate kinautolu kapau te nau fuʻifuʻi ʻenau tengaʻiʻakaú pea tuku nautolu ki ha feituʻu oku laʻalaʻaá, ʻe tupu ʻa e ngaahi tengaʻiʻakau ko iá ko ha ngaahi fuʻu ʻakau. Fakamanatu kiate kinautolu naʻe ngaohi ʻe Sīsū ʻa e tengaʻiʻakaú, kelekelé, ʻuhá mo e huelo ʻo e laʻaá. ʻAi ʻa e mātuʻá ke nau ʻave ki ʻapi ʻa e ngaahi ipu ʻa e fānaú koeʻuhí ke nau lava ʻo siofi e tupu ʻa ʻenau ngaahi tengaʻiʻakaú. ʻOku feʻunga ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ki he fānau lalahi angé.

Tohi

ʻAi ʻa e fānaú ke nau valivali ha tatau ʻo e fakatātā ʻi he peesi 35. Lolotonga ʻenau valivalí, toe fakamanatu ʻa e ngaahi meʻa naʻá ke akoʻi ʻi he lēsoní. ʻI he taimi te nau ʻosi aí, pelu ʻa e fakatātaá pea tepiʻi pe kuluuʻi ʻo fakatatau ki he ngaahi fakahinohino ʻi he fakatātaá. Pea lau ʻa e tohí fakataha mo e fānaú.

ʻĪmisi
book diagram