Te ’una’una o te mau rehu auahi : Te ’ē’a fa’aora o te fa’a’orera’a hara

Tei roto i te buka a Samuela 1, te hō’ē ’ā’amu tei ’ore i mātau-maita’i-hia nō Davida, te ari’i ananahi nō ’Īserā’ela ’e te vahine ra ’o Abigaila.

I muri a’e i te pohera’a o Samuela, ’ua fa’aātea Davida ’e tōna mau ta’ata i te ari’i Saula, ’o tē ’imi ra i te ha’apohe ia Davida. Tē tīa’i ra rātou i te mau nana ’e te mau tāvini a te ta’ata tao’a rahi ’o Nabala te i’oa, e ta’ata ’ōpipiri. ’Ua tono atu Davida 10 o tōna mau ta’ata nō te aroha ia Nabala ’e nō te ani i te mā’a ’e i te mau tauiha’a e hina’arohia.

’Ua pāhono atu Nabala i te anira’a a Davida ma te fa’a’ino ’e ma te fa’aho’i atu i tāna mau ta’ata ma te tauiha’a ’ore.

Nō tōna ’ino’ino, ’ua fa’aineine Davida i tōna mau ta’ata nō te ho’i e ’aro ia Nabala ’e i tōna ’utuāfare ma te parau ē, « i nā reira mai ’oia i te tāho’o mai i te maita’i i te ’ino ra ».¹ ’Ua fa’ati’a te hō’ē tāvini ia Abigaila, te vahine a Nabala, i te mau ravera’a ’ino a tāna tāne i ni’a i te mau ta’ata o Davida. ’Ua ha’aputu ’oi’oi Abigaila i te mā’a ’e te mau tauiha’a e hina’arohia, ’e ’ua haere atu e tāparu ’ia fa’a’ore mai i te ’ino.

I tō Abigaila fārereira’a iāna, « ’ua pi’o iho ra [’oia] i raro i mua ia Davida, tīpapa iho ra ’oia i raro … i te repo,

« ’Ua tāpe’a iho ra ’oia i ’ōna ’āvae, ’e ’ua nā ’ō atu ra, ’ei ni’a iā’u e tā’u fatu, teie nei hara, ’ei ni’a iā’u nei …

« E teie nei, … Iehova tei tāpe’a ia ’oe ’ia ’ore ’oe ’ia haere mai e taparahi i te ta’ata, ’e ’ia ’ore ’oe ’ia tāho’o ia ’oe iho, i tō ’oe iho rima …

« … E rave mai ’oe i teie nei ō iti i hōpoihia mai e tō tāvini vahine nei nā tā’u fatu e hōpoi noa atu nā te mau ta’ata e pe’e mai ia ’oe na …

« E fa’a’ore mai ’oe i te hara a tō tāvini vahine nei …

« ’Ua parau mai ra Davida ia Abigaila, ’ia ha’amaita’ihia te Atua o ’Īserā’ela ra ’o Iehova, ’o tei tono mai ia ’oe i teie nei mahana i fārerei mai ai ’oe iā’u :

« E ’ia ora na ho’i ’oe i tā ’oe parau maita’i, ’e ’ia ora ho’i ’oe ’o tei tāpe’a mai iā’u i teie nei mahana, ’ia ’ore ’ia mani’i te toto iā’u, ’e ’ia ’ore au ’ia tāho’o iā’u iho i tō’u iho rima …

« ’Ua rave mai ra Davida i taua ō i hōpoihia e taua vahine ra nāna, ’e ’ua nā ’ō mai ra iāna, ’ia ora na ’oe i te haere’a i te ’utuāfare ; … ’ua fa’aro’o vau i tō parau, ’e ’ua ’itehia ’oe e au ra ».²

Reva atu ra rāua to’opiti ato’a ra ma te hau.

I roto i teie ’ā’amu, e hi’ohia Abigaila mai te hō’ē huru ’aore rā te hō’ē taipe pūai nō Iesu Mesia.³ Nā roto i tāna tusia tāra’ehara, e nehenehe ’oia e fa’ati’amā ia tātou i te hara ’e i te teimaha o te ’ā’au hepohepo ’e e pūpū mai i te fa’aorara’a e hina’arohia e tātou.⁴

Mai ia Abigaila tei ineine i te rave i te hara a Nabala i ni’a iāna iho, ’ua nā reira te Fa’aora—ma te rāve’a ta’a ’ore—’ua rave i ni’a iāna i tā tātou mau hara ’e te mau hara a te feiā tei ha’apēpē ’aore rā tei fa’a’ino mai ia tātou.⁵ I Gētesemāne ʼe i niʼa i te sātauro, ’ua rave ’oia i teie mau hara. ’Ua rave ’oia i te hō’ē rāve’a nō tātou ’ia vaiiho roa i te ’ā’au tāho’o. Taua « rāve’a » ra ’oia ho’i te fa’a’orera’a i te hara—’o tē riro paha ’ei hō’ē ’ohipa fifi roa a’e tei ’ore ā i ravehia e tātou ’e te hō’ē o te mau ’ohipa hanahana roa a’e tei ’ore roa paha e orahia e tātou. I ni’a i te ’ē’a nō te fa’a’orera’a hara, e nehenehe te mana tāra’ehara a Iesu Mesia e tahe mai i roto i tō tātou orara’a ’e e ha’amata i te fa’aora i te mau ’āpo’o hōhonu o te ’ā’au ’e o te vaerua.

’Ua ha’api’i te peresideni Russell M. Nelson ē, tē pūpū nei te Fa’aora ia tātou te ti’ara’a nō te fa’a’ore i te hara :

« Nā roto i tāna tāra’ehara hope ’ore, e nehenehe tā ’outou e fa’a’ore i te hara a te feiā tei hāmani ’ino mai ia ’outou ’e ’o tē ’ore roa e fāri’i i te hōpoi’a nō tā rātou hāmani ’ino ia ’outou.

« E mea ’ōhie ’ia fa’a’ore i te hara a te ta’ata e tītau ra i tā ’outou fa’a’orera’a hara ma te ’ā’au tae ’e te ha’eha’a. Terā rā, e hōro’a mai te Fa’aora ia ’outou i te ti’ara’a ’ia fa’a’ore i te hara a te mau ta’ata ato’a tei hāmani ’ino mai ia ’outou. ’E i reira, e’ita roa tā rātou mau ’ohipa ’ino e ha’ape’ape’a fa’ahou i tō ’outou vaerua ».⁶

Nā roto i tō Abigaila ’āfa’ira’a atu i te rahira’a mā’a ’e te mau tauiha’a, e nehenehe te reira e ha’api’i ia tātou ē, e hōro’a mai te Fa’aora i te feiā tei pēpē ’e tei fa’a’inohia, te fa’aorara’a ’e te tauturu e hina’arohia e tātou ’ia rapa’auhia ’e ’ia fa’ati’ahia.⁷ ’Aita tātou e vaiiho-’ōtahi-hia i mua i te fa’ahope’ara’a nō te mau ’ohipa a vetahi ’ē ; tātou ato’a e nehenehe tātou e ora mai ’e ’ia fana’o i te fa’aorahia i te teimaha o te ’ā’au hepohepo ’e i te mau ’ohipa ato’a e tupu mai i muri iho.

’Ua parau te Fatu : « E fa’a’ore au, ’o te Fatu, i te hara a te feiā tā’u i hina’aro i te fa’a’ore atu ; ia ’outou rā ’ua tītauhia ïa ’outou ’ia fa’a’ore i te hapa a te mau ta’ata ato’a ».⁸ Tē tītau nei te Fa’aora ia tātou ’ia fa’a’ore i te hara nō tō tātou iho maita’i.⁹ ’Aita rā ’oia e ani nei ia tātou ’ia nā reira ma te ’ore tāna tauturu, tōna here, tōna hāro’aro’ara’a. Maoti tā tātou mau fafaura’a ’e te Fatu, e fāri’i tātou tāta’itahi i te mana pūai, te arata’ira’a ’e te tauturu e hina’arohia e tātou nō te fa’a’ore i te hara ’e ’ia fa’a’orehia tā tātou hara.

’Ia ’ite mai ’outou, e’ita te fa’a’orera’a i te hapa a vetahi e tu’u ia ’outou i te vāhi e ha’apēpē-tāmau-noa-hia ai ’outou. « E nehenehe tātou e ha’a nō te fa’a’ore i te hapa a vetahi ’ē, ’a fāri’i ato’a ai tātou i te fa’aurura’a a te Vārua ’ia fa’aātea ’ē atu ia rātou ra ».¹⁰

Mai ia Abigaila i tauturu ia Davida « ’ia ’ore tō[na] ’ā’au ’ia pēpē »¹¹ ’e ’ia fāri’i i te tauturu e hina’arohia e āna, e nā reira mai te Fa’aora i te tauturu ia ’outou. ’Ua here ’oia ia ’outou, ’e e fārerei ’oia ia ’outou i ni’a i te ’ē’a « ma te ora i raro a’e i tōna pererau ».¹² Tē hina’aro nei ’oia i tō ’outou hau.

’Ua riro vau iho ’ei ’ite nō te temeio a te Mesia i te fa’aorara’a i tō’u ’ā’au hepohepo. Ma te parau fa’ati’a a tō’u metua tāne, tē fa’a’ite nei au ē, ’ua pa’ari au i roto i te hō’ē fare, e vāhi e ’aita roa vau i ’ite noa i te pārurura’a, nō te rahi o te hāmani-’ino-ra’a i te pae manava ’e tae noa atu i te parau. I tō’u ’āpīra’a ’e i te mau matahiti feiā ’āpī pa’ari, ’ua riri roa vau i tō’u metua tāne ’e ’ua ’ī roa tō’u ’ā’au i te ’ino’ino nō te reira pēpē.

I te roara’a o te mau matahiti ’e i roto i tā’u mau tauto’ora’a ’ia ’ite i te hau ’e te fa’aorara’a i ni’a i te ’ē’a nō te fa’a’orera’a hara, ’ite a’e ra vau ma te hōhonu ē, taua ā Tamaiti a te Atua tei rave i ni’a iāna tā’u mau hara, ’o te Fa’aora ato’a ïa ’o te hōro’a ato’a i te ora i te feiā tei ha’amāuiui hōhonu iā’u. ’Aita vau e nehenehe e ti’aturi mau i te parau mau mātāmua ma te ti’aturi ’ore i te piti.

’A rahi noa ai tō’u here nō te Fa’aora, rahi noa ato’a tō’u hina’aro e mono i te māuiui ’e te riri nā roto i tāna rā’au fa’aora. E ravera’a te reira ’o tei tupu e rave rahi matahiti nā roto i te itoito, te paruparu, te ha’apa’o tāmau ’e te ’itera’a nāhea ’ia ti’aturi i te mana hanahana Atua o te Fa’aora nō te fa’aora ’e nō te fa’a’ore i te pēpē. Tē vai ra ā te ’ohipa e ti’a iā’u ’ia rave, ’inaha rā tō’u mafatu, ’aita ïa i ni’a fa’ahou i te ’ē’a nō te ’arora’a. ’Ua hōro’ahia mai « te hō’ē māfatu ’āpī » nō’u¹³—terā tei fāri’i i te here hōhonu ’e te vai maoro o te hō’ē Fa’aora nō’u iho, tei fa’aea mai i pīha’i iho iā’u, tei arata’i marū noa iā’u ’e ma te fa’a’oroma’i i te hō’ē vāhi maita’i a’e, tei ta’i nā muri iā’u, tei ’ite i tō’u māuiui.

’Ua ’āfa’i mai te Fatu iā’u, te mau ha’amaita’ira’a mono mai tā Abigaila i hōpoi i te mea tei hina’arohia e Davida. ’Ua ’āfa’i mai ’oia i te mau ’orometua i roto i tō’u orara’a. ’E te mea marū roa a’e ’e te mea fa’ataui roa a’e o te reira mau mea ato’a, ’o tō’u ïa aura’a e tō’u Metua i te ao ra. Nā roto iāna, ’ua ’ite au ma te māuruuru te here marū, te pārurura’a ’e te arata’ira’a a te hō’ē Metua maita’i roa a’e.

’Ua parau Richard G Scrott : « E’ita ’outou e nehenehe e tumā i tei ravehia, e nehenehe rā ’outou e fa’a’ore i te hapa.¹⁴ E fa’aora te fa’a’orera’a hapa i te mau pēpē hāhano ’e te ’oto rahi, inaha e fa’ati’a te reira i te here o te Atua ’ia tāmā i tō ’outou ’ā’au ’e tō ’outou ferurira’a i te ta’ero o te riri ’ū’ana. E tāmā te reira i tō ’outou mana’o nō te hina’aro e tāho’o. E mono mai te reira i te ha’amo’ara’a, te fa’aorara’a ’e te fa’aho’ira’a mai te here o te Fatu ».¹⁵

’Ua fāri’i ato’a tō’u metua tāne tāhuti nei i te tauira’a temeio o te ’ā’au i teie mau matahiti i ma’iri a’e nei ’e ’ua fāriu atu i te Fatu ra—te mea ’o tā’u i ’ore roa i mana’o i roto i teie orara’a. Te tahi atu fa’a’itera’a pāpū nō’u nō te mana hope ’e te fa’ataui o Iesu Mesia.

’Ua ’ite au e nehenehe ’oia e fa’aora i tei hara ’e tei harahia mai. ’O ’oia te Fa’aora ’e te Tara’ehara o te ao nei ’o tei hōro’a i tōna ora ’ia ora fa’ahou tātou. ’Ua parau ’oia : « Tei ni’a iho iā’u te Vārua o te Fatu, ’oia i fa’atāhinu mai iā’u ’ei poro haere i te parau maita’i i te ta’ata ri’i, ’ua tono mai ’oia iā’u ’ei fa’aora i te feiā ’ā’au ’oto ’ei poro haere i te ora nō tei tītī ’e ’ia hi’o fa’ahou te matapō, ’e ’ei tu’u ho’i i te feiā i ha’aparuparuhia ra ».¹⁶

tei ’oto te ’ā’au, tei roto i te tītīra’a, tei ha’aparuparuhia, i tei matapōhia nā roto i te pēpē ’aore rā i te hara, tē pūpū nei ’oia i te fa’aorara’a, i te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a ’e i te ha’amatarara’a. Tē faʼaʼite pāpū nei au ē, te fa’aorara’a ’e te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a tāna e pūpū nei, e mea mau te reira. Tei te ta’ata iho tōna taime fa’aorara’a, ’e e’ita e ti’a ia tātou ’ia ha’ava i tō verā taime. E mea faufa’a ’ia fa’ata’a nō tātou iho te taime tano nō te fa’aora ’e nō te riro ’ei feiā maita’i i ni’a ia tātou iho i roto i te reira ’ohipa. Tei roto i te Fa’aora te aroha ’e te tāu’a, ’e tē ti’a ineine nei nō te pūpū i te tauturu e hina’arohia e tātou.¹⁷

I ni’a i te ’ē’a nō te fa’a’orera’a hara ’e te fa’aorara’a, tē vai ra te mā’itira’a ’eiaha e rave tāmau noa i te mau hōho’a ’aore rā i te mau aura’a ’ī’ino i roto i tō tātou ’utuāfare ’aore rā i te tahi atu vāhi. Nō te feiā ato’a i raro a’e i tō tātou mana, e pūpū atu tātou i te hāmani maita’i nō te ri’ari’a rahi, te here nō te riri rahi, te marū nō te rohirohi, te pārurura’a nō te hepohepo ’e te hau nō te tātama’ira’a.

’A hōro’a i te mea i fa’a’erehia ai ’outou, e tuha’a pūai ïa nō te fa’aorara’a hanahana e roa’a nā roto i te fa’aro’o ia Iesu Mesia. Mai tā Isaia i parau, ’ia ora ma te hōro’a i te ’una’una’i i te mau rehu auahi o tō ’outou orara’a,¹⁸ e ’ohipa ïa nō te fa’aro’o ’o tē pe’e nei i te hi’ora’a teitei o te hō’ē Fa’aora, tei mamae i te mau mea ato’a ’ia ti’a iāna ’ia fa’aora te mau mea ato’a.

’Ua ora Iosepha nō ’Aiphiti i te hō’ē orara’a ma te mau rehu auahi. ’Ua au-’ore-hia ’oia e tōna mau taea’e, ’ua ha’avarehia, ’ua ho’ohia ’ei tītī, ’ua tāpe’a-hape-hia i roto i te fare tāpe’ara’a, ’e ’ua ha’amo’ehia e te hō’ē ta’ata tei fafau e tauturu iāna Noa atu rā, ’ua ti’aturi ’oia ia Iehova. « Tei ia Iosepha ra o Iehova »¹⁹ ’e ’ua ha’amo’a i tōna mau tāmatara’a, ’ei ha’amaita’ira’a nōna iho ’e ’ei fa’ahaerera’a iāna i mua—’e i te fa’aorara’a i tōna ’utuāfare ’e ia ’Aiphiti tā’āto’a.

I tō Iosepha fārereira’a i tōna mau taea’e ’ei ta’ata fa’atere rahi i ’Aiphiti, ’ua fa’a’ite mai tāna fa’a’orera’a hapa ’e tāna hi’ora’a ātea pāpū maita’i nā roto i te mau parau nehenehe tāna i parau :

« E tena na, ’eiaha e ’oto, ’eiaha ho’i e riri ia ’outou iho, ’o ’outou i ho’o mai iā’u i’ō nei ; nā te Atua ho’i i tono mai iā’u i’ō nei nā mua ia ’outou, ’ia ora te ta’ata …

« E teie nei, e ’ere nā ’outou i tae mai ai au i’ō nei, nā te Atua rā ».²⁰

Nā roto i te Fa’aora, ’ua riro mai te orara’a o Iosepha ’ei « ’una’una o te mau rehu auahi »²¹

’Ua parau Kevin J. Worthen, te peresideni nō BYU, « e nehenehe te Atua e fa’ahaere mai i te maita’i […] ’eiaha nā roto noa i tō tātou mau manuiara’a, nā roto ato’a rā i tō tātou mau manuia-’ore-ra’a ’e te mau manuia-’ore-ra’a o rātou ’o tei ha’amāuiui ia tātou. E mea maita’i ’e e mea pūai te Atua ».²²

Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, te hi’ora’a maita’i rahi roa a’e nō te here ’e nō te fa’a’orera’a hara ’o tō te Fa’aora ïa paraura’a, ’a mamae ai ’oia i te maramara, « e tā’u Metua, e fa’a’ore mai i tā rātou hara ; ’aore ho’i rātou i ’ite i tā rātou e rave nei ».²³

’Ua ’ite au ē, tē hina’aro nei tō tātou Metua i te ra’i ra i te maita’i ’e i te tīa’ira’a nō tāna mau tamari’i tāta’itahi. I roto i te Ieremia, tē tai’o nei tātou, « ’ua ’ite ho’i au i te ’ōpua tā’u i ’ōpua ia ’outou nei, tē parau mai ra Iehova, e ’ōpuara’a hau ïa ».²⁴

’O Iesu Mesia tō ’outou iho Mesia, tō ’outou Tāra’ehara ’e Fa’aora here, tei ’ite i te mau tāparura’a o tō ’outou ’ā’au. Tē hina’aro nei ’oia i tō ’outou fa’aorara’a ’e te ’oa’oa. ’Ua here ’oia ia ’outou. Tē ta’i nei ’oia nā muri ia ’outou i roto i tō ’outou mau māuiui ’e tē ’oa’oa nei i te fa’ati’a hope ia ’outou. ’Ia ti’a ia tātou ’ia rave ma te ’ā’au ’e ’ia rave i tōna rima here e toro noa ra ²⁵ ’a haere noa ai tātou nā te ’ē’a fa’aora o te fa’a’orera’a hara, o tā’u ïa pure i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.