Wiadze Mfɛndzanan Ehyiadzi
Onnyiewiei Nokwar
Ɔbɛsɛ 2023 wiadze mfɛndzanan ehyiadzi


Onnyiewiei Nokwar

Hɛn ehiadze dɛ yebohu nokwar no ayɛ ehiasɛm kɛse akyɛn mber biara!

Nuambanyin na nkyerɛbaa, meda hom ase wɔ hom etuhoakyɛ ma Nyankopɔn Egya na Ne Ba Jesus Christ, na meda hom ase wɔ hom dɔ na som ma homho. Hom yɛ anwanwafo ampa!

Mbueienyi

Me yer, Anne, na emi nyaa ɔfrɛ dɛ yɛnkɔsom dɛ asɛmpakã banodzifo ekyir no, hɛn ebusua dze sii hɛn enyiwa do dɛ yebosũa asɛmpakãnyi kor biara ne dzin ansaana yedur bea no. Yenyaa mfonyin horow, yɛɛ nkrataa nkakraba, na yɛhyɛɛ ase kyeer hɔn enyim na hɔn edzin guu hɛn tsir mu.

Yedurii ara, yɛnye asɛmpakãfo no yɛɛ ehyiadzi horow dze dedaa hɛn ho edzi. Yɛnye hɔn ridzi nkitaho no, metsee dɛ hɛn babanyin a oedzi mfe akron rekã dɛ:

“Sam, ɔyɛ enyika dɛ mehyia wo!”

“Rachel, ifi hen?”

“Ei, David, eyɛ tsentsen o!”

Ahobow mu no, mokɔr me babanyin ne nkyɛn wasaa no dɛ, “Hey, ma yɛnkaa dɛ yɛbɛfrɛ asɛmpakãfo Elder anaa Akyerɛbaa.”

Ɔhwɛɛ me dɛ mbrɛ ɔnntse biribi ase na ɔkãa dɛ, “Paapa, modwen dɛ nna ɔwɔ dɛ yɛkyer hɔn edzin gu hɛn tsir mu.” Hɛn babanyin no yɛɛ dza ɔdwen dɛ oye wɔ ɔno ne ntseasee mu.

Ntsi, hɛn ntseasee wɔ nokwar ho nye dɛn wɔ ndɛ wiadze yi mu? Wɔdze adwenkyerɛ dzendzen, nsɛnkã a ɔtɔ kɔ binom afã, na nsɛm a onndzi mu nnwie dze hyia hɛn ntaataado. Mber kor noara, nsɛm yi no dodow na ne farbaa horow kɔ sor ntsɛntsɛm. Hɛn ehiadze dɛ yebohu nokwar no ayɛ ehiasɛm kɛse akyɛn mber biara!

Nokwar yɛ adze tsitsir ma hɛn a yɛdze kyekyer na yɛdze hyɛ yɛnye Nyankopɔn ntamu nkitahodzi dzen, yɛdze nya asomdwee na enyigye, na hɛn nsa ka hɛn ɔsor nkrabea. Ndɛ, hom ma yensusu nsɛmbisa a odzi do yi ho:

  • Ebɛnadze nye nokwar, na dɛn ntsi na ohia?

  • Yebesi dɛn ehu nokwar?

  • Sɛ yehu nokwar a, yebesi dɛn botum akyɛ?

Nokwar Yɛ Onnyiewiei

Ewuradze akyerɛkyerɛ hɛn wɔ kyerɛwsɛm no mu dɛ “nokwar nye ndzɛmba a nkyɛ ɔwɔ hɔ, nye dza ɔwɔ hɔ seseiara, nye dza ɔbɛba no ho nyimdzee” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 93:24). “Wɔammbɔ anaa dɛ wɔannyɛ” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 93:29) na “onnyi ewiei” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 88:66).1 Nokwar yɛ kor, otsim hɔ, na ɔnnsesa da. Anaaso dɛ, nokwar yɛ onnyiewiei.2

Nokwar boa hɛn ma yekwetsir ndaadaa,3 yehu papa fi bɔn ho,4 yenya bambɔ,5 na yenya awerɛkyekyer na ayarsa.6 Nokwar so tum weɔn hɛn ndzeyɛɛ,7 ma hɛn fahodzi,8 tsew hɛnho,9 na ogya hɛn kɔ nkwa a onnyiewiei mu.10

Nyankopɔn Yi Onnyiewiei Nokwar Kyerɛ

Nyankopɔn yi onnyiewiei nokwar kyerɛ hɛn a ɔdze dua nyikyerɛ nkitahodzi nkabɔmu bi do a Ɔnoara, Jesus Christ, Sunsum Krɔnkrɔn no, nkɔnhyɛfo, na hɛn so kã ho. Hom mma yɛmpɛnsapɛnsa hɔn mu kor biara no dwumadzi a ɔyɛ soronko a odzi wɔ kwan yi mu eso ɔkã hɔn bɔ mu no mu.

Odzi kan, Nyankopɔn nye onnyiewiei nokwar nyina ne farbaa.11 Ɔno na Ne Ba, Jesus Christ,12 wɔ nokwar ho ntseasee a odzi mu na daa wɔdze nokwar nkyerɛkyerɛ na mbra dzi dwuma.13 Dɛm tum yi boa Hɔn ma wɔbɔ wiadze horow na wodzi do14 na wɔdɔ, wɔweɔn, na wɔtsetse hɛn mu kor biara emudzi mu.15 Wɔpɛ ma hɛn dɛ yɛbɛtse nokwar ase na yɛdze edzi dwuma ama yeetum enya nhyira a Wɔwɔ no.16 Hɔn ankasa tum ba bɛkyɛ nokwar no anaa, wɔtaa dze dua asomafo tse dɛ Sunsum Krɔnkrɔn no, abɔfo, anaa nkɔnhyɛfo atseasefo do.

Otsĩa ebien, Sunsum Krɔnkrɔn no gye nokwar nyina ho dase.17 Ɔda nokwar edzi kyerɛ hɛn pɔkyee na ɔgye dase so wɔ nokwar a ofi binom kyerɛ so ho. Nkenyan a ofi Sunsum no hɔ taa ba dɛ adwendwen bi wɔ hɛn adwen mu na atsenka wɔ hɛn akoma mu.18

Otsĩa ebiasa, nkɔnhyɛfo gye nokwar fi Nyankopɔn hɔ na wɔnye hɛn kyɛ dɛm nokwar no.19 Yesũa nokwar fi nkɔnhyɛfo a woetwa mu kɔ hɔn hɔ wɔ kyerɛwsɛm no mu20 na yesũa fi nkɔnhyɛfo atseasefo hɔ wɔ wiadze mfɛndzanan ehyiadzi ase na akwan binom so a wɔagye ato mu do.

Odzi ewiei, ɔwo na emi wɔ dwumadzi tsitsir wɔ nhyehyɛɛ yi mu. Nyankopɔn n’enyi da hɛn kwan dɛ yɛhwehwɛ, yehu, na nkyii yɛdze nokwar dzi dwuma. Hɛn ahom a yɛdze gye nokwar na yɛdze dzi dwuma gyina hɛn nye Egya no na Ɔba no ntamu nkitahodzi ne dzen do, mbrɛ yedzi Sunsum Krɔnkrɔn ne nkenyan do, nna mbrɛ yɛka nda a odzi ekyir nkɔnhyɛfo do.

Yehia dɛ yɛkaa dɛ Abɔnsam dzi dwuma dɛ ɔnnkɛma yehu nokwar. Onyim dɛ yennyi nokwar a, yennkotum enya onnyiewiei nkwa. Ɔfa nkowar kakra wen fora wiadze nyansa mu dze sɛɛ hɛn adwen na ɔtwe hɛn adwen fi dza Nyankopɔn kã no ho.21

Yɛrohwehwɛ, Yeruhu, na Yɛdze Onnyiewiei Nokwar Ridzi Dwuma

Ber a yɛhwehwɛ onnyiewiei nokwar no,22 nsɛmbisa ebien yi botum aboa hɛn ma yeehu sɛ adwenkyerɛ bi fi Nyankopɔn hɔ anaa beebi fofor:

  • Ana adwenkyerɛ yi woesi do akyerɛkyerɛ no yie wɔ kyerɛwsɛm mu na nkɔnhyɛfo atseasefo akyerɛkyerɛ a?

  • Ana adwenkyerɛ yi Sunsum Krɔnkrɔn ne dasee si no pi a?

Nyankopɔn yi nokwar nkyerɛkyerɛ dua nkɔnhyɛfo do, na Sunsum Krɔnkrɔn no si dɛm nokwar no pi kyerɛ hɛn na ɔboa hɛn ma yɛdze dze dwuma.23 Otwar dɛ yɛhwehwɛ na yɛyɛ krado dɛ yɛbɛgye sunsum mu nkenyan yinom ber a wɔba no.24 Yetum gye Sunsum no ne dasee papaapa ber a yɛyɛ ahobrɛadze,25 yɛbɔ mpaa nokwar mu na yesũa Nyankopɔn Ne nsɛm,26 na yesie Ne mbrasɛm.27

Sɛ Sunsum Krɔnkrɔn no si nokwar pɔkyee bi pi kyerɛ hɛn a, hɛn ntseasee mu dɔ ber a yɛdze dɛm nkyerɛkyerɛ no dzi dwuma. Mber gu mu no, sɛ yɛkɔ do dze dɛm nokwar no bɔ bra a, yenya nyimdzee a osi pi wɔ dɛm nokwar no ho.28

Mfatoho, mafom na menya mfehoekyir atsenka a nsanmuyi bɔn dze ba. Naaso ɔnam mpaabɔ, adzesũa, na gyedzi wɔ Jesus Christ mu do, minyaa nnuho nkyerɛkyerɛ no ho dasee.29 Ber a mokɔr do nuu mo ho no, me ntseasee wɔ nnuho ho no yɛɛ dzen yie. Metsee nka dɛ mebɛn Nyankopɔn na Ne Ba yie. Sesei minyim dɛ ɔnam Jesus Christ do bɔn botum enya bɔnfakyɛ, osiandɛ minya nnuhu ho nhyira dabiara.30

Erotwer Nyankopɔn Ber a Nokwar Wonnyii Nnkyerɛe

Ntsi, ebɛnadze na ɔwɔ dɛ yɛyɛ ber a nokwar mu ara yɛhwehwɛ nokwar a wonnyae nnyii nnkyerɛe? Mowɔ tsema kɛse ma hɔn a wɔhwehwɛ nyiano a ɔyɛ dɛ ɔnnkɛba.

Ewuradze tuu Joseph Smith fo dɛ, “Mua w’ano kesi dɛ mubohu mber pa a ɔsɛ dɛ meda ndzɛmba nyinara a … ɔfa dɛm adze yi ho edzi ”Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 10: 37).

Na Ɔkyerɛkyerɛɛ mu kyerɛɛ Emma Smith dɛ, “Ma mma osian ndzɛmba no a innhunii no ntsi nnhwinhwin, na mber bi bɛba a ibohu dɛ ɔyɛ nyansa a ɔwɔ mo mu ntsi na wɔdze ehuntsa ɔwo nye wiadze no” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 25:4).

Emi so mahwehwɛ nyiano wɔ nokwar nsɛmbisa ho. Nyiano pii aba; binom mmbae.31 Ber a yɛdze mu—rotwer Nyankopɔn Ne nyansaa na No dɔ, ridzi Ne mbrasɛm do, dze hɛn ho roto dza yenyim do no—Ɔboa hɛn ma yenya asomdwee kesi dɛ Ɔbeyi ndzɛmba nyina no nokwar akyerɛ.32

Yɛretse Nkyerɛkyerɛ na Nhyehyɛɛ Ase.

Sɛ erohwehɛ nokwar a, ɔyɛ mboa dɛ ebɛtse nsosonee a ɔda nkyerɛkyerɛ na nhyehyɛɛ mu ase. Nkyerɛkyerɛ nye onnyiewiei nokwar horow, tse dɛ Nyametsir no su, nkwagye ho nhyehyɛɛ no, na Jesus Christ Ne werdam afɔrbɔ no. Nhyehyɛɛ nye nkyerɛkyerɛ a wɔdze dzi dwuma a ogyina mprɛmprɛ asetsena do. Nhyehyɛɛ boa ma yɛhwɛ Asɔr no wɔ esiado esiado kwan do.

Ber a nkyerɛkyerɛ nsesa da no, nhyehyɛɛ sesa fi ber to ber. Ewuradze dua No nkɔnhyɛfo do ma Ne nkyerɛkyerɛ do na wɔyɛ nsesa wɔ Asɔr nhyehyɛɛ mu a ogyina Ne mba hɔn ehiadze do.

Ɔyɛ yaw dɛ, ɔtɔfabi a yɛdze nhyehyɛɛ dan nkyerɛkyerɛ. Sɛ yɛanntse nsonsonee a ɔda mu ase a, hɛn gyedzi do tum huan sɛ nhyehyɛɛ sesa na yetum mpo hyɛ ase gye Nyankopɔn Ne nyansaa ho kyim anaa nkɔnhyɛnyi ne nyikyerɛ dwuma ho kyim a.33

Yɛrekyerɛkyerɛ Onnyiewiei Nokwar

Sɛ hɛn nsa ka nokwar fi Nyankopɔn hɔ a, Ɔhyɛ hɛn nkuran dɛ yɛnye binom nkyɛ dɛm nyimdzee no.34 Yɛyɛ iyi ber a yɛkyerɛ adze, yɛboa abofra bi, anaa yɛnye nyɛnko bi dzi asɛmpa nokwar horow ho nkɔmbɔ.

Hɛn botaa nye dɛ yɛbɛkyerɛkyerɛ nokwar no wɔ kwan a ɔfrɛfrɛ Sunsum Krɔnkrɔn no ne nsakyer tum no.35 Ma menye hom nkyɛ nsato a ɔda famu a ofi Ewuradze na No nkɔnhyɛfo hɔ a obotum aboa.36

  1. Tsim wɔ Ɔsor Egya, Jesus Christ, na Hɔn ahyɛse nkyerɛkyerɛ do.37

  2. Tsim wɔ kyerɛwsɛm nye nda a odzi ekyir nkɔnhyɛfo hɔn nkyerɛkyerɛ mu.38

  3. Twer nkyerɛkyerɛ a wodua adasefo pii a wodzi mu do akyekyer ato hɔ do.39

  4. Kwetsir adwen nsusui hun, wankasa w’adwenkyerɛ, anaa wiadze fo hɔn adwenkyerɛ.40

  5. Fa asɛmpa nokwar horow a ɔfa nkyerɛkyerɛ bi ho kyerɛkyerɛ dɛm nkyerɛkyerɛ no.41

  6. Fa adzekyerɛ kwan a ɔfrɛfrɛ Sunsum no ne nkenyan kyerɛ adze.42

  7. Kasa wɔ kwan a ɔyɛ pefee do ama ntseasee ayɛ edwuma.43

Yɛrekã Nokwar wɔ Ɔdɔ mu.

Mbrɛ yesi kyerɛkyerɛ nokwar ho hia papaapa. Paul hyɛɛ hɛn nkuran dɛ yɛnkã “nokwar wɔ dɔ mu” (hwɛ Ephesusfo 4:14–15). Nokwar nya kwan yie dɛ ɔbɔboa obi sɛ yɛdze Christ-su ɔdɔ dze kã a.44

Nokwar a wɔmmfa ɔdɔ nnkyerɛkyerɛ no botum ama atsenka bi dɛ atsɛmbu, abagura, na ankonamyɛ. Ɔtaa dze ebufuw na nkyekyɛmu ba—wentwiwentwi mpo. Kwan kor so do no, ɔdɔ a nokwar nnyi mu no yɛ pan na enyidado nnyi mu dɛ obenyin.

Nokwar na ɔdɔ nyina hia tsitsir ma hɛn sunsum mu mpontu.45 Nokwar ma nkyerɛkyerɛ, nhyehyɛɛ, na mbra a ohia ma onnyiewiei nkwa, ber a ɔdɔ ma nkuranhyɛ a ohia dɛ yɛdze bofua na yɛdze dza ɔyɛ nokwar edzi dwuma.

Mowɔ enyisɔ afebɔɔ ma hɔn a abotar mu ara wɔdze dɔ kyerɛkyerɛɛ me onnyiewiei nokwar.

Ewiei

Ewiei no, hom mma menkyɛ onnyiewiei nokwar horow a wɔabɛyɛ sekyɛ ama me kra. Mehu nokwar yinom ber a medzi nkyerɛkyerɛ a yɛapɛnsapɛnsamu ndɛ yi do.

Minyim dɛ Nyankopɔn yɛ hɛn Ɔsor Egya.46 Onyim adze nyina,47 Ɔwɔ tum nyina,48 na Ɔwɔ dɔ a odzi mu.49 Ɔyɛɛ nhyehyɛɛ maa hɛn ama yeenya nkwa a onnyiewiei na yɛabɛyɛ tse dɛ Ɔno.50

Dza ɔkã nhyehyɛɛ no ho no, Ɔsomaa Ne Ba, Jesus Christ, dɛ Ɔmbɔboa hɛn.51 Jesus kyerɛkyerɛɛ hɛn dɛ yɛnyɛ Egya no ne pɛ52 na yɛndodɔ hɛnho nkorkor.53 Ɔbɔɔ werdam afɔr maa hɛn bɔn54 na Ɔdze No nkwa mae wɔ mbeamudua no do.55 Ɔsoɛree fii owu mu ndaansa ekyir.56 Ɔnam Christ na N’ adom do, yɛbɔsoɛr efi owu mu,57 yebotum enya bɔnfakyɛ,58 na yenya ahoɔdzen wɔ atseetsee mu.59

N’asaase do somdwuma ber mu no, Jesus kyekyeer N’Asɔr.60 Mber guu mu no, wɔsesaa dɛm Asɔr no, na nokwar yewee.61 Jesus Christ dze N’Asɔr na asɛmpa no nokwar no duaa Nkɔnhyɛnyi Joseph Smith do san ananmu bae.62 Na ndɛ, Christ dua nkɔnhyɛfo atseasefo na asomafo do da ho dzi N’Asɔr enyim kan.63

Minyim dɛ ber a yɛba Christ hɔ no, ekyir yi yebotum “[e]dzi mu wɔ no mu” (Moroni 10:32), yenya “enyigye ne mãhyɛ (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 93:33), na yɛagye “dza Egya [no] wɔ nyinara”(Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 84:38). Megye onnyiewiei nokwar yinom ho dase wɔ Jesus Christ ne dzin krɔnkrɔn no mu, amen.

Nsɛnsin

  1. Hwɛ Ndwom 117:2; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 1:39 so.

  2. “Binom hɔn ekyingye ebirabɔ no, ampaara ara adze bi wɔ hɔ a ɔyɛ papa na bɔn. Nokwar tɔɔtsen—onnyiewiei nokwar hɔ ampaara. Hɛn nda mu yardɔm mu kor nye dɛ nkorɔfo kakrabaa na wonyim bea a wobohu nokwar no” (Russell M. Nelson, “Pure Truth, Pure Doctrine, and Pure Revelation,” Liahona, Ɔberɛfɛw 2021, 6).

  3. Hwɛ Joseph Smith—Matthew 1:37.

  4. Hwɛ Moroni 7:19.

  5. Hwɛ 2 Nephi 1:9; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 17:8.

  6. Hwɛ Jacob 2: 28.

  7. Hwɛ Ndwom 119:105; 2 Nephi 32:3.

  8. Hwɛ John 8:32; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 98:8.

  9. Hwɛ John 17:17.

  10. Hwɛ 2 Nephi 31:20.

  11. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 88:11–13; 93:36.

  12. Hwɛ John 5:19–20; 7:16; 8:26; 18:37; Moses 1:6.

  13. Hwɛ Alma 42:12–26; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 88:41.

  14. Hwɛ Moses 1:30–39.

  15. Hwɛ 2 Nephi 26:24.

  16. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 82:8-9.

  17. Hwɛ John 16:13; Jacob 4:13; Moroni 10:5; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 50:14; 75:10; 76:12; 91:4; 124:97.

  18. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 6:22–23; 8:2–3.

  19. Hwɛ Jeremiah 1:5, 7; Amos 3:7; Matthew 28:16–20; Moroni 7:31; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 1:38; 21:1–6; 43:1–7. Nkɔnhyɛnyi nye “nyia Nyankopɔn afrɛ no na ɔkasa ma Nyankopɔn. Dɛ Nyankopɔn no somafo no, nkɔnhyɛnyi gye mbrasɛm, nkɔmhyɛ, na nyikyerɛ fi Nyankopɔn hɔ. N’edwuma nye dɛ ɔda Nyankopɔn Ne pɛ na No su ankasa edzi kyerɛ adasa na ɔma hɔn ntseasee fa mbrɛ Ɔnye hɔn dzi ho. Nkɔnhyɛnyi paa mu kasa tsia bɔn na ɔkã no nsunsuando. Ɔbɔ tsenenee ho dawur. Ɔtɔ mber bi a, nkɔnhyɛfo nya nkenyan hyɛ nkɔm fa daakye nsɛm ho ma adasa hɔn yieyɛ ntsi. N’edwuma tsitsir, mbom, nye dɛ ɔgye Christ no ho dase. Jesus Christ N’Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo no ne President nye Nyankopɔn No nkɔnhyɛnyi wɔ asaase do ndɛ yi. Apamfo a wɔwɔ President a Odzi Kan na n’Apamfo mu na Asomafo Duebien no yɛma hɔn tsipia dɛ nkɔnhyɛfo, adzehufo, na nyikyerɛfo” (Guide to the Scriptures, “Nkɔnhyɛnyi,” Asɛmpa Nwoma Korabea). Nkyerɛkyerɛ yinom ne fasusu da edzi wɔ Adam (hwɛ Moses 6:51–62), Enoch (hwɛ Moses 6:26–36), Noah (hwɛ Moses 8:19, 23–24), Abraham (hwɛ Genesis 12:1–3; Abraham 2:8–9), Moses (hwɛ Exodus 3:1–15; Moses 1:1–6, 25–26), Peter (hwɛ Matthew 16:13–19), na Joseph Smith hɔn abrabɔ mu (hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 5:6–10; 20:2; 21:4–6).

  20. Hwɛ 2 Timothy 3:16.

  21. Hwɛ John 8:44; 2 Nephi 2:18; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 93:39; Moses 4:4.

  22. Hwɛ 1 Nephi 10:19. President Dallin H. Oaks kyerɛkyerɛɛ dɛ: “Yehia dɛ yɛyɛ ahwɛyie ber a yɛhwehwɛ [Nyankopɔn] No nokwar na yɛsan mu yi fibea a yɛbɔhwehwɛ no wɔ. Ɔnnsɛ dɛ yɛhwɛ dza agye dzin wɔ nwomasũa mu anaa nyia wɔagye no ato mu wɔ nwomasũa mu dɛ fibea a wodzi mu. … Sɛ yɛrohwehwɛ nokwar fa nyamesom ho a, ɔwɔ dɛ yɛdze sunsum mu akwan a odzi mu dze yɛ dɛm nhwehwɛe no: mpaabɔ, Sunsum Krɔnkrɔn no ne dasee, na kyerɛwsɛm na ndɛ nkɔnhyɛfo hɔn nsɛm” ( “Truth and the Plan,” Liahona, Ɔberɛfɛw 2018, 25).

  23. Elder D. Todd Christofferson kyerɛkyerɛɛ dɛ: “Asomafo na nkɔnhyɛfo … paa mu kã Nyankopɔn n’asɛm, mbom dza ɔka ho nye dɛ, yɛgye dzi dɛ mbanyin na mbaa dodow ara na mbofra mpo botum esũa na woenya akwankyerɛ fi ɔsor nkenyan mu dze eyi hɔn mpaabɔ ano na ber a wosũa kyerɛwsɛm no. … Jesus Christ n’Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo asɔrmba no wɔma hɔn Sunsum Krɔnkrɔn n’akyɛdze no, a ɔboa ma wɔkɔ do nye hɔn Ɔsor Egya nya nkitahodzi. … Iyi nnkyerɛ dɛ asɔrba biara kasa ma Asɔr no anaa obotum akyerɛ ne nkyerɛkerɛ mu, mbom ɔkyerɛ dɛ obiara botum enya ɔsor akwankyerɛ dze edzi haw na akwanya horow a ɔba n’abrabɔ mu ho dwuma” (“The Doctrine of Christ,” Liahona, Esusow Aketseaba, 2012, 89–90, asɛnsin 2).

  24. Hwɛ 2 Nephi 33:1–2.

  25. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 1:28

  26. Hwɛ Moroni 10:3–5; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 9:7–9; 84:85.

  27. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 5:35; 63:23; 93:27–28. Hɛn mbɔdzembɔ dzendzen nyina ekyir no, hɛn mu binom bɛda ho aper dɛ wɔbɛtese Sunsum no ne nka ɔnam adwen mu apɔwmudzen haw binom ntsi. Abagura dzendzenndzen, ayamuhyehye, na adwen mu haw horow tum ma ɔyɛ dzen yie dɛ ebɛtse Sunsum Krɔnkrɔn no ne nka. Tsebew a ɔtsetse dɛm mu no, Ewuradze to nsa frɛ hɛn dɛ yɛnkɔ do mfa asɛmpa no mbɔ bra, na Obehyira hɛn (hwɛ Mosiah 2:41). Yebotum ahwehwɛ dwumadzi binom aka ho—tse dɛ yeritsie ndwom a ho tsew, yɛdze hɛn ho rehyɛ som mu, anaa yɛrefa mber ahwɛ abɔdze—a ɔboa hɛn ma yɛtse Sunsum no aba nkã (hwɛ Galatiafo 5:22–23) na ɔhyɛ hɛn na Nyankopɔn ntamu nkitahodzi dzen.

    Elder Jeffrey R. Holland kãa dɛ: “Ntsi ebɛn adze na oye papaapa dɛ eyɛ ber a adwen mu anaa atsenka mu haw ba ɔwo anaa w’adɔfo do? Dza ɔkrɔn koraa, mma nnyew wo gyedzi wɔ wo Ɔsor Egya no mu, ɔno a ɔdɔ wo bor wo ntseasee do. … Nokwar mu ara dzi ɔsom dwumadzi a mber ada no edzi dɛ ɔdze Nyame no Sunsum ba w’abrabɔ mu. Hwehwɛ afotu fi hɔn a wokitsa nsaafee a ɔboa wo sunsum mu yieyɛ hɔ. Bisa asɔfodzi nhyira na ɔnsom wo bo. Dapɛn biara fa sacrament, na suo emudzi anohoba horow a ɔwɔ Jesus Christ No Werdambɔ no mu yie. Hom ngye anwanwadze ndzi. Mehu pii a ɔba ber a biribiara rekyerɛ dɛ enyidado nyina asa. Enyidado nnsa da ” (“Like a Broken Vessel,” Liahona, Ɔberɛfɛw 2013, 40–41).

  28. Hwɛ John 7:17; Alma 32:26–34. Ewiei no, Nyankopɔn pɛ dɛ yenya nokwar no “nsensaneeba tsia nsensaneeba, ahyɛdze tsia ahyɛdze,” kesi dɛ yɛbɛtse ndzɛmba nyinara ase (hwɛ Mbɛbusɔm 28:5; 2 Nephi 28:30; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 88:67; 93:28).

  29. Hwɛ 1 John 1:9–10; 2:1–2.

  30. President Russell M. Nelson akyerɛkyerɛ mu dɛ: “Biribiara mma ahotɔ, mma nkamfo, anaa onnhia tsitsir mma hɛn ankorankor mpontu nnkyɛn dɛ daa daa yebesi hɛn adwen pi wɔ nnuho do. Nnuho nnyɛ adze a osi ber kor, ɔyɛ ndzeyɛɛ kwan. Ɔyɛ enyigye na asomdwee ho saafee. Sɛ gyedzi kã ho a, nnuhu bue hɛn kwan kɔ Jesus Christ No Werdambɔ tum no ho.” (“We Can Do Better and Be Better,” Liahona, Esusow Aketseaba 2019, 67).

  31. Minnyim siantsir no nyinara a Nyankopɔn dze onnyiewiei nokwar binom kam hɛn, mbom Elder Orson F. Whitney maa nhumu bi a ɔyɛ enyika: “Ɔyɛ nhyira dɛ ebɛgye edzi ber a innhunii, osiandɛ ɔnam gyedzi do na sunsum mu mpontu ba, a ɔyɛ nyimpa n’asetsena wɔ asaase yi do no no botae akɛse no mu kor; mbom nyimdzee a ɔmen gyedzi, mma gyedzi nnyɛ edwuma, ntsi osiw dɛm mpontu no kwan. ‘Nyimdzee yɛ tum;’ na yebohu ndzɛmba nyina wɔ mber pa mu. Mbom nyimdzee a ɔba ntsɛm dodoodow—iruhu biribi wɔ mber a ɔnnsɛ mu—yɛ mbusu ma mpontu na enyigye” (“The Divinity of Jesus Christ,” Improvement Era, Sanda 1962, 222; hwɛ Liahona, Mumu 2003, 14–15) so.

  32. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 76:5-10. Ewuradze tuu Hyrum Smith so fo dɛ “ma mmper nnhwehwɛ dɛ ebɛkã m’asɛm no, na mbom dzi kan per hwehwɛ dɛ ibenya m’asɛm no. … Mua w’ano [na] sũa m’asɛm” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 11:21-22). Nkɔnhyɛnyi Alma ma fasusu a yɛdze bɔhwɛ nsɛmbisa a yennyaa ho nyiano: “Ɔnndaa dɛm esumadze yinom mu nsɛm nyina edzi nnkyerɛɛ me; dɛm ntsi medze besi ha ara” (Alma 37:11). Ɔsanee so kyerɛkyerɛɛ mu kyerɛɛ ne babanyin Corianton dɛ “esumasɛm pii wɔ hɔ a wɔdze esuma a obiara nnyim gyedɛ Nyankopɔn noara” (Alma 40:3). Menya ahoɔdzen so fi Nephi no mbuae mu ber a wobisaa no asɛm a onnyi ho nyiano: “Minyim dɛ [Nyankopɔn] dɔ ne mba; na mbom minnyim ndzɛmba nyinara ase” (1 Nephi 11:17).

  33. Dɛm ara, kusum amambra nnyɛ nkyerɛkyerɛ anaa nhyehyɛɛ. Mfaso wɔ hɔn ho sɛ wotum boa hɛn ma yedzi nkyerɛkyerɛ na nhyehyɛɛ do a, eso wobotum so esiw hɛn sunsum mu mpontu kwan sɛ wonngyina nokwar nkyerɛkyerɛ do a. Ɔwɔ dɛ yekwetsir amambra a ɔnnto hɛn gyedzi wɔ Jesus Christ mu anaa ɔmmboa hɛn ma yenntu mpon nnkɔ nkwa a onnyiewiei ho.

  34. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 15:5; 88:77–78.

  35. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 50:21–23.

  36. Woyii fii nkyerɛwee “Principles for Ensuring Doctrinal Purity” mu, President a Odzi Kan na n’Apamfo na Asomafo Duebien no hɔn Quorum kuw mba no gyee too mu wɔ Kwakwa 2023 mu.

  37. Hwɛ 1 Nephi 15:14. Ewuradze kyerɛɛ N’asomfo dɛ mma wonntsim wɔ nkyerɛkyerɛ anaa adwenkyerɛ a onndzi akotsen wɔ N’asɛmpa mu do: “Na mma nnkã asɛmpa ne nkyerɛkyerɛ dza no mu dɔ no, ho hwee, na mbom kã nnuho ho asɛm nye gyedzi wɔ Agyenkwa no mu, nye bɔnfakyɛ a ofi enuma na ogya mu ba, nyew, ogya a ɔyɛ Sunsum Krɔnkɔn no” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 19:31).

    Elder Neil L. Anderson kyerɛkyerɛɛ mu dɛ: “Hom mma yentsim wɔ Agyenkwa Jesus Christ na No werdam afɔrbɔ no do. Iyi nnkyerɛ dɛ yennkotum akã nsɛm afa hɛn ankasa hɛn abrabɔ mu sũahu ho anaa yɛbɛkyɛ binom hɔn adwendwen. Bia hɛn nsɛngyinado no bɛfa ebusua ebusua anaa som anaa temple anaa ndaansa yi asɛmpakã dwuma ho, biribiara … wɔ dɛ ɔtsen kɔ Ewuradze Jesus Christ do” (“We Talk of Christ,” Liahona, Ɔberɛfɛw 2020, 89–90).

  38. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 28:2–3, 8. Nkɔnhyɛnyi Alma hyɛɛ hɔn a woeyi hɔn dɛ wɔnkã asɛmpa no dɛ “mma wɔnnkyerɛkyerɛ hɔn biribiara nka dza ɔakyerɛkyerɛ hɔn no ho, nye dza nkɔnhyɛfo krɔnkrɔn no dze hɔn ano kãe no ho” (Mosiah 18:19).

    President Henry B. Eyring paa mu kãa dɛ, “Otwar dɛ yɛkyerɛkyerɛ Asɔr ne fapem nkyerɛkyerɛ dɛ ma ɔwɔ kyerɛwsɛm gyinapɛn mu na nkɔnhyɛfo hɔn nkyerɛkyerɛ mu, hɔn a hɔn edwuma nye dɛ wɔma nkyerɛkyerɛ (“The Lord Will Multiply the Harvest” [Wiadze Mfɛndzanan Asɔrpanyin Tumdzifo ewimbir nhyiamu, Kwakwa 6, 1998], wɔ Teaching Seminary: Preservice Readings mu [2004], 96).

    Elder D Todd Christofferson gyee dase dɛ “Asɔr no mu ndɛ, tse dɛ nkaano no ara, yɛrekyekyer Chirst ne nkyerɛkyerɛ anaa yɛretsentsen nkyerɛkyerɛ a ɔaman yɛ nyikyerɛ krɔnkrɔn ho asɛm ma hɔn a Ewuradze dze asomafo tumdzi no egu hɔn do no” (“The Doctrine of Christ,” 86).

  39. Hwɛ 2 Corinthfo 13:1; 2 Nephi 11:3; Ether 5:4; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 6:28. Elder Neil L. Anderson hun dɛ: “Kumaa bi gye hɔn gyedzi ho kyim sɛ wohu asɛm bi a Asɔr banodzinyi bi kãa no mfe du pii a etwamu kɔ a ɔnnye hɛn nkyerɛkyerɛ nnkɔ do a. Nkyerɛkyerɛ bi a ohia wɔ hɔ a ɔhwɛ Asɔr no ne nkyerɛkyerɛ do. Nkyerɛkyerɛ no nye dza President a Odzi Kan na n’Apamfo nye Duebien no hɔn Quorum kuwba 15 [duenum] no nyinara kyerɛkyerɛ. Wɔmmfa nnsuma wɔ nsumae asɛnsin bi mu wɔ kasa kor mu. Nokwar nkyerɛkyerɛ no wɔtaa kyerɛkyerɛ na hɔn mu pii so na wɔkyerɛkyerɛ. Ɔnnyɛ dzen dɛ ibohu hɛn nkyerɛkyerɛ” (“Trial of Your Faith,” Liahona, Ɔberɛfɛw 2012, 41.)

    Elder D. Todd Christofferson kyerɛkyerɛɛ dɛmara dɛ: “Ɔwɔ dɛ yɛkaa dɛ nnyɛ asɛm biara a Asɔr banodzinyi, nyia wɔabɛsen anaa ɔwɔ hɔ sesei, bɛkã biara na ɔyɛ nkyerɛkyerɛ. Yenya no ntseasee wɔ Asɔr no mu dɛ asɛm a baanodzinyi kor akã no mpɛn kor no taa yɛ ankorankor adwenkyerɛ a, ɔadwen ho yie, naaso ɔno nnkyerɛ dɛ Asɔr no pen do anaa ɔkyekyer Asɔr no nyina” (“The Doctrine of Christ,” 88).

  40. Hwɛ 3 Nephi 11:32, 40. President Gordon B. Hinckley kãa dɛ: “Makasa pɛn afa yerisie Asɔr no ne nkyerɛkyerɛ no krɔngyenn. … Mehaw wɔ iyi ho. Mmanee nketsenketse fi nokwar nkyerɛkyerɛ ho botum egya akɔ emumuyɛ atorsɛm kɛse mu” (Teachings of Gordon B. Hinckley [1997], 620).

    President Dallin H. Oaks bɔɔ kɔkɔ dɛ binom wɔ hɔ a “wɔsa mu yi nsɛntɔw kumaa bi fi nkɔnhyɛnyi ne nkyerɛkyerɛ mu na wɔdze pia hɔn amanyɛsɛm botae anaa hɔn ankorankor botae binom. … Ebɛbekyew nkɔnhyɛnyi ne nsɛm dze epia wankasa wo botae bi, amanyɛsɛm anaa sikasɛm anaa biribi fofor no, nye dɛ epɛ dɛ ebɔ mbɔdzen dan dan nkɔnhyɛnyi no, emmpɛ dɛ eka no do ” (“Our Strengths Can Become Our Downfall” [Brigham Young University fireside, Obiradzi 7, 1992], 7, speeches.byu.edu)

    President Henry B. Eyring bɔɔ kɔkɔ dɛ: “Nkyerɛkyerɛ nya no tum ber a Sunsum Krɔnkrɔn no si no pi dɛ ɔyɛ nokwar. … Osiandɛ yehia Sunsum Krɔnkrɔn no ntsi, ɔwɔ dɛ yɛyɛ ahwɛyie dɛ yɛnnkɛtra dza ɔbor nokwar nkyerɛkyerɛ do. Sunsum Krɔnkrɔn no nye Nokwar Sunsum no. Ber a yekwetsir huhuuhu anaa hɛn ankasa hɛn nkyerɛkyerɛmu no, yɛto nsa frɛ no ma osi nsɛm pi. Dɛm no botum ayɛ dzen dɛ yɛbɛyɛ. … Ɔyɛ enyika dɛ ebɔsɔ biribi fofor anaa enyigyedzi bi ahwɛ. Naaso yɛtõ nsa frɛ Sunsum krɔnkrɔn no dɛ hɛn nyɛnko ber a yɛyɛ ahwɛyie dɛ yɛkyerɛkyerɛ nokwar nkyerɛkyerɛ nko. Kwan pa kor a yebotum afa do a mpo yɛnnkɛbɛn ator nkyerɛkyerɛ nye yɛbɛma hɛn nkyerɛkyerɛ ada famu. Yenya bambɔ wɔ dza ɔnnyɛ kyinkyinann mu, na kumaa bi na ɔyew” (“The Power of Teaching Doctrine,” Liahona, Ayɛwoho 1999, 86).

    Elder Dale G. Renlund kyerɛkyerɛɛ dɛ: “Erohwehwɛ ntseasee kɛse no yɛ hɛn sunsum mu mpontu mu ne fã tsitsir, naaso meserɛ hom nyɛ ahwɛyie. Siantsir nnkotum ahyɛ nyikyerɛ ananmu. Adwen nsusui mmfa sunsum mu nyimdzee kɛse mmba, mbom obotum dze adaadaa hɛn anaa wɔadan hɛn enyi efi dza woeyi akyerɛ no do” (““Your Divine Nature and Eternal Destiny,” Liahona, Esusow Aketseaba 2022, 70).

  41. Hwɛ Matthew 23:23. President Joseph F. Smith bɔɔ kɔkɔ dɛ: “Nyansa nnyi mu koraa dɛ ebɛfa nokwar fã bi na ayɛ no dɛ ma ɔyɛ nokwar mu no nyina. … Christ N’asɛmpa nkyerɛkyerɛ horow a woeyi akyerɛ nyina hia na wohia tsitsir wɔ nkwagye nhyehyɛɛ no mu. Ɔkyerɛkyerɛɛ mu bio dɛ: “Ɔnnyɛ nhyehyɛɛ pa na ɔnnyɛ nkyerɛkyerɛ pa so dɛ ebɛfa iyi biara no mu kor, eyi no nko efi asɛmpa nokwar nhyehyɛɛ mu ne nyina mu, na edze ayɛ w’apɛdze soronko, na egyina do dɛ ɔbema wo nkwagye na ntowdo. … Ne nyinara hia” (Gospel Doctrine, 5th ed. [1939], 122).

    Elder Neal A. Maxwell kyerɛkyerɛɛ mu dɛ: “Asɛmpa ne nkyerɛkyerɛ horow no … hia dɛ wɔbɔ mu. Sɛ etsetsew hɔn mu a, nyimpa nkyerɛasee wɔ nkyerɛkyerɛ horow yinom ho no bɛyɛ hu. Ɔdɔ wɔhɔ yi, sɛ mbrasɛm a ɔtɔ do esuon no enndzi do a, otum yɛ honam dze. Mbrasɛm a ɔtɔ do enum no oye dɛ yedzi awofo nyi no, sɛ mbrasɛm a odzi kan no enndzi do a, otum kowie nokwardzi kortoo ma awofo a wɔatsew etua kyɛn ma Nyankopɔn. … Abotar mpo wɔdze si yie ber a ‘sɛ Sunsum Krɔnkrɔn no kenyan wo a, [e]fa ndamyɛ kã enyim mber pa mu’ [Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 121:43]” (“Behold, the Enemy Is Combined,” Ensign, Esuusow Aketseaba 1993, 78–79).

    President Marion G. Romney kyerɛkyerɛɛ dɛ, “Erohwehwɛ [kyerɛwsɛm no] mu a edze botae dɛ ibohu dza wɔkyerɛkyerɛ dɛ ma Jesus kãe no nntse dɛ erohwehwɛ mu ara a edze botae dɛ ibohu nkyerɛkyerɛ a ibotum emia dze aboa woara wo gyinaesi bi.” (“Records of Great Worth,” Ensign, Fankwa 1980, 3).

  42. Hwɛ 1 Corinthfo 2:4; Moroni 6:9. Elder Jeffrey R. Holland sii hia a ohia do dɛ yɛkyɛ Jesus Christ n’asɛmpa no kwan a ogya kɔ sunsum mu ɔmee mu a odua Sunsum Krɔnkrɔn no do: “Ewuradze mmaa Asɔr no afotu pɔkyee a ɔkyɛn dɛ ɔsɛ dɛ ‘yɛdze Sunsum no a ɔyɛ Ɔwerɛkyekyefo no mpo, a wɔsomaa no dɛ ɔmbɛkyerɛkyerɛ nokwar no’ kyerɛkyerɛ asɛmpa no. Ana yɛdze ‘Nokwar Sunsum no’ kyerɛkyerɛ asɛmpa no? Oebisa. Anaa ‘[yɛ]nam kwan fofor bi do’ kyerɛkyerɛ? Na sɛ ɔnam kwan fofor bi do a, Ɔbɔ hɛn kɔkɔ, ‘nna ommfi Nyame’ [Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 50:14, 17–18]. … Onnyiewiei adzesũa biara nnyi hɔ a obotum akɔ do a Sunsum no a ofi sor ne nkenyan nnkã ho. … Ɔno na hɛn asɔrmba rohwehwɛ ankasa. … Wɔpɛ dɛ wɔhyɛ hɔn gyedzi dzen na wɔyɛ hɔn enyidado fofor. Tsiabaa, wɔpɛ dɛ wɔdze Nyankopɔn n’asɛmpa no nyɛn hɔn, ma ɔsor tum hyɛ hɔn dzen” (“A Teacher Come from God,” Ensign, Esusow Aketseaba 1998, 26).

  43. Hwɛ Alma 13:23. Ɔrekasa fa hɛn Ɔsor Egya ho no, President Russell M. Nelson gyee dase dɛ, “Odzi nkitaho kommyɛ na pefee mu a ɔnnyɛ kyinkyinann ama yɛaatse No ase” (“Hear Him,” Liahona, Esusow Aketseaba 2020, 89).

  44. Hwɛ Ndwom 26:3; Romefo 13:10; 1 Corinthfo 13:1–8; 1 John 3:18.

  45. Hwɛ Ndwom 40:11.

  46. Hwɛ Romefo 8:16.

  47. Hwɛ 1 Samuel 2:3; Matthew 6:8; 2 Nephi 2:24; 9:20.

  48. Hwɛ Genesis 17:1; Jeremiah 32:17; 1 Nephi 7:12; Alma 26:35.

  49. Hwɛ Jeremiah 31:3; 1 John 4:7–10; Alma 26:37.

  50. Hwɛ 2 Nephi 9; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 20:17–31; Moses 6:52–62.

  51. Hwɛ John 3:16; 1 John 4:9–10.

  52. Hwɛ John 8:29; 3 Nephi 27:13.

  53. Hwɛ John 15:12; 1 John 3:11.

  54. Hwɛ Luke 22:39–46.

  55. Hwɛ John 19:16–30.

  56. Hwɛ John 20:1–18.

  57. Hwɛ 1 Corinthfo 15:20–22; Mosiah 15:20–24; 16:7–9; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 76:16–17.

  58. Hwɛ Ndwuma 11:17–18; 1 Timothy 1:14–16; Alma 34:8–10; Moroni 6:2–3, 8; Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 19:13–19.

  59. Hwɛ Matthew 11:28–30; 2 Corinthfo 12:7–10; Philippifo 4:13; Alma 26:11–13.

  60. Hwɛ Matthew 16:18–19; Ephesusfo 2:20.

  61. Hwɛ Matthew 24:24; Ndwuma 20:28–30.

  62. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 20:1–4; 21:1–7; 27:12; 110; 135:3; Joseph Smith—Abakɔsɛm 1:1–20.

  63. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 1:14, 38; 43:1–7; 107:91–92.