2020
Vaai Faalemafaufau i Paionia i Initia
Iulai 2020


Vaai Faalemafaufau i Paionia i Initia

O le feiloai i tagata paionia o le Ekalesia i Initia ua suia ai le ala ou te vaai ai i paionia.

Ata
Suvarna and Sarala Katuka

Sa auai tei o Suvarna ma Sarala Katuka i le Ekalesia i le 1984 ma mulimuli ane auauna atu i ni misiona.

“Soo se taimi ou te mafaufau ai i paionia,” e pei ona fai mai ai le pese a le Peraimeri, “ou te mafaufau i tamaitai ma alii lotototoa.”1 O tala e uiga i paionia o le Au Paia o Aso e Gata Ai o e na asā muamua alasopo o le faatuatua, e musuia ai pea au. I le avea ai ma se tina talavou, sa faamanatu mai e tala e uiga i tamaitai paionia ia te au ou faamanuiaga o aso e gata ai. E mafai ona ou fanauina se pepe i se falemai ae le o se taavale tosolima!

O le faauigaga o se paionia o se “tasi e alu muamua e saunia pe tatala le ala mo isi e mulimuli ai”2 o loo faamatala mai ai paionia o le Au Paia o Aso e Gata Ai i luga o taavale solofanua ma taavaletosolima i alasopo o loo faapotopotoina i Siona. Ae e faamatalaina ai foi paionia o aso nei ma alasopo o le faatuatua na latou filifilia i le lalolagi atoa.

Ina ua uma ona lesitala lau fanau e toalima i le aoga, sa amata loa ona ou suesue ia faauu i le talafaasolopito o mataupu faalelotu. Sa ou filifili e sailiili Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai i Initia o se autu mo lau pepa o le faailoga tikeri o le faafomai. O lau sailiiliga i Initia ua suia ai le auala ou te vaai ai i paionia.

Poutu o le Ekalesia

I tausaga na muamua atu, a o avea au ma se tamaitiiti aoga i le kolisi i 1986, sa ou malaga ai i Asia i Saute faatasi ma Amepasa Talavou a le Iunivesite a Polika Iaga. Sa o se aafiaga na suia ai le olaga lea na aofia ai le faaaluina o se aso i Calcutta (lea ua taua nei o le Kolokata) ma Tina Teresa. Sa tutusa lava le manaia o le feiloai ai ma Au Paia o Aso e Gata Ai, o e na avea ma paionia o aso nei i Initia ma Sri Lanka.

O se tasi o nei tagata o Raj Kumar, o lē sa mauaina le Ekalesia ao ia auai i se faafiafiaga a Amepasa Talavou a le Iunivesite o Polika Iaga i le 1982. Ina ua matou feiloai ia te ia, sa lei leva ona foi mai lana misiona i Fresno, Kalefonia, ISA. Na te faaaogaina lava lana pine faafaifeautalai ma faaauau ona aoao atu i soo se tasi i Delhi o le a faalogo. O Raj o se tasi lea o le tusa ma le 600 tagata o le Ekalesia i Initia i lena taimi, ae ia te au sa foliga mai sa pei o ia o se Au Paia o Aso e Gata Ai e toatasi lava i totonu o se sami o le faitau miliona o tagata.

Ata
Taunalyn and Raj

I le 1986, na ou feiloai ai ia Raj Kumar ina ua maea lana misiona. Sa ia faaaogaina pea le pine o lona igoa o se faifeautalai, ma sa ia faasoa atu le talalelei i soo se tasi o le a faalogo.

Sa musuia au e le faataitaiga a Raj Kumar a o ou filifili e auauna atu i se misiona. Sa faasusulu atu foi e Raj se alasopo o le faatuatua mo nisi o uluai faifeautalai Initia e auauna atu i le atunuu. Na maua e Suvarna Katuka ma ana uo faifeautalai nisi o aoaoga faamisiona i Chennai. O le latou peresitene o le misiona, sa faamautu i Sigapoa, na tofiaina Raj ina ia tuu atu ia i latou ni aoaoga faaopoopo i Delhi.

Na manatua e Suvarna Katuka le auala na suia ai la latou galuega faafaifeautalai ona o faataitaiga ma aoaoga a Raj Kumar. Sa mafai ona latou suia lagona o le fefe i le faatuatua ma le lototele sili atu. Sa faamalamalama mai e Suvarna, “O le taimi lena ou te manatu na amata ai lou liua moni. Sa ou lagonaina le Agaga Paia, ma o le taimi lena sa ou filifili ai e fesoasoani e fausia le malo iinei i Initia.”3

Sa auai Suvarna i le Ekalesia i Rajahmundry. O ia, faatasi ai ma uso e toalima ma le tuafafine e toatasi, na papatiso i le 1984. I le aso o lona papatisoga, na faauuina ai Suvarna o se ositaulaga ma vaetofia e avea ma fesoasoani lua i le au peresitene o le paranesi. Sa folafola atu foi ia te ia i se faamanuiaga e faapea afai e tumau faamaoni o ia, o le a avea o ia ma se “poutu o le Ekalesia i Initia.”

Sa auauna atu foi le tuafafine o Suvarna o Sarala i se misiona. A o lei alu o ia, sa ia faailoa atu le talalelei i lana uo o Swarupa. Ina ua foi atu Suvarna mai lana misiona, sa faamanuiaina o ia e ala i le galuega faafaifeautalai a lona tuafafine ma faaipoipo ai ia Swarupa. O lena paranesi laitiiti i Rajahmundry ua avea nei ma se siteki. O le toatele o faifeautalai ua maea misiona mai Rajahmundry ua avea ma taitai i totonu o le Ekalesia i Initia atoa.

Sa ou feiloai i le fanau a Suvarna ma Swarupa Katuka a o ou faiaoga i le BYU i le 2014. E lei leva atu foi ona maea le misiona a Josh Katuka i Bangalore, Initia, ma o lona tuafafine o Timnah na faatoa maua lona valaauga i le misiona lava lea e tasi. Ina ua ou fesili atu ia Timnah ma Josh pe la te iloaina Raj Kumar, sa la fai mai, “Ioe, o ia o le uso o le ma tama!” Sa faaipoipo Raj Kumar ia Sarala.

Ou te faafetai lava i le au Katuka mo le faailoaina atu o au i nisi o paionia a o latou fesoasoani mai ia te au e taamilo i Initia. O le toatele o i latou e sue la latou alasopo o paionia i tua i le alofa ma faataitaiga a le aiga o Katuka. I se tasi taimi, na maua ai e Suvarna ma Swarupa le avanoa e malaga mai ai i Kanata. Peitai la te lei taliaina ona sa la lagonaina na manaomia i laua e le Alii e nonofo i Initia ma fausia le malo o le Atua iina. O le la auaunaga tuuto na avea moni ai i laua ma poutu o le Ekalesia.

Ata
The Ponds with Michael Anthoney

Na faailoa atu e Delwin Pond (ogatotonu) ia Michael Anthoney i le Ekalesia i le 1981.

Tagata Paionia i Bengaluru ma Hyderabad

I le afa mulimuli o le seneturi lona 20, ua faatuina ai le Ekalesia i aai eseese i Initia e ala i tagata paionia o le au paia.4 O tala taitasi e molimauina le auala na taitai atu ai e le Alii tagata i le talalelei toefuataiina.

O Michael Anthoney, o se tagata paionia i Bangalore (lea ua Bengaluru nei), na fesootai faavavega ma se tagata o le Ekalesia i le 1970. Ina ua malaga atu Delwin Pond, o se epikopo i Iuta, i se fomai o le tua ona o le tiga o le tua, sa ia vaaia ai se tusiga i le mekasini a le fomai mo se faalapotopotoga e le sue tupe na lagolagoina tamaiti aoga i Initia. Sa ia lagonaina se uunaiga malosi e lagolago se tasi o nei tamaiti aoga. O lenei mea na oo atu ai i se fesootaiga e 10 tausaga lea na taualuga i le fesootaiga a le au Pond ma Michael ma faasoa atu le talalelei ia te ia. Na papatisoina Michael i le 1981 ae auauna atu i se misiona i le aai o Sate Leki i le 1982. Sa vave ona ia toe foi mai i le fale ona sa matua mai tigaina lava lona tina, o lea sa ia auauna atu ai i le isi ana tolu masina mulimuli o lana misiona i Bangalore, lea sa ia aoao atu ai i nisi o tagata o lana uarota ma isi o e na avea ma uso o le paranesi muamua iina.5 O loo faagasolo nei fuafuaga e fausia se malumalu i Bengaluru.

Na auai Elsie ma Edwin Dharmaraju i le Ekalesia i Samoa ma sa valaau e Peresitene Spencer W. Kimball e toe foi atu i lo la aiga i Hyderabad o ni faifeautalai i lo latou aiga. I le 1978, e 22 tagata o le aiga o Elsie ma Edwin na papatisoina, ma o le amataga lena na faatulagaina ai le uluai siteki i le atunuu i Hyderabad i le 2012.6

O tagata o le siteki o Hyderabad i aso nei ua latou vaai ia i latou lava o ni paionia o aso e gata ai. O a latou faafiafiaga o le Aso Paionia o le siteki ua faamanatuina ai le savaliga a uluai paionia faapea foi ma malaga a paionia o ona po nei. O a latou faafiafiaga na aofia ai siva uosi, savaliga e manatua pea, ma e oo lava i tietiega i taavale tosolima.

Ata
members pulling a handcart

O tagata o le siteki o Hyderabad o loo faamanatuina le Aso o Paionia e ala i pese, siva ma tietiega i taavale toso.

I la latou faafiafiaga i le 2014 o le Aso Paionia, sa latou tuu ai poloka aisa i se laina i tua o le falesa ma valaaulia tagata e aveese o latou seevae ma savavali atu i le aisa, ma mafaufau pe na faapefea ona sopoia e paionia anamua ia vaitafe aisā. I le faaiuga o la latou faafiafiaga, sa uunaia ai tagata o le siteki o Hyderabad ina ia manatua le agaga o uluai paionia ma “o i latou uma o paionia mo o latou aiga.”7

Sa latou faalogologo foi ia Ioane Santosh Murala, lea sa auauna i le au peresitene o le misiona, sa talanoa i le auala na o mai ai le uso o lona tina o Elsie ma lona toalua o Edwin Dharmaraju i Hyderabad e aoao le talalelei i lo latou aiga. O Ioane o le uii o tagata paionia e 22 na papatisoina i le 1978.

Ina ua ou asiasi i Hyderabad i le 2014, sa faamatala mai e Ioane Murala ia te au lana tala ma le tele o le talafaasolopito o le Ekalesia lea sa ia faapotopotoina ma le filiga. Sa ia faailoa mai foi ia te au lona toalua, o Annapurna, lea sa tauina mai ia te au se tasi o tala paionia o le Au Paia o Aso e Gata Ai e sili ona mamana ua ou faalogo i ai.

O Annapurna sa 12 tausaga le matua i le 1991 ina ua aoaoina lona tuagane o Murthy i le talalelei e ni faifeautalai se toalua i Hyderabad. E lei faatagaina e matua o Annapurna o ia e faalogologo i faifeautalai pe auai i le lotu. Ae peitai, na tuuina atu e Murthy ia te ia se tusi a Mamona ma le tele o tusitusiga e le aunoa a le Ekalesia e faitau ai. Mo le fitu tausaga, sa suesueina ai e Annapurna le talalelei na o ia lava ma maua se molimau malosi i lona moni. Sa moemiti o ia ua papatisoina, auauna atu i se misiona, ma faaipoipo i le malumalu ae e lei maua se faatagaga mai ona matua.

Na feagai Annapurna ma se faaiuga faigata i lona olaga ina ua faailoa atu o ia ia Ioane Murala. Sa tumau le malosi o Ioane i lana molimau talu mai lona papatisoga i le 1978 ma sa [ia] sailia se tagata o le Ekalesia e faaipoipo i ai. Ina ua mavae se feiloaiga puupuu lava sa faasoa atu ai e Annapurna lana molimau i le talalelei, sa faatalitonuina Ioane faapea ua ia feiloai i lona toalua o le lumanai. Sa iloa e Annapurna afai e faaipoipo ia Ioane, o le a mafai ona papatiso o ia ma faamauina i le malumalu i se aso. Ae peitai, i le taimi lava lea, sa fuafua ai matua o Annapurna e faatulaga se faaipoipoga mo ia.

Sa faia e Annapurna le faaiuga faigata e tuua le aiga ae faaipoipo atu ia Ioane. Sa ia lagonaina na pau lea o le auala e mafai ai ona auai o ia i le Ekalesia. Fai mai a ia, sa “matua nutimomoia” o ia ina ua tuua ona matua. Ae e oo lava i aso nei, na ia faamautu mai ai, “Mo le faaolataga o tagata uma, … mo au fanau ma mo ou matua ma o latou tuaa, ina ia faia o latou galuega i le malumalu, sa tatau ai ona ou faia lena laasaga.“8

Ata
Artist rendering of the Bengaluru India Temple

O le nofoaga autu o le Siteki o Hyderabad Initia, na faatulagaina e Peresitene Dallin H. Oaks i le 2012.

E faafetai ia Ioane ma Annapurna ua talia nei e ona matua la laua faaipoipoga. E toatele tagata i Initia sa faia ni osigataulaga, e pei foi o uluai paionia, ia avea ma tagata o le Ekalesia. Peitai, ua fetaomi atu i luma nei Au Paia ma le faatuatua ona latou te vaai ia i latou lava o ni paionia ma ni sooga malolosi mo o latou aiga i itu uma e lua o le veli. Ou te faatauaina le tele o tala o le faatuatua, ositaulaga, ma le lototele ua ou faalogo i ai mai au paia na asaina alasopo o tuaoi fou o le talalelei. Ou te mafaufau pea lava i paionia na tosoina taavale tosolima ma sopoia vaitafe aisā, ae o le taimi nei ua mafai ona ou vaai faalemafaufau i paionia o aso nei i Initia ma le lalolagi atoa.

O le iuga lava, o alasopo paionia uma na asaina e tagata o loo mulimuli i tulagaaao o le Faaola o Iesu Keriso. I le Feagaiga Fou, ua taua Keriso “o le paionia o [lo tatou] faaolataga” (tagai i le Eperu 2:10, Lomiga Fou ua Toe Faafouina). Ua saunia e Iesu Keriso le ala mo i tatou e toe foi atu ai i lo tatou aiga faalelagi. E mulimuli le au paionia moni ma faasino i tatou ia Keriso, lea o loo taitaia lenei galuega taua ma le ofoofogia i aso e gata ai.

Faamatalaga

  1. “Whenever I Think about Pioneers,” Children’s Songbook, 222–23.

  2. Oxford English Dictionary (1971), “Pioneer.” Tagai foi i le Thomas S. Monson, “Taitaia e Paionia Faaleagaga,” Liahona, Aok. 2006, 3–8.

  3. Suvarna Katuka, faatalanoaga o le talafaasolopito e Taunalyn Rutherford, Me 2014, Delhi, Initia.

  4. O le tele o tala faapaionia mai Initia e mafai ona maua i le vaega o talafaasolopito o le Ekalesia o le Potutusi o le talalelei i lalo o le “Global Histories.”

  5. Tagai i le “A History of the Church i Initia,” tuufaatasia e Jerry C. Garlock (e lei lolomiina, 1995), 49–50.

  6. Tagai “I Will Establish a Church by Your Hand,” history.ChurchofJesusChrist.org.

  7. Tagai “Hyderabad Stake Pioneer Day Activity,” lds.org.in/Hyderabad-Stake-Pioneer-Day-Activity.

  8. Annapurna Guru Murala, faatalanoaga o le talafaasolopito na saunia e Taunalyn Rutherford, Hyderabad, Initia, 7 Me, 2014. Tagai foi Rochelle Welty ma Jan Pinborough, “E Iai Fuafuaga a le Atua mo A’u,” Liahona, Ape. 2003, 30–32.