2020
Te ’itera’a i te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu
’Ātopa 2020


Roro uira noa

Te ’itera’a i te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu

« E ’ere tō’u hoa fa’aipoipo i te ta’ata hāmani ’ino. E ’iriā mai ’oia i ni’a iā’u ’e e tuō mai iā’u i te mau huru i’oa, terā rā, e ’ere te reira i te hāmani-’ino-ra’a, e ’ere ānei » ?

’Ua ’ite tātou ē, « e fa’ahapa te Fatu i te mau huru peu hāmani ’ino ato’a ».1 ’E te tahi mau huru hāmani-’ino-ra’a, mai te hāmani-’ino-ra’a i te pae tino, e mea ’ōhie ’ia ’ite, ’āre’a te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu e mea huru fifi ri’i ïa ’ia hi’o. E nehenehe te ’ino e fa’atupu mai i te ta’a ’ore, te mata’u, te ha’amā, te tīa’i-’ore-ra’a, ’e te mau mana’o ha’afaufa’a ’ore iāna iho.

Te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu, te tāmatara’a ïa te hō’ē ta’ata i te ’īriti i te ti’amāra’a o te tahi atu ta’ata ’e te ha’avīra’a i ni’a i te reira ta’ata nā roto i te parau ’aore rā, te mau peu rāmā i te mau mana’o ’āehuehu ’aore rā, i te mau mā’itira’a. E nehenehe te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu e tupu i roto i te mau huru autā’atira’a ato’a : i rotopū i nā ta’ata fa’aipoipo, i rotopū i te mau metua ’e te mau tamari’i, i roto i te auhoara’a, i roto i te autā’atira’a nō te arapaera’a, ’aore rā, i rotopū i te mau hoa ’ohipa.

E aha te tahi mau hi’ora’a nō te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu ?

E nehenehe te ’itera’a i te mau tāpa’o nō te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu e tauturu ia ’outou ’ia pāruru ia ’outou iho ’e i tei herehia e ’outou. Teie te tahi o te mau peu hāmani-’ino-ra’a :

  • Te pi’ira’a ia ’outou i te mau huru i’oa ’aore rā, te fa’ahitira’a i tō ’outou parau ma te ha’afaufa’a ’ore ia ’outou.

  • Te fa’aha’amāra’a ia ’outou i mua i te ta’ata.

  • Te fa’a’inora’a ’e te ha’afaufa’a-’ore-ra’a i te mau mea tā ’outou i fa’atupu ’e tā ’outou ’ohipa e rave ra.

  • Te fa’ahapara’a ia ’outou nō tā rātou mau ’ohipa ’e te ’orera’a e amo i te hōpoi’a.

  • Te fa’ahapara’a ’outou ia ’outou iho ’ia rave ’outou i te hō’ē mea nō rātou nō te mea ’ua rave rātou i te hō’ē mea nō ’outou.

  • Te fa’aāteara’a ia ’outou ia vetahi ’ē ’e te hi’opo’ara’a e nāhea ’outou i te fa’a’ohipa i tō ’outou taime.

  • Te ha’avīra’a mai te mea ē, ’aita ’outou e rave mai te au i te hō’ē huru ravera’a ’aore rā, ’aita ’outou e rave i te tahi mau ’ohipa.

  • Te fa’a’orera’a i te aroha e tae roa atu ē, e rave ’outou i te tahi mau mea nō rātou.

  • Te rāmāra’a ia ’outou i te pae vārua nā roto i te fa’a’ohipara’a i te mau ti’aturira’a nō te ha’avī ia ’outou.

Nāhea vau e ’ite ai i te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu ?

Hō’ē ā faufa’a te mātaura’a i te mau peu hāmani-ino ’e te mātaura’a i tō ’outou mau tāpa’o fa’aara roto. Teie i muri nei te tahi mau hōho’a ferurira’a ’e te mau fa’aotira’a mātarohia e nehenehe e tāpe’a māite ia ’outou i roto i te hō’ē autā’atira’a hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu :

  1. E fa’a’ore i te hape a tō ’outou ta’ata hāmani ’ino :

  2. Te fa’ati’ara’a i te huru o te ta’ata hāmani ’ino : « tei mātarohia, ’aita ’oia e rave i teie huru ’ohipa—e fifi ri’i tōna i teie taime ».

  3. Fa’aiti i te peu : « E ’ere ho’i i te mea fifi roa ».

  4. Te fa’ahapara’a ia ’outou iho nō tā rātou peu : « ‘Āhiri au i fa’aineine ’oi’oi i te mā’a, e’ita ïa ’oia e riri rahi ’e e tuotuō mai i ni’a iā’u ».

  5. Te tau’a-’ore-ra’a i te au ’ore i te pae ’āehuehu. I te ha’amatara’a, mai te mea o ’outou tei hāmani-’ino-hia, e hina’aro paha ’outou e ’ape i te ta’ata hāmani ’ino nō te mea, e huru ’ē ri’i ’outou ’aore rā, e ’ino’ino ’outou ia ’outou iho mai te mea ē, tei reira rātou. Nō te fa’aherehere i te autā’atira’a, e hina’aro paha ’outou e tau’a ’ore i teie mau mana’o au ’ore. I te roara’a o te tau, e nehenehe te reira au ’ore e mo’e i te mea ē, ’ua natihia te reira i ni’a i tō rātou huru.

  6. Te fa’a’ohipara’a i te mau ti’aturira’a fa’aro’o nō te fa’atano i te hō’ē ’ohipa. E ’ohipa mātauhia te reira i roto i tō tātou orara’a, tae noa atu i te mau melo o te ’Ēkālesia. E nehenehe te ta’ata e hāmani-’ino-hia e feruri i te hō’ē mea mai teie te huru : « ’Ua fa’aue mai te Fatu ia tātou ’ia fa’a’ore i te hapa. Tē hara ra vau mai te mea ē, ’aita vau e fa’a’ore i te hapa ». E fa’auera’a te fa’a’orera’a i te hapa. Terā rā, mai tā Elder Jeffrey R. Holland i ha’api’i nō ni’a i te Fa’aora, « ’aita ’oia i parau, ’aita ’outou i fa’ati’ahia ’ia fāri’i i te māuiui mau ’aore rā, i te ’oto mau mai roto mai i te ’ohipa fifi tei fāri’ihia e ’outou mai roto mai i te tahi atu ta’ata’. ’Aita ato’a ’oia i parau, ’nō te fa’a’ore hope roa i te hapa, tītauhia ia ’outou ’ia tomo fa’ahou i roto i terā autā’atira’a ’ino, ’aore rā, ’ia fāri’i fa’ahou i te hāmani-’ino-ra’a ».2

  7. Te tau’a-’ore-ra’a i tō ’outou iho mau hina’aro. E pāhono ’outou i te mau hina’aro o vetahi ’ē i ni’a i te tua nō tā ’outou ’atu’atura’a ia ’outou iho. ’Ei hi’ora’a, te māuiuira’a i te pae ’āehuehu nō te ’orera’a e ha’apēpē i te mau mana’o o te tahi atu ta’ata ’aore rā, te hōro’ara’a i te moni nā te hō’ē hoa, noa atu ē, ’aita tā ’outou e nehenehe.

  8. Te mana’o ha’afaufa’a ’ore. E nehenehe te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu e fa’a’ino i tō ’outou ti’aturi ia ’outou iho. ’Oia mau, e tamaiti ’aore rā, e tamāhine ’outou nā te Atua ’e e nātura ’e e hōpe’ara’a hanahana tō ’outou. ’Aita e taui tō ’outou faufa’a rahi (a hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 18:10).

E aha tā’u e nehenehe e rave mai te mea ē, tē hāmani-’ino-hia ra vau i te pae ’āehuehu

I te tahi taime e nehenehe te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu i roto i te hō’ē autā’atira’a e riro ’ei ’ohipa ’ino rahi, ’e e mea maita’i a’e ’ia fa’aru’e i te reira autā’atira’a. Terā rā, e ’ere te fa’aru’era’a ana’e te rāve’a hō’ē roa i roto i te mau tupura’a ato’a. E nehenehe e taui, ’e e maita’i mai te hō’ē autā’atira’a nā roto i te ’ohipa ’e nā roto i te tauturu a te hō’ē ta’ata ’aravihi. Mai te mea ē, e ti’aturi ’outou ē, e nehenehe ’outou e topa i roto i te hō’ē autā’atira’a hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu, e nehenehe teie mau mea i muri nei e tauturu :

  1. ’A ’imi i te pāturura’a ’e te tauturu nā roto mai i te hō’ē ta’ata ti’aturihia ’o tā ’outou e nehenehe e fa’a’ite atu i te mea i orahia mai e ’outou, mai te hō’ē hoa, hō’ē ti’a fa’atere nō te ’Ēkālesia, ’aore rā, hō’ē ta’ata ’aravihi i roto i te hō’ē pupu i roto te ’oire. E nehenehe te reira ta’ata e hōro’a mai i te pāturura’a i te pae ’āehuehu ’e i te hō’ē hi’ora’a ātea maita’i nō ni’a ia ’outou, ’e ’o te nehenehe e pārahi i pīha’i iho ia ’outou, ātea i te hāmani-’ino-ra’a. (’A hi’o abuse.ChurchofJesusChrist.org. ’A pata « In Crisis » nō te hō’ē tāpura nō te mau rēni tauturu.)

  2. Fa’ata’a ’e e tāpe’a māite i te mau ’ōti’a ’e te ta’ata e fa’a’ite ra i te peu hāmani ’ino, ma te ’itera’a i te peu hāmani ’ino, ’e te fa’ata’ara’a i te mau ’ōti’a nō te ’ohipa ’e ’ōna. E nehenehe ’outou e parau ē, « ’aita ’oe e fa’atura mai nei iā’u. Tē hina’aro nei au e paraparau ia ’oe, e’ita rā vau e paraparau, mai te mea ē, e’ita ’oe e fa’atura mai iā’u, ’e e fa’a’ite i te huru maita’i a’e ».

  3. Ani i te tauturu i te hō’ē ta’ata ’aravihi tei ’ite i te parau nō te hāmani-’ino-ra’a i te pae ’āehuehu ’e te mau fifi o te reira. I te tahi taime, e’ita te feiā hāmani ’ino e ’ite ē, tē hāmani ’ino ra rātou. E nehenehe rātou e ha’api’i mai ’ia taui mai te mea ē, e hina’aro rātou e ’imi i te tauturu. Mai te mea ē, ’aita e autā’atira’a fa’ahou, te ’imira’a i te tauturu a te feiā ’aravihi, e tae noa atu i te tauturu a te Fatu, e tauturu te reira ia ’outou ’ia ora.

  4. ’A ’imi i te mau ha’amāramaramara’a ’e te mau rāve’a tauturu i ni’a i te abuse.ChurchofJesusChrist.org.

Noa atu te huru o tō ’outou orara’a, ’ia ’ite mai ’outou ē, tē vai ra te ta’ata tei here ia ’outou ’e tei hina’aro e tauturu ia ’outou. E nā roto i te fāriura’a i ni’a i tō ’outou Metua i te ao ra, te Fa’aora, ’e te Vārua Maita’i, e nehenehe e tupu mai te ti’aturira’a ’e te fa’aorara’a.

Fa’ata’ara’a

  1. Rata a te Peresidenira’a Mātāmua, « Te pāhonora’a i te hāmani-’ino-ra’a », 28 nō Tiurai 2008.

  2. Jeffrey R. Holland, « Te tāvinira’a fa’afāitera’a », Ensign ’aore rā, Liahona, Novema 2018, 79.