Mga Anak: Ang Pinakabahandianon sa Tanang Yutan-on nga Kalipay

Ang usa ka lalaki ug babaye nga mosagop sa ebanghelyo ni Jesukristo ug magtinabangay sa pagsugod sa ilang kinabuhi, makahimo gayud pinaagi sa ilang kusog, ehemplo ug impluwensya nga modala sa ilang mga anak sa pagsunod kanila sa kinabuhi nga mahiyason, dungganon, ug adunay integridad sa gingharian sa Dios nga mosangput sa kaugalingon nilang kaikag ug kaluwasan. Walay tawo nga makatambag sa akong mga anak uban sa dakong tinguha ug kabalaka kay sa ako mismo. Walay bisan usa nga adunay labaw nga interes sa kaayohan sa akong mga anak kay kanako. Dili ako matagbaw kon wala sila. Mga kabahin sila kanako. Akoa sila; gihatag sila sa Dios kanako, ug gusto nako nga sila mapainubsanon ug daling motuman sa mga ipabuhat sa ebanghelyo. Gusto nako nga mobuhat sila sa matarung, ug kanunay nga husto sa tanang butang, aron mahimo silang takus sa pag-ila nga gihatag sa Dios kanila nga maihap kauban sa iyang mga tawo sa pakigsaad kinsa mga pinili labaw kay sa ubang katawhan, tungod kay nahimo nila ang sakripisyo alang sa ilang kaugalingon nga kaluwasan diha sa kamatuoran.⁴

“Ang mga bata,” gisultihan kita, “mao ang mga panulundon sa Ginoo;” sila usab, sumala sa giingon sa Salmista kanato, “iya nga gasa.” [Salmo 127:3.] Kon ang mga anak kuhaan sa ilang pagkapanganay [birthright], sa unsang paagi nga mahatagan og gasa ang Ginoo? Dili sila ang tinubdan sa kahuyang ug kakabus sa kinabuhing pamilya, kay ilang gidala diha kanila ang langitnong mga panalangin nga makahimo sa pagpalambo sa panimalay ug sa nasud. “Ingon sa mga udyong o pana nga anaa sa kamot sa tawong gamhanan; mao usab ang kabataan sa pagkabatan-on. Malipayon ang tawo nga ang iyang baslayan [sudlanan sa pana o udyong] napuno sa mga udyong.” [Salmo 127:4–5.]⁵

Kita ang mga katawhang Kristyano, nagatuo kita sa Ginoo nga si Jesukristo, ug gibati nato nga atong katungdanan sa pag-ila kaniya isip atong Manluluwas ug Manunubos. Itudlo kini ngadto sa inyong mga anak. Tudloi sila nga si Propeta Joseph Smith nakadawat sa gipahiuli nga Priesthood nga gihuptan nila ni Pedro ug ni Santiago ug ni Juan, kinsa giorden ubos sa mga kamot sa Manluluwas mismo. Tudloi sila nga si Joseph Smith, ang propeta, sa usa pa lang siya ka bata, gipili ug gitawag sa Dios aron sa pagpahimutang sa mga tukuranan sa Simbahan ni Kristo sa kalibutan, sa pagpahiuli sa Priesthood, ug sa mga ordinansa sa ebanghelyo, nga kinahanglanon aron ang tawo makasarang sa pagsulod ngadto sa gingharian sa langit. Tudloi ang mga bata sa pagtahud sa ilang mga silingan. Tudloi ang inyong mga anak sa pagtahud sa ilang mga bishop ug sa ilang mga magtutudlo kinsa moadto sa ilang mga balay sa pagtudlo kanila. Tudloi ang inyong mga anak sa pagtahud sa dagko na og edad, puti na og buhok, ug sa mga huyang na og lawas sa katigulangon. Tudloi sila sa pagtamud ug sa paghatag og dungganong panumduman sa ilang mga ginikanan, ug pagtabang sa mga dili na makahimo ug sa mga nanginahanglan. Tudloi ang inyong mga anak, sama sa inyong mga nadawat, sa pagtahud sa Priesthood nga inyong gihuptan, ang Priesthood nga atong gihuptan isip mga elder sa Israel.

Tudloi ang inyong mga anak sa pagtahud sa ilang kaugalingon, tudloi ang inyong mga anak sa pagtahud sa baruganan sa kapangulohan diin ang organisasyon giporma ug diin ang kusog ug ang gahum alang sa kaayohan ug sa kalipay ug sa paglig-on sa katawhan gipatunhay. Tudloi ang inyong mga anak nga kon sila moeskwela kinahanglan nilang tahuron ang ilang mga magtutudlo sa mga butang nga matuod ug matinuoron, sa mga anaa sa lalaki ug babaye uban sa kaligdong, ug sa mga butang nga bililhon…. Tudloi ang inyong mga anak sa pagtahud sa balaod sa Dios ug sa balaod sa atong nasud.⁶

Atong mabasa sa Basahon sa Doktrina ug mga Pakigsaad nga gikinahanglan sa mga ginikanan ang pagtudlo sa ilang mga anak “sa pagsabut sa doktrina sa paghinulsol, hugot nga pagtuo kang Kristo nga anak sa Dios, ug sa pagbunyag ug sa gasa sa Espiritu Santo pinaagi sa pagpandong sa mga kamot kon walo ka tuig na ang panuigon.” “Ug sila usab motudlo sa ilang mga anak sa pagampo ug sa paglakaw nga matarung sa atubangan sa Ginoo.” Ug kon ang mga ginikanan mapakyas sa paghimo niini, ug ang ilang mga anak mobulag ug mopalayo sa kamatuoran, ang Ginoo nagingon nga ang sala anaa diha sa mga ulo sa mga ginikanan [D&P 68:25, 28]. Makahahadlok kaayong hunahunaon nga ang usa ka amahan nga nahigugma kaayo sa iyang mga anak sa tibuok niyang kasingkasing manubag atubangan sa Dios tungod kay iyang nataligam-an ang iyang mga pinalangga hangtud nga ilang gitalikdan ang kamatuoran ug nahimong mga sinalikway. Ang pagkasalaag niini nga mga bata pagatubagon sa mga ginikanan, ug sila manubag nganong nalayo sila sa kamatuoran ug miadto sa kangitngit.…

Kon akong mapamatud-an sa kaugalingon nga ako takus nga mosulod sa gingharian sa Dios, gusto usab nakong maadto ang akong mga anak; ug tuyo nako nga makasulod sa gingharian sa akong Dios. Giplano ko na kana, ug akong tuyo, uban sa panabang sa Ginoo ug pinaagi sa kamapainubsanon ug kamasulundon, ang paghuman sa akong misyon dinhi sa yuta ug magmatinuoron sa Dios sa tanan nakong mga adlaw. Hugot na ang akong hunahuna niini, ug ako determinado uban sa panabang sa Dios nga dili ako mapakyas. Busa, gusto nakong ikauban ang akong mga anak. Gusto nakong ikauban ang akong pamilya, nga kon asa man ako moadto sila usab moadto, ug sila makaambit kon unsang himaya ang akong madawat.⁷

Ang mga ginikanan adunay impluwensya sa ilang mga anak;… ug bisan dili nato makita nga ang atong ehemplo adunay impluwensya o gibug-aton, akong ipaniguro kaninyo nga sa daghang higayon ang kadaot nahitabo tungod sa mga lihok nga gituohan natong walay hinungdan pinaagi sa impluwensya nga ilang nakuha gikan sa atong mga silingan o kabataan…. Gani makita nato nga ang mga amahan ug mga inahan mopakita man og mga binuhatan o ehemplo ngadto sa ilang mga anak nga ila mismong gidili ug gipahimangno ngadto sa mga anak nga kini dili maayo. Ang sukwahi nga kinaiya sa mga ginikanan makapamabaw sa sensitibo nga pagbati sa mga bata, ug sa paggiya kanila ngadto sa dalan sa kinabuhi ug kaluwasan, kay kon ang mga ginikanan motudlo sa ilang mga anak sa mga baruganan nga wala nila mismo sunda, kana nga pagtudlo dili kaayo mohatag og gibugaton o epekto gawas lamang sa kadautan.

Wala nato tan-awa ug pamalandonga pag-ayo kutob sa mahimo kining mga butanga. Unsay mahitabo sa bata, kon siya magsugod na sa pagpamalandong, maghunahuna sa usa ka ginikanan kinsa, nangangkon nga ang Pulong sa Kaalam usa ka bahin sa ebanghelyo ni Jesukristo, ug kini gihatag pinaagi sa pagpadayag, unya misupak niini sa matag adlaw sa iyang kinabuhi? Magtubo siya sa pagtuo nga ang iyang ginikanan usa ka hipokrito ug walay hugot nga pagtuo sa ebanghelyo. Sila nga mohimo niining mga butanga mahiagum sa makalilisang nga mga responsibilidad. Dili nato kaayo mahimo ang pagpadayon sa atong dalan, ingon man dili kaayo kita mahimong matinud-anon sa pagtuman sa mga gipanaad.⁸

Ang atong mga anak mahimo nga mao sila kon unsay atong gibuhat kanila. Gipakatawo sila nga walay kahibalo o panabut—pinakawalay mahimo sa tanang mga nilalang nga mananap nga natawo dinhi sa kalibutan. Ang gamayng bata magsugod sa pagkat-on human siya mahimugso ug ang tanan niya nga nahibaloan mag-agad kaayo sa iyang palibut, sa mga impluwensya kon giunsa siya sa pagpatubo, sa kamabination nga gipakita kaniya, sa halangdong mga ehemplo nga gipakita kaniya, sa balaang mga impluwensya sa amahan ug inahan, o sa laing paagi, diha sa linghod niya nga hunahuna. Ug sa kinatibuk-an mag-agad kini sa iyang palibut ug unsay gihimo sa iyang mga ginikanan ug sa mga magtutudlo.

… Ang usa sa dakong hinungdan mag-agad sa impluwensya kon giunsa ang [usa ka bata] sa pagpadako. Inyong maobserbahan nga ang pinakakusog nga impluwensya diha sa hunahuna sa usa ka bata sa pag-aghat kaniya sa pagkat-on, sa paglambo, o aron sa paglampos og mga butang, mao ang impluwensya sa paghigugma. Daghan ang mahimong tumanon alang sa kaayo pinaagi sa walay kaluya nga paghigugma, sa pagpatubo sa usa ka bata, kay sa bisan unsa nga impluwensya nga epektibong gamiton alang sa bata. Ang usa ka bata nga dili makontrolar sa latus, o dili mapitol sa kabangis, mahimong makontrolar dayon pinaagi sa walay kaluya nga pagbati ug kalooy. Nasayud ako nga tinuod kini; ug kini nga baruganan malampuson sa matag kahimtang sa kinabuhi…. Idumala ang mga bata, dili pinaagi sa kasuko, sa ngil-ad nga mga pulong o pangasaba, apan pinaagi sa pagbati ug sa pag-angkon sa ilang pagsalig.⁹

Kon maagni pa lang unta ninyo ang mga bata nga kamo nahigugma kanila, nga ang inyong kalag naningkamot alang sa ilang kaayohan, nga kamo ilang pinakamatuod nga higala, sila, agi og balos, mohatag sa ilang pagsalig diha kaninyo ug mohigugma kaninyo ug magtinguha sa pagtuman sa inyong mga hangyo ug sa pagpatuman sa inyong mga pangandoy uban sa inyong gugma. Apan kon kamo may pagkahakog, walay maayong pagtagad kanila, ug kon sila walay pagsalig nga madawat nila ang bug-os ninyong pagmahal, mahimo silang mga hakog, dili sila maghunahuna kon nakapahimuot ba sila kaninyo o dili sila maghunahuna kon buhaton ba nila ang pagtuman sa inyong mga pangandoy o dili, ug ang sangputanan mao nga magtubo silang masupilon, walay paghunahuna ug yamhangan.¹⁰

Mga kaigsoonan…, mohangyo ako kaninyo sa pagtudlo ug sa pagkontrolar pinaagi sa diwa sa paghigugma ug sa pagpailub hangtud kamo magmadaugon. Kon ang mga bata masupilon ug lisud kontrolahon, magmapailubon uban kanila hangtud kamo magmadaugon pinaagi sa gugma, ug inyong maangkon ang ilang mga kasingkasing, ug niana mahulma ninyo ang inyong mga kinaiya kutob sa inyong gusto.¹¹

Unta dili motugot ang Dios nga kita adunay sobra ka dili maalamon nga kalooy, sobra ka walay panghunahuna ug sobra ka mabaw nga pagbati alang sa atong mga anak nga dili na lang kita magtagad sa ilang pagkamasupilon, sa sayop nilang mga binuhatan ug sa binuang nilang paghigugma sa mga butang sa kalibutan labaw kay sa mga butang sa pagkamatarung, tungod sa kahadlok nga masakitan sila. Gusto nakong isulti kini: Ang ubang tawo nagtubo nga mihatag og walay limit nga pagsalig sa ilang mga anak nga wala na sila magtuo nga posible silang mahisalaag o mobuhat og sayop. Wala sila magtuo nga sila masayop, tungod kay sila adunay pagsalig kanila. Ang resulta mao, gipasagdan sila, buntag, udto, ug gabii, pagtambong sa tanang klase sa mga kalingawan ug paglulinghayaw, sa kasagaran kauban sa dili nila kaila ug dili makasabut. Ang uban sa atong mga anak inosente ra kaayo nga wala sila maghunahuna og dautan, ug busa, sila dili mabinantayon ug mabitik sa laang sa dautan.¹²

Unsa man ang atong gibuhat diha sa atong mga panimalay sa pagbansay sa atong mga anak; unsay ilamdag kanila? Unsay idasig kanila aron mahimo ang panimalay nga ilang dapit alang sa paglulinghayaw, ug mahimong dapit diin ilang maimbitar ang ilang mga higala alang sa pagtuon ug sa kalingawan? … Migahin ba kita og personal nga interes alang kanila ug sa ilang mga kalihokan? Gisangkapan ba nato sila og kahibalo, pagkaon alang sa pangutok, makapalagsik nga mga ehersisyo, ug espirituhanong paglimpyo, nga makahimo nilang putli ug lagsik nga panglawas, intelehente ug talahurong mga lumulupyo, matinud-anon ug maunungong mga Santos sa Ulahing mga Adlaw?

… Tingali mas makahatag kita sa atong mga anak og mga higayon alang sa paglingaw-lingaw ug pagpalahi, ug ubang mga kagamitan diha sa balay alang sa pagtagbaw sa ilang mga kahidlaw alang sa matarung nga mga kalingawang pangpisikal ug mental, diin ang tanang bata adunay katungod, ug diin sa kadalanan kini nila pangitaon o sa dili maayong mga dapit, kon kini dili mahatag diha sa panimalay.¹³

Ang matang ug nagkalain-laing klase sa atong mga kalingawan dako kaayo og kahimoan alang sa kaayohan ug sa kinaiya sa atong batan-ong mga katawhan nga sila angay nga bantayan uban ang kahigpit alang sa pagpatunhay sa ilang mga moral ug kusog sa kabatan-onan sa Zion.

Sa unang bahin kinahanglang dili sila magpasulabi; ug ang mga kabatan-onan kinahanglang dili dasigon sa pagtugyan sa ilang kaugalingon sa diwa ug sa walay hinungdan nga hilabihang pagtalidhay…. Kinahanglan silang maanad sa pagdayeg sa dugang pang mga kalingawan nga may sosyal ug intelektwal nga matang. Mga party sa panimalay, mga konsiyerto nga makapalambo sa mga talento sa kabatan-onan, mga pangpublikong kalingawan nga mohiusa sa mga bata ug mga tigulang, maayo kini nga mga kalingawan.…

Sa ikaduhang bahin, ang atong mga kalingawan kinahanglang pinasubay sa diwa sa atong tinuohan sa panag-igsoonay ug relihiyusong debosyon…. Ang pangutana kabahin sa panglingawlingaw usa sa dako kaayo og importansya alang sa kaayohan sa mga Santos nga ang mga tigdumalang awtoridad sa matag ward kinahanglang mohatag niini sa mabinantayon nga pagtagad ug paghunahuna.

Sa ikatulong bahin, ang atong mga kalingawan kinahanglang kutob sa mahimo dili kaayo makabalda sa mga buluhaton sa eskwela. Kinahanglan kaayo nga ang sayo nga edukasyon mapadayon gayud sa atong kabatan-onan nga dili kaayo mabalda kon mahimo.…

Sa katapusan, gikahadlokan nga sa daghang mga panimalay, mabaliwala sa mga ginikanan ang mga regulasyon tungod sa kagustohang malingaw ang ilang mga anak, ug mapagsagdan silang maglingaw-lingaw bisan asa ug bisan kanus-a nila gusto. Kinahanglan gayud nga dili mohunong ang mga ginikanan sa pagkontrolar sa mga kalingawan sa ilang mga anak samtang mga bata pa sila, ug kinahanglan ang higpit nga pagkamabinantayon kabahin sa ikauban nila nga kabatan-onan sa mga dapit sa kalingawan.¹⁴

Katungdanan sa mga ginikanan ang pagtudlo sa ilang mga anak sa mga baruganan sa ebanghelyo ug himoong linaw ang panghunahuna ug magkugi panahon sa ilang kabatan-on. Kinahanglan nga kini mapatik na sukad pa sa ilang pagkabata hangtud nga sila mobulag na sa ilang mga ginikanan sa paghimo og pag-atubang sa mga katungdanan sa kinabuhi alang sa ilang kaugalingon, nga adunay panahon sa pagpugas ug sa pag-ani, ug kon unsa ang gipugas sa tawo mao usab ang iyang maani. Ang pagpugas og bati nga mga kinaiya sa kabatan-on dili makadalit og kaayohan nga mas maayo pa kay sa bisyo, ug ang pagpugas og mga liso sa katapulan kanunay gayud nga mosangput sa kakabus ug kakulang sa kasiguroan kon matigulang na. Ang kadautan moani og dautan, ug ang kamaayo moani og kaayo.…

Himoa nga ang mga ginikanan sa Zion mohatag sa ilang mga anak og mga buluhaton aron sila matudloan sa pagkakugihan, ug masangkapan sila sa pagbuhat sa mga responsibilidad kon kini isangon na kanila. Bansaya sila alang sa gamit kaayo nga mga panginabuhian aron ang ilang pagkinabuhi may kasiguroan kon sila magsugod na sa kaugalingon nilang kinabuhi. Hinumdumi, ang Ginoo nagaingon nga “ang tapulan dili makakaon sa pan sa mamumuo,” apan ang tanan diha sa Zion kinahanglang kugihan [tan-awa sa D&P 42:42]. Ingon man dili gayud sila tugutan sa sobra nga pagtalidhay, bastos ug binuang nga mga pinulongan, kalibutanon nga garbo ug kahigal, kay dili lamang kini matawag og dili angay, apan bug-at nga mga sala sa panan-aw sa Ginoo.¹⁵

Ang paghago mao ang paagi alang sa matuod nga pisikal ug espirituhanong kalipay. Kon ang usa ka tawo nakaangkon og mga minilyon, ang iyang mga anak kinahanglan gihapon nga matudloan kon unsaon sa pagtrabaho gamit ang kaugalingon nilang mga kamot; ang mga lalaki ug mga babaye kinahanglang mabansay diha sa panimalay nga moangay kanila sa pagkab-ot sa matuod, inadlaw nga mga kalihokan sa kinabuhing pamilya.¹⁶

Dako kaayong kalipay sa mga ginikanan nga makahatag kon unsay gusto sa ilang mga anak, apan tataw kaayo nga makadaot sa usa ka bata ang paghatag sa bisan unsay iyang pangayoon. Ang mga bata balibaran sa maalamong paagi nga dili makapasakit kanila. Ang atong kalipay mag-agad kaayo sa kalidad sa atong mga tinguha kay sa katagbawan. Ang usa ka bata mahimong mapuno sa mga regalo nga naghatag kaniya og gamay o gani wala makalipay kaniya, tungod lamang kay siya walay gusto niini. Niini ang edukasyon alang sa atong tinguha mao ang usa ka dako kaayo og importansya alang sa atong kalipay sa kinabuhi.…

Ang pamaagi sa Dios sa pag-edukar sa atong mga tinguha, sa tino, kanunay nga pinakaperpekto, ug sila nga adunay dakong tinguha sa pag-edukar ug sa paggiya sa mga bata mikopya sa iyang pagkamainampingon, ang mga bata mahimong labaw ka bulahan sa pakigbatok sa mga kalisdanan nga mohasol sa tanang katawhan bisan asa sa pakigbisog sa kinabuhi. Ug unsa man ang pamaagi sa Dios? Bisan asa sa kinaiyahan kita gitudloan sa mga leksyon sa pagpailub ug sa pagpaabut. Gusto nato nga magdugay ang usa ka butang sa dili pa nato kini maangkon, ug ang kamatuoran nga gusto nato dugay na maghimo niini nga labawng bililhon kon kini moabut na. Sa kinaiyahan adunay panahon sa pagpugas ug sa pag-ani; ug kon ang mga bata gitudloan nga ang mga tinguha nga ilang gitanom mahimong anihon sa umaabut pinaagi sa pagpailub ug paghago, makakat-on sila sa pagpasalamat kon kining dugay nang gipaabut nga tumong makab-ot.¹⁷

Labaw sa tanan, bansayon nato ang mga bata diha sa mga baruganan sa ebanghelyo sa Manluluwas, nga sila unta mahimong sinati sa kamatuoran ug magalakaw sa kahayag nga modan-ag ngadto sa tanang modawat niini. “Siya nga mangita kanako og sayo,” ang Ginoo miingon, “makakaplag kanako ug dili isalikway.” [D&P 88:83.] Angay lang gayud kanato nga magsugod og sayo niining kinabuhia sa pagsubay sa higpit ug pig-ot nga dalan nga padulong sa mahangturong kaluwasan.¹⁸