Mga Pagtulon-an sa mga Presidente
Ang Pangalagad ni Joseph F. Smith


Ang Pangalagad ni Joseph F. Smith

Si Joseph F. Smith mao ang ikaunom nga Presidente sa Simbahan ug ang katapusang Presidente nga personal nga nakaila kang Propeta Joseph Smith. “Ang akong pagkabata ug pagkabatan-on nagahin sa pagbalhin-balhin uban sa katawhan sa Dios, sa pag-antus uban kanila ug sa pagmaya uban kanila. Ang akong tibuok kinabuhi naila na uban niini nga katawhan,” siya miingon.1 Matinguhaon kaayo siya nga nakaila sa Dios nga Amahan ug sa Iyang Anak, nga si Jesukristo, ug sa pagserbisyo kanila sa hingpit nga debosyon. Napanalanginan og usa ka talagsaong panabut sa ebanghelyo, nakahimo siya sa paggiya sa iyang katawhan diha sa mga baruganan sa mahangturong kamatuoran ug sa pagpabilin sa Simbahan nga lig-on sa pagpangataki gikan sa mga kaaway atol sa sayong mga katuigan sa ika-20 nga siglo. Nagtinguha siya nga mahimong “usa ka tigpasiugda sa kalinaw, usa ka tigsangyaw sa pagkamatarung,”2 ug madasigon siyang nagtudlo og pagkamasulundon, nagsaksi gikan sa iyang kaugalingong kasinatian nga “ang tanan nga magmasulundon sa mga pag-aghat sa Espiritu … makakuha og mas klaro, mas ekstensibo, ug mas direkta ug sigurado nga kahibalo sa mga kamatuoran sa Dios kaysa maangkon ni bisan kinsa.”3

Usa ka pagkabata nga giamuma pinaagi sa hugot nga pagtuo.

Ang unang anak nila ni Mary Fielding ug Hyrum Smith, si Joseph F. Smith natawo niadtong 13 sa Nobyembre 1838 sa Far West, Caldwell County, Missouri, taliwala sa pagpanggukod ug kakabus. Duha ka semana sa sayo pa, ang iyang amahan gipriso sa usa ka pundok sa mga manggugubot ug dili makiangayon nga gibalhug sa prisohan. Sulod sa upat ka dugay nga mga bulan, si Hyrum Smith, ang iyang igsoong lalaki nga si Propeta Joseph Smith, ug uban pa nag-antus og kapait nga walay makaon ug mainum didto sa Liberty Jail. Gibati ni Mary nga ang iyang bana sa mapintas nga paagi gikuha gikan kaniya “sa panahon nga ako nanginahanglan … sa labing mabination nga pag-atiman ug pagtagad sa ingon nga higala, hinoon, ang pag-atiman sa dako nga pamilya kalit lang ug sa wala damha gibilin ngari kanako.” Usa ka kinabig sa Simbahan gikan sa Canada, nakigminyo siya ni Hyrum Smith human sa pagkamatay sa iyang unang asawa, si Jerusha, ug nag-atiman siya sa lima ka Smith nga mga anak nianang panahona nga ang “akong minahal nga gamayng anak nga si Joseph F. nadugang sa gidaghanon.”4

Sa dihang ang mga Santos giabug gikan sa Missouri atol sa winter sa 1838–39, si Joseph F. usa pa ka gamayng bata nga kinahanglang kugoson. Ang iyang amahan diha pa gihapon sa prisohan, ug ang iyang inahan grabe nga nasakit ug “kinahanglang dad-on sa sobra sa duha ka gatus ka milya, nga diha lamang sa [iyang] higdaanan.”5 Ang igsoong babaye ni Mary, si Mercy Fielding Thompson, miamuma ug miatiman kang Joseph F. kauban sa iyang kaugalingong anak nga babaye nga masuso pa. Ang mga Santos nakakita og kadangpan didto sa Illinois, ug ang batanong si Joseph F. migahin sa iyang unang walo ka tuig sa Nauvoo, ang siyudad nga gitukod sa mga Santos sa mga daplin sa Suba sa Mississippi. Didto, sulod sa pundok sa pamilya Smith ug sa komunidad sa mga Santos, giamumahan siya diha sa kahibalo sa ebanghelyo ni Jesukristo. “Gitudloan ako nga motuo sa misyon ni Jesukristo,” nahinumdom siya sa kaulahian. “Gitudloan ako niini gikan sa akong amahan, gikan kang Propeta Joseph Smith, pinaagi sa akong inahan … ug sa tibuok nakong mga panahon sa pagkabatan-on ug sa tibuok nakong mga katuigan sa kalibutan ako naghupot niana nga pagtuo.”6

Ang amahan ni Joseph F., nga si Hyrum, mitabang kang Propeta Joseph sa pagpadayon sa buhat sa Pagpahiuli sukad sa pagorganisar sa Simbahan, ug gani sa mas sayo pa sa dihang si Joseph naghubad sa Basahon ni Mormon. Ang Propeta nagsalig gayud sa iyang mas magulang nga igsoong lalaki nga si Hyrum, ilabi na didto sa Nauvoo diin si Hyrum gitawag pinaagi sa pagpadayag isip Patriarch sa Simbahan ug isip Luyo-luyo sa Presidente. Si Hyrum, miingon ang Propeta, aduna “sa kalumo sa usa ka nati nga karnero, ug sa kaligdong ni Job, ug sa laktod, sa kaaghup ug kamapainubsanon ni Kristo.”7

Sama sa iyang amahan, si Joseph F. nakapalambo og dakong gugma ug kamatinud-anon ngadto kang Propeta Joseph Smith. Sa ulahing mga katuigan, kanunay siyang mipaambit sa bililhong mga handumanan sa pagkabata sa iyang uyoan ug makanunayong mipamatuod sa iyang tawag isip ang Propeta sa Pagpahiuli: “O, puno siya sa hingpit nga kalipay; puno siya sa kamaya; puno siya sa gugma…. Ug samtang siya makahimo sa pagpakigdula sa mga bata ug malingaw sa simple, inosente nga mga dula apil sa mga kalalakin-an, nakig-abin usab siya sa Amahan ug sa Anak ug nakigistorya sa mga anghel, ug sila mibisita kaniya, ug mitugyan sa mga panalangin ug mga gasa ug mga yawe sa gahum ngadto kaniya.”8

Wala pay sais anyos si Joseph F. sa dihang ang iyang uyoan nga si Joseph ug ang iyang amahan, nga si Hyrum, mitugyan sa ilang mga kinabuhi alang sa gingharian sa Dios. Gipatay sila niadtong 27 sa Hunyo 1844 sa usa ka mabangis nga pundok sa mga manggugubot. Ang Nauvoo kanunay nga mipukaw kaniya og “sagrado nga mga handumanan sa nangagi, nga mas gipasagrado pa gayud ug sa samang higayon Mahal ug makalilisang, pinaagi sa Sagradong pahulayanan sa Lawas sa akong mga Amahan, ug sa Makalilisang nga mga Talan-awon nga nianang higayuna, (ug sa akong panumduman ingon ka Hayag sa adlaw) nagdala og kangitngit ug Kalisang ngadto sa matinuoron nga kalibutan ug mipuno sa 10 ka libo ka mga Kasingkasing uban sa kasub-anan ug grabe nga kalisdanan!”9

Human sa kamatayon ni Hyrum, sila si Mary ug ang iyang igsoong babaye, nga si Mercy, nga usa usab ka biyuda, manag-ubang nagtrabaho aron sa pag-atiman alang sa dako nga pamilya ug nangandam sa pag-apil sa mga Santos sa pagbalhin ngadto sa Kasadpan. Si Joseph F. Smith nahinumdom nga ang ilang mga pagpangandam daling nahunong sa tinglarag sa 1846 sa dihang ang nagahulga nga mga pundok sa mga manggugubot mipugos kanila sa paglabang “diha sa walay atup nga sakayan, tabok sa suba sa Mississippi ngadto sa Iowa, diin kami nagkampo ubos sa mga kahoy ug naminaw sa pagpamomba sa siyudad. Among gibiyaan ang among komportable nga panimalay nga ang tanang kasangkapan nahabilin sa balay, uban sa tanan namong yutan-ong mga kabtangan, nga wala na maglaum o maghunahuna nga makita pa kini pag-usab.”10 Ang iyang inahan balik-balik nga mipaniguro sa iyang mga anak, “Ang Ginoo mobukas sa agianan,”11 ug ang kalig-on sa iyang konbiksyon miamuma sa ilang kaugalingong hugot nga pagtuo. “Dili pa kami layo sa dihang among nadunggan ang buto sa mga kanyon sa pikas bahin sa suba,” nahinumdom si Presidente Smith, “apan akong gibati ang ingon ka sigurado diha sa akong hunahuna nianang higayuna—ingon ka sigurado sa mabati sa usa ka bata—nga maayo ra ang tanan, nga ang kamot sa Ginoo naggiya kanamo, sama sa akong gibati karon.”12

Samtang nagbiyahe si Joseph F. Smith padulong sa kasadpan uban sa iyang pamilya, iyang naobserbahan ang iyang inahan nga misagubang og hagit human sa lain nga hagit uban sa hugot nga pagtuo. Sa dihang ang kapitan sa iyang pundok dili mabinationg miinsister nga ang biyuda mahimong palas-anon sa tibuok pundok, iya siyang gipahibalo nga iyang buhaton ang iyang bahin ug siya ray bahala sa iyang kaugalingon, ug moabut pa gani sa walog nga mas mag-una pa kay kaniya. Ug sa katapusan, nahimo niya! Ingon nga mao ang batang tigbantay sa baka, si Joseph F. nasayud gayud sa kaimportante sa bililhong baka sa pamilya, mao nga dili gayud siya makalimot kon sa unsang paagi nga sa makausa pinaagi sa tinud-anay nga pag-ampo nakit-an sa iyang inahan ang nawala nga parisan sa mga baka. Sa kaulahian, siya nahinumdom, nag-ampo siya alang sa mga baka nga “naglubog nga adunay karga nga morag nahiloan” nga unta kini mobarug ug mopadayon, ug “sa katingala sa tanan kinsa nakakita,” kini “mibarug ug kami mipadayon.”13

Si Joseph F. mao ang midala sa usa sa mga parisan sa baka sa pamilya ngadto sa Salt Lake Valley niadtong 23 sa Septyembre 1848. Siya nuybe anyos pa niadto. Ang mga Smith nagpuyo sa yuta nga habagatan sa Siyudad sa Salt Lake sa Millcreek, ug didto ang batanong si Joseph F. nagtrabaho, siya nahinumdom, isip “tigdala sa karwahe nga giguyod og mga baka, tigbantay sa mga baka, tigdaro, tigbu-bu, tig-ani, gamit ang sanggot o pangputol, tigkarga og kahoy, tiglubo, tig-ayag … [ug] trabahador sa bisan unsa.”14 Ang pamilya nagpuyo sa yano nga paagi sa usa ka gamay nga payag, apan si Presidente Smith mikomentaryo sa kaulahian, “Nagpuyo kami nga wala kaayo maglisud kaysa liboan pa, ug ang among kahimtang dili ingon ka grabe sama sa uban.”15 Nakakat-on siya sa pagtrabaho og maayo ug sa pagbuhat sa iyang katungdanan, sa pagpuyo nga walay mga luho, sa pagdayeg sa Dios, ug sa pagbayad sa ikapulo sa tanan nga naabut sa pamilya.

Si Joseph F. Smith hangtud sa kahangturan nga mohambin sa pagtrabaho ug pagsakripisyo sa iyang inahan, sa iyang walay sama nga gugma ug hugot nga pagtuo. Hilabihan gayud ang iyang kasub-anan sa dihang, human sa duha ka bulan nga pagkasakit, namatay siya sa edad nga 51. “Human sa kamatayon sa akong inahan dihay misunod nga 18 ka bulan—gikan sa Sept. 21, 1852 hangtud sa Abril, 1854 sa makalilisang nga panahon alang kanako,” misulat siya sa kaulahian ngadto sa usa ka higala nga kababata. “Mora ako og usa ka kometa o nagdilaab nga bulalakaw, nga walay kusog o gahum aron sa pagpabilin kanako nga balanse o sa paggiya kanako sulod sa makatarunganon nga mga utlanan.” “Walay amahan ug walay inahan” sa edad nga 13, siya nahinumdom, siya “dili ingon nga hingpit nga walay higala.”16 Ang iyang “kanunay gayud nga higugmaon ug hinumduman nga Tiya Mercy R. Thompson”17 nagpadayon sa pag-amuma kaniya ug wala gayud siya makalimot sa pagtagad nila ni Brigham Young, Heber C. Kimball, ug George A. Smith, ang ig-agaw sa iyang amahan. Kini mao ang mga kalalakin-an, si Joseph F. namahayag, “kinsa akong nakat-unan sa paghigugma sama sa akong paghigugma sa akong amahan, tungod sa ilang kaligdong ug paghigugma sa Kamatuoran.”18

Gitawag sa pagserbisyo sa Hawaii.

Sa dihang ang Unang Kapangulohan mipahibalo atol sa kinatibuk-ang komperensya niadtong Abril 1854 nga si Joseph F. gitawag sa pag-apil sa grupo sa mga misyonaryo nga mobiya sa dili madugay, mipakita siya sa hugot nga pagtuo nga iyang napundo sa iyang pagkabata ug “masadyaong mitubag” sa tawag. Sa kaulahian mapasalamaton siyang namalandong, “Ang akong upat ka tuig nga misyon sa Sandwich Islands mipahiuli sa akong mental ug emosyonal nga balanse, ug lig-ong miestablisar sa mga utlanan nga midumala sa akong kinabuhi sukad niadtong panahona.”19

Si Elder Joseph F. Smith miabut sa Honolulu sa Sandwich Islands (Hawaii) niadtong 27 sa Septyembre 1854, mga unom ka bulan sa wala pa ang iyang ika-16 nga adlawng natawhan. Na-assign sa isla sa Maui, sa wala madugay nagpabilin siyang nag-inusara sa Kula aron magpuyo uban sa mga tawo ug nakakat-on sa ilang pinulongan ug kultura. Ang batan-ong elder “kinasingkasing nga nagtinguha sa gasa sa pinulongan,” siya nahinumdom, “ug pinaagi niini nga gasa ug pinaagi sa pagtuon, sa usa ka gatus ka mga adlaw human moabut didto nga mga isla makaistorya ako sa mga tawo sa ilang pinulongan sama sa akong pagpakig-istorya kaninyo karon sa akong lumad nga pinulongan.”20 Ang talagsaon kaayo nga kalarino sa pinulongan nakapahimo kaniya nga personal nga nangalagad sa mga katawhan sa Hawaii.

Bisan tuod nga siya bata pa, si Elder Smith gitudlo sa pagdumala sa isla sa Maui, dayon sa Hilo sa isla sa Hawaii, ug sa kaulahian didto sa isla sa Molokai. Sa Molokai, sa dihang natakbuyan siya og grabe nga hilanat ug grabe nga nasakit sulod sa tulo ka bulan, usa ka buotan nga sister, si Ma Mahuhii, miatiman kaniya sa ingon ka mahigugmaon nga daw siya iyang kaugalingong anak. Wala gayud siya makalimot kang Joseph, ug si Joseph wala usab makalimot kaniya, ug nagkumustahanay sila sa usag usa uban sa halawom nga pagbati sa higayon nga sila magkita sa kaulahiang mga katuigan. “Ang pagkamabination nga gipakita ngari kanako sa daghang buotan nga mga lumad nga katawhan sa Hawaii”21 usa ka bulahan nga handumanan alang kaniya.

Si Elder Joseph F. Smith mibiya sa Hawaii pagka Oktubre 1857 ug midawat sa nagkadaghan nga mga responsibilidad nga gisangon ni Presidente Brigham Young ngadto kaniya. Nagserbisyo siya og misyon didto sa England (1860–63) ug sa ikaduhang misyon didto sa Hawaii (1864). Human sa iyang pag-abut sa Siyudad sa Salt Lake sa ulahing bahin sa 1864, nakatrabaho siya sa Church Historian’s Office, nagtrabaho ubos sa pagdumala ni Elder George A. Smith sa Korum sa Napulog Duha.

Serbisyo diha sa Korum sa Napulog Duha ug sa Unang Kapangulohan.

Dayon pagka 1866, ubos sa direksyon ni Presidente Young, ang 28 anyos nga si Joseph F. Smith naordinahan nga usa ka Apostol ug gitawag isip Magtatambag sa Unang Kapangulohan. Iyang gitahud si Presidente Young isip ang tawo nga “giandam ug gipaluyohan pinaagi sa gahum sa Labawng Makagagahum nga Dios sa pagpadayon sa misyon [ni Propeta] Joseph ug sa pagtuman sa buhat nga iyang giestablisar sa tibuok niyang kinabuhi.”22 Si Joseph F. Smith nagtinguha sa iyang tibuok kalag sa pagtabang sa pagpadayon nianang “mahinungdanon ug mahimayaon nga buhat.”23 Siya nagtudlo, “Inyong gihangup ang ebanghelyo alang sa inyong kaugalingon, nan adto ug himoa ang inyong tibuok katungdanan, dili kay mga katunga, o kabahin lang, apan ang inyong tibuok katungdanan.”24 Mao kini ang paagi sa pagpatunhay “sa mga interes sa Zion ug sa pag-establisar sa kawsa niini dinhi sa yuta.”25 Agig dugang sa ubang mga responsibilidad isip usa ka sakop sa Korum sa Napulog Duha, nagserbisyo siya og duha ka mga termino isip presidente sa European Mission (1874–75; 1877).

Bisan tuod nga ang pormal nga pag-eskwela ni Joseph F. Smith limitado ra, iyang namaster ang halapad nga bokabularyo ug nakakat-on sa pagpamulong uban sa gahum ug pagdani. Niadtong 24 sa Hunyo 1866, namulong siya sa Salt Lake Tabernacle ug, sama sa narekord ni Elder Wilford Woodruff sa Korum sa Napulog Duha, “namulong sa Hapon og 1 ka oras ug 15 minutos ug ang gahum sa Dios diha kaniya ug iyang gipakita ang samang espiritu nga diha sa iyang Uyoan nga si Joseph Smith ang Propeta ug sa iyang Amahan nga si Hyrum Smith.”26 Si Elder Joseph F. Smith nailhan tungod sa gilapdon ug gahum sa iyang mga wali; nagtinguha siya sa pagtudlo pinasubay sa Balaang Espiritu “ngadto sa pagsabut niadtong kinsa nakadungog kanako.”27 Dili “ang walay sayop nga hugpong sa mga pulong kondili ang espiritu nga nag-uban sa mamumulong ang mopalagsik sa kinabuhi ug kahayag diha sa kalag,” siya nagtudlo.28 “Kanunay akong misulay sa pagpabati sa akong mga tigpaminaw nga ako ug ang akong mga kaubanan mga tigpasiugda sa kalinaw, ug mga mahigugmaon sa kalinaw ug maayo nga kabubut-on, nga ang atong misyon mao ang pagluwas, ug dili ang pagdaut, ang pagbayaw ug dili ang pagbungkag,” siya kausa misulat sa usa ka misyonaryo nga anak nga lalaki.29

Gikan sa kamatayon ni Presidente Brigham Young niadtong 1877 ngadto sa panahon nga si Joseph F. Smith gipaluyohan isip Presidente sa Simbahan pagka 1901, padayon siyang nagtrabaho aron sa pagpalagsik sa kinabuhi ug kahayag diha sa mga kalag sa mga Santos ug miestablisar og kalinaw ug maayong kabubut-on. Sulod niadtong 24 ka tuig, sila si John Taylor, Wilford Woodruff, ug Lorenzo Snow matag usa miserbisyo isip Presidente sa Simbahan, ug si Joseph F. Smith gitawag isip magtatambag sa matag sunod-sunod nga Unang Kapangulohan. Panahon kadto dihang ang mga gituohan ug mga gipangbuhat sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw labihan gayud nga wala masabti, ug panahon sa mga 1880, ang mga kaaway mipasiugda og mapintas nga legal nga pakigsangka batok sa Simbahan ug sa mga miyembro niini. “Dili sila gusto nga kita, sa relihiyuso o sa laing paagi, mahimong usa ka bulag ug lahi nga katawhan gikan sa tibuok kalibutan. Gusto sila nga kita mahimong mailhan ug masagul sa tibuok kalibutan, aron mapareha kanila, sa ingon motuis sa mga katuyoan sa Dios,” pasabut ni Presidente.30

Bisan pa man niana, si Presidente Smith miawhag sa mga miyembro sa Simbahan sa paghigugma ug sa pagpasaylo sa ilang mga kaaway. “Kon makalimot kita sa tumong sa atong tawag ug mosimang sa agianan sa katungdanan aron mobalus og pasakit niadtong mipasakit kanato, sa paghimo og dautan alang sa dautan, sa paggukod tungod kay kita tingali gigukod, makalimot kita sa mga mando sa Ginoo ug sa mga pakigsaad nga atong gihimo ngadto sa Dios sa pagtuman sa Iyang mga sugo,” siya mitudlo.31 Iyang gipahinumduman ang nawad-an og paglaum nga mga Santos kabahin sa pagpasalig sa Dios nga ang kapalaran sa Simbahan “padayon ug pataas hangtud nga ang mga katuyoan sa Dios niining mahinungdanon nga buhat sa ulahing mga adlaw matuman.”32

Si Joseph F. Smith hilabihan gayud nga nasuod ngadto niadtong iyang giserbisyohan. “Kon akong masinati ang mga pagpadayag sa pagsalig ug gugma sa akong mga kaigsoonan kinsa akong gihigugma, motuhop kini sa akong kasingkasing,” miingon siya.33 Sa tanan niyang mga pagpakig-uban, labi niyang gihambin og maayo ang iyang mga relasyon ngadto sa iyang pinalangga nga pamilya. Ang mahimong usa ka bana ug amahan alang kaniya mao ang labing mahinungdanon sa mga tawag. Ganahan siya nga anaa sa panimalay, aron sa pagtudlo sa iyang mga anak, sa pagsaysay kanila og mga istorya, sa pagkanta ug pagdula ug pagkatawa uban kanila. Kon anaa sa layo tungod sa mga buluhaton, naghandum siya sa iyang mga minahal. Sa Hawaii, niadtong 1 sa Abril 1885, misulat siya sa iyang journal: “Adunay silangang hangin nga mihapak nga diin, sa mas bugnaw nga klima, mahimong tugnaw ug mapintas. Kini ba hinay o dili mabinationg mihapak sa akong mga hinigugma? Sila ba nainitan o gitugnaw? … Sila ba gigutom o nakakaon? Taliwala sa mga higala o mga kaaway, nabalaka ba o nagmalinawon? Kalinaw, pabilin!”34 Ang iyang anak nga lalaki nga si Joseph Fielding Smith nahinumdom sa bililhong mga panahon nga iyang gigahin diha sa kiliran sa iyang amahan “naghisgut sa mga baruganan sa ebanghelyo ug nakadawat og panudlo sa ingon nga siya makahatag niini. Niini nga paagi ang pundasyon alang sa akong kaugalingong kahibalo napahimutang diha sa kamatuoran, aron ako usab makaingon nga ako nasayud nga ang akong Manunubos buhi, ug nga si Joseph Smith sa karon, kaniadto, ug sa kanunay usa ka propeta sa buhi nga Dios.”35

Makanunayon siyang nag-atiman sa temporal ug sa espirituhanong mga panginahanglan sa iyang pamilya ug mihimo sa iyang presensya nga mabati maanaa man siya sa panimalay o sa layo. Sa mga pahinumdom, mga sulat, ug mga balak, iyang gipadayag ang iyang malungtaron nga pagbati alang sa iyang mga hinigugma. “Minahal Kong Kauban,” misulat siya sa iyang asawa sa iyang ika-39 nga adlawng natawhan, “Ako mas naghunahuna kanimo, mas nagmanggad kanimo, ikaw mas duol kanako ug mas gihigugma ko ikaw karon kaysa akong paghigugma sa una… baynte ka tuig na ang milabay. Ang matag oras, semana, bulan ug tuig, naglig-on sa bugkos sa atong panaghiusa ug ang matag anak mipalig-on pa gayud niini uban sa usa ka mahangturong pagsilyo.”36

Si Presidente Smith adunay dakong gugma alang sa templo ug sa mga ordinansa niini nga mahimong posible sa mahangturong panaghiusa sa mga pamilya. “Kinsa pa man gawas sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang namalandong sa paghunahuna nga lapas pa sa lubnganan magpadayon kita diha sa organisasyon sa pamilya?”37 Pagka 6 sa Abril 1853, sa edad nga 14, iyang nasaksihan ang pagpahimutang sa mga tukurang bato alang sa Templo sa Salt Lake, ug pagka 6 sa Abril 1892, sa edad nga 53, mihalad siya sa pag-ampo alang sa pagpahimutang sa capstone sa templo.38 Sa misunod nga tuig, pagka 6 sa Abril 1893, si Presidente Wilford Woodruff mipahinungod sa talagsaong estraktura, ang ikaupat nga templo sa Utah. Namulong atol sa mga tulumanon sa pagpahinungod, si Presidente Smith mipahayag: “Kini mao ang ikaunom nga templo [lakip na ang mga Templo sa Kirtland ug Nauvoo], apan dili kini ang katapusan.”39 Isip Presidente sa Simbahan, mipahinungod siya sa mga luna alang sa templo sa Cardston, Canada (27 sa Hulyo 1913) ug sa templo sa Laie, Hawaii (1 sa Hunyo 1915).

Pangalagad isip Presidente sa Simbahan.

Niadtong 17 sa Oktubre 1901, usa ka semana human sa kamatayon ni Presidente Lorenzo Snow, ang Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles miordinar ug mi-set apart kang Joseph F. Smith isip ang ikaunom nga Presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Miserbisyo siya isip Presidente sulod sa 17 ka tuig, gikan sa 1901 hangtud sa 1918. Sa iyang unang pakigpulong ngadto sa mga Santos isip Presidente sa Simbahan, siya mipahayag: “Kini atong pribilehiyo ang pagpuyo nga mas duol sa Ginoo, kon gusto nato, kaysa atong nahimo sukad, nga kita mahimong motagamtam og mas daghan nga pagbu-bu sa Iyang Espiritu kaysa atong natagamtaman sukad, ug nga kita mas paspas nga mouswag, motubo diha sa kahibalo sa kamatuoran sa mas kusog nga paagi, ug mahimong hilabihan pa nga mas maestablisar diha sa hugot nga pagtuo. Kining tanan, hinoon, magdepende sa nagkataas nga pagkamatinud-anon sa mga tawo.”40 Ang iyang personal nga pagbisita sa mga Santos, ang iyang mga paningkamot sa pagpalig-on sa pakigdait ug pagtudlo sa lokal nga mga ward, ang iyang kaugalingon nga walay pagkakapoy nga pagsangyaw “sa mga baruganan sa mahangturong kamatuoaran” tanang mga paagi sa pagbayaw sa “pagkamatarung, kaputli ug kabalaan diha sa mga kasingkasing sa mga katawhan.”41 Siya nasayud nga ang matarung, putli, ug balaan nga mga tawo lamang ang makaabag sa Manluluwas sa pagpahinabo “sa pagkalimpyo sa yuta ug sa kaluwasan sa tawhanong pamilya.”42

Ang gidaghanon sa mga miyembro hapit nadoble sa panahon sa administrasyon ni Presidente Smith, gikan sa 278,645 pagka 1901 ngadto sa 495,962 pagka 1918. Bisan tuod nga ang kadaghanan sa mga miyembro nagpuyo gihapon sa kasadpang Estados Unidos, si Presidente Smith mibati og lig-on nga koneksyon sa mga miyembro sa daghang kanasuran. Mibisita siya sa Europe pagka 1906, ang unang Presidente sa Simbahan nga nakabuhat sa ingon samtang anaa sa katungdanan, mibalik didto pagka 1910, ug mihimo og mga pagbisita sa mga Santos sa Canada ug sa mga Isla sa taga-Hawaii. Siya ug ang iyang mga Magtatambag sa Unang Kapangulohan mitambag sa mga miyembro nga mahimong “matinud-anon ug matinuoron sa ilang pasalig ngadto sa ilang mga gobyerno, ug mahimong maayo nga mga lumulupyo,”43 ug sa “pagpabilin sa ilang mga yutang natawhan ug maghimo og permanente nga mga kongregasyon.”44 Ang mga miyembro sa Simbahan wala na giawhag nga mobalhin ngadto sa Utah aron makigpundok uban sa mga Santos.

Ang unang henerasyon sa mga Santos kinahanglang magpundok sa Zion pinaagi sa heyograpikanhong pagpalahi sa ilang kaugalingon gikan sa kalibutan aron sa pagpalambo og panaghiusa ug espirituhanong kalig-on. Si Presidente Smith mipasabut og maayo sa nagsunod nga mga henerasyon sa kaimportante sa pagpuyo nga malinawon taliwala sa kalibutan samtang nagpabilin sa panulundon sa panaghiusa ug espirituhanong kalig-on nga nahimong posible pinaagi sa han-ay ug mga ordinansa sa priesthood.

Si Presidente Smith namulong ug nagsulat sa hilabihan ka tag-as kabahin sa walay ikatandi nga gahum sa priesthood ug naningkamot sa pagtabang sa tanang mga miyembro nga makasabut sa kamahinungdanon niini. Sa panahon nga si Joseph F. Smith gipaluyohan isip Presidente sa Simbahan, ang mga eskedyul sa miting, mga leksyon, ug ang pagka epektibo sa mga korum sa priesthood nagkalahi sa matag ward. Apan si Presidente Smith nagpaabut sa adlaw “nga ang matag konseho sa Priesthood sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw makasabut sa katungdanan niini; mohangup sa kaugalingon niini nga responsibilidad, mopalambo sa tawag niini, ug mopuno sa dapit niini diha sa Simbahan.”45 Pagka Abril 1908 nga kinatibukang komperensya, si Presidente Smith mipahibalo nga ang bagong mga paningkamot gisugdan na “alang sa kaayohan ug pag-uswag niadtong kinsa adunay kalabutan sa nagkalainlaing mga korum sa Priesthood.”46

Ang mga korum sa Aaronic Priesthood mao gayud ang labi niyang gikabalak-an. “Kinahanglan natong bantayan ang atong mga batang lalaki kinsa naordinahan na nga mga Deacon, mga Teacher, ug mga Priest sa Simbahan,” siya mitambag.47 Sulod sa misunod nga pipila ka mga tuig ang mga bishop mihatag sa batan-ong mga naghupot sa priesthood og importante nga mga buluhaton, kadaghanan niini mao na ang sumbanan nga ginabuhat karon. Ang mga korum sa Aaronic ug Melchizedek Priesthood napalig-on samtang ang regular nga sinemana, tibuok tuig nga mga miting sa priesthood lig-on nga naestablisar ug usa ka sentro nga komitiba sa Simbahan miisyu og pareho nga mga tun-anan alang sa mga korum.

Si Presidente Smith mibutang og dakong pagtagad sa home teaching. “Ako wala nay laing nahibalon nga bisan unsa nga katungdanan nga mas sagrado, o mas gikinahanglan, kon kini himoon lamang sa paagi nga kini kinahanglang buhaton, kaysa mga katungdanan sa mga magtutudlo kinsa mobisita sa mga panimalay sa mga tawo, kinsa mag-ampo uban kanila, kinsa motambag kanila kabahin sa hiyas ug dungog, sa panaghiusa, sa gugma, ug sa hugot nga pagtuo ug kamatinud-anon sa kawsa sa Zion,” siya miingon.48 Aron mopalig-on og dugang sa mga pamilya sa Simbahan, pagka 1915 siya ug ang iyang mga Magtatambag sa Unang Kapangulohan mipaila ngadto sa Simbahan og usa ka sinemana nga programa nga home evening, miawhag sa mga ginikanan sa paggamit sa oras aron sa pagtudlo sa ilang mga anak sa pulong sa Dios.

Mao usab kini ang usa ka panahon sa mahinungdanon nga pag-uswag sa auxiliary nga mga organisasyon. Ang mga general board sa Sunday School, ang mga organisasyon alang sa mga batan-ong lalaki ug mga batan-ong babaye, ug ang Primary nagsugod sa pagmantala og pareha nga mga tun-anan. Ang ilang mga leksyon, naobserbahan ni Presidente Smith, nagdala sa batan-ong mga miyembro “nga dungan ngadto sa mas mahinungdanon nga mga kasinatian ug mas maayo nga panabut sa mga baruganan sa ebanghelyo ni Jesukristo.”49 Aron sa pagtubag sa hagit sa nagkadako nga panahon nga walay buhat ang mga kabatan-onan, ang programa sa Boy Scout gihangup alang sa mga batan-ong lalaki ug usa ka bag-ong programa sa Beehive ang gipalambo alang sa mga batan-ong babaye. Ang Relief Society, nga sukad pagka 1902 miawhag sa mga stake sa pagsulat og mga leksyon alang sa mga sister, nagsugod sa pagmantala og pareha nga mga leksyon pagka 1914 ug espesyal nga mga mensahe alang sa mga visiting teacher pagka 1916. Kini nga mga kausaban nahimong kabahin sa bag-ong Relief Society Magazine [Magasin sa Relief Society] ug mas nakasangkap sa mga kababayen-an sa Relief Society “sa pag-atiman sa espiritwal, mental ug moral nga kaayohan sa mga inahan ug mga anak nga babaye sa Zion.”50 Alang kang Presidente Smith, mahinungdanon kadto nga ang mga auxiliary magtrabaho nga nahiuyon sa mga awtoridad sa priesthood aron sa pagtudlo sa ebanghelyo ug sa pagpalig-on sa mga bugkos sa pakigdait diha sa mga miyembro. “Sa ingon nagtrabaho ang tanan sa lig-on ug malungtaron nga paagi alang sa pag-establisar sa Simbahan.”51

Usa sa pinakadako nga mga hagit nga giatubang ni Joseph F. Smith mao ang pag-atiman sa mga dili pagsinabtanay ug mga pagpanggukod nga gitunong sa Simbahan. Bisan pa man niana, namahayag siya nga ang mga paningkamot sa mga tigbutangbutang “nahimo na hinoon nga mga pamaagi, sa dili direkta nga paagi, sa pagpadayon sa buhat diha sa kalibutan. Ilang nakuha ang pagtagad sa kalibutan ngari kanato, ug mao gayud kana ang atong gusto…. Gusto kita nga makaila kanato ang kalibutan. Gusto kita nga sila makakat-on sa atong doktrina, makasabut sa atong pagtuo, sa atong mga katuyoan, ug sa organisasyon sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.”52

Sa hinayhinay, ang mga gilauman ni Presidente Smith nagsugod sa pagkatuman ug ang Simbahan nakadawat og mas dakong pagtahud sa Estados Unidos ug sa gawas sa nasud. Aron makahatag sa mga turista sa Siyudad sa Salt Lake sa husto nga kasayuran kabahin sa mga gituohan ug kasaysayan sa Simbahan, ang Simbahan miestablisar sa una niining sentro alang sa mga bisita diha sa Temple Square pagka 1902. Sa panahon sa unang tuig sa pagdumala, ang 25 ka mga boluntaryo sa Bureau of Information and Church Literature [Buhatan sa Kasayuran ug Literatura sa Simbahan] napuno sa pagbati sa sobra sa 150,000 ka mga bisita. Pagka 1904, ang buhatan nanginahanglan og dugang nga mga trabahante ug mas dako nga bilding. Pagka 1911 ang Tabernacle Choir mipresentar og hilabihan nga gidayeg nga mga konsyerto sa 25 ka mga siyudad sa silangan ug tunga-tungang kasadpan sa Estados Unidos, lakip na ang usa ka espesyal nga konsyerto sa White House alang sa presidente sa Estados Unidos ug mga bisita.

“Ang Ginoo mas mobayaw pa ug mopalambo kanato sa atubangan sa kalibutan ug mohimo kanato nga modawat sa atong tinuod nga posisyon ug gibarugan taliwala sa yuta,” si Presidente Smith misaad, agig tugbang sa “nagkadako nga pagkamatinudanon” sa mga miyembro ug sa pagkaandam nga mahimong “mas hilabihan pa nga naestablisar diha sa hugot nga pagtuo.”53 Busa siya kanunay nga miawhag sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mahimong mas makagamut sa ilang kaugalingon nga kasaysayan ug doktrina. Si Presidente Smith mipasiugda sa pagmantala pag-usab sa History of the Church ni Joseph Smith ug misuporta sa pagkolekta sa mga diary ug mga sinulat sa pioneer alang sa Church Archives. Iya usab nga gitugutan ang mga opisyales sa Simbahan sa pagpalit sa makasaysayanong mga luna nga sagrado ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, lakip na ang Carthage Jail sa Illinois, diin si Propeta Joseph Smith ug ang iyang igsoong lalaki nga si Hyrum gimartir niadtong 1844 (1903); kabahin sa luna sa templo sa Independence, Missouri (1904); ang umahan sa Vermont diin si Joseph Smith natawo niadtong 1805 (1905); ug ang umahan ni Joseph Smith Sr. sa Manchester, New York, luna sa kakahoyan diin unang nakita sa Propeta ang Amahan ug ang Anak (1907). Siya mipamatuod, “Adunay butang nga balaan kalabut niadtong mga dapita, ngari kanako ug sa tanan, sa akong hunahuna, kinsa midawat sa balaang misyon ni Joseph Smith, ang Propeta.”54

Si Presidente Joseph F. Smith nagtudlo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa pagtahud sa Propeta alang sa “pagtangtang sa tabil sa kahangturan nga morag gikuha gikan sa ilang atubangan.”55 Sa samang paagi, si Presidente Smith mismo nagtinguha sa pagsabut ug sa pagtudlo sa malukpanon nga mga kamatuoran sa ebanghelyo ni Jesukristo. Ang iyang mga sulat ngadto sa pamilya ug mga higala, ang iyang mga editoryal ug ang mga tubag sa mga pangutana sa mga magasin sa Simbahan, ug ang iyang mga sermon tanan importante nga mga okasyon sa pagpasabut og maayo sa doktrina. Sa dihang siya ug ang iyang mga Magtatambag sa Unang Kapangulohan mibati nga ang mahinungdanong mga doktrina mahimong masaypan pagsabut sa mga miyembro sa Simbahan o sa uban, sila mihimo ug mimantala sa makapaklaro nga mga pagpasabut. Ang “Ang Sinugdanan sa Tawo” (Nobyembre 1909)56 ug “Ang Amahan ug ang Anak: Usa ka Doktrinal nga Eksposisyon pinaagi sa Unang Kapangulohan ug sa Napulog Duha” (Hunyo 1916)57 nahimong importante nga mga himan alang sa pagtudlo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa tinuod nga kahimtang sa atong pakig-abin sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo.

“Naninguha ako gikan sa akong kabatan-on hangtud pagdako … nga mahimong usa ka tigpasiugda sa kalinaw, usa ka tigsangyaw sa pagkamatarung, ug dili lamang sa pagsangyaw sa pagkamatarung pinaagi sa pulong, apan pinaagi sa ehemplo,”58 miingon si Presidente Smith. Gikan sa edad nga 15 hangtud sa iyang kamatayon sa edad nga 80, mihatag siya og gatusan ka mga pakigpulong ug mga diskurso kalabut sa ebanghelyo aron sa pagtabang sa mga Santos nga makasabut ug makasunod sa mga pagtulun-an ni Jesukristo. Naghisgut kabahin sa iyang abilidad sa pagtudlo, si Charles W. Nibley namahayag, “Isip usa ka tigsangyaw sa pagkamatarung kinsa man ang ikakompara niya? Siya ang pinakabantugan nga akong nadungog sukad—lig-on, gamhanan, klaro, madanihon. Talagsaon kadto kon sa unsa nga paagi nga ang mga pulong sa buhing kamatuoran ug gamhanang pagpamatuod nagdagayday gikan kaniya.”59

Si Joseph F. Smith nagmaya kon ang mga miyembro sa Simbahan mipatalinghug sa iyang mga pasidaan ug mga pag-awhag isip usa ka propeta sa Dios. Ang pagkaandam sa mga Santos sa pagpadayon diha sa “pagkamatarung, kaputli ug kabalaan” mao ang pinakamahinungdanon alang kaniya.60 Nangulo siya sa agianan uban sa iyang kaugalingong pagkamapainubsanon ug pagkadaling tudloan. “Usa lamang ako ka bata, nagkat-on pa lamang ako,” siya miingon pagka 1916. “Kinasingkasing akong naglaum nga samtang ako nagkat-on sa ginagmay, pagtulun-an human sa usa ka pagtulun-an ug lagda human sa usa ka lagda, gamay dinhi ug gamay didto, sa adlaw human sa laing adlaw, ug bulan human sa laing bulan, ug tuig human sa laing tuig, nga adunay moabut nga panahon nga sa pagkatinuod ako gayung makat-unan ang kamatuoran ug masayud niini sama sa pagkasayud sa Dios niini ug mahimong maluwas ug mahimaya sa Iyang presensya.”61 Kanunay nga girespeto tungod sa iyang pagka-walay kahadlok ug lig-ong pagtuo, gitahud siya ilabi na tungod sa iyang kalooy. Si Mrs. Koleka, usa sa iyang pinakasuod nga mga kaubanan nga taga-Hawaii, midayeg kaniya isip “ang sulugoon sa Labing Halangdon nga Dios, ang tawo nga bukas ang kasingkasing nga puno sa gugma.”62 Nakakat-on siya “dili lamang sa pagsangyaw og pagkamatarung pinaagi sa pulong, apan pinaagi sa ehemplo,”63 pinaagi sa tinud-anay nga pagtinguha nga “mahimong mahiangay sa pagkasama ug sa imahen ni Jesukristo.”64

Sa panahon sa katapusang pipila ka mga bulan sa iyang kinabuhi, si Presidente Smith mibati og piho nga daling mobati sa Espiritu. “Ako tingali adunay pisikal nga mga balatian, apan daw makita ngari kanako nga ang akong espirituhanong kahimtang wala lamang magpabiling lig-on sama sa nangaging mga panahon, apan naglambo, nagtubo,”65 miingon siya pagka Abril 1918. Unom ka bulan ang milabay, pagka 3 sa Oktubre 1918, samtang naglingkod siya sa iyang kwarto nga namalandong sa mga kasulatan ug “naghunahuna sa mahinungdanon nga maulaong sakripisyo nga gihimo sa Anak sa Dios, alang sa katubsanan sa kalibutan,”66 nakadawat siya og usa ka talagsaong pagpakita kalabut sa pagbisita sa Manluluwas ngadto sa mga patay samtang ang Iyang lawas anaa sa lubnganan. Ang pagpadayag, nga sa kaulahian gitawag nga Panan-awon kabahin sa Katubsanan sa mga Patay ug gikanonisar isip Doktrina ug mga Pakigsaad 138, usa ka haum nga mahinungdanong kalampusan sa kinabuhi sa usa ka propeta kinsa walay hunong nga nagsangyaw sa kaimportante sa pagdala ngadto sa tanang mga anak sa Dios sa plano sa kinabuhi ug kaluwasan.

Ang himaya sa Dios, ang balaang sinugdanan sa tawo ug ang iyang pagdepende sa Dios, ang kaimportante sa pagkamasulundon ug sa balaang mga ordinansa, mahigugmaong pasalamat, ug matinud-anong debosyon—mao kini ang mga tema ni Presidente Smith nga gibalik-balik og lala. Panagsa ra kaayo nga mamulong siya og usa ka baruganan sa ebanghelyo nga gilain sa tibuok plano sa kinabuhi ug kaluwasan. Makasangyaw siya sa ebanghelyo sa kahingpitan niini sa usa ka wali, usahay sa usa ka hugpong sa mga pulong, nga magpokus sa kaimportante sa pagkaila sa Dios nga Amahan ug sa Iyang Anak, si Jesukristo. “Pinaagi kini sa gugma nga kita aduna alang Kanila, ug pinaagi sa atong paglaum nga magpakabuhi nga nahisubay sa Ilang mga gikinahanglan ug mahimong sama Kanila, nga kita makahimo sa paghigugma sa usag usa, ug nga kita makabaton og dugang nga kahimuot sa pagbuhat og maayo kaysa atong mabatunan sa pagbuhat og dautan.”67

Mubo nga mga Sulat

  1. Deseret News: Semi-Weekly, 25 sa Abr. 1882, 1.

  2. Gospel Doctrine, 5th ed. (1939), 406.

  3. Sa Conference Report, Abr. 1902, 85–86.

  4. Millennial Star, Hunyo 1840, 40.

  5. Millennial Star, Hunyo 1840, 40–41.

  6. Gospel Doctrine, 494.

  7. History of the Church, 2:338.

  8. Sa Brian H. Stuy, comp., Collected Discourses Delivered by President Wilford Woodruff, His Two Counselors, the Twelve Apostles, and Others, 5 vols. (1987–92), 5:29.

  9. Joseph F. Smith’s Journal, Leeds, 13 sa Abr. 1861, holograph, 5; Historical Department Archives, The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints.

  10. Sa Deseret News: Semi-Weekly, 25 sa Abr. 1882, 1; ang spelling gibag-o.

  11. Sa Collected Discourses, 2:348.

  12. Sa Deseret News: Semi-Weekly, 10 sa Hulyo 1883, 1.

  13. Jos. F. Smith’s Journal, 18; ang spelling gibag-o; Historical Department Archives, The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints.

  14. “Editor’s Table—In Memoriam, Joseph Fielding Smith (1838–1918),” Improvement Era, Ene. 1919, 266.

  15. Life of Joseph F. Smith, comp. Joseph Fielding Smith (1938), 159.

  16. Joseph F. Smith to Samuel L. Adams, 11 sa Mayo 1888, Truth and Courage: Joseph F. Smith Letters, ed. Joseph Fielding McConkie, 2.

  17. “Editor’s Table—In Memoriam,” 266.

  18. Sa James R. Clark, comp., Messages of the First Presidency of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 6 vols. (1965–75), 5:92.

  19. Joseph F. Smith to Samuel L. Adams, 2.

  20. Sa Conference Report, Abr. 1900, 41.

  21. Sa Messages of the First Presidency, 4:18.

  22. Gospel Doctrine, 171.

  23. Gospel Doctrine, 82.

  24. Sa Collected Discourses, 2:280.

  25. Gospel Doctrine, 90.

  26. Journal ni Wilford Woodruff, 24 sa Hunyo 1866, Historical Department Archives, The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints; ang spelling giusab.

  27. Gospel Doctrine, 201.

  28. Gospel Doctrine, 359.

  29. Joseph F. Smith to Hyrum M. Smith, 18 sa Mayo 1896, Truth and Courage, 37.

  30. Deseret News: Semi-Weekly, 2 sa Okt. 1883, 1.

  31. Deseret News: Semi-Weekly, 7 sa Nob. 1882, 1.

  32. Deseret News: Semi-Weekly, 25 sa Abr. 1882, 1.

  33. Life of Joseph F. Smith, 365.

  34. Life of Joseph F. Smith, 283.

  35. Gikutlo sa Bryant S. Hinckley, “Greatness in Men: Joseph Fielding Smith,” Improvement Era, Hunyo 1932, 459.

  36. Life of Joseph F. Smith, 453.

  37. “General Conference of the Relief Society,” Relief Society Magazine, Hunyo 1917, 316.

  38. H. W. Naisbitt, “Temple Building,” Contributor, Abr. 1892, 257.

  39. Sa Collected Discourses, 3:279.

  40. Sa Conference Report, Okt. 1901, 69–70.

  41. Sa Conference Report, Okt. 1901, 70.

  42. Sa Messages of the First Presidency, 4:155.

  43. Sa Messages of the First Presidency, 4:165.

  44. Sa Messages of the First Presidency, 4:222.

  45. Gospel Doctrine, 159.

  46. Sa Conference Report, Abr. 1908, 5.

  47. Sa Conference Report, Abr. 1908, 6.

  48. Gospel Doctrine, 189.

  49. Gospel Doctrine, 393.

  50. Gospel Doctrine, 386.

  51. Deseret Weekly, 9 sa Ene. 1892, 70.

  52. Sa Conference Report, Okt. 1908, 3.

  53. Sa Conference Report, Okt. 1901, 70.

  54. Sa Conference Report, Okt. 1906, 5.

  55. Deseret News: Semi-Weekly, 27 sa Peb. 1883, 1.

  56. “The Origin of Man, by the First Presidency of the Church,” Improvement Era, Nob. 1909, 75–81.

  57. The Father and the Son: A Doctrinal Exposition by the First Presidency and the Twelve,” Improvement Era, Ago. 1916, 934–42.

  58. Gospel Doctrine, 406.

  59. Gospel Doctrine, 522.

  60. Sa Conference Report, Okt. 1901, 70.

  61. Sa Conference Report, Abr. 1916, 4.

  62. Life of Joseph F. Smith, 306.

  63. Gospel Doctrine, 406.

  64. Gospel Doctrine, 6.

  65. Sa Conference Report, Abr. 1918, 2.

  66. Doktrina ug mga Pakigsaad 138:2.

  67. Sa Collected Discourses, 3:218.

Imahe
Joseph F. Smith

Si Joseph F. Smith, ikaunom nga Presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Painting pinaagi ni A. Salzbrenner.