2010–2019
Skohe ku Sabidoria
2014


Skohe ku Sabidoria

”Rechasá e malu, i skohe e bon” (Isaias 7:15).

Mi rumannan stimá, mi deseo e anochi aki ta pa kompartí algun konseho riba desishonnan i eskohonan.

Tempu mi tabata un abogado hóben den e aria di San Francisco Bay, nos organisashon a hasi algun trabou pa e kompania ku ta produsí e programanan spesial na Televishon di e fakansi di Charlie Browne.1 Mi a bira un atmirador di Charles Schultz i su kreashon—Peanuts, ku Charlie Brown, Lucy, Snoopy, i otro personahenan maravioso.

Un di mi komikita favorito tabata enbolbí Lucy. Manera mi ta kòrda, Charlie Browne su tim di beisbòl tabata den un wega importante—Lucy tabata hunga den ”rightfield”, i un flai haltu a wòrdu batí den su direkshon. E basenan tabata yen, i tabata e lastu parti di e di nuebe inning. Si Lucy fangu e bala, su tim lo gana. Si Lucy laga e bala kai, e otro tim lo gana.

Loke solamente por pasa den un buki di karikatura, hinter e tim a rondoná Lucy, segun e bala tabata kayendo. Lucy tabata pensa, ” si mi fangu e bala, lo mi ta e hérue. Si no ta asina lo mi ta e kabritu.”

E bala a bin abou, i segun e kompañeronan di tim ansiosamente tabata wak, Lucy a laga e bala kai. Charlie Browne a tira si wante abou disgustá. Lucy e ora ei a wak su kompañeronan di tim, pone su mannan riba su hepnan i a bisa, ”Kon bosonan ke pa mi fangu e bala ora mi ta preokupá pa e polítika eksterior di nos pais?”

Esaki ta un di e hopi flai ku Lucy a laga kai den kurso di añanan, i kada bes e ta tin un otro esküs.2 Maske semper humorístiko, Lucy su èksküsnan tabata rashonalisashon; nan no tabata rason berdadero pa e fayo pa fangu kada bala.

Durante e ministerio di Presidente Thomas S. Monson, el a siña hopi biaha ku desishonnan ta determiná destino.3 Ku e spiritu ei mi konseho awe nochi ta pa lanta riba tur rashonalisashon, ku ta prevení nos pa tuma desishon rekto, spesialmente loke ta toka sirbi JesuCristu. Den Isaias nos ta wòrdu siñá ku nos mester ”nenga e malu i skohe e bon.”4

Mi ta kere ku ta di importansha partikular den nos tempu, kaminda Satanas ta agitando e kurasonnan di hòmbernan den asina tantu manera diferente, pa nos eskohonan i desishonnan wòrdu tuma ku koutela, konsistente ku e metanan i ophetivonan ku kual nos ta profesá di biba. Nos mester di kompromiso inekibokabel pa ku e mandamentunan i estrikto kumplimentu di e kombenionan sagrado. Ora nos permití rashonalisashon prevení nos di nos investidura di tèmpel, mishonnan digno, i matrimonio den tèmpel, nan ta partikularmente dañino. E ta kibra kurason, ora nos ta profesá kreensha den e metanan aki i tòg nenga e kondukta diario nesesario pa logra nan.5

Algun hóben ta profesá nan metanan di kasa den tèmpel, pero nan no ta sali ku personanan ku ta digno di bai tèmpel. Pa ta honesto, algun no ta ni sali [ku niun hende], punto! Bosonan hòmbernan soltero, mas tempu bo permanesé soltero, despues di un edat apropiá i di madures, mas konfortabel bo por bira. Pero mas inkonfortabel bo mester bira! Por fabor, ta ”ansioso komprometé”6 den aktividatnan spiritual i sosial kompatibel ku bo meta pa seya den tèmpel.

Algun ta posponé matrimonio te ora kaba ku estudio i yega na un trabou. Maske ampliamente aseptá den mundu, e rasonamentu aki no ta demostrá fe, no ta kumpli ku konsehonan di profetanan moderno, i e no ta kompatibel ku doktrina sólido.

Resientemente mi a topa un hóben teenager. Su meta tabata di bai riba un mishon, optené un edukashon, kasa den tèmpel i tin un famia fiel i kontentu. Mi tabata masha kontentu ku su metanan. Pero durante e kombersashon ku a sigui, a bin sali na kla ku su kondukta i e desishonnan ku e tabata tumando no tabata konsistente ku su metanan. Mi a sinti ku realmente e ker a bai ku mishon i e tabata evitando transgreshonnan serio ku lo prohibié bai ku mishon, pero su kondukta dia pa dia no tabata preparando e pa desafionan físiko, emoshonal, sosial intelektual i spiritual, ku el lo enfrentá.7 E no a siña traha duru. E no tabata tuma su skol òf seminario na serio. E tabata asistí na Iglesia, pero e no a lesa e buki di Mormon. E tabata gasta un gran parti di su tempu ku weganan di video i media sosial. Ta parse ku e tabata pensa ku presentá pa su mishon lo ta sufisiente. Hóbennan, por fabor komprometé di nobo na kondukta digno i preparashon serio pa ta agente di nos Señor i Salbador JesuCristu.

Mi preokupashon no ta solamente e desishonnan ku ta disidí e rumbo di nos bida, pero tambe esnan mas superfisial—e [desishonnan] normal di mundu i aparentemente ordinario, kaminda nos ta pasa mayoria parti di nos tempu. Den e arianan ei, nos mester destaká ku moderashon, balanse i speshalmente sabiduria. Ta importante pa lanta riba rashonalisashon i hasi e mihó eskohonan.

Un ehèmpel maravioso di e nesesidat di moderashon, balanse, i sabiduria ta e uso di Internet. E por wòrdu usá pa hasi obra misional, pa asistí den e responsabilidatnan di saserdosio, pa haña antepasadonan presioso pa ordenansanan sagrado di tèmpel i hopi mas. E potensial pa hasi bon ta enorme. Tambe nos sa ku tambe e por transmití maldat, inkluyendo pornografia, krueldat digital,8 i papiamentu si para anónimo. E por tambe perpetuá bobedat. Manera Hermano Randall L. Ridd a siña tan asertá, den e delaster konferensha, papiando di Internet, ” bo por kai den un trampa di masha hopi kos ku no tin importansha ku ta laga bo pèrdè bo tempu i baha bo potensial [pa hasi bon].”9

Distraishon i oposishon na rektitut no ta solamente riba Internet; nan ta tur kaminda. Nan ta afektá no solamente e hubentut, pero nos tur. Nos ta biba den un mundu ku ta literalmente den konmoshon.10 Nos ta rondoná pa un sinfin di demostrashon di e asina yamá aktividat di dibershon i bidanan inmoral i disfunshonal. Esakinan ta wòrdu presentá komo kondukta normal den hopi media.

Elder David  A. Bednar resientemente a spièrta miembronan pa ta outéntiko den uso di media sosial.11 Un lider prominente ku ta kompartí su pensamentunan, Arthur C. Brooks, a enfatisá e punto aki. El a remarká ku ora usa media sosial, nos tin e tendensia di transmití e detayenan di mas alegre di nos bida, pero no di e tempu difísil na skol òf trabou. Nos ta pinta un bida inkompletu—tin biaha di un forma, mas grandi ku e ta òf fingí. Nos ta kompartí e bida aki, i despues nos ta konsumí e ”bida kasi eksklusivamente di fingi di [nos] ”amigunan” di media sosial. ” Brooks ta a firmá, ”Kon e no por laga bo sinti bo malu pa pasa parti di bo tempu pretendiendo di ta mas kontentu ku bo ta, i e otro parti di bo tempu mirando kon mas kontentu ku abo otronan ta parse di ta?”12

Tin biaha ta parse ku nos ta hogando den bobedat frívolo, sonido sin sentido, frikshon kontinuo. Ora nos baha e volúmen i eksaminá e sustansha, tin hopi poko ku por asistí nos den nos búskeda eterno pa partisipá den e distraishonnan aki. Simplemente e ta puntra nan, ”Esaki lo hasi bo un mihó persona?”

Ora nos rasionalisá desishonnan robes, grandi òf chikitu, ku ta inkonsistente ku e evangelio restourá, nos ta pèrdè e bendishonnan i protekshonnan ku nos mester i hopi biaha nos ta keda trapá den piká òf simplemente nos ta pèrdè e kaminda.

Mi ta partikularmente preokupá pa bobedat13 i pa ta opseshoná ku ”tur kos nobo.” Den e Iglesia nos ta enkurashá i selebrá bèrdat i konosementu di tur sorto. Pero ora kultura, konosementu, i kustumbernan sosial ta separá nos di Dios su plan di alegria i e ròl esensial di JesuCristu, tin un desintegrashon inevitabel di sosiedat.14 Awendia, no opstante adelanto nunka bisto promé den hopi aria, spesialmente siensia i komunikashon, balornan básiko i esensial a wòrdu debilitá i alegria den tur kos i bienestar a disminuí.

Ora e Apòstel Pablo a wòrdu invitá na Aeropago na Atenas, el a topa algun di e mesun pretenshon intelektual i ousensia di sabidoria berdadero ku ta eksistí awendia.15 Den Echonan nos ta lesa e relato aki: ”Pasombra tur e hendenan di Atenas i estranheronan ku tabata einan tabata pasa nan tempu den nada mas, ku no ta bisa òf tende algu nobo.”16 Pablo su énfasis tabata riba e Resurekshon di JesuCristu. Ora e multitut a realisá e naturalesa religioso di e mensahe, algun a chèrchè di dje; otronan a bisa, ”nos lo tende bo otro biaha riba e kos aki.”17 Pablo a bandoná Atenas sin éksito. Dean Frederic Farrar a skirbi di e bishita aki: Na Atenas e no a funda e Iglesia, na Atenas e no a skirbi niun karta, i na Atenas ora e pasa ei banda e no a pone pia nunka mas.”18

Mi ta kere Elder Dallin H. Oaks su mensahe inspirá pa distinguí entre bon, mihó, i e mas mihó” ta proveé un manera efikas pa evaluá eskoho i prioridat.19 Hopi desishonnan no ta naturalmente malu, pero si nan apsorbé tur nos tempu i alehá nos di e mihó desishonnan, e ora ei nan ta bira peligroso.

Asta aktividatnan i metanan ku ta bale la pena mester evaluashon pa asina determiná si nan a bira distraishon pa nos mihó metanan. Mi tabatin un kombersashon memorabel ku mi tata tempu mi tabata un teenager. E no tabata kere ku tabata tin sufisiente hendenan yòn ku tabata enfoká òf prepará pa metanan importante riba tèrmino largu—manera trabou i proveé pa famia.

Sentido i eksperensha pa trabou preparatorio semper tabata den tòp di mi tata su prioridatnan rekomendá. E tabata komprondé ku aktividatnan ku no ta mará na skol, manera debate i gobièrnu di studiante por tin un konekshon direkto ku algun di mi metanan importante. E tabata ménos sigur di e tempu ekstensivo ku mi tabata dediká`partisipando na futbòl [amerikano], basketbòl, beisbòl i kareda. E tabata rekonosé ku atletismo por konstruí fortalesa, perseveransha i trabou den ekipo, pero tabata deklará ku kisas konsentrando riba un deporte pa un periodo mas kòrtiku lo tabata mihó. Den su bista, deporte ta bon pero no e mihó pa mi. E tabata preokupá ku algun deporte tabata pa traha un selebridat lokal òf fama a kosto di metanan mas importante di término largu.

Mirando e historia aki, un di e rasonnan ku mi gusta e relato di Lucy hungando beisbòl ta, den e bista di mi tata, mi mester tabata studiando polítika ekstranhero i no preokupá si mi ta bai fangu e bala òf no. Mi mester pone bon kla si ku mi mama tabata stima deporte. E mester ta hospitalisá pa a pèrdè un di mi weganan.

Mi a disidí di sigui mi tata su konseho i no hunga deporte inter-kolegial na kolegio. E ora ei mi coach di futbòl [amerikano] na sekundario a informá mi ku e coach di futbòl amerikano di e Universidat di Stanford ker a almorsá ku Merlin Olsen i ku mi. Esnan di bosonan ku ta mas yòn kisas no konosé Merlin. E tabata un gran hungadó defensivo di e ekipo di futbòl [amerikano] na e Skol avansá di Logan kaminda ami tabata tin e posishon di quarterback, i safety i ”return kickoffs” i punts, algun posishon den futbòl [amerikano]. Na e skol avansá Merlin a wòrdu rekrutá dor di podernan mas grandi di futbòl [amerikano] rònt Merka. Den skol avansá el a gana e trofeo di e mihó lineman nashonal. Merlin tabata tambe e di tres eskoho den e Liga Nashonal di futbòl [amerikano] i tabata den un racha sorprendente di dieskuater final konsekutivo. El a wòrdu introdusí den salon di fama di futbòl [amerikano] profeshonal den 1982.20

E almuerso ku e coach di Stanford tabata na e restorant ”Bluebird” na Logan, Utah. Despues di a duna otro man, e nunka a hasi kontakto di wowo ku mi. E tabata papia direktamente ku Merlin pero tabata ignorá mi. Na final di e almuerso, pa e promé biaha, el a bira wak mi, pero no por a kòrda mi nòmber. Despues el a informá Merlin, ”si bo skohe pa Stanford i bo ke bin ku bo amigu huntu ku bo, e tin bon sifra, i e por wòrdu reglá.” E eksperensha aki a konfirmá na mi ku mi tin ku sigui mi tata su konseho sabio.

Mi intenshon no ta pa deskurashá partisipashon na deporte òf uso di Internet òf otro aktividat ku hóbennan rònt mundu ta gusta. Nan ta e tipo di aktividat ku mester moderashon, balanse, i sabiduria. Si nan wòrdu usá ku sabiduria, nan lo enrikesé nos bidanan.

No opstante, mi ta enkurashá tur hende, yòn i bieu, pa revisá metanan i ophetivonan i lucha pa ehersé un disiplina mas grandi. Nos kondukta diario i eskohonan mester ta konsistente ku bo metanan. Nos mester lanta riba rashonalisashon i distraishonnan. Ta spesialmente di importansia pa tuma desishonnan konsistente ku nos kombenionan pa sirbi JesuCristu den rektitut.21 Nos no mester kita nos bista di òf laga e bala kai pa ningun motibu.

E bida aki ta e tempu pa prepará pa reuní ku Dios.22 Nos ta un pueblo kontentu, i alegre. Nos ta apresiá un bon sentido di humor i nos a tesorá tempu no strukturá ku amigunan i famia. Pero nos mester rekonosé ku tin un seriedat den propósito ku mester ta e base di nos aserkamentu na bida i na tur nos desishonnan. Distraishonnan i rashonalisashon ku ta limitá progreso ta sufisientemente dañino, pero ora nan disminuí fe den JesuCristu i den Su Iglesia, nan ta trágiko.

Mi orashon ta ku komo un kuerpo di poseedornan di saserdosio, nos lo hasi nos kondukta konsistente ku e propósito noble ku ta rekerí di esnan ku ta den servisio di e Maestro. Den tur kos nos mester rekordá ku ”balente den e testimonio di Jesus” ta e prueba grandi di divishon entre e reino selestial i e reino terestre.23 Nos mester wòrdu haña na e parti selestial di e divishon ei. Komo un di Su Apòstelnan, mi ta duna mi testimonio di e realidat di e Ekspiashon i di e divinidat di JesuCristu, nos Salbador. Den e nòmber di JesuCristu, amèn.

Notanan

  1. Lee Mendelson-Bill Melendez Production TV Specials.

  2. Di e lunanan di Saturno ku ta distraé, te na preokupashon di posibel sustansha venenoso den su wante, Lucy semper tabata rasionalisá dikon el a laga e bala kai.

  3. Wak “Decisions Determine Destiny,” chapter 8 in Pathways to Perfection:Discourses of Thomas S. Monson(1973), 57–63.

  4. Isaias 7:15.

  5. “If to do were as easy as to know what were good to do, chapels had been churches, and poor men’s cottages princes’ palaces” (William Shakespeare, The Merchant of Venice act 1, scene 2 lines 12–14. [tradukshon:”Si hasi tabata mes fásil ku sa kiko ta bon pa hasi, kapianan chikitu lo ta iglesianan, i kas di kunuku di hòmbernan pober lo ta palasio”]

  6. Doctrina y Convenios 58:27.

  7. Wak Adjusting to Missionary Life (booklet, 2013 ), 23–49.

  8. Wak Stephanie Rosenbloom, “Dealing with Digital Cruelty,” New York Times, Sunday Review, Aug. 24, 2014, 1.

  9. Randall L. Ridd, “The Choice Generation,” Ensign òf Liahona, May 2014, 56.

  10. Wak Doctrina y Convenios 45:26.

  11. Wak David A. Bednar, “To Sweep the Earth as with a Flood” (speech delivered at BYU Campus Education Week, Aug. 19, 2014); lds.org/prophets-and-apostles/unto-all-the-world/to-sweep-the-earth-as-with-a-flood.

  12. Arthur C. Brooks, “Love People, Not Pleasure,” New York Times, July 20, 2014, SR1.

  13. Lástimamente, un dibertishon ku a krese den nos tempu ta puro bobedat. Ora e Salbador a nombrá algun di e kosnan ku por profaná e hòmber, el a inkluí bobedat (wak Marco 7:22).

  14. Esaki a pasa tantu den antiguo Gresia i Roma, komo tambe ku e sivilisashon di e Buki di Mormon.

  15. Wak Frederic W. Farrar, The Life and Work of St. Paul (1898), 302. Tabata tin filósofonan di tur sorto, inkluyendo epicureonan i estoikos, gruponan rival ku algun a deskribí [nan] komo Fariseo i Saduseo di e mundu pagano. Wak tambe Quentin L. Cook, “Looking beyond the Mark,” Ensign, Mar. 2003, 41–44; Liahona, Mar. 2003, 21–24.

  16. Echonan 17:21.

  17. Echonan 17:32.

  18. Farrar, The Life and Work of St. Paul, 312.

  19. Wak Dallin H. Oaks, “Good, Better, Best,” Ensign òf Liahona, Nov. 2007, 104–8.

  20. Merlin Olsen tabata un hungadó di futbòl amerikano, aktor i komentadó di NFL. Den e estado di Utah, el a gana e Outland (Trophy trofeo di Outland) komo e hungadó defensivo ku mas a sobresalí. El a drenta salon di Fama den 1982. Na televishon el a hunga ròl di Jonathan Garvey su opositor den Little House on the Prairie (”Famia Ingel”) i su mes programa di televishon Father Murphy. . Merlin awor a fayesé (Mar. 11, 2010), i nos ta sinti su falta hopi

  21. Wak Doctrina y Convenios 76:5.

  22. Wak Alma 34:32.

  23. Doctrina y Convenios 76:79.