Liga ni Veisaututaki ni Turaga

E dua na noqu itokani ka lewe tiko ni matabose vakapolitiki eratou dau laurai ena veisiga ena retioyaloyalo. Ni vakamacalataka na nona itavi, e tukuna o koya, “Eda sa kerei me liu na vosa ka qai vakasama e muri!” E kena irairai ni da sa mai bula ena dua na itabagauna ka rairai ni vuqa era vosa tiko ka sega ni vakasamataka na nodra vosa, oqo ena kauta mai na yaloca ka kauta laivi na vakasama vinaka. Se da vosa tikoga ena noda vanua se da tiko mai vanua tani, ena veimaliwai vakaveiwekani se bula vakapolotiki, eda vosa ki na matavuvale se kivei ira na lewenivanua, e sa dau kaukauwa na itautau ni vosa, na kena e cavuti yani kei na kena e tau mai, era sa tau tiko ena inaki me veivakacacani.

E veivakaroti kina na Turaga ena ivakatekivu ka teteva yani na gauna makawa, ni sa dau vakayavalata o Setani na yalodra na tamata me ra cudru.¹ Na iVola i Momani, e tukuni Leimani ni dau vosa kudrukudru ka dau vakavuna na cudru, e dau vakalevutaka na yalorarawa, ka vakauqeta na laba.² E vakavuqa e na iVola i Momani, eda na raici ira na tamata yaloca ni ra vakavurea na veicudruvi ka vakavuna na veivala. Ena gauna nei Kavetani Moronai, a vakauqeti ira na Leimani o Amalikaia, “e dua ka vukitani mai na vakabauta, me ra veivala kei ira na Nifai.”³ O Emuloni kei ira na bete ca nei Noa, o Neori, o Korio, o Soramu, o ira ka ra vukitani mai na vakabauta (e sega ni wili rawa na levu ni tamata ca ena loma ni iVola i Momani), era dau ni vakatubu ca ka vakabekabea na veiveretaki, era vakabukana na veileti, ka tokona vakaukauwa sara na veicacati.

A vosa vei Inoke, ka vakaraitaka na Turaga ni gauna ni Nona sucu kei na gauna ni bera Nona ikarua ni lesu mai, erau sa gauna “ni ivalavala ca kei na veisausaumi.”⁴ Ka sa kaya na Turaga ena siga mai muri, ena sovaraki mai ki vuravura na cudru waqawaqa kaukauwa sara.⁵ Na cudru ni Kalou ni sa sega na bula dodonu kei na itovo vakatamata me muri na ivalavala kaukauwa ka salavata na cudru waqawaqa. Na imatai ni cudru e vu mai na Nona kauwai na Tamada dauloloma ni ra sa veicati na luvena ka ra “sega ni veilomani ka veicudruvi vakaira,”⁶ ia na ikarua ni cudru e vu mai vei ira na tamata era “sa sega ni lewai rawa ka sega vei ira na loloma, … ia era sa ca vakalevu sara.”⁷ Au ririkotaka ni sa tau tiko e vuravura na cudru ruarua oqo, kau siqema rawa ni cudru vakalou e vu tiko vakalevu mai vei ira era vakatakatara tiko na lomadra na tamata me ra caka ca, veivakacacani, ka veicacati ena ivalavala kaukauwa.

Na imatai ni ivakaraitaki ni cudru ni tamata na dina kei na kila ka. E vakasalataka o Jemesa, “me da kusarawa yadua me vakarorogo, mo dou berabera ga ni vosa mo dou berabera ga ni cudru: Ni sa sega ni vakatubura na ka e dodonu vua na Kalou na cudru ni tamata.”⁸ Me vaka e a raica o Inoke, ni itikotiko ni Kalou e vakaturaga, era yalomalua ka yalododonu.⁹ Kevaka me ra itokani vakailasu se qasenivuli daucakaca, daudroini se dau vakatasuasua, dau kacikacivaki se dauvola ivola ena niusipepa, dau vakasaqara na kaukauwa se iyau, qarauni kemudou mai vei ira era dau vakavuna vei keda na cudru ni na vunitaki na yalomalua kei na dausolisoli.

A tu o Alama ena uciwai o Momani ka sureti ira era a okati ena dua na veiyalayalati vata kei na Kalou me ra tu me ivakadinadina ni Kalou ka me ra veivuketaka na nodra dui icolacola,¹⁰ Me vaka ni da sa vakayacora na veiyalayalati tabu, e dodonu me da dinata na sala, na dina kei na bula, sai Jisu Karisito.

Vakaevei o keda eda sa taura tu na yaca i Karisito eda sa tacori beka ena ivalavala ni veivakacacani, vosa vakacaca, vakaucaca, ka da sega tu ni kila? E sa yaco beka na duidui ni noda rai vakapolitiki, vakalotu, se vakaisoqosoqo me taraicake kina e dua na veimaliwai ca. Eda bau tu mada ka dikeva na duidui e koto me laurai e dua na kena iwali?

Au nanuma lesu niu a se gonevuli au a vola e dua na vakalelewa ni dua na daunipolitiki rogo. E matata sara niu sega ni duavata kei koya. Tukuna vei au na noqu parofesa ni vinaka na noqu pepa, ia e sega ga ni taucoko sara. Ni bera ni ko tekivu vakalelewa, e a kaya, o sa vakaraitaka sara ga na nomu tarabu ni vakalelewa ni ko sega ni duavata kina me rawa ni na duavata kei iko na daunipolitiki o ya. Au sa qai vola tale na pepa. Se tiko ga vei au na noqu sega ni duavata kei na daunipolitiki o ya. Ia au sa qai kilai koya cake vakavinaka, kau sa qai raica na kaukauwa kei na dina, kei na iyalayala, ni nona vakabauta. Au vulica e dua na lesoni kau sa vakaraitaka sara ga ena noqu ivakarau ni bula taucoko.

Ena nona taubale yani o General Andrew Jackson, ena kedra maliwa na sotia ena iValu mai New Orleans, a tukuna vei ira na nona cauravou, “Kemudou na cauravou, dou dodoka vakalailai e ra na nomudou dakai!” Au kila ni vuqa vei keda eda gadreva me da dodoka vakalailai e ra na noda dakai. Ia ena yasana kadua e gadrevi me da toroya cake na ivakatagedegede ni noda veivosaki. Me da kua ni vakalialia na nodra itutu eso na wekada, se beitaka vakailasu e dua na tacida. Eda gadreva, me vaka na ivakasala ni Turaga, me da digitaka tikoga na yalodina, na vuku, kei ira na turaga kei na marama ivalavala vinaka se vanua cava ga era tiko kina ka me da kila ni ra tu maliwai keda “eso na wekada era tabonaki tu mai na dina [ni kosipeli] ni ra sega ni kila na vanua me ra vakasaqaqara kina.”¹¹ Eda na vunitaka beka na rarama ena vuku ni ivalavala ni veidabui, se na veivakadiloi, kei na veivakacacani?

Sa vaka e dau rawarawa sara ena so na gauna me da rawai ena yalo e dau veivakaisini kei na veibeci ni da sasagataka tiko me da vukea e dua eda sega ni tautauvata na noda rai. Eda vakayalomalumalumutaki ira ka raici ira sobu me ra vakalewai ena nodra vakanananu cala. Sa nodra itavi levu sara o ira era tiko ena vale vakaitamera ka rabailevu ka raica ena tadra, na tamada o Liai.¹² A vakasala o Juta na taci i Karisito, “ni so na dau veivakasewasewani ena gauna mai muri era dau muria ga na nodra gagadre ca o ira na tawalotu. Sai ira oqo sa tawasei ira tani era sa dau vakayalomakawa, a sa sega ni tu vei ira na Yalo Tabu.”¹³

Erau tautauvata na veivakalialiai kei na tukutukuni koya. Na tukutukuni koya e nona iyaragi me lako yani ka siova me kila na cala me rawa ni talanoataka. E tukuna e matanalevu se veikauyaka nai talanoa, erau ivakaraitaki ni tawa vakabauta ka yali kina na caka dodonu. E vosa o Aisea vei ira era “dauyadra me ia na ka e sega ni dodonu” ka “vakacala na tamata ni sa vosa walega, ka biri dai vei koya sa ia na veivunauci ena matamata ni koro, ka vakasukai koya tani walega na yalododonu.”¹⁴ Ena vuku ni ka oqo, sa vakasala kina na Turaga ena iotioti ni gauna oqo me da “kakua ni dau vakaucacataki ira na tani” ka, “dou vakaisulu ena loloma, me vaka sa nomudou itutuvi.”¹⁵

A dikeva o Peresitedi George Albert Smith: “E sega ni dua na ka e tiko e vuravura me veivakacacani vakalevu vei keda na tamata me vaka na veicacati, na veivakasewasewani, loma ca, kei na noda dau rai vaka ca vei ira na wekada ena vakasama ni loma ca.”¹⁶ Ena veika vakapolitiki, e vakarota o koya, “Kevaka e vakavuna na politiki mo vosa vaka ca vua na tacimu, mo kila tiko ni ko sa tu ena vanua rerevaki.”¹⁷ E vakasalataka na inaki cecere ni lotu ena itabagauna oqo, “Oqo e sega ni matalotu vakavuravura eda sa lewena. Na lotu oqo e kauta mai na veisaututaki ki vuravura. E sega ni noda itavi me da lako yani ka tukuna na cala era kitaka na tani, me da kua talega ni vakalewai ira na tamata ni ra sa sega ni kila. Ia sa noda itavi, ena yalovinaka kei na yalololoma, me da lako yani ka wasea vei ira na dina ka vakatakila mai na Turaga ena itabagauna oqo.”¹⁸

Na Turaga e sa biuti keda vata ena dua na inaki bibi. Me vaka e tukuna vei Inoke ena gauna makawa, ena yaco na butobuto ena gauna eda bula kina, ia na gauna talega o ya ena lako sobu mai lomalagi na ivalavala dodonu, ena vakavotui yani na dina me cila yani ki vuravura me vakadinadinataki koya tale, o Koya na Karisito kei na Nona inaki ni veisorovaki. Me vaka na dobui, na itukutuku o ya ena drodrovi vuravura, ka ra vakasoqoni mai na digitaki ni Turaga mai na tutu vava kei vuravura.¹⁹ Se vei na vanua eda tiko kina e vuravura, eda sa conaki ni da tamata me da iyaya ni veisaututaki ni Turaga. Ena ivola nei Pita, e sa tukuna tu na Kalou ni da sa Nona, me da vunautaka na Nona qaqa, “o koya ka kauti iko tani mai na butobuto ki na Nona rarama lagilagi: eda a sega ni kilai ena gauna sa oti, ia oqo eda sa Nona na Kalou.”²⁰ Eda na sega ni rawa ni laiva me da tacori tu ena vuravura ni ca me da vakacacani. Ia me vaka a vakatakila na Turaga vei Paula kei Moronai, me kakua vei keda na kocokoco se na viavialevu. Me kua ni da temaki vakarawarawa se ivalavala vakatani. Me da kua ni rekitaka na ca me rekitaki ga na dina. Sai koya dina oqo na loloma cecere i Karisito eda sa kena ivakaraitaki.²¹

Ni sa cudruvi tu o vuravura, e sa vakasalataka na noda parofita ni gauna oqo, o Peresitedi Gordon B. Hinckley: “Ia oqo e vuqa na ka eda rawa ni cakava ka dodonu me da cakava ena gauna dredre oqo. Eda rawa ni solia na noda nanuma mai na bibi ni ka e yaco me vaka na noda rai, ia me da kua ga ni vakaitavi ena vosa se ivalavala ni caka ca vei ira na tacida se ganeda ena veivanua kecega me dua na ito se me dua tale na ito. Na duidui vakapolitiki e sega ni kainaki me yaco sara kina na veicacati. Au nuitaka ni ra na duavata vakaira na tamata ni Turaga ena gauna ni leqa, veitalia se ilawalawa cava vakapolitiki era lewena.”²²

Me vaka ni da sa ivakadinadina kei Karisito ena iotioti ni gauna, me da kua ni rawai ena butobuto, o koya gona ena vosa i Pita, eda “sa sega ni rai vakayawa” ia me da vuavuai vinaka ni da vakadinadinataki Karisito kei na Nona kosipeli, ena noda vakasama, ena vosa, kei na ivalavala.²³ E Bula tiko na Kalou. Sai Jisu Karisito na sala, na dina, kei na bula. O Josefa Simici, na parofita cecere ni Veivakalesui mai, e sa liga ni cakacaka me da vakaduavatataki kina o keda, ka da sa liutaki tiko nikua mai vua e dua na parofita ni Kalou, o Peresitedi Gordon B. Hinckley. Me da vakavouya e veisiga ena noda bula na loloma uasivi va-Karisito ka me da vorata rawa kina na butobuto ni vuravura ena vukuna na noda iVakavuvuli.

Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.