O Saioni Ena Maliwa kei Papiloni

Ena vula i katakata sa oti, keirau a lako yani vakaveiwatini ki San Diego e California, ka laki sarava sara na Macbeth mai vei Shakespeare ena Valenisarasara na Old Globe. Keirau a sarava e rua na kena vakatasuasua, baleta ni o Carolyn na luvei keirau yalewa e dramataka tiko e dua vei iratou na yalewa ca ena vakatasuasua o ya. Io keirau taleitaka sara ni keirau raici koya ena nona mai drama oqo, ka marau sara vakalevu, ena gauna talei o ya, ni mai cavuta na vosa kilai levu o ya: “Mai na mosi ni ligaqu, / Sa yaco mai e dua na ka ca e yasaqu” (ika 4 ni tikina, 1 ni ivakaraitaki, laini ni vosa 40–41).

Niu rogoca o ya, au vakasamataka na kena sa yaga sara me na dau tiko e dua na rorogo ni veivakayadrati me na dau tukuna vei keda ni sa toso tiko mai na meca, ka solia vei keda na gauna me da vakavakarau kina. Me baleta ga ni sa lakovi keda tikoga mai ko meca, veitalia ke tiko se sega na noda rorogo ni veivakayadrati.

Ni oti toka e dua na gauna, keirau a draiva kosova tiko yani vakaveiwatini na loma ni vanua ena bogi, ka keirau sa volekata tiko yani e dua na korolevu. Ni keirau sa yacova yani na delana ka raica yani na makualiliva ni cina ena vunilagi, au a vakayadrati na watiqu ka kaya: “Raica na korolevu o Papiloni!”

Sa dina, e sega tu ni dua na korolevu ena gauna oqo me vakataki Papiloni. O Papiloni, e a tiko ena gauna kei Isireli makawa, oqo e dua na korolevu e itovo vakasisila, torosobu ka ca. Na valelevu duadua ena korolevu o ya sai koya na valetabu ni dua na kalou vakailasu, o koya eda dau vakatoka me ko Peli se ko Peali.

Ia, na itovo vakasisila o ya, na torosobu kei na ca, kei na qaravi ni kalou vakailasu, sa laurai tu ena vuqa sara na veikoro lelevu ka lalai ena veiyasai vuravura taucoko. Me vaka e kaya na Turaga: “Era sa sega ni vakasaqara na Turaga ka vakadeitaka na nona yalododonu; ia era sa dui muria ga na lomadra na tamata yadua ka qarava na kalou era sa dui bulia, io era sa ka ga vakavuravura” (V&V L:16).

Sa vuqa sara na tamata e vuravura era sa tara cake tale tiko na Papiloni makawa ena nodra sa dui muria ga na lomadra yadua, ka vakamuria tiko na “kalou sa vakavuravura.”

E dua na bolebole eda na sotava sai koya na noda na rawa ni bula tiko ena vuravura o ya, ia me da kakua ni vaka na vuravura o ya. Sa dodonu me da tauyavutaki Saioni ena maliwa kei Papiloni.

“O Saioni ena maliwa kei Papiloni.” Sa qai dua dina na malanivosa makualiliva ka veivakacaudrevi, me vaka e dua na cina e rarama tiko ena dua na butobuto vakayalo. Sa qai dua dina na vakasama me da tugana e lomada, ni da sa raica tiko na kena sa vakaitamera tiko mai o Papiloni. Eda sa raici Papiloni tu ena noda veikoro lelevu, eda sa raici Papiloni tu ena noda itikotiko raraba, eda raici Papiloni ena veivanua kecega.

Ena nona sa basubai tikoga mai o Papiloni, e dodonu me da sa tauyavutaki Saioni ena kena maliwa. Me da kakua ni vakatara me solegi keda na itovo ni vanua e vakavolivoliti keda tiko. E lailai sara na noda kila tiko ni da sa isoqoni ni itovo ni noda vanua kei na gauna.

Ena gauna kei Isireli makawa, o ira na tamata ni Turaga era a dua na yanuyanu ni dua na Kalou dina duadua ga, ka vakavolivoliti ira tu na wasawasa ni qaravi kalou lasulasu. E caroba tikoga yani na ua lelevu ni wasawasa o ya ki na baravi kei Isireli. E dina ga ni a vakaroti me kakua ni buli e dua na matakau ceuceu ka vakarokorokotaki, e sa sega ni rawa vei Isireli me tarovi koya rawa, ka ni sa solegi tu ena itovo ni vanua kei na gauna. Sa vakawasoma tu ga, ka dina ga ni sa sega ni vakatara na Turaga, se na veika e kaya na parofita kei na bete, sa gu ga ko Isireli me vakasaqara na kalou tani, ka qarava.

E a rawa beka vakacava vei Isireli me guilecava na Turaga ka a kauti ira tani mai na vanua o Ijipita? Era sa dau vakaogai tikoga mai na veika rogo e veimuataki tiko ena nodra itikotiko.

Sai koya oqo e dua na itovo e veiveretaki ena keda maliwa. E curuma yani na noda itikotiko, ka da nanuma tiko ni da lomavinaka tiko kina ka dodonu, ia ena gauna kece oqori, eda sa solegi tiko ena kena yalo, ka ra vakatoka na kai Jamani me yalomakawa, se na itovo ni noda vanua kei na gauna.

Me baleta ga ni o au kei watiqu keirau sa vakaitikotiko oti ena 10 na matanitu, keirau sa raica na cakacaka ni yalomakawa ena itovo ni tamata. Na ivakarau ni bula sa dau ciqomi tiko ena itovo ni vanua, e dau sega ni tokoni ena dua tale na vanua; na ivosavosa e dau matau ena dua na vanua e laurai ni sega ni vinaka vei ira tale eso. O ira na tamata ena itovo ni vanua taucoko era ovici tu ena waqawaqa ni tiko vakacegu yadua kei na veretaki, ka ra sa vakadeitaka tu ni veika era sa raica rawa, sai koya sara ga o ya na ka dina.

Na noda itovo ni vanua sa vaka me lewa mai na kakana me da kania, na noda isulusulu, na cava na itovo vinaka, na qito cava me da tokona, na ivakatagi cava me da rogoca, na bibi ni vuli, kei na noda itovo ki na ka dodonu. E vakauqeti ira talega na tagane ki na bibi ni veibuli vou kei na lotu, e vakauqeti ira na yalewa ki na vakaliuci ni cakacaka se vakasucu gone, ka veivakauqeti sara vakaukauwa ki na noda nanuma baleta na veibuli kei na itovo savasava. Sa dau yaco tu ga, me da sa vakataki ira na matakau vakawa, ni sa lewa tu ga na noda itovo ni vanua na veika e “vinaka”.

Sa qai dau tiko talega o yalomakawa ka da dau vakarorogo tiko vua, sai koya oqori na yalo ni Turaga, na nodra itovo ni vanua na tamata ni Kalou. Me vaka e kaya o Pita : “Ia koi kemudou na itabatamata digitaki, a matabete vakaturaga, a matanitu yalosavasava, a tamata sa taukena na Kalou, mo dou vakaraitaka kina na nona vinaka sara o koya ka kacivi kemudou mai na butobuto ki na nona rarama e veivakurabuitaki” (1 Pita 2:9).

Sai koya oqo na yalodra era sa maroroya na vunau ni Turaga, ka ra muria na Nona sala ka “muria na vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou” (V&V 84:44). Ke vakaoqori eda sa qai digitaki kina, me sa vakakina.

Ena noqu a vakaitavi ena kena tara na valetabu e Manhattan, e solia vei au na gauna meu dau tiko vakawasoma ena valetabu ni bera ni vakatabui. Sa dua na ka totoka na laki tiko ena loqi vakasilesitieli, ka tiko ena kena vakanomodi, e sega tale ni rogoci kina e dua na rorogo mai na gaunisala osooso kei New York. E a rawa vakacava me dokai tu na vakanomodi ni valetabu, ena gauna e kosakosa ka rogolevu tiko kina na korolevu e toka volekata?

Na kena isau e tikoga ena itaratara ni valetabu. Na valetabu e a tara ena loma ni dua na valelevu sa tara oti tu, kei na lalaga e loma ni valetabu era semati ki na lalaga e taudaku ka vica walega na kena isema. Oqori na iwalewale ni valetabu (Saioni), ka tarova kina na veivakacacani nei Papiloni se ko vuravura e taudaku.

Eda na vulica beka eke e dua na ka. Eda rawa ni tauyavutaka e dua na Saioni dina ena keda maliwa, ena noda tarova rawa na veivakauqeti nei Papiloni ki na noda bula.

Ena 600 yabaki b.k., e a tadu mai Papiloni ko Nepukanesa ka valuti Juta, ka kauti ira yani na tamata ni Turaga. E a qai digitaka kina o Nepukanesa eso na cauravou me ra laki tuberi ka vakavulici vakavinaka.

E a maliwai ira oqo o iratou o Taniela, o Enanaia, Misaeli, kei Asaraia. Eratou a taleitaki cake vakalevu mai vei ira na vo tale ni cauravou era a kau yani ki Papiloni. E a vakaroti iratou na tamata ni tui me ratou kana mai na kakana ni tui ka gunu mai na mena waini na tui.

Sa da kila vinaka tu oqo na bibi ni vakasama eratou sa colata tu na va na cauravou oqo. E a kauti iratou vakavesu e dua na matanitu kaukauwa, ka ratou sa laki tiko ena loma ni nona vale na tui ka sa lewa tu na nodratou bula kei na mate. Ia, eratou a sega ni muria o Taniela kei iratou na tacina na veika eratou kila ni cala, ia na itovo ni vanua o Papiloni era vakabauta ni dodonu. Mai na yalodina kei na yaloqaqa o ya e a vakalougatataki iratou kina na Turaga ka solia “vei iratou na cauravou e va oqo na lomavuku kei na kila ka …” (Taniela 1:17).

Ni da rawai ena noda itovo ni vanua, eda dau sega ni kila rawa ni da sa qarava tiko na kalou tani, ena kena dreti na keda ivesu wa e kilai levu tu ena vuravura o Papiloni. E dina, na ka e kaya o dauinivucu Wordsworth ni: “Sa tu vakalevu vei keda o vuravura” (“The World Is Too Much with Us: Late and Soon,” ena The Complete Poetical Works of William Wordsworth [1924], 353).

Ena imatai ni nona ivola, e a vola kina o Joni:

“Au sa volavola vei kemudou … ni dou sa kaukauwa, a sa tu vei kemudou na vosa ni Kalou, ia dou a rawai koya na vu ni ca.

“Dou kakua ni lomani vuravura, se na veika sa vakavuravura” (1 Joni 2:14–15).

E sega ni gadrevi me da vakamuria na ivakarau, na veika eso kei na itovo nei Papiloni. Eda sa rawa ni tauyavutaka e dua na Saioni ena maliwa kei Papiloni. Sa rawa me da cakava ga na noda ivakatagi, ivola, kei na meke, na iyaloyalo, kei na ivosavosa. Sa rawa me da cakava ga na ivakarau ni noda isulusulu kei na keda ituvaki, ena lomavinaka kei na veidokai. Sa rawa me da bulataka voli na ivakarau ni bula savasava ni Turaga. Eda rawa ni tarova na veika ni Papiloni mai na loma ni noda vuvale mai na sala ni veikauyaki ni itukutuku.

Eda rawa ni bula voli me vaka na tamata kei Saioni, kevaka eda vinakata. Ena dredre beka? Io ena dredre; ni sa na dau caroba tikoga na ua ni itovo ni vanua kei Papiloni ena noda matasawa. Ena gadrevi beka kina na yaloqaqa? Io ena gadrevi kina.

Eda sa dau qoroya dina na italanoa eso ni yaloqaqa, era sotava na veika rerevaki dau veivakamatei ka ra valuta rawa. Na yaloqaqa sai koya na yavu kei na itekitekivu ni itovo yaga tale eso; ni sega na yaloqaqa ena vakalailaitaka na veika yaga e tu vei keda. Kevaka me da sa na vakatikora e dua na Saioni ena maliwa kei Papiloni, ena gadrevi kina na yaloqaqa.

Ko vakasamataka beka na gauna e dau yaco mai kina na veivakatovolei, ko dau tu ka yaloqaqa? Au kila niu a cakava, niu a se gonetagane lailai. Au dau vakasamataka ni dua e vakaleqai tiko, kau solibula yani ka laki vakabulai koya. Se ena dua na veilecavi qaqa kei na dua na meca kaukauwa, kau a vorata rawa. Oqori na noda vakasama ga vakagone!

E voleka ni sa yabaki vitusagavulu oqo na yabaki ni bula ka sa vakavulica vei au ni veika qaqa vaka o ya e lailai wale sara ka dau veiyawaki sara kevaka mada ga era yaco mai.

Ia na madigi ni noda tutaka na veika dina, ni sa ka talei na kena kaukauwa, ena gauna era sa tukuna tiko kina na noda itokani me da rawai ena vakalou ki na kalou tani ni gauna … era na dau yaco ga mai vakalailai. Ena sega ni dua na dauveitaba me na tabaka na cakacaka yaloqaqa o ya, ena sega ni dua na dauvolaitukutuku me na vola me itukutuku buta katakata ena niusipepa. Sa tu ga oqo ena noda dui vakanananu, eda na kila ni da sa sotava na vakatovolei ni noda yaloqaqa: O Saioni se o Papiloni?

Mo kakua ni vakacalai kina: e levu sara na veika vaka- Papiloni, se voleka ni koya taucoko, sa ka butobuto. Ena sega ni mosi kina na ligada me vakayadrati keda. Ia na ua era sa veitarataravi mai, ka ra caroba yani ki na noda matasawa. O Saioni beka se o Papiloni?

Kevaka sa korolevu kei vuravura o Papiloni, sa qai korolevu ni Kalou ko Saioni. Raica sa kaya na Turaga baleti Saioni: “Raica ena qai tara rawa ga ko Saioni ena ivakarau kei na lawa ni matanitu vakalomalagi; ia kevaka e sega, au na sega ni vakadonui koya” (V&V 105:5), ka “Raica oqo ko Saioni—ko ira na yalosavasava” (V&V 97:21).

Ia, ena vanua ga eda tiko kina, se na korolevu cava ga eda bula voli kina, eda rawa ni tara na noda dui Saioni ena ivakavuvuli ni matanitu vakasilesitieli, ka gumatua sara me da tamata savasava. O Saioni na ka totoka, na Turaga sa taura tu e ligana. Sa rawa me idrodro, me ivakaruru ka veitaqomaki ni sa vaka o ya o Saioni.

E sega ni gadrevi me da matakau vaka wa e ligadra na itovo ni vanua ni itikotiko kei na gauna. Sa rawa me da yaloqaqa, ka lako tiko ena salatu ni Turaga, ka muria na we ni yavana. Ni da sa vakayacora, eda na vakatokai me da Saioni, eda sa qai nona tamata na Turaga.

Sa noqu masu ni da na vaqaqacotaki me da vorata rawa kina na ravuravu nei Papiloni, ka sa rawa me da tauyavutaki Saioni ena noda dui matavuvale kei na itikotiko. Sa dina sara, me da sa tauyavutaki “Saioni e na maliwa kei Papiloni.”

Eda na vakasaqarai Saioni baleta ni sa itikotiko ni noda Turaga, sai Koya o Jisu Karisito, na noda iVakabula ka Dauveivueti. E Saioni, mai Saioni, na Nona rarama makualiliva ka ramase ena cila yani, ka na veiliutaki kina o Koya me tawamudu .Sa noqu ivakadinadina ni bula tiko o Koya ka lomani keda, ka sa dau raici keda tiko.

Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.