Yalololoma ka Liga Dauveivukei

Ena yakavi bogi e nanoa ni keirau a marautaka tiko kina kei Sisita Burton e dua na kakana lailai vaka-Jaina. E kabi matua toka ena kequ bisikete taleitaki na itukutuku, “Na lomaocaoca o sotava tiko ena vakamamadataki ena dua na gauna lekaleka walega oqo.”A italanoa dina.

Ena dua na siga era a veitalanoa vata tiko kei na Parofita o Josefa Simici e dua na ilawalawa tagane e a yaco mai kina na itukutuku ni sa kama na vale ni dua na baraca dravudravua ka yawa toka mai na tauni na nona itikotiko. O ira vakayadua era vakaraitaka na nodra rarawa ena ka e a yaco. E a vakarorogo toka vakalailai na Parofita, oti e a qai “tara na nona taga, kauta mai tuba e lima na dola ka kaya, ‘au rarawa me baleta na taciqu oqo ka kena levu e lima na dola; e vica beka na kena levu na nomuni rarawa?’”¹ E totolo na nona kauwai mai na Parofita ka vakavotukana sara. Ena yabaki sa oti vei kemuni e vuqa na milioni o ni a sauma kivei ira tale eso na nodra rarawa mai na nomuni ivurevure, yalololoma ka liga dauveivukei. Vinaka vakalevu na veivakurabuitaki ni ivakarau ni nomuni lomasoli.

Na loloma me baleti ira na tani e dau nodra ivakarau tudei e veigauna na lewenilotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. E a kaya na parofita o Alama:

“Ia me vaka dou sa gadreva mo dou curu ki na lomanibai ni Kalou, ka vakatokai me nona tamata, ka sa lomamudou mo dou veivuketaka na nomudou icolacola me mamada kina; io ni sa lomamudou mo dou tagi vata kei ira sa tagi, ka vakacegui ira sa rarawa.”²

E kerei keda na iVakabula me da “vukei ira sa malumalumu, vakaukauwataka na liga sa wadamele, kei na duru sa malumalumu.”³

Au a sa vakadinadinataka sara ga e mataqu na nodra vakaitavitaki ira na Yalododonu Edaidai kei na so tale ka da sega ni vakabauta vata vakalotu era yalololoma ka liga dauveivukei, ni ra “colata … na nomudou icolacola.”⁴ E sa dau titobu sara ga na noqu rarawa me vaka niu dau raica na veivakarusai lelevu ka sikovi ira na dau vakaleqai ka sa sega tu na nodra inuinui.

Ena veiyabaki ka se qai oti walega oqo, o Tina ni Veikabula e a vakaraitaka na nona veitotogitaki kei na kena cecere ena veisala duatani ka kaukauwa. Ni voleka ni cava na vula o Tiseba ni 2004 e a kauta mai kina e dua na uneune vakadomobula ena baravi kei Idonisia ka vakavuna e dua na sunami veivakamatei ka yali kina na nodra bula e udolu vakaudolu ka vakatayanataka tu mai na nodra bula o ira era a vo tu. Ena nodra veidusimaki nai liuliu ni matabete vakaitaukei kei ira na veiwatini daukaulotu uabula, era a soqoni vata sara mai vakatotolo na veivuke, vakayacora na veivuke e gadrevi vakatotolo ki na veivalenibula, o ira era dau lakova taumada na kaci ni veivuke e yaco mai, kei ira na veitikotiko e Indonesia, Sri Lanka, Idia, kei Thailand.

Ena loma ga ni dua na gauna lekaleka, era lewe vica na lewe ni Lotu era a lako sara ki na dua na vanua ka a vakacacani sara vakalevu—yasana o Aceh ena vualiku kei Sumatra. O Sisita Bertha Suranto, e dua na peresitedi ni Gone Yalewa ena tikina o Jakarta, Indonesia, kei ira na nona itokani era a draivataka na lori ka vakasinaiti ena veika e gadrevi ni rawa me veivakabulai ka solia na veivakacegui kivei ira ka levu sara ga na ka era sa vakayalia.

“Ena veigauna taucoko keimami dau yaco yani ki na dua na koro,” e kaya o Bertha, “era dau tu wavokiti keimami na tamata ka ra dau soli kakana kivei keimami me keimami veiwaseyaka—kevaka sara mada ga me lailai wale toka ga na raisi kei na so na ika era dau kauta mai waitui. Mai na veivale ni sokalou, era sa dau kacivaka mai na iliuliu ni veitikotiko ni sa yaco tale mai e dua na isolisoli mai na lotu i Jisu.

Me vaka ni sa sotavi vakatotolo sara na veika e gadrevi, era sa qaravi taumada sara ga na veicakacaka ka balavu na gauna e taura ena kena cakacakataki. Sa vakayacori na ituvatuva me veivuke ena kena tara e sivia na dua na udolu na veivale tudei kei na vakadaberi tale ni veivalenibula kei na veikoronivuli. O ira na lewenikoro era vukei ena kena vakaisosomitaki tale vei ira na nodra veiwaqa ni qoli kei na lawa. Na iyaya ni talitali, kei na misini ni culacula e a veiwaseyaki me veivukei ena nodra lesu tale ki na rawati ira vakaira.

Na Vualiku kei Pakistan kei Idia e a yaco kina e dua na uneune levu duadua me bau yaco ena loma ni dua na drau na yabaki, ka kau tani kina na nodra bula e udolu ka ra vo tu mai e lewe vuqa ka sa sega tu na nodra vale. Me baleta na vula ibatabata sivia ena vanua oqori, e vakaraitaki na veikauwaitaki e sega walega kivei ira era mavoa tu ena uneune ia kivei ira talega era sa sega tu ni vakavale.

Ni oti e va na siga na kena a yaco na uneune, e a vakarautaka na Islamic Relief Agency e dua na Waqavuka 747 dau usa kako, ka vakasinaiti vakatotolo sara me yacova na kena iyalayala ena itutuvi, valelaca, kato ni wainimate, yaya vakavuniwai, kato ni moce, kote, kei na tavuleni mai na vale ni maroroi iyaya nei bisopi. Na koniteina lelevu vata kei na so tale na iyaya kei na valelaca ni vula ibatabata era a vakau e vanua kei na wasawasa me rawa ni ra vakayagataka na lewe 75 000 na tamata.

Ena gauna e a ualuvu kina na iWasewase e Loma kei Amerika, era a dola na veivale ni soqoni me ra vakayagataka tu vakawawa e vuqa era sa vakaleqai tu na nodra veivale. Ena veivanua ka sega ni lako rawa yani kina na lori, o ira na lewe ni Lotu era dreketa ga e dakudra na iyaya ka taubaletaka yani na veiuciwai era sa luvu tu kei na veivanua sisisi me rawa ga ni ra vakacegui o ira era sa vakaleqai tu.

Ni oti toka ga e dua na gauna ni tiko yavavala vakavanua e Sudan, e sivia e udolu na tamata era sa dro mai na nodra veivale kei na nodra veikoro, me ra vakasaqara na vanua era na taqomaki vinaka kina. E vuqa vei ira na se ni valu oqo era taubaletaka e drau vakadrau na maile ena veivanua lala vakarerevaki me ra yaco rawa ga ki na nodra keba o ira era dro tiko yani, vakasaqaqara me ra lai semati vata tale kei ira na nodra dui matavuvale ka vakalesuya tale mai na nodra bula.

E a vakarautaki na Atmit, e dua na mataqali poreti veiwaki vata tu kei na vaitamini ka sa vakadinadinataki na kena yaga ni vakabulai ira na gonelalai kei na qase ka ra viakana tu. E a soli talega yani na iyaya ni veiqaravi vakavuniwai kei na udolu na kato ni wainimate ni tiko bulabula kei na iyaya ni gone dramidrami.

Na Lotu e sa duavata kei na so tale na veisoqosoqo ni loloma me vukea na nodra cula e milioni na gonelalai ni Aferika ena kena vakatetei na nodra taqomaki mai na misila. Era lewe rua na udolu na lewe ni Lotu e Aferika era yalodina ena nodra solia wale na nodra gauna ena nodra bole me ra veikauyaka na itukutuku, vakasoqoni ira vata mai na gonelalai, kei na vakayacori ni veivuke ena gauna e sa vakayacori tiko kina na veicula.

Na vula icagilaba ni 2005 ena ceva kei Amerika kei na ra ni Caribbean e sa bau vakaoti ilavo dina ka veivakarusai ena itukutuku volai. Ni oti e dua na cagilaba se baci dua tale mai ka namuraka na veivale kei na veibisinisi mai Honduras ki Florida. E udolu na matabete veidusimaki era daubole ka ra tu e kea ena veigauna taucoko e dau yaco mai kina e dua na cagilaba, me ra vakayacora na veika e gadrevi me veitokoni ena bula. Na kato ni wainimate ka veivakasavasavaki, kakana kei na wai, iyaya ni valenikuro, iyaya ni moce kei na veika tale eso e vukea na vakasavasavataki ni veivale ka tauyavutaki na veivale ni tu vakawawa.

O Baraca Michael Kagle e a kauta e dua na lori levu dau usa kako ki Mississippi ka vakasinaiti tu kina na iyaya mai na nona kabani ga vakaikoya. Era lewe vuqa na tamata cakacaka, era sega ni da vakabauta vata vakalotu, era bole me ra lako vata tu kei koya ena veimua ni macawa taucoko me ra dau lai veivuke tu ena veivanua ka ra dau vakacacani ena cagilaba. Era vakayagataki na misini ni veivosaki me baleta na veitaratara ena ilakolako. Na iliuliu ni isoqosoqo ni matabete levu nei Mike, ena nona draiva tiko ena nona lori, e kaya ni sa vulavula mai na quruquru ni ligana ena nona draiva tiko vakatotolo. Ena nona tovolea me vakamaluataka na lori, e a mani vosa ena misini ni veivosaki ka kaya, “Kemudou na turaga, o dou kila tiko li ni da sa lako tiko oqo ena 80 na maile dua na auwa?” E a vosa mai e dua vei ira na draiva ka kaya, “Io, e dodonu mo kila tiko ni sa ikoya sara ga oqo na levu ni ka e rawa me ra cakava na lori lelevu oqo. Keimami sa sega ni rawa ni tosoya cake tale na kena totolo.”

E sa ciqomi e drau vakadrau na ivola ni vakavinavinaka. E dua na marama, nasi mai Mississippi, e vola vakaoqo: “Au a sega ni vosa rawa. E sa sauma beka mai vakatotolo na Kalou na noqu masu? E sa tekivu drodro mai vakatotolo e baluqu na wai ni mataqu ena nodra basika mai na ibenubenu eso na tamata ka ra tokara tu na isala tataqomaki ni ulu kei na ivava, vata kei na misini ni varovaro ena kedra veimataqali ibulibuli kei na kedra lelevu. E sega ni vakatauvatani rawa vakaidina, e sa bau dua vei ira na solibula cecere duadua ka se qai yaco vakadua ena noqu bula vakaiau.”

Meu vakaraitaka mada na noqu vakavinavinaka ki na veiqaqalo ni liga totolo ena kena vakarautaki e udolu na itutuvi rairai totoka kei na dua na vakavinavinaka dua tani sara ki na veiqaqalo ni liga sega soti ni totolo kivei ira na ganeda era sa matua cake sara ka ra a talia talega na iubi ni loga ka gadrevi sara vakalevu. E dua na buinigone vaka makubuni vakarua ka yabaki 92 e a cakava e vica na drau na itutuvi. Ena nona kisi, o koya na daubulibuli kei koya e ciqoma erau sa vakalougatataki ruarua. Ena nona a qoroya na luvena tagane na nona cakacaka ni liga, e a taroga, “O nanuma ni na bau dua e vakayagataka e dua vei ira na noqu itutuvi?” E dua na ivola mai vua e dua na tina gone e Louisiana e sauma mai na taro o ya:

“Au vakaitikotiko e Louisiana kau dau lako ki na dua na valenibula vakaitaukei ni iwasewase me baleti ira na luvequ. Ena noqu a tiko voli e kea era a solia vei au eso na isulu, pikini, iqusiqusi, kei na rua na itutuvi ni gone. E dua na itutuvi e dromodromo ka toka e dakuna na we ni yava kei na we ni liga e matana kei na kena ka dua e boroi ena zebra. Era sa rairai totoka dina. Na noqu yabaki va e taleitaka na zebra kei koya na noqu vula vitu e sega ni rawa ni tukuna e dua na ka. Au vinakata ga meu vakavinavinaka vei iko kei ira na nomu lewe ni Lotu ena nomuni lomasoli. Me vakalougatataki iko na Kalou kei na nomu matavuvale.”

Ena kena saumi mai na sisi ni qele ena Philippines, o ira na Yalododonu ni iwasewase era tuvana vata na kato ni iyaya vakavuniwai kei na kato ni kakana ka veiwaseyaka vata kei na itutuvi kivei ira era gadreva tu.

Na ivakavuvuli ni cakacaka ni welefea kei na rawati koya vakaikoya e maroroi tu ka vakatavulici me vaka ni sa solia na vakacegu e vuravura taucoko. Ena yabaki 2005 e vuqa na veikoro era ciqoma na wai savasava mai na veitobu ni wai vovou. O ira na lewe ni koro era vakatavulici me ra kelia na tobu ni wai, vakatikora na kena ipamu, kei na kena vakavinakataki ena gauna e gadrevi kina.

Na veituberi kei na iyaya e vakarautaki mai vei ira na daubole vakaitaukei kei ira na veiwatini daukaulotu yalodina era tuberi ira na veimatavuvale me ra vakarautaka na kedra kakana mai na veika ga e teivaki, ka ra kakana bulabula.

E levu na idabedabeqiqi era a soli me rawa kina kivei ira era vakaleqai tu vakayago me ra rawati ira vakaira. E udolu na dauveiqaravi vakavuniwai era sa tuberi me ra taqomaka na nodra bula o ira era qai sucuvou. O ira na kenadau vakavuniwai era sa vakayacora na veisele ni leqa ni mata, vakalesuya tale mai na nodra rai e vuqa. Na veivakasalataki malumu e sa vakayacori e vuravura raraba mai na LDS Family Services.

Na ikawakawa ni veikilai kei na veidokai e sa tara oti tu ena vuqa na veimatanitu ena noda cakacaka vata kei ira tale eso na veimata isoqosoqo nuitaki ka ra sa tauyavutaki oti tu.

O Dr. Simbi Mubako, na Mata taumada kei Zimbabwe ki America, e a kaya, “Na cakacaka ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai sa ikoya era sa vakasakiti vakalevu taucoko ga baleta ni sega ni yalani kivei ira walega na lewe ni Lotu, ia e tete yani kivei ira taucoko ga na tamata ena duidui ni itovo vakavanua kei na duidui ni vakabauta vakalotu baleta [era] raica vua na veitamata yadua na ivakaraitaki i Jisu Karisito.”

Na noda daulomani o Peresitedi Gordon B. Hinckley e sa vakaitavitaki koya sara ga ena kena vakatorocaketaki na cakacaka cecere oqo ni veivuke vakatamata. “E dodonu me da lako yani kivei ira taucoko ga na tamata,” e a kaya. “Era luvena tagane kei na yalewa taucoko ga na Kalou na Tamada Tawamudu, ka na torogi keda kina o Koya me baleta na veika eda sa cakava me baleti ira… . Me da vakalougatataka na matatamata ena noda lako yani kivei ira taucoko, laveti ira cake era sa bale ka vakasaurarataki, vakani ira ka vakasulumi ira era viakana ka ra gadreva tu na veivuke, tosoya na noda loloma kei na veitokani kivei ira era tu vakavolivoliti keda ka ra sega ni tiki ni Lotu oqo.”⁵

Na itabagauna oqo ena sasaga vakatamata e sa dua na veitokoni veivakurabuitaki ni dauloloma ka vakauqeta na lomadra ena yalololoma ka vakarau tu na ligadra dauveivukei. Na veiqaravi sega ni nanumi koya vakaikoya vakaoqo e vakaraitaka vakaidina sara ga na loloma savasava nei Karisito.

E yalataka na iVakabula na veivakalougatataki cecere kivei ira era dau solisoli: “Mo dou dau soli, ka na soli vei kemudou … Ia na ivakarau dou sa vakarautaka ena vakarautaki tale vei kemudou.”⁶

Na veika au tukuna tiko edaidai era sega mada ga ni tiki ni duanadrau ni veika e sa yaco tiko ena veikoro kei na veimatanitu e vuravura taucoko. Ena veivanua taucoko sara ga au vakalakova, e sa vakaitamera na vakavinavinaka era ciqomi. Ena vukudratou na Mataveiliutaki Taumada, na Kuoramu ni Le Tinikarua, kei na Komiti e Cake ni Welefea ni Lotu, ka nodra itavi tiko me ra veidusimaki ena cakacaka oqo, au gadreva meu vakaraitaka na neimami vakamuduo kei na veidokai.

E sa sega dina sara ga ni rawa vei au meu kunea na vosa e veiganiti kaya meu vakamacalataka kina na veika tabu au vakila era vakauqeta tiko na yaloqu. Na vosa rawarawa vinaka e rairai me sa makawa sara ga. Kivei kemuni vakayadua o ni yalololoma ka liga dauveivukei ka o ni sa vakamamadataka na nodra icolacola e lewe vuqa sara, ni yalo vinaka ka ciqoma na noqu vakavinavinaka mai na loma ni utoqu. Au kerea na veivakalougatataki digitaki ni Turaga me tiko vata kei kemuni kei ira na nomuni matavuvale ena nomuni tomana tiko na nomuni nanumi ira era yalobibi kei ira e sa sega sara ga ni duatale na ka e tu vei ira, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.