2006
Susugi ni Vakamau
Me 2006


Susugi ni Vakamau

Ena mamarau cake vakalevu na bula vakamau kevaka ena susugi cake vakayalomatua.

Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, vinaka vakalevu na lomana tiko na Turaga kei na Nona kosipeli. Na vanua cava ga ko ni bula voli kina, na nomuni bula savasava sa na vakarautaka tiko e dua na ivakaraitaki vinaka ena gauna oqo ka sa madra mai kina na ivakarau vinaka ka kakavorovoro mai na vakawati.

Ni keimami dau lako yani na Veitacini ki na veiyasai vuravura, ena so na gauna keimami dau raica eso na ka e lomaleqa kina na yalo. Ena dua na vodo waqavuka walega oqo, au a dabe sara e dakudrau e dua na veiwatini. E kilai sara ga ni o yalewa e lomani watina. E a vakayamoa na dakui watina kau raica rawa sara na nona mama ni vakamau. E a kabiti watina tikoga ka ravi toka ga na uluna e tabana ena nona gadreva toka na nona veitokani.

Ena kena veibasai, e vaka me sega tu ni kauwaitaki koya o tagane. E a malele toka ga o tagane ena qitori tiko e dua na qito livaliva. Ena gauna taucoko ni vuka oqo, e a malele tikoga o tagane ena qito oqo. E a sega mada ga vakadua ni bau raici yalewa, vosa vua, se raica mai na nona gagadre o yalewa.

Na nona sega ni kauwai au a vinakata sara ga meu kailavaka yani: “Dolava na matamu, tagane! O sega beka ni raica? Mo raica mada! E lomani iko o watimu! E gadrevi iko tiko!”

Au sega ni kilai rau vinaka. Au se bera talega ni se raici rau mai na gauna o ya. E rairai sa sivia beka na noqu lomaleqa o ya. Ke a kila beka na tagane o ya na levu ni noqu kauwaitaki rau ke a rawa beka me lomaleqataka na noqu sega tu ni kila na qitotaka na qito totoka o ya.

Ia oqo ga na veika au kila: “ni sa lewa na Kalou me rau vakawati na tagane kei na yalewa, ni matavuvale sa iusutu ni nona yavu na Dauniveibuli me baleta na nodra rawata na bula tawamudu o ira na luvena.”1 Au kila ni a buli na vuravura ka a vakalesui mai na Lotu ni Turaga me rawa kina vei ira na matavuvale me ra vauci vata ka bula vakalou ena ituvaki tawamudu.2 Ia kau sa kila tu e dua na ivadi qaseqase nei Setani na kena ravuti na cakacaka ni Turaga o ya me na valuta na ituvatuva tabu ni vakamau kei na matavuvale.

Na vakamau ena kauta mai e vuqa na madigi vinaka ni marau ka sega mai na dua tale na veiwekani vakatamata. Ia, eso na veiwatini era sega ni yacova na taucoko ni nodra rawa ka. Era sa vakamadrataka tu ga na nodra veidomoni, era sega ni veikauwaitaki, era vakatara na gagadre tale eso se na o loalola ni vakawelewele me vakatabogotaka na nodra raica rawa na ivakatagedegede ka rawa ni yacova na nodra vakamau. Ena mamarau cake vakalevu na bula vakamau kevaka ena susugi cake vakayalomatua.

Au sa raica rawa ni vuqa sara na lewe ni Lotu matua era sega tu ni vakamau. E sega ni bale ga vei ira, era valuta duadua ga na veivakatovolei ni bula oqo. Me da nanuma vinaka tiko ni na sega ni tarovi vei ira na Nona tamata yalododonu e dua na veivakalougatataki ena Nona sala ga kei na Nona gauna ga.3 Kivei ira era sa vakamau se o ira era se vakarau tiko, meu vakatura mada e rua na ituvatuva e rawa mo ni taurivaka me na rekitaki cake kina vakalevu na nomuni bula vakamau.

I. Yavu Vakaivunau

Na imatai ni ituvatuva, o ya mo ni kila vakavinaka sara na yavu vakaivunau ni vakamau. Sa vakaraitaka na Turaga ni vakamau sa nodrau vauci vata vakalawa e dua na tagane kei na yalewa: “Sa vakarota na Kalou me vakawati na tamata kecega.

“Ia na tamata yadua sa kilikili me dua ga na watina; a rau na yaco me le duabau ga; ia sai koya oqo na inaki sa buli kina na vuravura.”4

Na veivakasama vakavuravura me na vakamacalataki vakatani kina na vakamau ena yaco kina me vakarusa na ituvatuva ni vakamau. Na veicakacaka vakaoqori e veisaqasaqa kei na ituvatuva ni Kalou.

Sai Koya ga ka a kaya: “E na vuku ni ka oqo ena biuti tamana kei na tinana o tagane, ka kabita na watina, a rau na lewedua.”5

E vakadeitaka tale na ivolanikalou ni “sa [sega ni] tu duadua ga na tagane ka me tu tani na yalewa, se tu duadua ga na yalewa ka tu tani na tagane ena Turaga.”6

Na vakamau sai koya na volau ni vakarau ni bula, na mataniwai ni dodonu, kei na yavu ni bula vakalou tawamudu. Na vakamau sa ilesilesi vakalou me dua na veiyalayalati tawamudu ka tawa cava.7 Sa na qai vakalou na vakamau ni sa karoni ka rokovi ena savasava. Na duavata oqori e sega walega ni baleti rau o tagane kei yalewa; sa umani tu kina na duavata ni Kalou.8 Na tagane kei yalewa vakawati “me rau dau veilomani ka veikauwaitaki vakaveiwatini.”9 O ira na gone era sucu mai ena duavata vakaveiwatini oqo era sa “nona isolisoli na Kalou”10 Na vakamau sai koya e dua na sena kubu vou ni dua na bula vakamatavuvale; oi rau na itubutubu sa kena senikau. Ka sa na yaco me totoka cake sara ni vakavolivoliti mai vei ira na makubudrau na ivutu senikau o ya. Sa rawa ki na matavuvale me tawamudu me vaka sara ga na matanitu ni Kalou.11

Na vakamau sa ikoya e dua na vunau ka dua talega na ivakavuvuli ni bula vakalou.12 Me vaka ni sa lesia na Kalou, sa ka vakalou, na veivinakati veivolekati vakayago ni veiloloma ka vakamautaki. Ia sa dau vakavuqa sara na kena dau vakacacani na isolisoli vakalou oqo. Kevaka erau dau vakatara na veiwatini na veivosa vakasisila se iyaloyalo ca me vakacacana na nodrau veivinakati, erau sa vakararawataki koya tiko na nodrau Dauniveibuli ka rau sa vakalolovirataka ka vakarusa tale tikoga na nodrau isolisoli vakalou. Na marau dina ena lako ga mai ena savasava ni tamata yadua.13 E vakarota vakaoqo na ivolanikalou: “Mo dou savasava.”14 Na vakamau me sa dua na veiyalayalati tudei me tuberi ira cake yani na tagane kei na yalewa vakawati me ra bula vakalou ena lagilagi vakasilesitieli.

Na vakamau e a tuvanaka na Turaga me na lako sivita yani na mate vakayago. Na Nona ituvatuva sa yaco kina me tawamudu na matavuvale ena matanitu ni Kalou. Na Nona ituvatuva sa vakarautaki kina na valetabu kei na madigi me da qaravi ira kina na bula kei na mate. Ni sa vauci e kea e dua na vakamau ena cokonaki rau e kea na tagane kei na yalewa vakawati ki na ituvatuva lagilagi ni duavata ka sa ka yaga sara ki na kena vinaka taucoko na cakacaka ni Kalou.15

Na ivakavuvuli me baleta na vakamau sa okati kina na digidigi kei na dodonu yadudua. Oi keda kece sara eda sa vauci tu ena noda dui digidigi. O ira na veiwatini era sa vakalougatataki me ra vakaluveni era sa vauci tu vua na Kalou ena nodra tuberi ira na luvedra.

Niu dau veivosaki kei ira na iliuliu ni matabete, au dau tarogi ira ena ilesilesi era dauvakaliuca. Era sa qai dau tukuna mai na nodra dui ilesilesi bibi ena Lotu era sa kacivi kina. E lailai sara era nanuma na nodra ilesilesi ena vuvale. Ia na ilesilesi vakamatabete, idola, veikacivi, kei na kuoramu sa kena inaki me vakalougatataka na matavuvale.16 Sa vakalesui mai na lewa ni matabete me rawa ni ra vauci tawamudu kina na matavuvale. O koya gona kemuni na veitacini sa ulu ni nomuni itavi vakamatabete mo ni susuga cake na nomuni vakamau—mo ni qarava, doka, rokova, ka lomani watimuni. Mo ni sa ka ni veivakalougatataki vua kei iratou na gone.

II. Vaqaqacotaki ni Vakamau

Ena kena sa tugani tiko na veivakasama vakaivunau oqo, me da raica mada na ikarua ni ituvatuva—oqo na itovo sara ga ena vaqaqacotaka e dua na vakamau. Au na vakaraitaka eke na ivakaraitaki ni vakatutu ka sureti ira na veiwatini yadua me ra vakasamataka ga vakaira ka me ra bulataka ena veika era sotava vakaira.

Na noqu vakatutu e tolu na vosa cakacakataki: mo vakavinavinaka, mo dau veivosaki, ka mo vakanananu vata.

Mo dau vakavinavinaka—o ya mo cavuta “Au lomani iko” kei na “vinaka vakalevu”—e sega ni dredre. Ia na vakaraitaki ni vakavinavinaka ni loloma kei na vakamuduo oqo ena cakamana vakalevu sara mai na kena e dua walega na vakasama vinaka se veivuke. Era sa ivakatakilakila ni ivakarau talei. Ni ra vakasaqara tiko na veiwatini na veika vinaka mai vua na kena ikarua ka dau vakavinavinaka vei rau yadua, na tagane kei na yalewa vakawati erau na saga me rau sa vaka na tamata sa dau cavuti tiko ena vakavinavinaka o ya.

iKarua ni vakatutu—mo dau veivosaki vakalevu kei watimu—ni sa ka bibi talega oqo. Na veivosaki e vinaka e okati kina na taurivaki ni dua na gauna mo drau navunavuci vata. Sa gadrevi vei ira na vakawati me ra taura e dua na gauna vakataki ira me ra veirairaici, veivosaki, ka dui veirogorogoci vinaka sara. Sa gadrevi me rau duabau—ka veivukei vakatautauvata. Sa dodonu me rau susuga cake na nodrau veivinakati vakayago ka vakayalo. E dodonu me rau saga me rau veivakauqeti ka veivakatakatataki vakairau. Na duabau ni bula vakawati ena tokoni cake ni sa matata tiko na inaki. Na veivosaki e vinaka ena tarai cake talega ena masumasu. Na kena dau masulaki na cakacaka vinaka nei watimu (se gagadre) ena susuga cake na bula vakamau.

Na ikatolu ni noqu vakatutu o ya na vakanananu vata. E titobu toka na ibalebale ni vosa oqo. E vakayavutaki mai ena vosa vaka- Itali: con-, kena ibalebale “vata,” kei na-templum, sa kena ibalebale “e dua na maliwa se vanua ni vakasama”. Sai koya na yavu e a lako mai kina vosa na temple. Kevaka era na dau vakanananu vata na veiwatini—ena loma ni valetabu—era na dau nanumi tikoga ka maroroi na veiyalayalati tabu. Na veiqaravi wasoma ena valetabu kei na vulici ni ivolanikalou vakamatavuvale ena vakabulabulataka na vakamau ka vaqaqacotaka na vakabauta ena loma ni vuvale. Na vakanananu ena yaco kina me taleitaka ka lomavata (se yalovata) kei na dua tale na tamata vata kei na Turaga. Na vakanananu ena susuga cake na bula vakamau kei na matanitu ni Kalou. E kaya na iVakavuvuli, “Mo kakua ni vakasaqara na veika ni vuravura oqo ia mo vakasaqara taumada na matanitu ni Kalou, mo tauyavutaka kina na matanitu ni Kalou, ka taracake na nona ivalavala dodonu, ena qai soli na veika kecega oqo me kena ikuri.”17

Au sa sureti kemuni yadua na tamata vakawati mo ni taurivaka na vakatutu oqo mo ni susuga cake kina na nomuni veimaliwai. Me na vakatekivu ena gagadre vakaidina. Mo ni vakadeitaka rawa na ivakarau e gadrevi me vakalougatataki kina na nomuni duavata vakayalo kei na kena inaki. Me kena iusutu, mo ni kakua ni kocokoco! Mo ni ivurevure ni yalo e veinanumi kei na veivukei. Marautaka ka dau vakananuma vata na veika oqo ni sa isolisoli talei mai lomalagi.

E kaya o Peresitedi Harold B. Lee “ni cakacaka ni Turaga e bibi duadua eda na dau cakava tikoga sai koya na veika umanaki tu ena loma ni noda vuvale.”18 Me vaka a vakaraitaka o Peresitedi David O. McKay ni, “Sega tale ni dua na rawa ka ena sosomitaka rawa na leqa ni matavuvale.”19

Ena gauna ko ni sa raica rawa kina na veiwatini na ituvatuva vakalou ena nomuni duavata— ena gauna o sa vakila dina kina ni sa mai vakaduavatataki kemudrau na Kalou—ena vakarabailevutaki na nomu rai ka na vakatorocaketaki na nomu kila. Na yalo vakaoqori era sa vakamatatataki ena dua na sere kau dau taleitaka tu ga:

Baleta ni ko lako mai vei au,

ena loloma vuabale sara,

Taura na ligaqu ka laveta cake na mataqu,

Au raica vakarabailevu cake kina na vuravura ni inuinui kei na marau,

Baleta ni ko lako mai vei au!

Baleta ni ko dau vosa kamica,

Era volita na yavaqu na rosi dina,

Niu lako vei kemuni ena tagi kei na marau,

Baleta ni ko vosa mai vei au!

Baleta ni sa soli iko vei au na Kalou mo noqu,

au na vakamareqeti iko tiko,

Ena rarama kei na butobuto ni veigauna sa toso tiko,

Ka masuta Nona loloma me vakalou tiko kina na veilomani,

Baleta ni sa soli iko vei au na Kalou mo noqu.20

Sa noqu masu me na yaco me susugi cake na bula vakamau yadua, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

Ivakamacala

  1. “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,” Liaona, Okot. 2004, 49, imatai ni parakaravu.

  2. E na gauna sa dauveivakasalataki kina na ivolanikalou ni na “vakarusai ko vuravura,” sa sema tiko na ivakasala oqori ki na nodra gadrevi na lewe ni matabete me ra vauci vata na matavuvale ena valetabu (raica V&V 2:3; 138:48; Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:39).

  3. Raica Joseph Fielding Smith, Doctrines of Salvation, biuta vata o Bruce R. McConkie, 3 vols. (1954–56), 2:76.

  4. V&V 49:15–16.

  5. Maciu 19:5; raica talega Marika 10:7–8.

  6. 1 Korinica 11:11.

  7. Raica V&V 132:19.

  8. Raica Maciu 19:6.

  9. “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,” ikaono ni parakaravu.

  10. Same 127:3.

  11. Raica V&V 132:19–20.

  12. Raica Joseph Fielding Smith, The Way to Perfection, 10th ed. (1935), 232–33.

  13. Raica Alama 41:10.

  14. V&V 38:42; raica talega Aisea 52:11; 3 Nifai 20:41; V&V 133:5.

  15. Raica V&V 128:15–18.

  16. Raica V&V 23:3.

  17. Joseph Smith Translation, Maciu 6:38. (raica Maciu 6:33, ivakamacala e botona a).

  18. Stand Ye in Holy Places (1974), 255.

  19. Lavetaki mai vei J. E. McCulloch, Home: The Savior of Civilization [1924 ], 42; ena Conference Report, Epe. 1935, 116.

  20. “Baleta,” qaqana mai vei Edward Teschemacher (1902).