Mahimo ang mga Kahayag!

Usa ka anaa kanunay nga kakuyaw sa pamilya mao ang kusganon nga pag-ataki sa dautan nga mga pwersa ingon og naggikan sa bisan asa nga direksyon. Samtang ang nag-una natong paningkamot mao gayud ang pagpangita sa kahayag ug kamatuoran, mahimo kitang maalamon sa pagtabon sa atong mga panimalay gikan sa makuyaw nga mga bomba nga makaguba sa atong espirituhanong paglambo ug pagtubo. Ang pornograpiya, sa partikular, usa ka armas nga moguba og dinaghan sa moral. Ang epekto niini anaa sa atubangan sa nagkakunhod nga mga mithi sa moral. Ang pipila ka mga programa sa TV ug mga site sa Internet pareha ra usab kakuyaw. Kining dautan nga mga pwersa motangtang sa kahayag ug paglaum gikan sa kalibutan. Ang ang-ang sa moral nga pagkaus-us nagkakusog.⁵ Kon dili nato tangtangon ang dautan gikan sa atong mga panimalay ug mga kinabuhi, ayaw og kahingangha kon ang moral nga mga pagbuto moguba sa kalinaw nga mao ang ganti sa matarung nga pagpuyo. Ang atong responsibilidad mao ang pagpuyo sa kalibutan apan dili iya sa kalibutan.

Agi og dugang, kinahanglan natong hatagan og dakong pagtagad ang mga lagda sa atong gituohan diha sa panimalay. Ang matag semana nga family home evening ug matag adlaw nga pag-ampo sa pamilya ug pagtuon sa kasulatan importante. Kinahanglan kita nga mopaila ngadto sa atong mga panimalay og butang nga “mahiyason, matahum, o maayo og dungog o dalaygon.”⁶ Kon himoon nato ang atong mga panimalay nga balaang mga lugar nga mopanalipod kanato gikan sa dautan, mapanalipdan kita gikan sa dili maayong mga sangputanan nga gipanagna sa mga kasulatan.

Agi og dugang sa pagpanalipod sa kaugalingon natong mga pamilya, kinahanglan nga kita usa ka tinubdan sa kahayag sa pagpanalipod sa atong mga komunidad. Ang Manluluwas nag-ingon, “Pasigaa ninyo ang inyong kahayag atubangan sa mga tawo, aron makita nila ang inyong mga maayong buhat, ug dayegon nila ang inyong Amahan nga anaa sa langit.”⁷

Ang atong panahon gihulagway isip “panahon sa kaabunda ug panahon sa pagduda.”⁸ Ang nag-unang pagtuo sa gahum ug awtoridad sa Dios wala lamang gikwestyon apan gipakaulawan usab. Sa unsang paagi ubos niini nga mga kahimtang nga kita makaugmad og mga mithi sa paagi nga ang mga dili tumutuo ug ang wala nagpakabana mohatag sa ilang suporta ug motabang sa pagpagaan sa nagkagrabe nga pagtiurok ngadto sa pagkabayolente ug pagkadautan?

Kini nga pangutana hilabihan gayud kamahinungdanon. Hunahunaa si propeta Mormon ug ang iyang pag-antus sa dihang siya mipahayag, “Sa unsa nga paagi nga kamo misalikway niana nga Jesus, kinsa mibarug uban sa bukas nga mga bukton sa pagdawat kaninyo!⁹ Ang pag-antus ni Mormon nahatagan og kaangayan, ug ang iyang anak, si Moroni, ang nahibilin sa paghulagway sa “masulub-on nga sugilanon sa kalaglagan sa [iyang] katawhan.”¹⁰

Ang akong personal nga kasinatian sa pagpakabuhi ug inter-aksyon uban sa mga tawo sa tibuok kalibutan ang hinungdan sa akong pagkamalaumon. Ako nagtuo nga ang kahayag ug ang kamatuoran mapreserbar sa atong panahon. Sa tanang mga nasud adunay daghan kaayo kinsa nagsimba sa Dios ug mibati nga manubag ngadto Kaniya sa ilang binuhatan. Ang pipila ka mga tigpaniid nagtuo nga aduna gayuy tibuok kalibutan nga pagpabuhi sa pagtuo.¹¹ Isip mga lider sa Simbahan, among nahimamat ang mga lider sa laing mga relihiyon ug nakakita nga adunay komon nga pundasyon sa moral nga mopatigbabaw sa mga panaglahi sa teyolohiya ug naghiusa kanamo sa among tinguha alang sa mas maayo nga katilingban.

Nakita usab namo nga ang kadaghanan sa mga tawo nagtahud pa gihapon sa nag-unang mga mithing moral. Apan ayaw saypa: adunay mga tawo usab kinsa determinado sa pagguba sa pagtuo ug pagsalikway sa bisan unsa nga relihiyusong impluwensya sa katilingban. Ang ubang dautan nga mga tawo mopahimulos, momaniobra, ug moguba sa katilingban gamit ang drugas, pornograpiya, sekswal nga pagpahimulos, human trafficking, pagpanulis, ug dili matinud-anon nga mga binuhatan sa pagnegosyo. Ang gahum ug impluwensya niini nga mga tawo dako kaayo bisan og gamay ra sila.

Kanunay nga adunay nagpadayon nga gubat tali sa katawhan sa pagtuo ug niadtong kinsa mopapha sa relihiyon ug sa Dios gikan sa kinabuhing publiko.¹² Daghang inila nga mga lider karon nga nagsalikway og puntong moral sa kalibutan basi sa mga mithing Hudeo/Kristiyano. Sa ilang punto walay katuyoan sa moral nga han-ay.¹³ Sila wala magtuo nga adunay palabihon sa moral nga mga katuyoan.¹⁴

Bisan pa man, ang kadaghanan sa katawhan nagtinguha nga mahimong maayo ug halangdon. Ang Kahayag ni Kristo, nga lahi sa Espiritu Santo, nagpahibalo sa ilang konsensya. Atong nasayran gikan sa mga kasulatan nga ang Kahayag ni Kristo mao “ang Espiritu [nga] naghatag og kahayag ngadto sa matag tawo nga mianhi sa kalibutan.”¹⁵ Kini nga kahayag gihatag “alang sa kaayohan sa tibuok kalibutan.”¹⁶ Si Presidente Boyd K. Packer nagtudlo nga kini usa ka “tinubdan sa inspirasyon, diin matag usa kanato komon nga nagbaton niini uban sa tanang mga sakop sa tawhanong pamilya.”¹⁷ Mao kini kon ngano nga daghan ang modawat sa mga mithing moral bisan kon kini pinasikad sa relihiyuso nga mga pagtuo nga wala nila suportahi sa personal. Sama sa atong mabasa sa Mosiah diha sa Basahon ni Mormon, “Dili kini ang naandan nga ang tingog sa katawhan magtinguha sa bisan unsa nga mga butang nga supak niana diin unsa ang matarung; apan kini mao ang naandan sa gamay nga bahin sa mga katawhan sa pagtinguha niana diin dili matarung.” Dayon si Mosiah mipahimangno, “Kon ang panahon moabut nga ang tingog sa mga katawhan mopili sa dautan, niana nga higayon ang mga paghukom sa Dios modangat diha kaninyo.”¹⁸

Sa atong nagkadautan nga kalibutan, kinahanglanon kaayo nga ang mga mithi pinasubay sa relihiyuso nga pagtuo himoong kabahin sa hisgutanan sa publiko. Ang mga moral nga punto gikan sa usa ka relihiyuso nga baruganan kinahanglan hatagan og patas nga agianan diha sa publiko. Ubos sa mga konstitusyon sa kasagaran sa mga nasud, ang usa ka relihiyuso nga baruganan mahimong dili mapalabi, apan dili usab kini mahimo nga baliwalaon.¹⁹

Ang relihiyuso nga pagtuo usa ka tinubdan sa kahayag, kahibalo, ug kaalam ug makahatag og kaayohan sa katilingban sa talagsaon nga paagi kon ang mga tumutuo moapil sa moral nga gawi tungod kay gibati nila nga may tulubagon sa Dios.²⁰

Duha ka relihiyuso nga mga baruganan ang mohulagway niini nga punto.

Ang ikatrese nga artikulo sa hugot nga pagtuo nagsugod og, “Kami nagtuo sa pagkamatinuoron.” Ang pagkamatinuoron usa ka baruganan pinasikad sa relihiyuso nga pagtuo ug usa sa nag-unang mga balaod sa Dios.

Daghang mga tuig na ang milabay dihang ako nagpraktis pa sa akong pagka-abogado didto sa California, usa ka higala ug kliyente kinsa dili miyembro sa atong tinuohan miabut aron sa pakigkita kanako ug uban sa dakong kadasig mipakita kanako og sulat nga iyang nadawat gikan sa usa ka bishop sa LDS sa duol nga ward. Ang bishop misulat nga usa ka miyembro sa iyang kongregasyon, usa ka kanhi empleyado sa akong kliyente, nanguha og mga materyales gikan sa trabahoan sa akong kliyente ug nangatarungan nga kini mga sobra. Apan human mahimong usa ka mapasaligon nga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug naningkamot sa pagsunod ni Jesukristo, kini nga empleyado nakaamgo nga unsay iyang nabuhat usa ka pagpanikas. Gisukip diha sa sulat mao ang kantidad sa kwarta gikan sa tawo nga ibayad dili lamang sa bili sa mga materyales apan sa interes usab. Ang akong kliyente nakadayeg nga ang Simbahan pinaagi sa pagpangulo nga walay bayad motabang niini nga tawo sa iyang paningkamot aron sa pagpakig-uli og buot ngadto sa Dios.

Hunahunaa ang kahayag ug kamatuoran nga ang hiniusa nga mithi sa pagkamatinuoron anaa sa Hudeo/Kristiyanong kalibutan. Hunahunaa ang epekto diha sa katilingban kon ang kabatan-onan dili mangodigo sa eskwelahan, kon ang mga hamtong matinuoron sa trabahoan ug matinud-anon ngadto sa ilang mga panaad sa kaminyoon. Alang kanato ang konsepto sa sukaranan sa pagkamatinuoron gibasi sa kinabuhi ug mga pagtulun-an sa Manluluwas. Ang pagkamatinuoron usa usab ka gimithi nga kinaiya sa daghang mga tinuohan ug sa makasaysayanong literatura. Ang magbabalak, nga si Robert Burns miingon, “Ang usa ka matinuoron nga tawo mao ang labing halangdon nga buhat sa Dios.”²¹ Sa hapit matag higayon, ang mga tawo sa pagtuo mobati nga manubag ngadto sa Dios sa pagkamatinuoron. Mao kini ang rason nga ang tawo didto sa California naghinulsol gikan sa iyang sayong nabuhat nga pagpanikas.

Sa usa ka pakigpulong sa graduation sa milabayng tuig, si Clayton Christensen, usa ka propesor sa Harvard ug lider sa Simbahan, mipaambit sa tinuod nga asoy sa usa ka propesyonal nga katrabaho gikan sa laing nasud kinsa nagtuon sa demokrasya. Kini nga higala nahingangha unsa gayud ka importante ang relihiyon ngadto sa demokrasya. Siya mipasabut nga sa mga katilingban diin ang mga lumulupyo gitudloan sa gagmay pa aron mobati nga manubag ngadto sa Dios alang sa pagkamatinuoron ug kaligdong, sila mosunod sa mga lagda ug buluhaton nga, bisan og dili pa mapatuman, nagpasiugda og demokratikanhong mga hunahuna. Sa mga katilingban diin kini wala gibuhat, walay paigo nga mga pulis aron ipatuman ang matinuoron nga kinaiya.²²

Tataw lang, nga ang moral nga mga mithi kalabut sa pagkamatinuoron makapakita og importante nga tahas sa pag-establisar sa kahayag ug kamatuoran ug sa pagpauswag sa katilingban ug kinahanglan hatagan og bili niadtong walay tinuohan.

Ikaduha nga sanglitanan kon sa unsa nga paagi nga ang relihiyuso nga pagtuo makahatag og kaayohan sa katilingban ug makatampo og kahayag ngadto sa kalibutan mao ang tahas sa relihiyon sa pagtagad sa tanang mga anak sa Dios isip mga igsoon.

Daghang mga institusyon nga pinasikad sa pagtuo sa nakalabay nga duha ka siglo ang nag-una sa pagduol ug pagluwas niadtong napaubos sa mapintas nga mga kahimtang tungod kay ang ilang mga miyembro mituo nga ang tanang mga tawo gilalang sa hitsura ug panagway sa Dios.²³ Si William Wilberforce, ang bantugang tawo nga batid sa pangagamhanan sa Britanya kinsa nahimong instrumento sa pagdili sa pagbaligya og ulipon didto sa Great Britain, mao ang usa ka labing maayo nga ehemplo.²⁴ Ang “Amazing Grace,” ang makapatandog nga himno, ug ang makapadasig nga salida sa samang ngalan nakapakita sa pagbati sa sayong katuigan sa mga 1800 ug naghulagway sa asoy sa iyang bayanihon nga paningkamot. Ang walay kaluya nga mga paningkamot ni Wilberforce mao ang lakip sa unang mga lakang sa pagtangtang niining makahahadlok, malupigon, mapintas, ug bukas sa kurapsyon nga buhat. Isip kabahin niana nga paningkamot siya, kauban sa laing mga lider, milakaw aron sa pagreporma sa moralidad sa publiko. Siya nagtuo nga ang edukasyon ug ang gobyerno kinahanglan nga pinasikad sa moral.²⁵ “Ang iyang … panglantaw sa moral ug espiritwal nga pagpalambo mao ang iyang gisunod, sa pagdepensa man sa pundasyon sa kaminyoon, pag-ataki sa mga binuhatan sa pagbaligya og ulipon o kusganong pagdepensa sa adlawng Igpapahulay.²⁶ Uban sa hilabihan nga kadasig mitabang siya sa pagpalihok sa mga lider sa moral ug sosyal sa usa ka tibuok nasud nga pakigbatok sa bisyo.²⁷

Sa sayong kasaysayan sa atong Simbahan, ang dakong mayoriya sa atong mga miyembro supak sa pagpang-ulipon.²⁸ Usa kini ka importante nga rason, apil sa ilang mga gituohan, sa panagsungi ug kapintas sa mga manggugubot nga ilang nasinati, sugod sa mando sa pagpapatay nga giisyu ni Gobernador Boggs sa Missouri.²⁹ Pagka 1833 si Joseph Smith nakadawat og pinadayag nga nag-ingon, “Dili matarung nga bisan kinsa nga tawo mahimo nga ulipon ngadto sa usag usa.”³⁰ Ang atong pasalig sa kagawasan sa relihiyon ug pagtagad sa tanang mga tawo isip mga anak sa Dios mao ang sentro sa atong doktrina.

Duha lamang kini ka mga ehemplo kon sa unsang paagi nga ang mga hiyas pinasikad sa pagtuo misuporta sa mga baruganan nga nakapanalangin og dako sa katilingban. Adunay daghan pa. Kinahanglan i-apil nato ang atong mga kaugalingon ug suportahan ang mga tawo nga maayo og kinaiya ug ligdong aron tabangan nga ma-establisar pag-usab ang moral nga mga mithi nga mopanalangin sa tibuok komunidad.