Mga Hulagway sa Gipahinungod nga Kinabuhi

Isip usa ka batan-on mibisita ako sa 1964 World’s Fair sa Siyudad sa New York. Usa sa akong paboritong talan-awon mao ang LDS Church pavilion uban sa nindot kaayong sinundog [replica] niini sa mga spire sa Templo sa Salt Lake. Didto sa unang higayon nakakita ko sa salida nga Man’s Search for Happiness. Ang paghulagway sa salida mahitungod sa plano sa kaluwasan, nga gisaysay ni Elder Richard L. Evans, adunay dakong epekto sa daghang mga bisita, lakip nako. Sa ubang mga butang, miingon si Elder Evans:

“Ang kinabuhi nagtanyag kaninyo og duha ka bililhong mga gasa—ang usa mao ang panahon, ang usa mao ang kagawasan sa pagpili, ang kagawasan sa pagpalit gamit ang inyong panahon sa unsay inyong gusto. Gawasnon kamo sa pagpuli sa inyong gigahin nga panahon alang sa mga kulbahinam. Mahimo ninyo kining ilisan sa walay hinungdan nga mga tinguha. Mahimong himoon ninyo kining puhunan sa kahakog. …

“Inyo ang kagawasan sa pagpili. Apan kini dili mahangyo, kay niini kamo dili makakita og mahangturong katagbawan.

“Kada adlaw, kada oras, kada minuto sa inyong mortal nga pagpakabuhi kinahanglan gayud nga manubag sa umaabut. Ug niini nga kinabuhi nga kamo maglakaw sa hugot nga pagtuo ug momatuod sa inyong kaugalingon nga kamo makapili sa maayo kay sa dautan, sa husto kay sa sa sayop, sa mahangturong kalipay kay sa kalingawan lamang. Ug ang inyong mahangturong ganti mag-agad sa inyong mga pagpili.

“Usa ka propeta sa Dios miingon, ‘Ang mga tawo naingon, nga unta sila makabaton og hingpit nga kalipay’ —usa ka hingpit nga kalipay nga naglakip sa kahingpitan sa kinabuhi, usa ka kinabuhi nga gipahinungod sa pagserbisyo, sa paghigugma ug panag-uyon diha sa panimalay, ug mga bunga sa matinuorong paningkamot—ang pagdawat sa Ebanghelyo ni Jesukristo—sa mga kinahanglanon ug mga sugo niini.

Pinaagi lamang niini nga kamo makakaplag sa tinuod nga kalipay, ang kalipay nga dili mawala uban sa mga suga ug musika ug sa mga pundok.”¹

Kini nga mga pamahayag nagpakita sa katinuod nga ang atong kinabuhi dinhi sa yuta mao ang pagkatinugyanan sa panahon ug mga pagpili nga gihatag sa atong Tiglalang. Ang pulong nga pagkatinugyanan nakapahinumdom sa balaod sa Ginoo mahitungod sa pagpahinungod (tan-awa, pananglit, sa D&P 42:32, 53), nga adunay ekonomikanhong bahin, apan labaw pa niana, mao ang paggamit sa balaod sa celestial nga kinabuhi dinhi ug karon (tan-awa sa D&P 105:5). Ang pagpahinungod mao ang paggahin o paghalad og usa ka butang nga ingon ka sagrado, gihalad alang sa balaanong mga katuyoan. Ang tinuod nga kalampusan sa kinabuhi moabut sa pagpahinungod sa atong kinabuhi—kana mao, ang atong panahon ug mga pagpili—ngadto sa mga katuyoan sa Dios (tan-awa sa Juan 17:1, 4; D&P 19:19). Sa pagbuhat niini, gitugutan nato Siya sa pagdala nato ngadto sa atong kinatas-ang kapaingnan.

Gusto nakong hunahunaon uban kaninyo ang lima sa mga elemento sa usa ka gipahinungod nga kinabuhi: kaputli, trabaho, pagtahud sa pisikal nga lawas sa usa ka tawo, serbisyo, ug integridad.

Sama sa gipakita sa Manluluwas, ang gipahinungod nga kinabuhi mao ang usa ka putli nga kinabuhi. Samtang si Jesus lamang ang nagpakabuhi nga walay sala, kadtong kinsa moduol ngadto Kaniya ug modala sa Iyang yugo nganha kanila makaangkon sa Iyang grasya nga makapahimo kanila nga sama Kaniya, walay sala ug walay lama. Uban sa dakong paghigugma, ang Ginoo miawhag kanato pinaagi niini nga mga pulong: “Paghinulsol, kamong tanan nga mga lumulupyo sa yuta, ug duol ngari kanako ug magpabunyag diha sa akong ngalan, aron kamo mahimo nga pagasantoson pinaagi sa pagdawat sa Espiritu Santo, aron mobarug nga walay lama sa akong atubangan sa katapusan nga adlaw” (3 Nephi 27:20).

Busa ang pagpahinungod nagpasabut nga paghinulsol. Ang pagkagahi og ulo, rebelyon, ug pagpangatarungan kinahanglang wagtangon, ug ilisan sa pagkamanunuton, usa ka tinguha nga makorihian, ug pagdawat sa tanan nga mahimong kinahanglanon sa Ginoo. Kini mao ang unsay giingon ni Haring Benjamin nga pagsalikway sa kinaiyanhong pagkatawo, motugyan ngadto sa mga pagdani sa Balaang Espiritu, ug mahimong “usa ka santos pinaagi sa pag-ula ni Kristo ang Ginoo” (Mosiah 3:19). Ang tawo nga mobuhat niini gisaaran og mahangturong panag-uban sa Espiritu Santo, usa ka saad nga gihinumduman ug gibag-o sa matag higayon nga ang usa ka mahinulsulong kalag moambit sa sakrament sa Panihapon sa Ginoo (tan-awa sa D&P 20:77, 79).

Si Elder B. H. Roberts sa makausa mipahayag sa proseso niini nga mga pulong: “Ang tawo kinsa naglakaw diha sa kahayag ug kaalam ug gahum sa Dios, sa katapusan, pinaagi sa pagbaton kanunay niini, mohimo sa kahayag ug kaalam ug gahum sa Dios nga iyang kaugalingon—mohimo sa mga kahayag ngadto sa usa ka balaan nga kadena, mosumpay sa iyang kaugalingon sa kahangturan ngadto sa Dios ug ang Dios ngadto kaniya. Kini [mao] ang katumanan sa kahibulongang mga pulong sa Mesiyas, ‘Maingon nga ikaw Amahan ania kanako, ug ako anaa kanimo’—nga mao ang pinakadako nga kalampusan nga makab-ot sa tawo.”²

Ang usa ka gipahinungod nga kinabuhi usa ka kinabuhi sa pagtrabaho. Sugod sa sayo pa sa Iyang kinabuhi, si Jesus anaa sa buhat sa Iyang Amahan (tan-awa sa Lucas 2:48–49). Ang Dios Mismo nahimaya pinaagi sa Iyang buhat sa pagpahinabo sa pagka-imortal ug sa kinabuhi nga dayon sa Iyang mga anak (tan-awa sa Moises 1:39). Kita natural nga magtinguha sa pag-apil uban Kaniya sa Iyang buhat, ug sa paghimo sa ingon, kita kinahanglang moila nga ang tanang matinuorong buhat mao ang buhat sa Dios. Sa mga pulong ni Thomas Carlyle, “Tanang matinuorong Buhat sagrado; sa tanang matinuorong Buhat, ang tinuod nga pagtrabaho, adunay pagkabalaan. Ang tinuod nga pagtrabaho, sa bisan unsa nga matang nga makita sa tibuok Yuta, madala ug magantihan sa Langit.”³

Ang Dios midesinyo niining mortal nga kinabuhi nga nagkinahanglan og kanunay nga paningkamot. Nakahinumdom ko sa yanong pamahayag ni Propeta Joseph Smith: “Pinaagi sa kanunay nga pagtrabaho [kami] nakabaton og hamugaway nga panginabuhi” (Joseph Smith—Kasaysayan 1:55). Pinaagi sa pagtrabaho kita makapatunhay ug makapalambo sa kinabuhi. Kini makaluwas kanato sa mga kasagmuyo ug mga trahedya sa mortal nga kasinatian. Ang gihagoan pag-ayo nga kalampusan makahatag og bili sa kaugalingon. Ang pagtrabaho makatukod ug makahas-has sa kinaiya, makamugna og katahum, ug mao ang instrumento sa atong pagserbisyo sa usag usa ug sa Dios. Ang gipahinungod nga kinabuhi puno sa buhat, usahay balik-balik, usahay mapaubsanon, usahay wala mahatagi og bili apan kanunayng nagbuhat niadtong makapalambo, makapatunhay, makapabayaw, makapangalagad, makapadasig.

Nakahisgot og pagdayeg sa trabaho, kinahanglan kong modugang og maayong pulong sa lulinghayaw. Sama nga ang matinuorong paningkamot makahatag og katam-is sa pagpahulay, ang limpyo nga paglingaw-lingaw mao ang higala ug makanunayong kauban sa trabaho. Ang musika, literatura, art, sayaw, drama, sports—kining tanan makahatag og kalingawan aron sa pagpalambo sa kinabuhi ug sa pagpadayon sa pagpahinungod niini. Sa samang higayon, lisud kaayong isulti nga daghan sa nanghitabo nga kaliwangan karon bastos, makapaubos, bayolenti, makapabogo, ug usik sa oras. Sa lain nga pagkasulti, usahay lisud ang pagpangita og limpyo nga lulinghayaw. Kon ang kalingawan nga gikan sa hiyas mahimong bisyo, kini mahimong makaguba sa gipahinungod nga kinabuhi. “Busa, pagbantay … nga kamo dili mohukom niana nga dautan nga nagagikan sa Dios” (Moroni 7:14).

Ang usa ka gipahinungod nga kinabuhi motahud sa dili matupngan nga gasa sa pisikal nga lawas sa usa ka tawo, usa ka balaan nga nilalang subay sa panagway gayud sa Dios. Usa sa mahinungdanong katuyoan sa mortal nga kasinatian mao nga ang matag espiritu kinahanglang makadawat sa ingon nga lawas ug makakat-on sa pagbansay sa moral nga kabubut-on diha sa usa ka tabernakulo nga lawas. Ang usa ka pisikal nga lawas mahinungdanon usab alang sa kahimayaan, nga moabut lamang sa hingpit nga kombinasyon sa pisikal ug sa espirituhanon, sama sa atong makita diha sa atong minahal, nabanhaw nga Ginoo. Niining napukan nga kalibutan, ang ubang mga kinabuhi puno sa kasakit nga kadiyot lang, ang pipila sa mga lawas wala maporma og husto, nabali, o dili kaayo paigo sa pagpatunhay sa kinabuhi; apan ang gidugayon sa kinabuhi paigo alang sa matag espiritu, ug ang matag lawas mahimong takus sa pagkabanhaw.

Kadtong nagtuo nga ang atong mga lawas resulta lang sa usa ka sulagma nga ebolusyon mobati nga walay tulubagon ngadto sa Dios o ni bisan kinsa sa unsay ilang gibuhat o sa ilang lawas. Kita kinsa adunay pagsaksi sa mas lapad nga katinuod sa kinabuhi sa wala pa dinhi sa yuta, sa mortal, ug sa mahangturong kinabuhi human sa kinabuhi dinhi sa yuta, hinoon, kinahanglan gayud nga moila nga kita adunay katungdanan ngadto sa Dios kalabut niining pinakanindot nga kalampusan sa Iyang pisikal nga paglalang. Sa mga pulong ni Pablo:

“Unsa? wala ba kamo masayud nga ang inyong lawas templo sa Espiritu Santo nga nagapuyo sa sulod ninyo, ug nga kini inyong nabatonan gikan sa Dios, kamo dili na inyo sa inyong kaugalingon?

“Kay gipalit na kamo sa usa ka bili: busa himayaa ninyo ang Dios diha sa inyong lawas, ug sa inyong espiritu, nga ang tag-iya ang Dios” (1 Mga Taga-Corinto 6:19–20).

Sa pag-ila niini nga mga kamatuoran ug direksyon ni Presidente Thomas S. Monson sa milabay nga kinatibuk-ang komperensya sa Abril, siguradong dili nato hugawan ang atong lawas, sama sa mga tatoo; o mopaluya niini, sama sa drugas; o hugawan kini, sama sa pakighilawas nga dili pa minyo, pagpanapaw, o pagkadili maligdong.⁴ Ingon nga ang atong lawas instrumento sa atong espiritu, mahinungdanon kaayo nga atong ampingan kini kutob sa atong mahimo. Kinahanglan nga atong ipahinungod ang mga gahum niini sa pagserbisyo ug sa pagpadayon sa buhat ni Kristo. Si Pablo miingon, “Busa hangyoon ko kamo mga igsoon, tungod sa mga kalooy sa Dios, sa pagtugyan sa inyong mga lawas ingon nga halad nga buhi, balaan, hinangponon sa Dios” (Mga Taga-Roma 12:1).

Si Jesus mipakita nga ang gipahinungod nga kinabuhi usa ka kinabuhi sa pagserbisyo. Mga oras sa wala pa magsugod ang pag-antus sa Iyang Pag-ula, ang Ginoo mapainubsanong mihugas sa mga tiil sa Iyang mga disipulo, nag-ingon ngadto kanila:

“Kon ako, inyong Ginoo ug Magtutudlo, nanghugas man gani sa inyong mga tiil; nan kamo usab kinahanglan maghinugasay sa inyong mga tiil, ang usa sa usa.

“Kay usa ka panig-ingnan ang akong gihatag kaninyo, aron nga kamo usab kinahanglan magabuhat sama sa akong gibuhat kaninyo.

“Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, Ang ulipon dili labaw sa iyang agalon; ni ang sinugo labaw sa nagasugo kaniya” (Juan 13:14–16).

Kadtong kinsa sa hilum ug sa manggihunahunaon nga paagi nagbuhat og maayo mao ang mga modelo sa pagpahinungod. Walay usa sa atong panahon karon ang hingpit nga nakalakip niini nga kinaiya sa inadlaw-adlaw nga pagpakabuhi gawas lang ni Presidente Thomas S. Monson. Siya nakapalambo og dunggan nga andam maminaw aron makaila bisan sa pinakahinay nga hung-hong sa Espiritu nga naghatag og timaan sa panginahanglan sa usa ka tawo nga iyang maduol ug matabangan. Sa kasagaran kini anaa sa yanong mga buhat nga nagmatuod sa balaanong paghigugma ug pagkasayud, apan sa kanunay, kanunay motubag si Presidente Monson.

Akong nakita sa kinabuhi sa akong mga apohan nga sila si Alexander DeWitt ug Louise Vickery Christofferson ang usa ka sanglitanan sa ingon nga pagpahinungod. Si Lolo usa ka kusgan nga tawo ug maayong motupi sa mga balhibo sa karnero sa panahon sa wala pa ang mga electric clipper. Siya adunay paigong kinitaan, siya miingon, nga “sa usa ka adlaw ako makatupi og 287 ka mga karnero ug makatupi pa og sobra sa 300, apan nahutdan na kami og karnero.” Niadtong 1919, siya nakatupi og sobra sa 12,000 ka karnero, nakakwarta og mga $2,000. Ang kwarta makapalapad gyud unta sa iyang umahan ug makapanindot sa iyang balay, apan usa ka tawag sa pagserbisyo sa Southern States Mission ang miabut gikan sa mga Kaigsoonan, ug uban sa hingpit nga suporta ni Louise, iyang gidawat. Iyang gibiyaan ang iyang asawa (nga nianang higayona mabdos sa ilang unang anak nga lalaki, ang akong amahan) ug ang ilang tulo ka anak nga mga babaye uban sa kwarta gikan sa pagtupi og mga karnero. Sa iyang malipayong pag-uli human sa duha ka tuig, siya nakabantay, “Ang atong tinigum milungtad og duha ka tuig, ug kita adunay $29 nga nahibilin.”

Ang gipahinungod nga kinabuhi usa ka kinabuhi nga maligdong. Makita nato kini diha sa bana ug asawa “kinsa nagtahud sa mga panumpa sa kaminyoon uban sa hingpit nga pagkamaunungon.”⁵ Makita nato kini diha sa amahan ug inahan kansang gipakita nga unang prayoridad mao ang pag-amuma sa ilang kaminyoon ug pagsiguro sa pisikal ug espirituhanong kaayohan sa ilang mga anak. Makita nato kini niadtong kinsa mga matinuoron.

Sa milabayng mga katuigan nakaila ko og duha ka pamilya nga anaa sa proseso sa pagtapos sa negosyo nga gipanag-iya sa duha ka tawo. Ang mga tag-iya, duha ka mga lalaki kinsa managhigala ug mga miyembro sa samang Kristiyanong kongregasyon, miporma sa kompanya sa milabay nga mga katuigan. Sila adunay nindot nga relasyon isip mag-partner sa negosyo, apan sa dihang nagkatigulang na sila ug ang sunod nga henerasyon misugod na sa pagdumala sa negosyo, ang panagsumpaki mitumaw. Sa katapusan, ang tanang partido nakahukom nga mas maayong tungaon ang mga kabtangan ug magbulag. Usa sa duha sa orihinal nga partner mihimo og plano sa paglingla uban sa iyang mga abogado aron sa pagsiguro sa iyang kaugalingon og dakong bintaha sa pinansyal sa pag-undang sa negosyo nga mahimong makadaut sa laing partner ug sa iyang anak nga mga lalaki. Diha sa miting sa mga partido, usa sa mga anak nga lalaki mireklamo kabahin niining dili patas nga pagtratar ug mihangyo diha sa pagtahud ug Kristiyanong pagtuo sa unang partner. “Kahibalo ka nga dili kini husto,” siya miingon. “Nganong nakahimo ka sa pagpamintaha sa usa ka tawo niini nga paagi, ilabi na sa usa ka igsoon sa sama og tinuohan?” Ang abogado sa unang partner sa negosyo masuk-anong mitubag, “O, pagdinakong tawo na! Ngano gud nga magbinata ka?”

Ang integridad dili usa ka pagbinata. Ang pagbinata mao ang paghunahuna nga kita walay tulubagon sa Dios. Ang Manluluwas mideklarar: “Ang akong Amahan mipadala kanako nga Ako unta ituboy nganha sa krus; … nga ingon nga Ako gituboy sa mga tawo mao usab ang mga tawo ituboy pinaagi sa Amahan, sa pagbarug sa akong atubangan, aron pagahukman sa ilang mga buhat, kon sila matarung o kon sila dautan” (3 Nephi 27:14). Ang usa ka tawo nga nagpuyo og gipahinungod nga kinabuhi dili magtinguha sa pagpamintaha sa lain apan, kon mahitabo, itahan ang pikas aping ug, kon gikinahanglan nga ihatag ang inyong kamisola, ihatag usab ang inyong kupo (tan-awa sa Mateo 5:39–40). Ang pinakagrabeng kasuko sa Manluluwas mao ngadto sa mga hipokrito. Ang pagkahipokrito makadaut kaayo, dili lang niadtong hipokrito apan niadtong kinsa nagsunod o nasayud sa iyang batasan, ilabi na ang mga bata. Kini makaguba sa pagtuo, sa laing bahin ang dungog mao ang tambok nga yuta diin ang liso sa hugot nga pagtuo motubo.

Ang gipahinungod nga kinabuhi usa ka nindot nga butang. Ang kalig-on ug kalinaw niini sama sa “usa ka mabungahong kahoy nga natanom diha sa daplin sa usa ka maayo nga yuta, pinaagi sa daplin sa usa ka maputli nga sapa, nga naghatag og daghan nga mahalon nga mga bunga” (D&P 97:9). Ang adunay piho nga kamahinungdanon mao ang impluwensya sa gipahinungod nga lalaki o babaye ngadto sa uban, ilabi na niadtong labing suod ug labing gimahal. Ang pagpahinungod sa kadaghanan kinsa nag-una na kanato ug sa uban kinsa nagpuyo uban kanato nakatabang sa pagbutang sa pundasyon alang sa atong kalipay. Sa samang paagi, ang mga henerasyon sa umaabut mokuha og kaisug gikan sa inyong gipahinungod nga kinabuhi, moila sa ilang utang kabubut-on nganha kaninyo alang sa pag-angkon sa tanan nianang tinuoray nga mahinungdanon. Unta kita mopahinungod sa atong kaugalingon isip mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye sa Dios; “nga kon siya moabut kita mahisama kaniya, kay kita makakita kaniya nga mao gihapon; nga kita mahimo nga makabaton niini nga paglaum” (Moroni 7:48; tan-awa usab sa 1 Juan 3:2), ako nag-ampo sa pangalan ni Jesukristo, amen.