2022
Ko Hono Fakaangaanga ʻo e Haohaoá
Fēpueli 2022


Fakaʻilekitulōnika Pē

Ko Hono Fakaangaanga ʻo e Haohaoá

Mei ha lea ʻi ha Konifelenisi Maʻá e Houʻeiki Fafiné ʻi he ʻUnivēsiti Pilihami ʻIongí 2021.

ʻʻOku ʻomai kiate kitautolu ʻa e faingamālie ke tau fakaangaanga ʻa e haohaoá ʻi he moʻuí ni ʻe he Fakamoʻuí, ʻa ia ko ʻEne ʻaloʻofá ʻoku ne fakamalava ʻa e haohaoa taʻengatá.

ʻĪmisi
tā fakatātā ʻo e mafao atu e toʻukupu ʻo e Fakamoʻuí ki ha fefine

ʻI he taʻu ʻe 30 tupu kuohilí, kuó u fakaangaanga ai e laó. ʻOku ou tui ʻoku ʻi ai ha ʻuhinga ʻoku nau ui ai ia ko e fakaangaanga e laó.

Kuo teʻeki ai ke u fai ai ha fakamatala haohao pe ko hano fakaʻekeʻeke haohaoa ha taha—naʻe ʻi ai maʻu pē ha fehuʻi pe ko ha fehuʻi lelei ange ne u mei lava ʻo fai.

Kuo teʻeki ai ke u fai ha fakamatala nounou haohaoa, koeʻuhí, ʻi heʻeku fakakaukau ki aí, naʻe ʻi ai maʻu pē ha tuʻunga ne u mei lava ʻo fakamatalaʻi lelei ange ai.

Pea naʻe teʻeki ke u fai ha fakakikihi haohaoa ʻi he ʻao ʻo ha fakamaau pe kau fakamaau. ʻI he meimei ki he pō kotoa pē hili ha fakakikihi, ʻoku ou fakakaukau ki ha fakalea lelei ange mo mālohi ne u mei lava ʻo lea ʻaki.

Ka ʻoku ou tui naʻe ʻikai ngata pē ʻi he fakafiemālie ʻa e tokoni naʻá ku fai ki heʻeku kau kasitomaá ka naʻe toe mahuʻinga foki. Naʻá ku fakaangaanga e lao ʻo nofo ʻeku tokangá ke liliu, fakaleleiʻi pea fakahaohaoaʻi. Neongo naʻe ʻikai haohaoa ʻeku ngaahi feingá, ka naʻe feʻunga pē ia he naʻá ku fakaangaanga pē.

Ko e Sīpinga ʻa Selaiá

Ko e taha hoku kaungāmeʻa lelei taha ʻi he Tohi ʻa Molomoná ko Selaia. ʻOku ou fiefia maʻu pē ke lau fekauʻaki mo ia ʻi he 1 Nīfaí. ʻOku ou faitatau mo ia. ʻOku mahino kiate au ʻene ngaahi filí. Naʻe fakaangaanga ʻe Selaia e tuí ʻi heʻene mavahe mei Selusalema mo ʻene koulá mo e silivá pea ʻikai ke ne ʻave ha meʻa mo ia ki he feituʻu maomaonganoá tuku kehe pē hono fāmilí mo ha ngaahi koloa siʻi pē ʻoku ʻaonga. Pea manatuʻi leva mei he vahe 3, naʻe misi ʻa Līhai ʻoku totonu ke foki ʻa e ngaahi foha ʻo Līhai mo Selaiá ki Selusalema ʻo ʻomi ʻa e ʻū lauʻi peleti palasá meia Lēpani.

Naʻe fakalalahi ʻa e tuʻunga ne ʻi ai ʻa Selaiá, ʻi heʻetau ako ki ha vahe ʻe ua kimui ange ʻi he 1 Nīfai 5. Kuo fuoloa e ʻalu hono ngaahi fohá—ʻoku ʻikai ke tau ʻiloʻi pe ko e hā hono fuoloá, ka ʻoku tau ʻiloʻi ne nau foki ki Selusalema, ʻo foki ki ʻapi ʻo fakaheka kotoa ʻenau ngaahi meʻa mahuʻingá, pea fakaʻaongaʻi ha ngaahi founga kehekehe ke maʻu ai e ʻū lauʻi peletí meia Lēpani. Pea naʻe hohaʻa ʻa Selaia!

Naʻe fai ʻe Selaia ʻa e meʻa ʻoku ou tui naʻá ku mei faí. Naʻá ne hohaʻa ki hono ngaahi fohá, naʻá ne tengihia koeʻuhí ko kinautolu, naʻá ne lāunga, pea ʻi ha taimi ʻe taha naʻá ne lea ʻaki ai ha meʻa kia Līhai mahalo naʻá ne fakaʻiseʻisa kimui ange ʻi heʻene hoko ko ha tangata mata-meʻa-hā-maí.

Ka naʻe fakaangaanga ʻe Selaia ʻa e tuí. Naʻá ne fakafanongo ki he ngaahi lea fakafiemālie naʻe lea ʻaki ʻe Līhai kiate iá. Naʻá ne fakaangaanga e faʻa kātakí. Naʻá ne fakaangaanga e tatali ki he ʻEikí. Naʻá ne fakaangaanga ʻa hono poupouʻi hono husepānití. Pea ʻi he foki mai hono ngaahi fohá mo e ngaahi peleti ʻo e palasá, naʻe kakato ʻene fiefiá! Pea naʻá ne ʻiloʻi “fakapapau” (1 Nīfai 5:8) naʻa nau ʻi ha ngāue mei he ʻEikí. Naʻe matuitui ʻa ʻene fakaangaanga ʻi he tuí, pea ko hono moʻoní, naʻe loto fiemālie ke heka ʻi ha vaka naʻe langa ʻe hono ngaahi fohá, ʻa ia naʻe ʻikai ko ha kau tufunga vaka, ke nau folau ki ha feituʻu taʻeʻiloa, ʻa ia naʻe iku ʻo hoko ko e fonua ʻo e talaʻofá.

Naʻe fakaangaanga pē ʻa Selaia. Naʻá ne fakaangaanga ʻi he tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí mo e faʻa kātakí mo e kātaki fuoloá. Naʻá ne fakaangaanga e haohaoá.

Ko e feʻauhi ʻa e Haohaoa Fakamatelié mo e Haohaoa Taʻengatá

Te tau lava ʻo haohaoa ʻi ha ngaahi ngāue kehekehe. Hangē ko ʻení, te tau lava ʻo haohaoa ʻi hono lau fakaʻaho e Tohi ʻa Molomoná. Te tau lava ʻo haohaoa ʻi hono totongi ʻetau vahehongofulu. Pe ko e tonu ʻetau tā ha foʻi hiva, ʻo tonu ʻa e nota kotoa pē. Ka ʻoku ou fifili pe ʻoku kei fifili nai ha tokotaha mūsika ʻokú ne tā ha fasi ʻo ʻikai ke fai ha fehālaaki pe naʻe fakahā ʻa e ongo fakaeloto totonú. Kiate au, ko e faikehekehe ʻi he haohaoa fakamatelié—tonu hono tā ʻo e foʻi nota kotoa pē —pea ko e haohaoa taʻengatá—ʻa hono faʻu ha foʻi hiva fakalangi. ʻE toki lava pē ke tā ʻa e foʻi hiva fakalangi ko iá ʻia mo e koeʻuhi pē ko e Fakamoʻuí.

Kuo akoʻi kitautolu ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni: “ʻOku fakatatali ʻa e hoko ʻo e haohaoá. ʻE lava ke toki hoko kakato mai pē ia ʻi he hili ʻa e Toetuʻú pea ʻi he ʻEikí pē. ʻOku fakatatali kiate kinautolu kotoa ʻoku nau ʻofa ʻiate Iá mo tauhi ʻene ngaahi fekaú.”1

ʻI he kole fakaʻosi ne fai mai ʻe Molonaí, naʻá ne pehē, “Haʻu kia Kalaisi, pea hoko ʻo haohaoa ʻiate ia, pea fakafisi ʻa kimoutolu mei he anga taʻe-māʻoniʻoni kotoa pē; pea kapau te mou fakafisi ʻa kimoutolu mei he anga taʻe-māʻoniʻoni kotoa pē, pea ʻofa ki he ʻOtuá ʻaki homou iví, ʻatamaí, mo e mālohí kotoa pē, pea ʻe toki feʻunga ʻa ʻene ʻaloʻofá kiate kimoutolu, koeʻuhi ke tupu ʻi heʻene ʻaloʻofá ʻa hoʻomou haohaoa ʻia Kalaisí” (Molonai 10:32).

Ko e Sīpinga ʻa e Kau Sēletí

Manatuʻi ʻa e tokoua ʻo Sēletí mo hono kakaí, ʻa ia naʻe fakahinohinoʻi ke nau foʻu ha ngaahi vaka lafalafa ʻo fakatatau ki he ngaahi fakahinohino ʻa e ʻEikí? Naʻe iiki ʻa e ngaahi vaká, maʻamaʻa ʻi he fukahi vaí, pea malu hangē ha ipú.

Pea ʻi he fakahā ʻo e tui lahi, naʻe heka ʻa e kau Sēletí ʻi he ngaahi vaka lafalafa kuo nau foʻú pea “naʻe tuʻo lahi ʻenau ngalo hifo ʻi he … tahí, koeʻuhi ko e … ngaahi fuʻu peau lalahi naʻe lōmakiʻi ʻa kinautolú. … Pea … naʻe ʻikai tuku ʻa e angi ʻa e matangí … lolotonga ʻenau ʻi he funga ʻo e ngaahi vaí,“ kae ʻoua kuo hili ha ʻaho ʻe 344 naʻa nau aʻu ai ki he fonua ʻo e talaʻofá. (Vakai ʻEta 6:6, 8, 11, 12.)

Kae manatuʻi kimuʻa pea aʻu ʻa e kau Sēletí ki he ngaahi vaka lafalafa ki he fonua ʻo e talaʻofá, lolotonga ʻenau fononga ʻi he feituʻu maomaonganoá, naʻa nau “foʻu ha ngaahi vaka lafalafa, ʻa ia naʻa nau folau atu ai ʻi he ngaahi vai lahi, pea naʻe fakahinohinoʻi ʻa kinautolu maʻu ai pē ʻe he toʻukupu ʻo e ʻEikí” (ʻEta 2:6). Naʻa nau fakaangaanga ʻa e foʻu lafalafá mo fakaangaanga e tui ki he ʻEikí kimuʻa pea kamata ʻenau fononga ko ia ʻi ha ʻaho ʻe 344. Ko e moʻoni, naʻe mei tataki kinautolu ʻe he ʻEikí ke nau takai ʻi he ngaahi vaí lolotonga ʻenau fononga ko ia ʻi he feituʻu maomaonganoá. Ka naʻe ʻikai ke Ne fai ia! Naʻá Ne tuku ke nau fakaangaanga ʻi he foʻu lafalafá, pea, mahuʻinga angé, naʻá Ne tuku ange ha ngaahi faingamālie ke nau fakaangaanga ʻenau tui ʻiate Iá. ʻOku ou tui naʻe teuteuʻi kinautolu ʻi heʻenau fakaangaangá ki he fononga taimi lōloa ki he fonua ʻo e talaʻofá.

ʻOku ʻAi heʻe Fakamoʻuí ke Malava e Haohaoá

ʻOku tau fakaangaanga e haohaoá ke tau foki ki hotau ʻapi fakalangí. Pea ʻoku ʻomi ʻe he Fakamoʻuí, ʻa ia ʻoku fakaʻatā ʻe Heʻene ʻaloʻofá ʻa e haohaoa taʻengatá, ha ngaahi faingamālie ke tau fakaangaangaai.

Ko e haohaoá, fakamatelié mo taʻengatá, ʻa ʻetau taumuʻá. ʻOku hanga ʻe he fakaangaanga ʻo ʻomai e haohaoá ʻi he Fakamoʻuí. ʻOkú Ne fakakakato e tōnounou hono kotoa. Kuo akonaki mai ʻa Palesiteni Nalesoni: “Tau fai muʻa ʻa e lelei taha te tau lavá mo feinga ke fakalakalaka ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻI he taimi ʻoku hā ai ʻetau ngaahi fehalākí, ʻe lava ke tau kei feinga pē ke fakatonutonu kinautolu. Te tau lava ʻo faʻa fakamolemoleʻi ange ʻa e ngaahi tōnounou ʻoku ʻiate kitautolú pea mo ia ʻoku ʻiate kinautolu ʻoku tau ʻofa aí. ʻE lava ke fakafiemālieʻi kitautolu pea tau faʻa kātaki.”2

Hokohoko atu hoʻo fakaangaangá! Kuo fakamanatu mai ʻe hotau palōfita ʻofeiná, “ʻoku hōifua ʻa e ʻEikí ki he feingá he ʻoku ʻomi ʻe he feingá ʻa e totongi he ʻikai lava ʻo maʻu ka ne taʻeʻoua ia.”3

ʻOku ou fakamoʻoni ʻoku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻiate kimoutolu pea ʻokú Ne finangalo ke mou foki ki ʻapi. ʻOku fakatatali ʻa e haohaoá ʻiate Ia pea mo Ia.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Russell M. Nelson, “Perfection Pending,” Ensign, Nōvema 1995, 88.

  2. Russell M. Nelson, “Perfection Pending,” 88.

  3. Russell M. Nelson, ʻi he Joy D. Jones, “Ko ha Uiuiʻi Fakaʻeiʻeiki Makehe,” Liahona, Mē 2020, 16.