2022
Naʻá Ku Feinga Pē
Fēpueli 2022


Naʻá Ku Feinga Pē

ʻI he taimi ní naʻe fakalotolahiʻi mo fakamālohia au ʻe ha taha ne u fakalotolahiʻi mo fakamālohia.

ʻĪmisi
man in a navy uniform

Laʻitā mei he tokotaha faʻu tohí; ngaahi ʻīmisi ʻo e taó mei he Getty Images

ʻI he 1972, naʻá ku ʻi he ʻapitanga fakakautau Tautahi ʻa e ʻIunaiteti Siteití ʻi Seni Tieko, Kalefōnia, USA. Ne “fakafoki” au, ʻa ia ko hono ʻuhingá ne tō ʻeku akó—ʻi he fakafoʻituituí ʻi he kakaí. Ko hono moʻoní, ne fakafoki tuʻo ua au. Kuo pau ʻeni ke u toe kamata foʻou mo ha patuni fakakautau foʻou.

Naʻá ku moʻua ʻi he faingataʻaʻia ʻo e fetōʻaki e tokangá/fuʻu longomoʻuí (ADHD) mo ha faʻahinga ʻo e ʻōtisimi ʻoku fuʻu mālohí. Naʻe faingataʻa ʻa e laukongá kiate au, ʻa ia naʻá ne uesia hoku ngaahi māká. Ke toe faingataʻa angé, naʻe mālōlō ʻeku tangataʻeikí lolotonga ʻeku ʻi he ʻapitanga fakakautaú.

Ko e meʻa pē naʻá ne ʻai ke u ongoʻi leleí ko ʻeku ʻalu ki he lotú. ʻI ha Sāpate ʻe taha, lolotonga hono fai ʻeku fakamoʻoní, ne u ongoʻi e ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. Ko e ngaahi lea naʻá ku lea ʻaki hili iá naʻe ʻikai ʻaʻaku ia. Naʻe haʻu kiate au ʻa e kihiʻi leʻo siʻí ʻi ha fanafana, ʻo tataki au ʻi he meʻa ke u lea ʻakí.

Naʻá ku pehē, “ʻOku mou vakai mai ki ha taha kuo fakafoki tuʻo ua. ʻOku ʻikai loto ha taha ke taʻe lavameʻa, pea ʻoku ʻikai fie tō tuʻo ua hokohoko ha taha ia. Ka ʻoku ʻikai fuʻu kovi fēfē ʻa e toe fakafokí. ʻOku ʻikai feinga e tautahí ke fakatonutonu pe tauteaʻi kitautolu. ʻOku tokoni hono fakafoki ha taha ako foʻoú ke ne ʻilo ʻa e meʻa kuo teʻeki ke ne akó pe kuo ngalo ʻiate iá. He ʻikai lava ke ʻosi mei he akó taʻe kau ai ʻa e liliú pe fakalakalaká. ʻOku ou fakamoʻoni kuo pau ke fakafoki kotoa kitautolu kimuʻa pea tau toki lava ʻo hoko atu ki heʻetau ngaahi lavameʻa maʻongoʻonga taha ʻi he moʻuí.”

Naʻe ʻikai ke u fuʻu fakakaukau ki he meʻa ne u lea ʻakí kae ʻoua kuo ʻosi ha māhina ʻe taha mei ai. Lolotonga ʻemau houalotu ʻaukai mo fakamoʻoni hokó, naʻe haʻu ki he tuʻunga malangá ha tokotaha ako foʻou ʻulu kelokelo.

Naʻá ne pehē, “Naʻe ʻikai lava ʻeku ngaahi māká ʻi he māhina kuo ʻosí. Naʻá ku tō. Naʻe talamai ʻe he taki ʻo ʻeku patuní ʻe lelei taha kiate au kapau ʻe fakafoki au. ʻI heʻeku patuni foʻoú, naʻá ku fakakaukau ko ha tokotaha taʻe lavameʻa au. Ne u mateuteu ke tuku ʻeku feingá. Ka naʻá ku manatuʻi ʻa e tama naʻe tuʻo ua hono fakafoki iá pea mo e meʻa naʻá ne lea ʻakí. Ko ia ai, naʻá ku feinga pē.”

Naʻe toe lea ʻaki leva ʻe he tokotaha ako foʻoú ʻa e ngaahi lea tatau pē ne fakahū ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ki hoku ʻatamaí. ʻI he taimi ní naʻe fakalotolahiʻi mo fakamālohia au ʻe ha taha ne u fakalotolahiʻi mo fakamālohia.

ʻI ʻOkatopa ʻo e 1972, naʻá ku fiefia ʻi heʻeku ʻosi mei he Nofoʻanga Kemi Tautahi ʻa e Iunaiteti Siteiti ʻo u fakamālō ʻi hono fakamaama mo fakalotolahiʻi au ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní pea mo ha taha ne ako foʻoú.

ʻOku ou houngaʻia ʻi he ueʻi ʻa e Laumālié ʻi heʻeku faingataʻaʻia ʻi he ʻapitanga fakakautau Tautahi ʻa e ʻIunaiteti Siteití.

Laʻitā mei he tokotaha faʻu tohí; ngaahi ʻīmisi ʻo e taó mei he Getty Images