2023
ʻOku Taʻengata ʻa e Fāmilí
Sānuali 2023


“ʻOku Taʻengata ʻa e Fāmilí,” Liahona, Sānuali 2023.

Ngaahi Tefitoʻi Meʻa Mahuʻinga ʻo e Ongoongoleleí

ʻOku Taʻengata ʻa e Fāmilí

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau malimali

Ko e fāmilí ko e tefitoʻi ʻiuniti ia ʻo e sōsaietí mo e Siasí. ʻOku tui ʻa e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻoku lava ke taʻengata ʻa e fāmilí. ʻOku tau ngāue ke fakamālohia hotau ngaahi fāmilí ʻi he māmaní. ʻOku tau tui foki te tau lava ʻo maʻu ʻa e tāpuaki ʻo ha fāmili taʻengata.

Ko e Fāmili ʻo e ʻOtuá

Ko e kakai kotoa pē ko e ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine fakalaumālie kinautolu ʻo ha mātuʻa fakalangi. ʻOku tau hoko kotoa ko e konga ʻo e fāmili ʻo e ʻOtuá. ʻOku tau maʻu kotoa ha natula fakalangi mo ha ikuʻanga fakalangi. Kapau te tau moʻui māʻoniʻoni, ʻe lava ke tau toe foki ʻo nofo mo ʻetau Tamai Hēvaní ko ha konga ʻo Hono fāmilí ʻo taʻengata.

ʻĪmisi
ongomātuʻa toki mali foʻou ʻi tuʻa ʻi he temipalé

Tā ʻo e malí naʻe fai ʻe Joseph Kaluba

Ngaahi Fāmili Taʻengatá

ʻI he taimi ʻoku mali ai ha tangata mo ha fefine ʻi he temipalé mo tauhi ʻena ngaahi fuakavá, ʻe tuʻuloa ʻena nofo-malí ʻo taʻengata. ʻOku ui ʻa e ouau fakatemipale ko ʻení ko ha sila. Ko e fānau ʻoku fāʻeleʻi hili e sila ʻenau mātuʻá ʻoku fāʻeleʻi kinautolu ʻi he fuakava ko iá. ʻE lava ke silaʻi e fānau naʻe fāʻeleʻi kimuʻa pea toki sila ʻenau mātuʻá kiate kinaua ʻi he temipalé koeʻuhí ke nau lava ʻo hoko ko ha fāmili ʻo taʻengata. ʻOku fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ʻa e hisitōlia fakafāmilí mo e ngāue fakatemipalé koeʻuhí ke nau lava ʻo silaʻi fakataha honau ngaahi fāmilí ʻi he toʻu tangata kotoa pē. ʻOku malava ke maʻu e tāpuaki ʻo ha fāmili taʻengata koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí.

Malí

Ko e mali ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo ha fefiné ko e tuʻutuʻuni ia ʻa e ʻOtuá. ʻOku akoʻi ʻe he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻa e husepānití mo e uaifí ke na fetauhiʻaki mo faivelenga ʻi heʻena ngaahi fuakava ʻo e malí. ʻOku totonu ke nau faitotonu ʻi he fakakaukaú, leá, mo e ngāué. Ko e nofo-malí ko ha hoa ngāue tuʻunga tatau, pea ʻoku totonu ke fepoupouʻaki, fefakafiemālieʻaki, mo fetokoniʻaki ʻa e ongo meʻa malí.

ʻĪmisi
mātuʻa mo ha valevale

Ngaahi Mātuʻá mo e Fānaú

Naʻe fekau ʻe he ʻOtuá ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ke na maʻu ha fānau. Kuo akoʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻoku kei tuʻu maʻu pē ʻa e fekaú ni. ʻOku ngāue fakataha ʻa e ngaahi faʻeé mo e ngaahi tamaí ke ohi hake ʻenau fānaú ʻi he ʻofa mo e māʻoniʻoni (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 68:25–28). ʻOku akoʻi ʻa e fānaú ke nau fakaʻapaʻapaʻi mo talangofua ki heʻenau mātuʻá (vakai, ʻEkesōtosi 20:12).

Ko Hono Akoʻi mo Akó

ʻOku akoʻi ʻe he mātuʻá ʻenau fānaú ke nau ʻofa ki he ʻOtuá mo talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú. ʻOku ʻomi ʻe he moʻui fakafāmilí ha ngaahi faingamālie ke tau ongoʻi fiefia ai mo ako ʻa e faʻa kātakí mo e taʻe-siokitá. ʻOku tokoni mai e ngaahi ʻulungaanga ko ʻení ke tau hoko ʻo hangē ange ko e ʻOtuá pea teuteuʻi ai kitautolu ke moʻui fiefia ko e ngaahi fāmili ke taʻe-ngata.

Ko Hono Fakamālohia ʻo e Ngaahi Fāmilí

ʻOku fiemaʻu ʻa e ngāué, mateakí, mo e faʻa kātakí ke langa hake ha fāmili lavameʻa. ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí hangē ko e tuí, lotú, faʻa fakamolemolé, ʻofá, ngāué, mo e fiefia ʻoku fakatupulakí ke tau maʻu ʻa e fiefiá ʻi he moʻui fakafāmilí. Te tau lava foki ʻo maʻu ha fakahā fakatāutaha ke ʻiloʻi e founga ke fakamālohia ai hotau ngaahi fāmilí.

ʻĪmisi
fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi ʻo Kalaisí, tā fakatātaaʻi ʻe Heinrich Hofmann

ʻAtā e Ngaahi Tāpuakí ki he Taha Kotoa

ʻOku ʻikai maʻu ʻe he taha kotoa ʻa e faingamālie ke hoko ko ha konga ʻo ha fāmili lelei ʻi he māmaní. Ka kuo talaʻofa mai ʻe he ʻOtuá ʻe maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ʻokú ne tauhi ʻEne ngaahi fekaú ʻa e ngaahi tāpuaki kotoa ʻo ha fāmili taʻengata. Te tau lava ʻo falala kiate Ia mo tui ki Heʻene taimí.