Liahona
Akó—ko ha Fakavaʻe Mahuʻinga ki Hono Fakahoko Hotau Misioná
Sānuali 2024


Fakaʻilekitulōnika Pē

Akó—ko ha Fakavaʻe Mahuʻinga ki Hono Fakahoko Hotau Misioná

Mei he “The Education, the Mission, and the World,” ko ha lea ʻi ha fakataha lotu naʻe fai ki he kau ako ʻi he ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongi–Hauaiʻi ʻi he ʻaho 28 ʻo Fēpueli 2023. Ke maʻu ʻa e kakato ʻo e leá, ʻalu ki he speeches.byu.edu.

ʻOku fiemaʻu ke ʻiloʻi ʻe he māmaní ʻa e meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi tāpuaki fakaʻofoʻofa ʻoku foaki ʻe Sīsū Kalaisi kiate kinautolu ʻoku nau muimui kiate Iá.

ʻĪmisi
ko e tā ʻo ha kakai ʻoku fai ʻenau ako ha ngaahi taukei foʻou

ʻOku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻiate koe pea ʻokú Ne falala atu ke ke ʻomi ʻEne māmá ki he tokotaha kotoa pē ʻokú ke feohi mo iá. ʻOkú Ne finangalo ke hoko hoʻo moʻuí ko ha maama kamo ki ho ngaahi kaungāmeʻá mo e kāingá. ʻOkú Ne ʻamanaki mai ke mou fakamoʻoni ki hono moʻoni ʻo ʻetau Tamai Hēvaní—ko ʻEne fānau fakalaumālie kotoa ʻa kitautolu, pea ko ia ai, ko e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá ko hotau ngaahi tokoua mo e tuofāfine. ʻOku ʻamanaki mai foki ʻa e ʻEikí ke ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki Hono misiona toputapu ʻi he māmaní—ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtua moʻuí, naʻá Ne ʻi ai, ʻokú Ne ʻi ai, pea te Ne hāʻele mai (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 68:6).

Ko e Akó ko ha Fatongia Fakalotu

Naʻe lea ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, ko hotau palōfitá, ki he kakai lalahi kei talavoú ʻi Mē 2022 ʻo pehē: “ʻOku mahuʻinga ʻaupito ʻa e akó. ʻOku ou lau ia ko ha fatongia fakalotu.”1 ʻOku ʻikai ke fakafaikehekeheʻi mo fakamavahevaheʻi ʻe he ʻEikí ʻa e akó mei he tuʻunga fakalaumālié.

Ko hono moʻoní, ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:77–78, naʻá Ne fai mai ha fekau kiate kitautolu ke “mou feakoʻiʻaki ʻiate kimoutolu,” mo talaʻofa mai ʻEne ʻaloʻofá ke tokoniʻi ke tau ako ʻa e “ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku kau ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá.” Pea ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ko ia ʻoku fekauʻaki mo Hono puleʻangá? Mahalo te ke ʻohovale ʻi he lisi ʻi he veesi 79 koeʻuhí he ʻoku ʻikai ngata pē ʻi he fakakau ai ʻa e ngaahi tefito ʻo e ongoongoleleí ʻo hangē ko e tuí mo e fakatomalá. ʻOku kau foki ai mo e (niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku ou fakakaukau ki he anga ʻenau kaunga ki he meʻa te tau lava ʻo akó): 

  • “Ngaahi meʻa … ʻi he langí”: Ko e ngaahi fetuʻú mo e ngaahi palanité? ʻEtimosifia ʻo e māmaní? Folau vakapuná? (ʻOku ou ʻiloʻi ʻe tui tatau ʻa ʻEletā ʻUkitofa mo au!) 

  • “Ngaahi meʻa … ʻi he māmaní”: Langá? Ngaohi koloá? Ngaahi founga ki hono ngaohi ʻo ha ʻū koloá? Fakamatala fakatekinolosiá? Saienisi ki he moʻui leleí mo hono ngaahi olá kotoa? Saienisi ʻo e monumanú? Paiolosiá? Saienisi ʻo e kemikalé? Ngoué? 

  • “Ngaahi meʻa … ʻi he lalo māmaní”: Siolokí? Ako ki he makakoloá? Saienisi ʻo e ʻōsení? Ako ki he meʻa moʻui ʻi tahí? 

  • “Ngaahi meʻa kuo ʻi he”: Hisitōliá?

  • “Ngaahi meʻa ʻoku ʻi aí”: Ngaahi meʻa ʻoku lolotonga hokó? Saienisi fakapolitikalé? Sōsiolosiá? Pisinisí? Tuʻutuʻuni fakapuleʻangá?

  • “Ngaahi meʻa kuo pau ke vave ʻene hokó”: Fakamatala ʻeá? Fakafuofuaʻi ʻo e ngaahi meʻa fakapaʻangá? Ko hono ʻanalaiso ʻo e ngaahi mahaki fakaʻauha ʻe ala hokó? Ngaahi fakalakalaka fakatekinolosiá? 

  • “Ngaahi meʻa ʻoku ʻi homou fonuá”: Ngaahi meʻa ʻoku hoko fakalotofonuá ʻo hangē ko e akó, tukuhaú, laó, ngaahi poloseki fakalotofonua ki he fakalakalaka ʻo e loto koló mo hono palaniʻi ʻo e faʻu ʻo e meʻatokoní? 

  • “Ngaahi meʻa ʻoku ʻi mulí”: Ngaahi ngāue ki mulí? Fetuʻutaki fakavahaʻapuleʻangá? Fealeaʻaki fakatipilomētiká?

  • “Ko e ngaahi taú mo e ngaahi faingataʻaʻia ʻo e ngaahi puleʻangá, pea mo e ngaahi tautea ʻoku ʻi he fonuá; pea mo ha ʻilo foki ki he ngaahi fonuá mo e ngaahi puleʻangá”: Faʻunga kehekehe ʻo e puleʻangá, anga fakafonuá, mo e ngaahi lea fakafonuá? Fakatotolo ki he sosaieti mo e tukufakaholo ʻo e tangatá? Ngaahi tukutukulaumea fakaʻaati mo faʻu tohi ʻi he funga ʻo e māmaní?

ʻOiauē! ʻOku mahulu hake ia ʻi he meʻa te tau lava ʻo ako ʻi hono kotoa ʻo e moʻuí (pea ʻoku ou tui ʻoku finangalo foki ʻa e ʻEikí ke tau ako ke toe lahi ange!).

Ko e hā ʻokú Ne finangalo ai ke tau ako kotoa ʻa e ngaahi meʻá ni? 

ʻOku ʻikai koeʻuhí pē ke ke maʻu ha ngāue lelei—neongo ʻoku mahuʻinga ia kiate Ia. Ka ʻoku lahi ange ʻEne vīsoné ʻi he meʻa ko iá, pea ʻoku ʻi ai ha ngaahi ola taʻengata lahi ange ʻo ʻEne taumuʻá. ʻOku fakamatalaʻi ia ʻi he veesi 80: “Koeʻuhí ke mou mateuteu ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē ʻi he taimi te u toe fekauʻi atu ai ʻa kimoutolu ke tauhi faivelenga ki he lakanga kuo ui ʻa kimoutolu ki aí pea mo e ngāue kuó u fili ʻa kimoutolu ki aí.” 

Ko e Akó ko ha Teuteu ki Hotau Misioná

ʻOku hangehangē ko e taumuʻa maʻongoʻonga ʻeni ʻo e akó—ke mateuteu ki he misiona kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá maʻatautolú, ke tau mateuteu ʻi Heʻene toe fekauʻi mai kitautolú. 

Mahalo ʻe pehē ʻe hamou niʻihi, “Toe fekauʻi atu au? Naʻá ku ʻosi ngāue fakafaifekau au. ʻE toe fekauʻi atu nai au?” 

Ko hono moʻoní, ʻoku taha pē ʻa e misioná. Kapau naʻá ke ngāue fakafaifekau taimi kakato, ko ha vahaʻataimi fakaofo ia ʻo e ngāue naʻe tukutaha pē ʻa e tokangá ʻi he ʻEikí. Naʻe ʻikai ko e kamataʻanga pe ko e ngataʻanga ia ʻo e misiona naʻá Ne fekauʻi mai koe ki heni ke fakahokó. Pea ko e hā ʻa e misiona ko iá? Fakakaukau ki he ngaahi fakamatala ko ʻení mei he folofolá: 

  • “Te tau ngaohi ha māmani ʻa ia ʻe lava ke nofo ai [ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá]; pea te tau siviʻi ʻa kinautolu ʻi he meʻá ni, ke vakai pe te nau fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻe fekau ʻe he ʻEiki ko honau ʻOtuá kiate kinautolú” (ʻĒpalahame 3:24–25).

  • Naʻe fakahā ʻe ha ʻāngelo ʻa e ʻEikí kia ʻĀtama mo ʻIvi: “Ko ia, ke ke fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ke faí ʻi he huafa ʻo e ʻAló, pea ke ke fakatomala, pea ui ki he ʻOtuá ʻi he huafa ʻo e ʻAló ʻo fai atu maʻu ai pē” (Mōsese 5:8). Pea naʻe hanga ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻo “fakahā ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ki hona ngaahi fohá mo e ngaahi ʻofefiné” (Mōsese 5:12).

  • Hili ʻa e Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí, naʻá Ne folofola kia Pita, “Fafanga ʻeku fanga sipí” (Sione 21:17), pea ki Heʻene kau ākongá, “Ko ia ke ʻalu ʻa kimoutolu, ʻo fakalotuʻi ʻa e ngaahi puleʻanga kotoa pē, ʻo papitaiso ʻa kinautolu ʻi he huafa ʻo e Tamaí, mo e ʻAló, mo e Laumālie Māʻoniʻoní: ʻo akonaki atu kiate kinautolu ke nau tokanga ki he ngaahi meʻa kotoa pē ʻa ia kuó u fekau kiate kimoutolú: pea vakai, ʻoku ou ʻiate kimoutolu maʻu ai pē, ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo māmaní” (Mātiu 28:19–20).

  • ʻI he taimi naʻe hā ai ʻa Kalaisi ʻi he ongo ʻAmeliká, naʻá Ne folofola ʻo pehē, “Ko e ngaahi ngāue ʻa ia kuo mou mamata kuó u faí ke mou fai foki ia” (3 Nīfai 27:21).

  • ʻI he ngaahi ʻaho ʻo Siosefa Sāmitá, naʻá Ne folofola mai ʻo pehē: “Ko ʻeni vakai, ʻoku ofi ke hoko mai ha ngāue fakaofo ʻi he lotolotonga ʻo e fānau ʻa e tangatá. Ko ia, ko kimoutolu ʻoku kamata ke fai ʻa e ngāue ʻa e ʻOtuá, mou tokanga ke mou tauhi kiate ia ʻaki homou lotó, iví, ʻatamaí mo e mālohí kotoa, koeʻuhí ke mou tuʻu taʻe-halaia ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi he ʻaho fakaʻosí. Ko ia, kapau ʻoku mou maʻu ʻa e ngaahi holi ke ngāue maʻá e ʻOtuá ʻoku ui ʻa kimoutolu ki he ngāué” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 4:1–3).

  • Pea ʻi he ʻahó ni ʻoku folofola mai ʻa e ʻEikí, ʻo fakafou mai ʻi Heʻene palōfita moʻuí ko Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní: “Ko hono tānaki fakataha ʻo ʻIsilelí ko e ngāue mahuʻinga taha ia ʻoku fakahoko ʻi he māmaní ʻi he ʻaho ní. Ko ha ʻelemēniti mahuʻinga ʻe taha ʻo e tānaki ko ʻení ko hono teuteu ha kakai ʻoku nau malava, mateuteu, mo taau ke tali ʻa e ʻEikí ʻi Heʻene toe hāʻele maí, ko ha kakai kuo nau ʻosi fili ʻa Sīsū Kalaisi kae ʻikai ko e māmani hingá ni, ko ha kakai ʻoku nau fiefia ʻi heʻenau tauʻatāina ke fili ke moʻui ʻaki ʻa e ngaahi fono māʻolunga mo māʻoniʻoni ange ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku ou kole kiate kimoutolu, ʻe hoku ngaahi tokoua mo e tuofāfine ʻofeina, ke mou hoko ko e kakai angatonu ko ʻení. Fakamahuʻingaʻi mo tauhi hoʻomou ngaahi fuakavá ʻo laka ange ʻi haʻamou toe ngaahi tukupā kehe. … Tuku ke lāngilāngiʻia ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻomou moʻuí.”2

Kapau te u fakamatalaʻi fakanounou hotau misioná, te u pehē ko ʻeni ia: 

  • Ke tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, ʻa ʻEne fono māʻolunga mo māʻoniʻoni angé. 

  • Ke muimui kia Sīsū Kalaisi ʻaki hotau lotó kotoa, ʻo fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻi Hono huafá. 

  • Pea ke fakahā kotoa ia ki he fānau kehe ʻa e ʻOtuá, pea tānaki fakataha mai kinautolu kiate Ia ko e teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e ʻEikí. 

ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he akó ke ke teuteu ai ki he misiona ko ʻení? ʻOku lahi ha ngaahi tali ki he fehuʻí ni, ka ko ha ngaahi fakakaukau ʻeni ʻe niʻihi:

  • ʻE lava ʻe he ako fekauʻaki mo e langí mo e māmaní ʻo fakalahi ʻetau ʻaʻapa kia Sīsū Kalaisi, ʻa ia naʻá Ne fakatupu kinautolú.

  • ʻE lava ʻe heʻetau ako ki he kuohilí, lolotongá, mo e kahaʻú ʻo fakaʻā hotau matá ki he ngaahi ola ʻo e talangofua—mo e talangataʻa—ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻi hono kotoa ʻo e hisitōlia ʻo e tangatá.

  • ʻE lava ʻe he ako fekauʻaki mo e “ngaahi faingataʻaʻia ʻa e ngaahi puleʻangá, … [mo e] ngaahi fonuá” ʻo ʻai ke tau ongoʻingofua ange ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi he anga fakafonuá. Ko e lahi ange ʻetau ʻiloʻi ʻa e loto ʻo e kakai ʻo e māmaní—ʻa ʻenau ngaahi fiemaʻú, honau mahuʻingá, pea mo e meʻa ʻoku mahuʻinga kiate kinautolú—ko ʻetau mateuteu lelei ange ia ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo kinautolu ʻi ha founga ʻe mahino, tali lelei mo fakamahuʻingaʻi ai iá. 

ʻOku ou falala kakato te tau lava ʻo fakahoko ʻa e misiona ko ʻení koeʻuhí kuo fakahoko ʻe Sīsū Kalaisi Hono misioná. ʻOku makatuʻunga ʻetau lavameʻá ʻiate Ia, pea naʻá Ne faitotonu ki he misiona naʻe ʻoange ʻe Heʻene Tamaí kiate Iá—ko ha misiona ko Ia toko taha pē te Ne lava ʻo fakahokó. 

ʻOku ou fakamoʻoni naʻe fakahoko ʻe Sīsū Kalaisi Hono misioná koeʻuhí ke ke lava ʻo fakahoko ho misioná. “[Naʻá Ne fakaʻilongaʻi ʻa e halá mo taki ʻa e fonongá].”3 Ko ho misioná leva ʻi he taimí ni ke muimui ʻi Hono halá—ʻa e hala ʻo e fuakavá—pea fakahā ke ʻilo ia ʻe he tokotaha kotoa pē. Pea hangē ko e lea ʻa Līhaí, “ʻOku mahuʻinga lahi ke fakahā ʻa e ngaahi meʻá ni ki he kakai ʻoku nofo ʻi he māmaní” (2 Nīfai 2:8). Fakahā ia ki hoʻo fānaú, ki ho ngaahi tokouá mo e tuofāfiné, ki he fanga sipi ʻa e ʻEikí, ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē—ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo māmaní. Fakahā ia ʻi he lea mo e faʻifaʻitakiʻanga, ʻo vahevahe mo moʻui ʻaki ʻa e meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e Fakamoʻuí. Fakahā ia ʻaki hoʻo tauhi ki he ʻOtuá mo ʻEne fānaú ʻaki ho lotó, iví, ʻatamaí, mo e mālohí kotoa ʻi he ngāue fakaofo ko ʻeni ʻo hono tānaki fakataha ʻo ʻIsilelí, ko hono teuteuʻi ha kakai ʻoku malava, mateuteu, pea mo taau ke tali ʻa e ʻEikí ʻi Heʻene toe hāʻele maí. 

Malu mei he Māmaní

Ko ho misioná ʻeni, pea ko ha misiona fakaofo moʻoni ia. ʻOku fiemaʻu ʻe he māmaní ʻa e meʻa ʻokú ke maʻu ke foakí ʻi hoʻo hoko ko ha tokotaha muimui fuakava ʻo Kalaisí. Ko e faingataʻa te ke fehangahangai mo iá ko hoʻo nofo ʻi he māmani ko iá pea toe fakahoko foki mo ho misiona mahuʻingá. Pea ko ha māmani faingataʻa ia, ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻe he filí ʻa e ngaahi mahafu tau olopotó, feinga ke kākaaʻi koe, ʻai ʻa e meʻa ʻoku halá ke hā ngali tonu, pe ko hono mioʻi māmālie pē ʻa e meʻa naʻe ʻuluaki totonú kae ʻoua kuo hoko ia ko ha meʻa ʻoku hala. 

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2022, “ʻI he femoʻuekina ʻetau moʻui fakaʻahó pea mo e longoaʻa ʻo e māmani fakaonopooni ʻoku tau nofo aí, ʻe lava ke tohoakiʻi ʻetau tokangá mei he ngaahi meʻa taʻengata ʻoku mahuʻinga tahá ʻaki haʻatau fakamuʻomuʻa ange ʻa e fiefiá, koloaʻiá, manakoá, mo e ʻiloá.”4

ʻOku hoko fēfē nai ʻeni ʻi heʻetau moʻuí? ʻOku meimei peheni ia: 

  • ʻOku tau fakatau mai ha sū lanu ʻuliʻuli ki he ngāué. ʻI he hili ha ngaahi taimi, ʻoku tau fiemaʻu ha sū lanu melomelo ki he fakaʻosinga ʻo e uiké. Hili iá te tau fiemaʻu leva ha sū lanu pulū ke hoa mo e vala foʻou naʻa tau toki fakatau maí, ka he ʻikai ke hoa ia mo e vala ʻoku tau saiʻia taha aí—ʻe matamatalelei ange ha sū hinehina. ʻOku ʻikai ke fuoloa mei ai kuo tau maʻu ha sū ʻe 10 pe 15. Kae hili ko iá, ʻoku ua pē hotau kauvaʻé! 

  • ʻOku tau fakapapauʻi mo hotau malí, ko e feohi fakataha mo e fāmilí ko ha meʻa mahuʻinga ke fakamuʻomuʻa. He ko hono fakakātoá, ʻoku pehē ʻe he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” ko e “faʻu mo pukepuke ʻa e nofo-malí mo e ngaahi fāmili ʻoku fiefiá ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni [ʻo e] ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatupulakí [kau ai mo ha ngaahi meʻa kehe].” Naʻa mau fakakaukau ai mo homau fāmilí ke mau ʻalu ʻi he taʻu kotoa pē ʻo ʻeva ki ha feituʻu foʻou. ʻI he hili ha ngaahi taimi, kuo fakaʻau ke lōloa ange ʻa e fonongá. ʻOku aʻu ia ki he Sāpaté, ʻi he ngaahi feituʻu ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha falelotu ke ō ki ai ki he ngaahi houalotu ʻo e Sāpaté. ʻOku fakaʻau foki ke toe mamafa ange ia, pea iku ai ʻo mau fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku mau maʻú—fakataha mo ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke mau maʻu! ʻOku ou tui pē kuo mou fanongo ʻi he kupuʻi leá ni: “ʻOku tau fakatau mai ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke tau fiemaʻu, ʻaki ha paʻanga ʻoku ʻikai ke tau maʻu, ke fakahāhā ki he kakai ʻoku ʻikai ke tau saiʻia aí!” Ka ʻoku tau tuku kotoa ʻa e ʻū taá ʻi heʻetau peesi mītia fakasōsialé, mo e ʻamanaki ʻe tokolahi ha kakai te nau saiʻia ai! 

Naʻe lea ʻa Palesiteni Nalesoni ki he faingataʻa ko ʻení ʻi heʻene pehē: “ʻOku ʻuhinga nai ki he hā hono ikunaʻi ʻa māmaní? ʻOku ʻuhinga ia ke ikunaʻi ʻa e fakatauele ke tokanga lahi ange ki he ngaahi meʻa ʻo māmaní ʻi he ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá. ʻOku ʻuhinga ia ke falala lahi ange ki he tokāteline ʻa Kalaisí ʻi he ngaahi fakakaukau fakapoto ʻa e tangatá. ʻOku ʻuhinga ia ke fiefia ʻi he moʻoní, taʻofi ʻa e kākaá, pea hoko ko ha ʻkau muimui anga fakatōkilalo ʻo Kalaisi.’ ʻOku ʻuhinga ia ke fili ke fakaʻehiʻehi mei ha meʻa pē ʻokú ne tuli ʻa e Laumālié. ʻOku ʻuhinga ia ke loto fiemālie ke ‘liʻaki’ ʻo aʻu ki heʻetau ngaahi angahala angamahení.”5

Manatuʻi ʻa e ngaahi akonaki ko ʻeni ʻa hotau palōfitá. Hiki ia, pea toe lau ia ʻi he taimi ʻoku ʻahiʻahiʻi ai koe ʻe he ngaahi tohoaki ʻo e māmani ko ʻení: 

  • Tokanga lahi ange ki he ngaahi meʻa ʻa e ʻOtuá ʻi he ngaahi meʻa ʻo e māmani ko ʻení. 

  • Falala lahi ange ki he tokāteline ʻa Kalaisí ʻi he ngaahi fakakaukau fakapoto ʻa e tangatá. 

  • Fekumi mo ke fiefia ʻi he moʻoni taʻengatá, ʻa ē ʻoku maʻu ʻi he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo moʻuí. 

  • Hoko ko ha taha muimui loto-fakatōkilalo ʻo Kalaisi. 

  • Fakaʻehiʻehi mei ha faʻahinga meʻa te ne tuli ʻa e Laumālié. ʻOku moʻoni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, pea ko ha meʻaʻofa fakaʻofoʻofa ia ki hoʻo moʻuí. Te ke lava pea ʻoku totonu ke ke fekumi maʻu pē ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié. 

  • Liʻaki hoʻo ngaahi angahala angamahení! 

Naʻe toe lea ʻaki foki ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa e talaʻofa ko ʻeni meia Palesiteni ʻĒsela Tafu Penisoní (1899–1994): 

“ʻE ʻilo ʻe he kakai tangata mo fafine ʻoku foaki ʻenau moʻuí ki he ʻOtuá te Ne lava ke ngaohi ke toe lelei ange ʻenau moʻuí ʻi he meʻa te nau lavá. Te Ne hanga ʻo

  • fakalahi ʻenau fiefiá,

  • fakalahi ʻa e mahino ʻoku nau maʻú,

  • fakamāmaʻi honau ʻatamaí, …

  • hiki hake honau laumālié,

  • liuliunga honau ngaahi tāpuakí,

  • fakalahi honau ngaahi faingamālié,

  • fakafiemālieʻi honau lotó,

  • fokotuʻu ha ngaahi kaungāmeʻa, pea mo

  • lilingi atu ʻa e melinó.”6

ʻOkú ke pehē ʻoku maʻu nai ʻe he māmaní ha faʻahinga meʻa ʻoku tatau mo e meʻa ʻoku foaki atu ʻe he ʻEikí maʻaú? 

ʻOku fiemaʻu ke ʻiloʻi ʻe he māmaní ʻa e meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi tāpuaki fakaʻofoʻofa ʻoku foaki mai ʻe Sīsū Kalaisi kiate kinautolu ʻoku muimui kiate Iá. 

ʻOku Falala Mai ʻa e ʻOtuá Kiate Koe

ʻOku ou fakaʻosi ʻaki ʻa e meʻa naʻá ku tohi ʻi he kamataʻangá: ʻOku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻiate koe pea ʻokú Ne falala atu ke ke ʻave ʻEne māmá ki he tokotaha kotoa pē ʻokú ke feohi mo iá. ʻOkú Ne finangalo ke hoko hoʻo moʻuí ko ha maama kamo ki ho ngaahi kaungāmeʻá mo e kāingá. ʻOkú Ne ʻamanaki mai ke ke fakamoʻoni ki hono moʻoni ʻo ʻetau Tamai Hēvaní pea mo e misiona toputapu ʻa e ʻEikí ʻi he māmaní.

ʻOku mahuʻinga hoʻo akó ki ho misiona naʻe tuku mai ʻe he ʻOtuá. Pea ʻoku mātuʻaki mahuʻinga mo fuʻu fiemaʻu ho misioná ʻi he māmaní ʻi he ʻahó ni.