Kweilo̧k Eo Eļap
Kōj Kajjojo Ewōr Juon Ad Bwebwenato
Eprōļ 2022 kweilo̧k eo eļap


Kōj Kajjojo Ewōr Juon Ad Bwebwenato

Jouj im itok n̄an lo baam̧le eo am̧, aolep epepen ko am̧, im bōktok er n̄an kapijuknen.

Ro m̧ōtta, ro jeiū im jatū, kōj kajjojo ewōr juon ad bwebwenato. Ilo ad lo bwebwenato eo ad, jej kobaļo̧k, jej uwaan, jej erom.

Eta in Garrit Walter Gong. Garrit ej juon etan Dutch, Walter (etan jema) ej juon etan Riamedka, im Gong aaet ej juon etan juon Richina.

Ritijem̧ļo̧k ro rej anto̧o̧ņe 70–110 pilien armej ro raar mour ioon laļ in. Bōlen ewōr wōt juon kar ņa etan Garrit Walter Gong.

Kōj kajjojo ewōr juon ad bwebwenato. Ij iakwe “the rain on my face [and] the wind as it rushes by.”1 Ij kwaļo̧k jekjek in an penguin ko etetal ilo Antarctica. Ij leļo̧k n̄an riatajinemjen ro ilo Guatemala, ajri ro ilo iaļ ko ilo Cambodia, kōrā in Masai ro ilo African Mara pija eo nejier m̧oktata kōn er make.

Ij kōttar ilo aujpitōl eo ilo an kajjojo ajri ro nejim ļotak—juon iien taktō eo ekar jipan̄ eō.

Ij lōke Anij. Ij tōmak “[kōj] jej, bwe [jej] maron̄ m̧ōņōņō,”2 bwe ewōr iien ko im tōre ko n̄an aolep men ium̧win lan̄.3

Kwojeļā ke bwebwenato eo am̧? Ta meļeļe in āt eo etam̧? Oran dettan armej ilo laļ in ekar eddōkļo̧k jān 1.1 pilien ilo 1820 n̄an epakeļo̧k 7.8 pilien ilo 2020.4 Iiō eo 1820 ej āinwōt iien eo oktak eo eļap ekar waļo̧k. Elōn̄ armej raar ļotak ālkin 1820 ekar wōr aer ememļo̧kjeņ im rekoot ko n̄an kile jejjo epepen ko an baam̧le eo aer. Kwomaron̄ ke ļōmņak kōn juon men āinjuon, juon ememļo̧kjeņ em̧m̧an ippān jim̧m̧am̧ ak jibūm̧ ak juon uwaan baam̧le eo?

Jekdo̧o̧n jete oran kajjojo armej ro me raar mour ilo laļ in, ewōr jon̄an, maron̄ būne, juon armej ilo juon iien. Kwe, im n̄a, jej kajjojo aorōk.

Im jouj im ļōmņak kōn menin: Men̄e ak jaab jejeļā kajjier, kōj kajjojo jej ļotak jān juon m̧am̧a im juon baba. Im kajjojo m̧am̧a im baba ej ļotak jān juon m̧am̧a im baba.5 Kōn wāween ļotak ak kōkkajiriri, jej aolep ilo jem̧ļo̧kin ekkejel ilo baam̧le eo an Anij im an armej.

Ļotak ilo AD 837 eo, jim̧m̧aō eo kein ka 30th, First Dragon Gong, ekar jino ejake bukwōn eo an baam̧le eo am ilo southern China. Iien eo jinoin tata ikar loļo̧k bukwōn Gong, armej ro raar ba, “Wenhan huilaile” (“Gerrit em̧ōj an jepļaaktok”).

Ilo jait eo an jinō, laajrak in baam̧le eo am ekoba taujin etan baam̧le, kōn elōn̄ļo̧k lo er.6 Elōn̄ļo̧k ippād kajjojo baam̧le me jej ekkejel ippāer. Eļan̄n̄e kwoj ļōmņak leļļap eo nukum̧ ekar kadedeļo̧k menmenbwij eo an baam̧le eo am̧, jouj im pukōt ro rilikūm̧ im ro rilikin ro rilikūm. Kobaik ememļo̧kjeņ eo epād kiiō kōn āt ko etan baam̧le ippān 10 pilien āt ko maron̄ loi ewōr kiiō ilo FamilySearch ilo online collection eo an im 1.3 pilien an kajjojo ilo Family Tree eo an.7

Pija
Wōjke eo emour ewōr okar ko im ra ko

Kajjitōk ippān ro m̧ōttam̧ ak baam̧le eo n̄an jin̄aik juon wōjke mour. Āinwōt an Būreejtōn Russell M. Nelson katakin, wōjke ko remour ewōr okarier im ra ko.8 Mekarta kwoj epepen eo kein kajuon ak kein kajon̄oul am̧ jeļā kake, ekkejel inne ak ilu. Kobaik okar ko im ra ko ilo laajrak in baam̧le eo am̧ kiiō.9

Kajjitōk eo, “Ia eo kwoj itok jāne?” kajjitōk kōn bwij eo, jikin ļotak, laļ eo am̧ ak kapijuknen. Ilo laļ in, 25 bōjāān in kōm rej bōkļo̧k n̄an kapijuknen eo am n̄an China, 23 bōjāān n̄an India, 17 bōjāān m̧ōttan ko n̄an Asia im Paicfic, 18 bōjāān n̄an Europe, 10 bōjāān n̄an Africa, im 7 bōjāān n̄an Amedka ko.10

Kajjitōk eo, “Kwoj itok jān ia?” ej barāinwōt kajjitōk ippād n̄an pukōt piktok kwojarjar eo ad im jibadbad eo ilo jetōb ilo mour in.

Kōj kajjojo ewōr juon ad bwebwenato.

Juon baam̧le ijeļā kajjien ekar kobaik ļalem epepen ko an baam̧le ke raar loļo̧k kapijuknen eo aer m̧okta ilo Winnipeg, Canada. Ijōņ eo jim̧m̧aer ekar jiron̄ ļaddik ro jibūn kōn raan eo mijenede ro ruo (ekar en̄inn̄in er enjeļ ro jān lan̄) kar bōkļo̧k gospel eo an Jisōs Kraist kar kōjepļaaktok, ukōt baam̧le eo aer indeeo.

Juon m̧am̧a eo ijeļā kajjien kar kajjitōk ippān ajri ro nejin im ro rilikier n̄an kajjitōk ippān jibwier kōn en̄jake ko an ke ekar ajri wōt. Tōre ko rem̧m̧an an būbū im katak ko ilo mour rej kiiō juon bok aorōk an baam̧le ej koba in emān epepen ko.

Juon likao ijeļā kajjien ej kobaik juon “jōnōļ an Jemān.” Iiō ko ļo̧k, juon wa ekar dibōj im m̧an jem̧aan. Kiiō, n̄an jeļā kajjien jemān, likao in eperan ej kōjparok ememļo̧kjeņ ko an jān ke ekar ajri im bwebwenato ko jān baam̧le eo im ro m̧ōttan.

Ke kar kajjitōk ia eo ijo aorōk ej waļo̧k ie, elōn̄ wōt armej rej watōke baam̧le m̧okta.11 Menin ekoba ro remour im ro remej an baam̧le. Aaet, n̄e jej mej, ejjab bōjrak ad mour. Jej wōnm̧aanļo̧k wōt in mour ilo rejet eo juon an rōn̄ōl eo.

Ej lukkuun in dik wōt ijo ej pād wōt, rūtto ro ad rej aikuj in keememej er.12 Jej keememej jolet eo ad kōn bwebwenato ko ba ilo kōnono, rekoot ko an bwij im bwebwenato ko an baam̧le, emeemļo̧k ko ak jikin ko kōn kakeememej, iien keememej ko kōn pija ko, m̧ōn̄ā ko, ak men ko me rej kakeememej kōj kōn ro rejitōnbōro.

Ļōmņak kōn ia eo kwoj jokwe ie—ej ke aiboojoj kōn ekōjkan an laļ eo am̧ im jukjuk in pād eo keememej im kautiej rūtto ro, baam̧le eo, ro jet me raar jerbal im en̄taan? N̄an waanjon̄ak, ilo iien eo kein kajilu in m̧adm̧ōd kakeememeje ilo South Moulthon, Devonshire, England, Sister Gong im n̄a kar iakwe pukōt im̧ōn jar eo edik im jukjuk in pād eo ijo epepen ko an rūtto ro an Bawden baam̧le eo am raar jokwe ie. Jej kautiej rūtto ro ad kōn kōpeļļo̧k kōjeraam̧m̧an ko an lan̄ kōn jerbal in tampeļ im menmenbwij13 im kōn erom juon edde eo kobaik14 ilo jein eo an epepen ko ad.15

Ilo tōre in kiiō an jarlepju ko an “Ij ļōmņak kōn n̄a wōt,” ej jeraam̧m̧an n̄e epepen ko rej kobatok ilo wāween ko eļap tokjāer. Jej aikuj jeļā wōn kōj im jej itok jān ia—jemjerā ko rem̧ool, jerbal in jipan̄ eo eļap meļeļe in, mour eo eļapļo̧k tokjān jān paotok ko ilo social media.

Ekkejel ippān rūtto ro ad emaron̄ ukōt mour ko ad ilo wāween ko rōkailbōkbōk. Jān mālijjon̄ ko aer im men ko kar kadedeļo̧k, jej bōk tōmak im kajoor.16 Jān iakwe eo im en̄taan ko aer, jej ekkatak n̄an jeorļo̧k bōd im bun̄ m̧aanļo̧k. Ajri ro nejid rej erom kijin̄en̄e. Jej bōk kōjparok im kajoor. Loklok ippān rūtto ro ej kōļapļo̧k epaak an baam̧le, kam̧m̧oolol, kabwilōn̄lōn̄ ko. Kain korak in emaron̄ bōktok jipan̄ jān turājet in rōn̄ōl eo.

Ejja āinwōt an lan̄lōn̄ ko itok ilo baam̧le ko, emaron̄ bar būrom̧ōj ko. Ejjeļo̧k juon eweppān, ak jabdewōt baam̧le. N̄e ro me raikuj in kar iakwe, kōjparok, im bōbrae kōj rej likjab n̄an kōm̧m̧ane, jej en̄jake ejerwawa, kajokok, metak. Baam̧le eo emaron̄ erom juon men ewaan. Ijoke, kōn jipan̄ an lan̄, jemaron̄ itok n̄an jeļā baam̧le eo ad im kōm̧m̧an aenōm̧m̧an ippān doon.17

Jet iien kallim̧ur eo edim n̄an ļoor kōtaan ko an baam̧le ejipan̄ kōj kōttōprak men ko reppen. Ilo jet jekjek ko, ro m̧ōttad rej erom baam̧le. Juon jiron̄ ejej uwaan me baam̧le eo an ekar emakijkij aer em̧m̧akūt kar lo juon baam̧le in Kabun̄ in em̧m̧an ijo liin kar kōjparoke im en en̄jake ruwainene. Paotok ko im jon̄ak ko an baam̧le rej kareel ak ejjab kōmelet kōj.

Anij ekōņaan bwe baam̧le ko ad ren m̧ōņōņō im ren n̄an indeeo. N̄an indeeo ej lukkuun aitok eļan̄n̄e jej kōm̧m̧an bwe kajjojo en jab m̧ōņōņō. M̧ōņōņō elukkuun in kadu eļan̄n̄e kautiej kadkad ko rej bōjrak ilo mour in. Kōn bujen ko rekwojarjar, Jisōs Kraist ej letok iakwe eo An, kajoor eo, im jouj eo n̄an ukōt kōj18 im kōmour jemjera ko ad. Jerbal in jipan̄ ko an tampeļ jab ļōmņak kōn e make n̄an ro rejitōn bōro ekōm̧m̧an bwe Pinmuur eo an Rilo̧mo̧o̧r eo en m̧ool in n̄an er im kōj. Kōn kōkwojarjar, jemaron̄ bar ro̧o̧l n̄an im̧aan mejān Anij āinwōt baam̧le ko kobaik ippān doon n̄an indeeo.19

Kajjojo bwebwenato in mour ko ad rejjab dedeļo̧k, kōnke mour in ej wōnm̧aanļo̧k wōt, ilo ad lo, kōm̧m̧an, im erom kōn tōllo̧k ko reļļapļo̧k jān maron̄ ļōmņak kaki.

Rikanaan Josep Smith eaar ba: “E maron̄ āinwōt n̄an jet bwe ej juon katak ekanooj polel im jej ekkōnono kake—juon kajoor eo ej ļo̧o̧ke ak liāpe ioon laļ im liāpe ilo lan̄.”20 Iiaio eo jej ejake ijin emaron̄ pād ippān aiboojoj indeeo eo ijōņ.21 Ilo m̧ool, “kōj ijello̧kier [ro uwaan baam̧le eo ad] jejjab maron̄ weeppān; im jab er ijello̧kwid reban maron̄ weeppān,” en̄in ej bwe, ilo “dipiio in im dedeļo̧k in koba eo eweeppān.”22

Ta eo jemaron̄ kōm̧m̧ane kiiō?

M̧oktata, ļōmņake an annan̄ūm̧ kakkilaajajtok im ļo̧k ikōtaan ruo kūlaaj ko an indeeo. Ilo juon jekjek, pijaik eok make nejin leddik, jibūn leddik, jibūn-jibūn leddik; ilo bar juon jekjek, ettōn̄ n̄an eok make āinwōt juon nejin jinōm̧, jinōm̧, jibūm̧. Ewi jon̄an an m̧ōkaj an iien mootļo̧k! Ilo kajjojo iien im jerbal, kile wōn eo ej pād ippam̧. Ain pija ko aer im bwebwenato ko; kōm̧m̧ane bwe ren m̧ool in bwebwenato in ememļo̧kjeņ ko aer. Rekoote etāer, en̄jake ko, raan allōn̄ iiō ko raorōk. Er rej baam̧le eo am̧—baam̧le eo ej am̧ im baam̧le eo kwoj kōņaan.

Ilo ami kōm̧m̧ani kain̄i ko an tampeļ n̄an ro uwaan baam̧le eo, jitbōn Elijah, “waļo̧ktok eo an Jetōb Kwojarjar eo ej kwaļo̧k kam̧ool eo kōn paotok kwojarjar eo an baam̧le,”23 naaj kakuk ippān doon būruōn ro jemeer, jineer, im ajri ro ippān doon ilo iakwe.24

Ruo, kōm̧m̧an bwe itok limo eo an menmenbwij an baam̧ļe en ļōmņak in kōm̧m̧ane im make waļo̧k. Kūrļo̧k jibūm̧. Kanooj kalimjōk mejān nin̄nin̄ eo ej kab ļotak. Kōm̧m̧an iien—lo indeeo—ilo aolep jekjek in ilo iaļ eo am̧. Ekkatak im kile kōn kam̧m̧oolol im m̧ool eo an jolet eo an baam̧le eo am̧. Lem̧ōņōņō im erom em̧m̧an im, n̄e aikuj, ilo ettā kōm̧m̧an aolep men maron̄e n̄an jab kwaļo̧k men eo enana. Kōm̧m̧an bwe men ko rem̧m̧an ren ijjino ippam̧.

Jilu, etal n̄an FamilySearch.org Download i mobile app eo epād. Ejjeļo̧k wōņāer im ekam̧ōņōņō. Loe, kobatok, uwaan. Lale ekōjkan am̧ nukum̧ armej ro ilo juon ruum̧, ewi jon̄an an pidodo im kōjeraam̧m̧an n̄an kobaiktok āt ko n̄an laajrak in baam̧le eo am̧ emour, n̄an pukōt im kōjeraam̧m̧an okar ko im ra ko am̧.

Emān, jipan̄ kobaik baam̧le ko indeeo. Keememej oran bōnbōn ko an lan̄. Ebar lōn̄ļo̧k ilo turājet in rōn̄ōl eo jān tu jab in. Ilo an lōn̄ļo̧k tampeļ ko repaaktok n̄an kōj, jouj im leļo̧k ro rej kōttar iien eo em̧m̧an an kain̄i ko an tampeļ n̄an būki.

Kallim̧ur eo ilo Ijtō im iien otemjej ej ba, ilo im kōn Jisōs Kraist, jemaron̄ erom bwebwenato eo ad em̧m̧an tata im baam̧le ko ad remaron̄ erom m̧ōņōņō im n̄an indeeo. Ilo aolepān epepen ko ad, Jisōs Kraist ej kōmour eo erup būruōn, kanemkwoj rikōm̧akoko ro, kōtļo̧k ro raar kakkure er.25 Bujen ej n̄an Anij im kōj kajjojo26 ej koba jeļā bwe jetōb eo im ānbwinnid renaaj bar koba ilo jerkakjepe eo im kadkad ko ad raorōk tata remaron̄ wōnm̧aanļo̧k wōt ālkin mej kōn juon tarlep in lan̄lōn̄.27

Kōj kajjojo ewōr juon ad bwebwenato. Itok im lo eo am̧. Itok im lo ainikiōm̧, al eo am̧, am̧ jokkun wōt ilo E. En̄in ej lukkuun jibadbad eo me Anij ekar kōm̧anm̧an lan̄ ko im laļ in im kar lo bwe raar em̧m̧an.28

Nōbar karōk in m̧ōņōņō eo an Anij, Pinmuur eo an Jisōs Kraist, wōnm̧aanļo̧k wōt in jepļaaktok eo ilo gospel eo im Kabun̄ eo An. Jouj im itok n̄an lo baam̧le eo am̧, aolep epepen ko am̧, im bōktok er n̄an kapijuknen. Ilo āt eo ekwojarjar etan Jisōs Kraist, amen.

Kakeememej ko

  1. “My Heavenly Father Loves Me,” Children’s Songbook, 228.

  2. 2 Nipai 2:25.

  3. Lale Ekklisiastis 3:1.

  4. Pedped ioon United Nations Secretariat, The World at Six Billion (1999), 5, table 1; “World Population by Year,” Worldometer, worldometers.info.

  5. Elōn̄ rej jeraam̧m̧an n̄an wōr ro jimeer im jinieer me raar jab koeotak er, mekarta rej koba āinwōt baam̧le kōn korak in en̄jake ko im kōkkajiriri im bujen ko rekwojarjar.

  6. Ij kwaļo̧k kam̧m̧oolol n̄an ro me raar idajon̄jon̄e wāween ko n̄an ejake oran āt ko etan baam̧le ko n̄an laajrak ko an baam̧le.

  7. Ilo 2021, jet 99 milien ņōm̧ba ko kar kobaik n̄an laajrak ko an baam̧le an public. Im kiiō epaak, likūti ilo digital ekar dedeļo̧k an 2.4 milien jāljel in microfilm ko epād ie kōpetata in 37 pilien āt ko (kōn jet eruo alen kōm̧m̧ani). Etan rein kajjojo rekooti maron̄ kiiō pojak n̄an etali, pukōti, im kobaik n̄an laajrak in baam̧le eo an armej.

  8. Lale Russell M. Nelson, “Roots and Branches,” Liahona, May 2004, 27–29.

  9. Aaet, ilo ad lo im kalōk laajrak in baam̧le ad emour, jouj im dāpij wōt 100 bōjāān in kautiej eo n̄an ņojak eo im ro ribaļiniter ro bōk koņaer an ro uwaan baam̧le eo remour in remej.

  10. David Quimette ekar kōļapļo̧k nōm̧ba kein, pedped ioon Angus Maddison, The World Economy: A Millennial Perspective (2001), 241, table B-10.

  11. Lale Laura Silver im ro jet, “What Makes Life Meaningful? Lale jān 17 Advanced Economies,” Pew Research Center, Nov. 18, 2021, pewresearch.org.

  12. 1 Nipai 9:5; 1 Nipai 19:3; Naan ko an Mormon 1:6–7; im Alma 37:2 rej kōnono kōn kōjparok ļo̧o̧k ko im keememej “un eo jeļā kake,” ekoba n̄an kōjeraam̧m̧an epepen ko ilju im jekļaj.

  13. Lale Russell M. Nelson im Wendy W. Nelson, “Open the Heavens through Temple and Family History Work,” Ensign, Oct. 2017, 34–39; Liahona, Oct. 2017, 14–19; lale barāinwōt “RootsTech Family Discovery Day—Opening Session 2017” (video), ChurchofJesusChrist.org.

  14. Lale Katak im Bujen Ko 128:18.

  15. Lale Gordon B. Hinckley, “Keep the Chain Unbroken” (Brigham Young University devotional, Nov. 30, 1999), speeches.byu.edu. Būreejtōn Hinckley ej barāinwōt kout ilo David A. Bednar, “A Welding Link” (worldwide devotional for young adults, Sept. 10, 2017), broadcasts.ChurchofJesusChrist.org.

  16. N̄an waanjon̄ak, ilo baam̧le eo am, Henry Bawden, jān Devonshire, England, ekar m̧areik Sarah Howard, eo ekar em̧m̧akūt tok ippān baam̧le eo an ālkin aer kar kobatok ilo Kabun̄ in. Ke Sarah ekar pād ilo St. Louise āinwōt juon jiron̄, jemāņ, jinen, im ļalem jein im jatin raarmej. Henry im Sarah ekwōr wōr 10 nejier. Sarah ekar barāinwōt lali ajri ro jiljino nejin Henry jān lio pāleen m̧okta, Ann Ireland, ālkin an mej. Sarah ekar āinwōt m̧am̧a n̄an ruo jibūn leddik ālkin an leddik eo naaj nejin (Sarah) kar mej. Kōjekdo̧o̧n an lōn̄ apan̄ ko ilo mour, Sarah ekar okmāņeņ, iakwe, tenkwadik, im aaet lukkuun niknik jerbal. Liin kar jeļāk kajjien āinwōt “Little Grandma.”

  17. Emaron̄ in kar pen āinwōt, ilo ad jeorļo̧k ad bōk make im ro jet kōn iakwe an Kraist, jemaron̄ “ro nejin Anij” (Matu 5:9).

  18. Lale, n̄an waanjon̄ak, Mosaia 3:19.

  19. Lale “Baam̧le Eo: Juon Naan in Kean̄ n̄an Laļ in,” ChurchofJesusChrist.org.

  20. Katak im Bujen Ko 128:9.

  21. Lale Katak im Bujen Ko 130:2.

  22. Katak im Bujen Ko 128:18.

  23. Russell M. Nelson, “A New Harvest Time,” Ensign, May 1998, 34; lale barāinwōt Russell M. Nelson imd Wendy W. Nelson, “Open the Heavens through Temple and Family History Work,” 16–18.

  24. Lale Mosaia 18:21.

  25. Lale Luk 4:18.

  26. Kar jiron̄ eō naan in Hebru eo n̄an baam̧le—mishpachah—ej itok jān naan in Hebru eo (shaphahh) meļeļe in “n̄an koba ippān doon ak lukōj doon.” Aoelp jerbal ilowaan baam̧le eo kar ejaki n̄an kōkajoorļo̧k korak ko an baam̧le.

  27. Lale Katak im Bujen Ko 88:15–16, 34; 93:33; 138:17.

  28. Lale Jenesis 1:4, 31.