Wiadze Mfɛndzanan Ehyiadzi
Yɛ Nokwafo ma Nyankopɔn na N’Edwuma
Ɔbɛsɛ 2022 Wiadze Mfɛndzanan Ehyiadzi


Yɛ Nokwafo ma Nyankopɔn na N’Edwuma

Hɛn nyina yehia dɛ yɛhwehwɛ hɛn dasegye wɔ Jesus Christ ho, yɛhom hɛn adwen nkã tse do, yenu hɛnho wɔ hɛn bɔn ho, na yɛyɛ anokwafo ma Nyankopɔn na N’edwuma.

Mfeda Ɔbɛsɛ no, wɔmaa emi na President M. Russell Ballard na Elder Jeffrey R. Holland edwuma dɛ yɛnkɔ nkɛsera United Kingdom, bea hɛn baasa nyina yɛsoom dɛ asɛmpasomafo mberantsɛmba no. Ɔyɛɛ hɛn adom dɛ yɛkyerɛkyerɛɛ na yɛgyee dase, na yɛkɔr nserahwɛ wɔ Asɔr ahyɛse abakɔsɛm mbea a ɔwɔ Ngyiresi Ɔman no mu, bea a me nanasum banyin Heber C. Kimball na ne mfɛfo soom dɛ asɛmpasomafo edzikamfo no.1

President Russell M. Nelson, ridzi hɛnho fɛw ɔfa edwuma yi ho no, ɔhyɛɛ no nsew dɛ ɔnntɔ kã dɛ wɔbɛma Asomafo baasa edwuma dɛ wɔkɛsera bea a wɔsoom dɛ asɛmpasomafo wɔ hɔn mberantsɛber mu. Ɔkãa dɛ obiara pɛ dɛ wɔma no edwuma wɔ bea a odzi kan somee no. N’enyim ayɛ serew kɛse no, ɔkyerɛkyerɛɛ dza ɔsɛ dɛ osi ana iyi aba bio. Sɛ asomafo baasa kor so a wɔsoom wɔ asɛmpakã dwuma kor noara mfe 60 abɛsen a, nna hɔn so benya edwuma a ɔtse dɛm.

Mfonyin
Heber C. Kimball

Mereyɛ ahoboa ama dɛm edwuma no, mekenkaan bio Life of Heber C. Kimball, nwoma a ne nanabanyin Orson F Whitney, a ekyir no wɔfrɛɛ no baa Asomafo dzibew mu no, kyerɛwee. Nwoma yi me maame dze maa me ber a nna ɔka kakra ma medzi mfe esuon. Nna yɛreyɛ ahoboa akɔ This is the Place Mounument a worutu ahyɛ Nyame nsa wɔ Ayɛwoho 24, 1947 a President George Albert Smith rekehyira do.2 Nna ɔpɛ dɛ muhu me nanasum Heber C. Kimball no ho asɛm yie.

Nwoma yi wɔ asɛm nwanwa a wɔkyerɛ dɛ President Kimball kãe a no ho wɔ hia kɛse ma hɛn nda yi. Ansaana mebɛkyɛ asɛm no, hom ma me nkã n’ahyɛse ho asɛm kakra.

Ber a Nkɔnhyɛnyi Joseph Smith da Liberty Efiadze no, Asomafo Brigham Young na Heber C. Kimball na wonyaa asodzi, wɔ gyinabew yaayaw kɛse mu no dɛ, wɔbɔhwɛ ma Ahotseweefo no etu efi Missouri. Ɔnam nhyɛ a Ambrado Lilburn W. Boggs hyɛɛ dɛ wonkunkum hɔn no ntsi okehiaa kɛse noara dɛ wotu fi hɔ.3

Bɛyɛ mfe 30 ekyir no, Heber C. Kimball a, nna aber no ɔwɔ President a Odzi Kan na n’Apamfo mu no, ɔnye ebusuasantsen fofor rodwendwen abakɔsɛm no ho no, ɔkyerɛkyerɛɛ dɛ, “Hom mma menkã nkyerɛ hom, hom mu dodow bohu mber a hom benya ɔhaw, nsɔhwɛ na atseetsee nyina a hom botum asɔw, na akwan pii hom dze bɛkyerɛ dɛ hom yɛ nokwafo ma Nyankopɔn na N’edwuma.”4

Heber sɔɔw do dɛ: “Ama hom eetum eehyia nkõdzen a ɔreba no, obehia dɛ hom hu edwuma yi no nokwar ho nyimdzee ma homho. Nkõdzen no no su bɛyɛ ma banyin anaa ɔbaa biara a onnyi nankasa ne nyimdzee anaa dase no bɔhwe ase. Sɛ nnyi dasegye a, bɔ bra pa, na frɛ Ewuradze na mma nngyaa [kɛpem] dɛ [ibenya]. Sɛ annyɛ a nnkotum egyina. … Mber no bɛba a banyin anaa ɔbaa biara runntum nntsim wɔ kan a ɔasera. Nyimpa kor biara benya kwankyerɛ efi kan a ɔtse no mu no. … Sɛ nnyi bi a nnkotum egyina; dɛm ntsi hom nhwehwɛ Jesus ne dasegye na hom ntakyer no, ama nsɔhwɛ mber ba a, hom ennfintsiw na wɔannhwe ase.”5

Hɛn mu kor biara hia ankorankor dasegye wɔ Nyankopɔn n’edwuma ho6 na Jesus Christ n’asɛdze dɛ fapem tsim no. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi Ɔfã 76 no kã enyimnyam ntwerba ahorow ebiasa ho asɛm na ɔdze celestial enyimnyam no toto ewia ho. Nkyii ɔdze terrestrial ahenman no toto bosoom ho.7

Ɔyɛ nwanwa dɛ ewia wɔ nankasa ne kan, mbom bosoom kyerɛ ewia ne kan anaa “ɔserɛ kan.” Ɔrekã terrestrial ahenman ho asɛm no, nyiyimu 79 kã dɛ, “Woyinom nye hɔn a hɔn dasegye a ɔwɔ Jesus ho no nnyɛ dzen.” Yennkotum enya celestial ahenman na yɛnye Nyame Egya no atsena wɔ kan a yɛaserɛ mu, yehia hɛnankasa hɛn dasegye wɔ Jesus Christ na N’asɛmpa no ho.

Yɛtse wiadze a emumuyɛ adɔɔ sõ8 na osian nyimpa nkyerɛkyerɛ ntsi wɔdan hɔn akoma fi Nyame nkyɛn.9 Mfatoho kor a ɔyɛ ndam yie wɔ kyerɛwsɛm mu a ɔfa Heber C. Kimball n’akadwen wɔ erohwehwɛ dasegye wɔ Nyankopɔn edwuma na Jesus Christ ho no ɔwɔ Alma n’afotu a ɔdze maa ne mbabanyin baasa no—Helaman, Shiblon, na Corianton, mu.10 Nna ne mbabanyin beenu ayɛ anokwafo ama Nyankopɔn na N’edwuma. Mbom babanyin kor ayɛ nsanmuyi a omuo. Emi no Alma n’afotu no no ho hia a ohia kɛse nye dɛ Alma dze rema dɛ egya ɔdze roboa nankasa ne mba.

Alma n’akadwen a odzi kan, tse dɛ Heber C. Kimball dze no, nye dɛ kor biara benya Jesus Christ ho dasegye na ɔayɛ nokwafo ama Nyankopɔn na N’edwuma.

Alma ne nkyerɛkyerɛ nwanwa a ɔdze maa ne babanyin Heleman no, ɔbɔ anohoba kɛse dɛ hɔn a [w]ɔdze [hɔn] werɛ twer Nyame no ɔbɔboa [hɔn] wɔ [hɔn] nsɔhwɛ, nye [hɔn] amandzehu, nye [hɔn] akotorka mu, na ɔbɛma [hɔn] do wɔ da a odzi ewiei no mu.”11

Alma dze onyaa nyikyerɛ a ohuun sor ɔbɔfo, iyi nntaa nnsi. Nkenyan a Sunsum Krɔnkrɔn no dze ma no na ɔtaa ba. Nkenyan yinom botum ayɛ adze tsitsir ara pɛr dɛ sor abɔfo nyikyerɛ. President Joseph Fielding Smith kyerɛkyerɛɛ dɛ: “Nkenyan a ɔba ɔkra no do no a ofi Sunsum Krɔnkrɔn no yɛ adze tsitsir kyɛn enyido-adzehu. Sɛ Sunsum kasa kyerɛ sunsum a, dza otsimtsim wɔ ɔkra no do no ne mpepae yɛ dzen.”12

Iyi gya hɛn kɔ Alma n’afotu a ɔdze maa ne babanyin a ɔtɔdo ebien no, Shiblon. Nna Shiblon yɛ tseneneenyi, tse dɛ no nua Helaman. Afotu a mepɛ dɛ mitsi mu nye Alma 38:12a ne fã kenkan dɛ, “Hwɛ na hom w’adwen mu nkã tse so do ama ɔdɔ aahyɛ wo mã.”

Hom w’adwen mu nkã tse do yɛ nsɛmfua a ɔyɛ dɛw. Sɛ yɛrekã pɔnkɔ a, yɛdze biribi hyɛ ne tsir do ama ɔama no kwankyerɛ. Nsɛmfua ɔnye ne nkyerɛasee yɛ kor nye, kyerɛ kwan, hyɛ no do, anaa siw no kwan. Ahyɛmu Dadaw no kã kyerɛ hɛn dɛ yɛbɔɔ osē ber a yesũaa dɛ yebenya nyimpadua no.13 Nyimpadua nnyɛ adze bɔn—ɔyɛ fɛw na ohia tsitsir so—mbom adwen mu nkã tse binom, sɛ wɔammfa enndzi dwuma yie na yɛannhom do dɛ mbrɛ ɔfata a, obotum apaa hɛn efi Nyankopɔn na N’edwuma ho na wɔasɛɛ hɛn dasegye.

Hom ma yɛnkasa mfa adwen mu nkã tse ebien yinom ho—odzi kan, ebufuw, na otsĩa ebien, akɔndɔ bɔn.14 Ɔyɛ enyigye dɛ ebien yinom nyina sɛ yɛannhom do anaa yɛannhyɛ do a obotum ɔdze akomayaw, woehuan Sunsum no ne nhyɛdo do, na wɔapaa hɛn efi Nyankopɔn na N’edwuma ho. Otsĩafo no fa kwan biara do dɛ ɔdze begyabegyayɛ na ndwamandze ho mfonyin bɛhyɛ hɛn abrabɔ mu.

Ebusua ebusua binom mu no, ɔtaa si dɛ kun anaa ɔyer a no bo efuw no ɔbɔbɔ ɔhokafo anaa ɔba kutuku. Ayɛwoho, bosoom mu no, mekãa Ngyerisi Aborekyir All Party Mbrahyɛ Bagua hyiamu ho wɔ London.15 Wɔdaa no edzi dɛ begyabegyayɛ a wɔdze tsia mbaa na mbabun ayɛ wiadze nyina mu ɔhaw kɛse. Binom dze kasa eyimtsiabu kã begyabegyayɛ ho. Ebusua dawurbɔ no kã kyerɛ hɛn dɛ “[hɔn] a wobu ɔhokafo anaa mba enyimtsĩa … begyina Nyankopɔn enyim dabi ebu ho nkontaa.”16

President Nelson tsĩi iyi mu yie ndeda anapa.17 Meserɛ yɛ w’adwen dɛ sɛ w’awofo buu wo enyimtsia anaa woemmbu o, ɔwo irummbu wo hokafo anaa wo mba enyimtsia honandua mu anaa kasa mu anaa nkã tse mu.

Hɛn nda yi mu no ɔhaw kɛse kor a yehyia nye wentwiwentwi na kasa mu enyimtsiabu a ɔfa amamfo ho nsɛm ho. Ne kɛse noara mu no, ebufuw na ahorba hyehyɛ abɛhyɛ nyansadze, mpɛnsampɛnsamu, na enyidzi anan mu. Dodowara na woegyaa kɔkɔbɔ a Agyenkwa no Somafo panyin , Peter dze maa no, dɛ wɔnhwehwɛ Christ su tse dɛ, enyidahɔ, abotar, nyamesompa, enuadɔ, na ɔdɔ mapã.18 Woegyaa Christ su a ɔyɛ ahobrɛadze so.

Dza ɔkã yɛrehyɛ hɛn ebufuw do na yɛrohom hɛn adwen nkã tse do no, yehia dɛ yɛbɔ bra pa a ho tsew ber a yɛrehyɛ hɛn adwendwen, hɛn kasaa na ndzeyɛɛ horow do. Ohia dɛ yekwetsir ehuhu mfonyin hwɛ, yeker dza ofi ehuuw mu reba hɛn efiefi mu, na yekwetsir emumuyɛ suban biara.

Iyi nye hɛn ba Alma n’afotu a ɔdze maa ne babanyin Corianton no do. Nna ɔnntse dɛ no nuanom, Helaman na Shiblon. Corianton dze noho kɛhyɛɛ edwaman bra mu.

Osiandɛ nna Corianton dze noho kɛhyɛ ndwamandze mu no, okehiaa dɛ Alma kyerɛkyerɛ no nnuhu ho nsɛm. Nna ɔwɔ dɛ ɔkyerɛkyerɛ no bɔn no ne kɛse na nkyii mbrɛ obesi bonu noho.19

Ntsi Alma ne bambɔ afotu nye ɔbɔhom n’adwen nkã tse do, na hɔn a wɔafom no, dɛ wobonu hɔn ho. President Nelson maa hɛn afotu mapã wɔ nnuhu ho wɔ Ebɔbira 2019 wiadze mfɛndzanan ehyiadzi mu. Ɔmaa ɔda edzi pefee dɛ nnuhu kã hɛn abrabɔ ho. “Nnuho nnyɛ adze a osi ber kor, ɔyɛ ndzeyɛɛ kwan. Ɔkyerɛkyerɛɛ dɛ “ɔyɛ enyigye na asomdwee ho saafee. “Daa daa nnuho nye ahotsew no kwan, na ahotsew dze tum ba.”20 Sɛ Corianton yɛɛ dza President Nelson ama ho afotu no a, nkyɛ onuu noho ber no ara adwen bɔn hyɛɛ ase dɛ ɔreba ne tsir mu no. Nkyɛ bɔn kɛse no ammba.

Afotu a Alma dze maa ne mbabanyin dze wiei no yɛ nkyerɛkyerɛ tsitsir a ɔwɔ kyerɛwsɛm ne nyina mu no bi. Ɔfa Werdambɔ no a Jesus Christ bɔe no.

Alma gyee dase dɛ Christ bɛba ebeyi bɔn akɔ.21 Agyenkwa No Werdambɔ ammba a, nkyɛ onnyiewiei pɛrpɛrdzi nkyerɛkyerɛ bɛgye asotwe.22 Osian Agyenkwa No Werdambɔ no ntsi, ehumbɔbɔr bɛgye hɔn a woenu hɔnho na obotum wɔma hɔn kwan ma wɔakɔ Nyame nkyɛn. Ɔbɔboa hɛn dɛ yɛbɔdwendwen nkyerɛkyerɛ nwanwa yi ho.

Obiara runntum mfa nankasa no ndwuma pa nko nsan nkɔ Nyame nkyɛn, hɛn nyina yehia Agyenkwa n’afɔrbɔ mu ndzinoa no. Nyimpa nyina ayɛ bɔn, na ɔnam Jesus Christ No Werdambɔ no do na yebotum enya ehumbɔbɔr na yɛnye Nyame atsena.23

Alma so maa Corianton afotu dɛɛdɛw a ɔwɔ hɔ ma hɛn nyina a ɔwɔ dɛ wodua anaa worubodua nnuho kwan no mu, a ɔmmfa ho sɛ bɔn no yɛ ketseaba anaa ɔsõ tse dɛ ma Corianton tõe no a. Alma 42 ne nyiyimu 29 kenkan dɛ, “Na afei, me babanyin, memmpɛ dɛ ebɛma dɛm ndzɛmba yinom ahaw wo bio, na mbom ma wo bɔn no nhaw wo araa nkesi dɛ ibenya nnuho.”

Corianton tsie Alma n’afotu na onuu noho na ɔsoom nokwar mu. Osian Agyenkwa No Werdambɔ no ntsi, ayarsa wɔ hɔ ma obiara.

Alma ne nda mu, Heber ne nda mu, na ampaara hɛn nda mu no, hɛn nyina yehia dɛ yɛhwehwɛ hɛnankasa hɛn dasegye wɔ Jesus Christ ho, yɛnhom hɛn adwen nkã tse do, yennu hɛn ho na yɛnhwehwɛ asomdwee wɔ Jesus Christ No Werdambɔ no mu na yɛnyɛ anokwafo mma Nyankopɔn na n’edwuma.

Ndaansa yi mu kasa na anapa yi so bio no, President Russell M. Nelson kãa no wɔ kwan yi do: “Mototɔ serɛ wo dɛ hwɛ wo dasegye wɔ Jesus Christ do. Yɛ ho edwuma. Ma ɔnyɛ wankasa wo dze. Hwɛ do yie. Nyɛn no ama oeenyin. Nkyii hwɛ anwanwadze kwan wɔ w’abrabɔ mu.”24

Ɔyɛ me enyisɔ dɛ afei yebetsie efi President Nelson hɔ. Megye dase dɛ President Nelson nye Ewuradze no nkɔnhyɛnyi no ma hɛn nda yi. Modɔ nkenyan nwanwa a ɔsom me bo na kwankyerɛ a yɛnya dua no mu no.

Dɛ meyɛ Ewuradze Jesus Christ No Somafo no, megye me dase ampaara wɔ Agyenkwa no No krɔnkrɔnyɛ ho na No Werdambɔ no nokwar ho wɔ Jesus Christ ne dzin mu, amen.

Nsɛnsin

  1. Hwɛ Ronald K. Esplin, “A Great Work Done in That Land,” Ensign, Ayɛwoho 1987, 20: “Obiradzi 13, Elder Kimball, Orson Hyde, Joseph Fielding, na Heber ne nyɛnko Willard Richards fii Kirtland dɛ wɔrokɔ Ngyiresi Aborɔkyir. Wɔ New York, Obiradzi ne da 22 no, Canadafo Isaac Russell, John Goodson, na John Snyder bɛkãa hɔn ho. Asɛmpasomafo beesoun no twaa hɛntsiadze a wɔdze rokɔ Liverpool wɔ Garrick nsuhɛn do.” (Hwɛ Heber C. Kimball nkrataa, 1837–1866; Willard Richards journal horow na nkrataa, 1821–1854, Asɔr Abakɔsɛm Nwoma Korabea, Salt Lake City.)

  2. This Is the Place Nkaadze no, a ɔwɔ Salt Lake Kuropɔn, Utah, n’anee afã, wɔ Emigration Canyon n’ano, hyɛ mfe 100 fa a Ahotseweefo no dze hɛɛn Salt Lake Bɔnsa no mu wɔ Ayɛwoho 24, 1847. Nkaadze no da Brigham Young, Heber C. Kimball, na Wilford Woodruff hɔn honyi edzi.

  3. Latter-day Saintfo bɛyɛ ofi 8,000 dze kodu 10,000 na wotuii fii Missouri afe 1839 ahyɛse no a woruguan efi asafo mba na dɔm hɔn ayakayakadze ano. Brigham Young and Heber C. Kimball hɔn kwankyerɛ ase no, wɔhyehyɛɛ abaguafo dɛ wɔnkɔhwehwɛ ndzɛmba a wobehia na wɔmboaboa ano, na wontwa kwan a wɔbɛfa do etwa akwansin 200 dzendzen no wɔ awɔwber mu. Quincy kuromufo dze ayamuhyehye maa Ahotseweefo no a woruhu amandze no dabew na edziban mber kakra. (Hwɛ Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, nwoma 1, The Standard of Truth, 1815–1846 [2018), 375–77; William G. Hartley, “The Saints’ Forced Exodus from Missouri,” wɔ Richard Neitzel Holzapfel na Kent P. Jackson, nsamufo Joseph Smith: The Prophet and Seer [2010], 347–89.)

  4. Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball: An Apostle, the Father and Founder of the British Mission (1945), 449; woetsi mu akã ho.

  5. Hwɛ Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball,, 450.

  6. Hwɛ Moses 1:39; hwɛ “The Work of Salvation and Exaltation,” ɔfã 1.2General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, ChurchofJesusChrist.org so. Yɛba Christ hɔ na yɛboa Nyame edwuma ber a yɛdze Jesus Christ n’asɛmpa no robɔ bra, yɛrohwɛ hɔn a wohia, roto nsa frɛ obiara dɛ ɔmbɛgye asɛmpa no, na yɛkã ebusua ebusua bɔ mu ma daapem. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 110, a ɔda nsaafee horow a wɔdze ama ma nkwagye edwuma no.

  7. Hwɛ 1 Corinthfo 15:40–41 so.

  8. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 45:27.

  9. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 45:26.

  10. Nna Alma yɛ Alma nkɔnhyɛnyi no ne babanyin. Nna ɔyɛ ɔtsɛmbuafo panyin wɔ ɔman no mu na ɔsofo panyin na nkɔnhyɛnyi. Onyaa nsakyer awanwadze mu ber a ɔyɛ aberantsɛba no.

  11. Alma 36:3.

  12. Joseph Fielding Smith, “The First Presidency and the Council of the Twelve,” Improvement Era, Ɔberɛfɛw 1966, 979.

  13. Hwɛ Job 38:7.

  14. Hwɛ Alma 39:9. Alma kyerɛkyerɛ Corianton dɛ: “Nnkedzi w’enyiwa n’akɔndɔbɔn ekyir bio.”

  15. All Party Mbrahyɛ Bagua Kuw, Mbrahyɛ Baguafie nhyiamu horow, Benada, Ayɛwoho 5, 2022, “Preventing Violence and Promoting Freedom of Belief.”

  16. Ebusua No: Dawurbɔ a wɔdze ma Wiadze,” ChurchofJesusChrist.org; hwɛ Patrick Kearon, “He Is Risen with Healing in His Wings: We Can Be More Than Conquerors,” Liahona, Esusow Aketseaba 2022, 37–39 so.

  17. Hwɛ Russell M. Nelson, “What Is True?,” Liahona, Ɔberɛfɛw 2020, 94.

  18. Hwɛ 2 Peter 1:4.

  19. Hwɛ Alma 39:9.

  20. Russell M. Nelson, “We Can Do Better and Be Better,” Liahona,, Esusow Aketseaba 2019, 67, 68.

  21. Hwɛ Alma 39:15.

  22. Hwɛ Alma 42:16.

  23. Hwɛ 2 Nephi 25:23.

  24. Russell M. Nelson, Facebook, Dzifuu 1, 2022, facebook.com/russell.m.nelson; Twitter, Dzifuu 1, 2022, twitter.com/nelsonrussellm; Instagram, Dzifuu 1, 2022, instagram.com/russellmnelson; see also “Choices for Eternity” (wiadze nyina mu mpaabɔsom ma mbasirmba, Esusow Aketseaba 15, 2022), broadcasts.ChurchofJesusChrist.org.