Jolomil ch’utub’aj-ib’
A’an naru chink’irtesinkil!
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2023


A’an naru chink’irtesinkil!

Lix wankil li Kolonel re k’irtesink ut tojok-ix na’oksiman ajwi’ choq’ re li toch’e’k li moko ajb’il ta, li sik’ok-u moko chaab’il ta, li ch’a’ajkilal, ut chixjunil paay chi yale’k—jo’kan ajwi’ choq’ re li qamaak.

Laj Moroni naxyeechi’i naq wi naqil lix Hu laj Mormon ut chirix a’an nokopatz’ok re li Dios li junelik Yuwa’b’ej, rik’in x’anchalil qach’ool, chi tiik qajom, chi wanq qapaab’al chirix li Kristo, ma yaal a’an, li Dios tixk’utb’esi chiqu li yaal rik’in lix wankil li Santil Musiq’ej.1 Chi millon li kristiaan xb’aanuhomeb’ a’an ut ke’xk’ul lix nawom chirix lix k’ojlajik wi’chik lix tz’aqalil lix evangelio li Jesukristo.

Laj Moroni nokoxb’oq, naq yooko chirilb’al lix Hu laj Mormon, re naq “taajultiko’q qe chanru ruxtaanal chaq li Qaawa’ choq’ reheb’ li ralal xk’ajoleb’ li winq, chalen chaq xyo’ob’tesinkil laj Adan toj reetal naq taawulaq li hoonal, … ut xtz’ilb’al rix sa’ qach’ool.”2 Eb’ li seraq’ ut k’utum sa’ lix Hu laj Mormon neke’xjultika qe ut neke’xch’olob’ xyaalal lix rahom, li ruxtaan, ut li rusilal li Kolonel.

Lin yuwa’ kikam sa’ abril re 2013. Naq yookin chixkawresinkil wib’ re aatinak sa’ lix muqb’al, kink’e reetal naq jwal osob’tesinb’ilin rik’in xnawb’aleb’ ut xraab’aleb’ li raqal li jwal kiwulak chiru. Kixwotzeb’ sa’ li ch’utam re li junkab’alej, ut kirileb’ ru wik’in naq kiwaj inna’leb’, intenq’, malaj xkawresinkil lin paab’aal. Kiwab’i chiroksinkileb’ naq kitz’aq aatinak ut sa’ jalan chik k’anjel. Ink’a’ ka’ajwi ninnaweb’ ru, toj nawab’i lix yaab’ xkux ut li musiq’ejil eek’ahom kiweek’a naq kixwotzeb’. Sa’ xwotzb’al li raqal reheb’ li loq’laj hu ut li reek’ahom, lin yuwa’ kinixtenq’a chixkawresinkil lin wanjik rik’in li Qaawa’ Jesukristo.

Jwal kiwulak chiru lin yuwa’ li resil lix k’ulunik li Kolonel sa’ lix tenamit laj Nefi.3 Li loq’laj seraq’ a’in, a’an chirix li Qaawa’ Jesukristo li yo’yo ut taqsinb’il chik. A’an kiruk’ li k’ahil sek’ ut kixnumsi chixjunil li k’a’aq re ru re naq ink’a’ toorahob’tesiiq wi naqajal qak’a’uxl.4 Kiwulak sa’ xyanqeb’ li musiq’ej ut kixk’uub’ aran lix k’utb’al li evangelio.5 Kiwakli sa’ xyanqeb’ chaq li kamenaq, ut kiwan chaq rik’in lix yuwa’ ut kixk’ul chaq li taqlahom naq tixwotz li loq’laj hu rik’ineb’ laj Nefita li taa’osob’tesinq reheb’ li toj te’chalq.6 Kitaqsiik xloq’al ut kiwan chixjunil lix wankilal ut lix choxahilal re xb’aanunkil chixjunil. Naru naqataw qana’leb’ sa’ chixjunil lix k’utum.

Sa’ 3 Nefi 11, naqil resil naq li Kolonel kikub’e chaq sa’ choxa re xk’utb’al chiruheb’ laj Nefita naq a’an li Jesukristo, li ke’xye resil li profeet naq taachalq sa’ ruchich’och’. Kixye naq a’an lix saqen li ruchich’och’ ut naq kixloq’oni li Yuwa’b’ej naq kixk’ul sa’ xb’een lix maak li ruchich’och’. Kixb’oqeb’ li kristiaan chixch’e’b’al lix k’atq xsa’ ut chireek’ankil li reetalil li klawx sa’ li ruq’ ut sa’ li roq. Kiraj naq ke’xnaw naq a’an lix Dios laj Israel, li kikamsiik xb’aan xmaak li ruchich’och’. Li tenamit kisumen chi sa lix ch’ool, ke’nach’ok chi junjunqal toj reetal naq ke’nume’ chixjunileb’ ut ke’ril ut ke’reek’a naq a’an tz’aqal, li ke’xye chaq resil li profeet naq taachalq sa’ ruchich’och’.7

Li Jesus kixk’ut chiruheb’ laj Nefita lix aajelil ru li jalb’a-k’a’uxlej, ut wulak jo’ jun ch’ina al, ut lix aajelil ru li kub’iha’ b’aanunb’il xb’aan jun li wan li wankilal rik’in. Chirix a’an kixk’ut li tzol’leb’ li yooko chixtzolb’al chiru li chihab’ a’in sa’ li Ak’ Chaq’rab’.

Sa’ 3 Nefi 17, naqil naq li Jesus kixye re li tenamit naq kiwulak xhoonalil naq taaxik rik’in li Yuwa’b’ej ut naq tixk’ut chaq rib’ chiruheb’ lix teepal laj Israel li sachenaqeb’.8 Naq kixb’eresi wi’chik li rilob’aal chixsutam wan wi’ li ch’utch’uukil tenamit, kixk’e reetal naq yookeb’ xya’al ru, ut ke’xka’ya chanchan naq te’xtz’aama raj chiru naq taakanaaq junpaataq chik rik’ineb’.9

Lix sumenk kixye li Kolonel choq’ reheb’ laj Nefita jwal chaab’il ut naxk’e qana’leb’. Aʼan kixye rehebʼ: “Kʼehomaq reetal, nujenaq xsaʼ inchʼool rikʼin xtoqʼobʼankil eeru.”10

Nink’oxla naq li toqʼobʼank-u a’an moko re ta ka’ajwi’ xsumenkil lix ya’al ru li tenamit. Chanchan naq a’an kiru chirilb’aleb’ rik’in lix tojb’al rix li maak li kixb’aanu. A’an kiril chixjunil li rahilal, ch’a’ajkilal, ut li yale’k wankeb’ wi’. A’an kiril lix yajeleb’. Kiril lix yajeleb’, ut kixtaw ru naq lix rahilal sa’ Getsemani ut sa’ Golgota, a’an re xnawb’al chan ru tixtenq’aheb’ sa’ lix yajeleb’.11

Jo’kan ajwi’, naq li qaKolonel Jesukristo nokoril, a’an naril ut naxtaw ru li qarahilal ut li raalil li qamaak. A’an naril li yalb’a-ix yooko chi nume’k wi’. A’an naril li qach’a’ajkilal a’ yaal k’a’ru—ut a’an nujenaq rik’in toq’ob’ank-u choq’ qe.

Lix b’oqom choq’ reheb’ laj Nefita a’an a’in: “Ma wankeb’ li yaj sa’ lee yanq? Kʼamomaqebʼ chaq. Ma wan ani yeeq roq, malaj mutzʼ, malaj tochʼol roq, malaj poʼbʼil xxaqalil, malaj saqlep rix, malaj chaqi xtibʼel, malaj tzʼap xik, malaj ani tawasinbʼil chi yalaq chan ru? Kʼamomaqebʼ chaq, ut tebʼinkʼirtesi, xbʼaan naq nintoqʼobʼa eeru; nujenaq chi uxtaan xsaʼ inchʼool.”12

Ut li tenamit ke’chal “rochb’eeneb’ chixjunileb’ lix tawasinb’ileb’ chi yalaq chan ru; ut a’an kixk’irtesiheb’ chixjunjunqaleb’ naq ke’k’ame’ rik’in.”13

Sa’ 1990 wanko sa’ li tenamit Sale, aran Victoria, Australia. Wanko chi sa li qach’ool rochb’een li qajunkab’al, rik’in li Iglees, ut rik’in chixjunil li qak’anjel. Jun ch’ina-usil kutan sabado rub’elaj li Ralankil, kiqak’oxla rula’aninkil junjunq li na’ajej ut li palaw. Chirix xnumik jun ch’ina-usil kutan rochb’een li qajunkab’al, kiqaxok chixjunil li k’a’aq re ru wan qe ut koosutq’i sa’ ochoch. Naq yookin chixk’amb’al lin b’eleb’aal ch’iich’, kinkana chi warenaq jun k’amok, ut kiqak’ul jun li toch’e’k. Chirix jun k’amok, kiwil xsutam li b’eleb’aal ch’iich’. Li wixaqil, xMaxine, toqol jun li ra’ ut ink’a’ jwal naru chi musiq’ak. Kitoqe’ jun lix b’aqel xmaqab’. Eb’ li qakok’al oxib’ sachsookeb’ xch’ool, a’b’an chanchan naq maak’a’ ke’xk’ul. Kink’ul b’ayaq li toch’e’k. A’b’an li qak’uula’al aj oob’ po ink’a’ na’eek’an.

Sa’ xyanq li ch’i’ch’i’ ut sachk sa’ li toch’e’k kiqak’ul, li qako’, xKate, aj junlaju chihab’, kixye sa’ rajb’al ru, “Yuwa’, tento taak’e junaq rosob’tesinkil laj Jarom.” Chirix xnumik li ch’a’ajkilal, eb’ lin rab’in ut laa’in kooru chi elk sa’ li b’eleb’aal ch’iich’. Li xMaxine ink’a’ kiru chi elk. Chi timil kinchap laj Jarom; chi yokyookin sa’ li b’e, kink’e chire lin maqab’ ut kink’e jun li rosob’tesinkil rik’in li tijonelil. Naq kiwulak li ambulancia ak kinume’ chik kaak’aal k’asal, ut laj Jarom ak us chik wan.

Chiru li q’ojyin a’an, kinkanab’ oxib’ re lin junkab’al sa’ li b’anleb’aal ut kinchap inb’e sa’ ochoch wochb’eeneb’ wiib’ lin rab’in. Chiru li jun q’ojyin, kintz’aama chiru lin Choxahil Yuwa’ naq lin junkab’al ut li wankeb’ sa’ rahilal re li b’eleb’aal ch’iich’ jun chik te’usaaq. Chi toq’ob’anb’il wu, lin tz’aam ut lix tz’aameb’ naab’aleb’ chik ke’sumeek. Chixjunileb’ ke’k’ira rik’in xnumik li hoonal, jun xnimal osob’tesiik ut jun ch’ina-usil toq’ob’aak-u.

A’b’an, toj kinxutanaak ut kiraho’ inch’ool xb’aan naq sa ink’ab’a’ naq kik’ulman li nimla toch’e’k a’an. Ink’a’ kinru chi wark chiru li q’ojyin ut nachal sa’ lin k’a’uxl li kik’ulman. Chiru naab’al chihab’ ink’a’ kinru chixkuyb’al inmaak ut chi wank sa’ tuqtuukilal. A’ut, jo’ aj jolominel sa’ li tijonlil, naq yookin chixtenq’ankileb’ li komon chixjalb’aleb’ xk’a’uxl ut chireek’ankil li toq’ob’aak-u, li usilal, ut li rahok naxk’e li Kolonel, kink’e reetal naq a’an naru nikinxk’irtesi.

Lix wankil li Kolonel re k’irtesink ut tojok-ix na’oksiman ajwi’ choq’ re li toch’e’k li moko ajb’il ta, li sik’ok-u moko chaab’il ta, li ch’a’ajkilal, ut chixjunil paay chi yale’k—jo’kan ajwi’ choq’ re li qamaak. Naq kinsutq’isi wib’ rik’in a’an, lin xutaan ut lin jitb’al chi timil timil ki’ok chi jalaak choq’ tuqtuukilal ut hilaal.

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixk’ut: “Naq li Kolonel kixtoj rix lix maakeb’ chixjunileb’, kixte jun b’e b’ar wi’ li neke’taaqenk re te’ruuq chiroksinkil lix wankilal li nak’irtesink, nakawob’resink, ut natojok-ix. Li musiq’ejil osob’tesink a’in wankeb’ choq’ re chixjunil li te’ab’inq re ut te’taaqenq re a’an.”14

Ex was wiitz’in, maare yookex chixk’amb’al li raalil lee maak li maji’ nekekanab’, maare naraho’ eech’ool xb’aan li rahob’tesiik li xb’aanuman eere junxil, malaj ink’a’ nekexru chixkuyb’al eemaak chirix junaq li toch’e’k li moko ajb’il ta, a’b’an wan choq’ eere lix wankil li Kolonel Jesukristo li nak’irtesin ut natojok-ix.

Ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo a’an. A’an aj Kolol qe ut aj Tojol qix. A’an nokoxra. A’an naxtoq’ob’a qu, nujenaq rik’in uxtaan, ut naru nokoxk’irtesi. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.