Pagdumala sa Depresyon Human sa Pagpanganak Usa ka Panglantaw sa Ebanghelyo

Para sa pipila ka mga babaye, ang pagpanganak makahimo og temporaryo nga mga pagbati og kaguol nga sa kanunay gitawag og “temporaryo nga depresyon human sa pagpanganak.” Ang mga sintoma—diin sa kasagaran makita sulod sa unang semana pagkahuman og panganak ug mahimong moabut hangtud mga 10 ka adlaw—mahimong molakip sa kanunayng maghilak, pagkapungtanon, pagkakapoy, kabalaka, ug may pagkasensitibo sa emosyon nga dili gayud masabtan. Ang temporaryo nga depresyon human sa pagpanganak kanunay nga nagpasabut sa pisikal nga mga kausaban nga masinati sa inahan, apan kini nga mga sintoma mahimong mograbe pinaagi sa kulang sa tulog, kulang sa nutrisyon, usa ka atimanunon kaayo nga bata, ug kakulang sa suporta. Kining temporaryo nga depresyon human sa pagpanganak mahitabo sa tanang kultura sa tibuok kalibutan ug makaapekto hangtud 80 porsyento sa mga babayeng nanganak.

Sa kalahian, ang depresyon human sa pagpanganak usa ka sakit nga gibasihan sa reaksyon sa kemikal diha sa lawas sa usa ka inahan. Hinoon wala pay sigurado unsa gayud ang eksaktong hinungdan niini, ang mga tigsik-sik nagtuo nga ang lebel sa hormone sa lawas mausab panahon sa pagmabdos ug pagkahuman og panganak nga mahimong modugang sa mga kausaban sa kemikal diha sa utok. Kana, nadugangan sa mga kabalaka ug kakapoy inubanan sa usa ka bag-o nga bata, mahimong mosangpot ngadto sa depresyon. Mga 10 porsyento sa mga babaye kinsa adunay bata makasinati og depresyon human sa pagpanganak, diin mahitabo gayud sulod sa upat ka semana human manganak apan mahimong mahitabo bisan kanus-a sa mosunod nga tuig. Kadaghanan sa mga babaye kinsa nakasinati og depresyon human sa pagpanganak aduna nay kasinatian nga depresyon; ang mga bag-ong inahan sulod niining kategoriya kinahanglang pagabantayan gayud ang ilang mga pagbati aron sila matabangan kon ang mga sintoma makit-an ug mograbe.

Ang pipila sa mga babaye kinsa nakasinati og depresyon human sa pagpanganak nagsugod sa pagka arang-arang sulod sa pipila ka semana, samtang ang uban dili mobati sa “normal nilang pagbati” sulod sa daghang mga semana. Apan ang tabang dili lisud pangitaon: ang pag-ila sa mga sintoma mao ang unang lakang sa pagsugod nga mobati nga naayo na usab.

Kanunay, ang usa ka bag-ong inahan nagtuo nga ang pagbati sa depresyon nagpakita og kahuyang. Siya gani mabalaka nga ang uban maghunahuna og ubos kabahin niya kon sila makahibalo unsa ang iyang gibati. Tungod niini ug sa uban pang mga rason, mahimong dili niya hisgutan ang iyang mga sintoma, mapasagdan nga dili mahiling ug dili matambalan ang depresyon human sa pagpanganak.

Si John, naghisgut sa kasinatian sa iyang pamilya kabahin sa depresyon human sa pagpanganak, miingon, “Ang akong asawa, nga si Carolyn, mitago sa iyang mga sintoma sa tanan, bisan nako. Lisud nakong masabtan unsa gayud ang iyang tinud-anay nga giantus. Sa akong hunahuna siya nagtuo nga isip asawa sa bishop siya dili makatugot ni bisan kinsa—dili ako, dili ang iyang mga higala, dili ang iyang inahan—nga makahibalo unsa ang nahitabo.”

Si Dr. Cheryl Tatano Beck, usa ka inilang tigsik-sik nga nurse, mitawag sa depresyon human sa pagpanganak og “usa ka kawatan nga mokawat sa pagkainahan.”² Apan ang miyembro sa pamilya ug suod nga mga higala makatabang sa pagpaubos niining “kawatan” pinaagi sa pagbantay sa iyang mga sintoma. Sila makabantay og kausaban sa kinaiya sa usa ka bag-ong inahan, apil niini ang mosunod:

• Usa ka masulub-ong buut nga magdugay hapit sa tibuok adlaw.

• Dili mohagwa o makigdula sa bag-ong natawo nga bata.

• Kanunay nagmug-ot o blangko ang ekspresyon sa iyang nawong.

• Kanunay nga magul-anon.

• Daghang mga komento kabahin sa mga sayop nga makita niya sa iyang kaugalingon o sa bata.

• Adunay makitang mga pagbati nga sad-an o kakulangan.

• Dili makadesisyon sa ordinaryong mga butang.

• Mabantayan nga daling masuko, ilabi na kabahin sa pagsaba-saba o paghilak sa bag-ong natawo nga bata. (Tan-awa sa “Mga Sintoma sa Depresyon Human sa Pagpanganak” sidebar sa pahina 30 alang sa mas daghan nga timailhan sa sulod sa lawas nga ang mga inahan lamang ang makabantay niini diha sa ilang kaugalingon.)

Kon ang mga miyembro sa pamilya ug suod nga mga higala makabantay niining mga sintoma apan dili sigurado, sila mabinantayong mangutana sa inahan sama niini nga mga pangutana “Ikaw ba mibati og kahiubos [o nasubo o nawad-an og paglaum]? Unsa na ka kadugay nga mibati og ingon niana?” o “Ikaw ba mibati sa kakulang og kalipay sa imong kinabuhi?” Kon ang usa ka inahan ug kadtong mga suod niya makaila sa mga sintoma, sila makasugod og kontrolar sa depresyon.

Ang pagdumala sa depresyon human sa pagpanganak dili lamang importante sa kaayohan sa babaye apan sa bag-ong natawo usab nga bata ug sa uban pang sakop sa pamilya. Tungod kay ang inahan sa kanunay mao ang sentro sa sosyal nga palibut sa iyang anak, ang iyang buut makaapekto sa bata. Ug ang kamaayo sa inahan ug sa bata moapekto sa kamaayo sa pamilya.

Tungod kay kini nga kondisyon makaapekto sa tibuok pamilya, ang pagdumala sa depresyon human sa pagpanganak usa ka problema sa pamilya. Importante kaayo para sa usa ka babaye nga adunay suporta gikan sa iyang bana, sa mga sakop sa iyang pamilya, ug sa uban.

Suporta gikan sa Pamilya ug mga Higala. Sumala sa “Ang Banay: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan,” “ang bana ug asawa adunay ligdong nga kapangakohan sa paghigugma ug sa pag-amuma sa usag usa ug alang sa ilang mga anak.”³ Ang nag-unang stratehiya sa pag-atubang sa mga pagsulay sa depresyon human sa pagpanganak mao ang paglig-on sa relasyon sa managtiayon ug ang pagdugang sa kasensitibo sa bana. Importante nga ang bag-ong inahan adunay tabang ug suporta gikan sa iyang bana sa mga kalihokan sama niini:

• Pagbuhat sa mga buluhaton sa panimalay ug sa pag-amuma sa uban pang mga anak.

• Dili kaayo modawat og daghang bisita aron sa pag-awhag og malinawon nga palibut. (Alang sa pipila ka mga babaye, hinoon, ang pagdawat og mga bisita mahimong makatabang sa pagpaubos sa mga sintoma sa depresyon.)

• Pagtabang sa inahan nga makapahulay og maayo, mahatagan og saktong nutrisyon, ug maka-ehersisyo.

• Pag-abag sa pag-amuma sa bag-ong natawo nga bata.

• Pagka-edukar kabahin sa depresyon human sa pagpanganak.

• Paghatag og mga panalangin sa priesthood kon gikinahanglan.

• Paghatag og regalo—pagpaminaw, pag-amuma, ug pagkaanaa lamang sa iyang kiliran. Inubanan og usa ka gakus, ang usa ka pag-istoryahanay nga makaalim mahimong usa ka sentence lamang: “Kini mahimong lisud kaayo para kanimo.”

• Pag-awhag sa bag-ong inahan nga makakuha og propesyonal nga tabang kon gikinahanglan.

Si Rachel, kinsa nakasinati og depresyon human sa pagpanganak sa iyang ikatulo nga anak, miingon, “Ang labing gamay nga buluhaton mora og hilabihan ka dako tungod kay ako nagkulang og kusog sa emosyonal ug pisikal. Ako mapasalamaton kaayo nga ang akong bana masinabtanon kaayo ug manggiloy-on ug miabag kanako nga makakuha sa tabang nga gikinahanglan kaayo nako.”

Ang depresyon human sa pagpanganak mahimong lisud masabtan sa usa ka bana, ug usahay mobati siya og kalibug, kapakyas, kasuko, sad-an, kabalaka, o kaulaw. Makatabang kaniya nga moapil og pakigtambag o magbasa aron madugangan ang iyang pagsabut kabahin sa depresyon human sa pagpanganak ug magkat-on unsaon nga siya makatabang gayud. Ang iyang pagbuhat niini makaayo kaniya ug sa iyang asawa.

Si Johanna, kinsa nag-antus og depresyon human sa pagpanganak sa pagkatawo sa kulang sa buwan nga kaluha, miingon, “Bisan ang kasinatian mahagiton kaayo para kang Sam ug kanako, ang among kaminyoon nahimong mas lig-on. Kami nahimong mas suod sa among relasyon sa usag usa kay sa una. Kami nagtinabangay aron sa pagsulbad sa among mga dili pagsinabtanay. Ako misalig kaniya alang sa mga panalangin sa priesthood. Kami matinud-anong nakig-istorya sa usag usa ug sa Ginoo.”

Ang mga paryente ug ang komunidad sa Simbahan makadugang sa suporta sa amahan. Si Kathleen H. Hughes, kanhi magtatambag sa kinatibuk-ang kapangulohan sa Relief Society, mihisgut kabahin sa iyang kasinatian sa depresyon human sa pagpanganak ug sa tabang nga iyang nadawat gikan sa uban:

“Human sa pagkatawo sa among anak nga lalaki … , ako nahugno sa hilabihang kasubo. Kadaghanan sa mga babaye sa akong pamilya nag-antus og depresyon human sa pagpanganak ug, sama sa inyong nahibaloan, niadtong mga panahona ang propesyonal sa medisina gamay lamang gayud kaayo og gikatabang sa mga babaye nga anaa niini nga kondisyon. Ako nag-inusarang nanlimbasug sa paglingkawas niining dili maayo nga pagbati.

“Apan kadtong malisud nga mga panahon alang kanako sa kanunay nahimong sayon ug napagaan pinaagi sa talagsaon nga mga kababayen-an sa ward kinsa miatiman sa akong mga anak ug kinsa miatiman kanako sa pisikal, emosyonal ug espiritwal nga mga paagi—nagtabang kanako nga makalatas niining gubat sa emosyon.”⁴

Ang mga kababayen-an makakita og dugang suporta pinaagi sa mga organisasyon alang sa bag-ong mga inahan. Si Christine, kinsa nagpuyo layo sa mga paryente ug nag-inusara human og panganak sa iyang unang bata, mireport, “Samtang ako nakig-istorya sa batan-ong mga inahan duol sa akong panimalay, ako nakakita og daghang pagkapareha sa among mga panlimbasug. Kini nakatabang gayud—ug gani nakita nako ang akong kaugalingon nga magkatawa imbis nga maghilak.”

Propesyonal nga Pagtambal. Ang bag-o nga mga inahan mahimong maghunahuna kabahin sa pagpangita og propesyonal nga tabang, apil ang pagpakigtambag gikan sa LDS Family Services (tan-awa sa www.ldsfamilyservices.org) o gikan sa saktong mga tinubdan nga girekomendar sa usa ka tigsangkap og health care. Alang sa uban, ang pag-inom og tambal gikinahanglan, kon giresita sa usa ka psychiatrist o uban pang doktor.

Pag-atiman sa Imong Kaugalingon. Importante kaayo nga ang mga bag-ong inahan moatiman sa ilang kaugalingon pinaagi sa pagpahulay kutob sa mahimo, mokaon og sustansyadong mga pagkaon, ug “mogahin og panahon” nga mouban sa mga grupo sa inahan o sa mga dula-dula sa mga bata.

Dugang niana, tungod kay hagit kaayo sa pagkainahan ang pisikal ug emosyonal, ang mga inahan kinahanglan nga mohan-ay og mga tumong nga mahimong mapahiangay, hinumduman nga “adunay panahon alang sa tanang butang” (Ecclesiastes 3:1). Si Elizabeth, kinsa nanganak og upat ka mga babaye sa nagsunod-sunod nga mga tuig, miingon, “Dili rason nga mohunong sa pagbuhat og mga buluhaton sa panimalay ug sa pagluto kon adunay ubang mga bata nga nagkinahanglan og limpyong mga sinina ug paniudto. Akong nakita nga makatabang ang pagbuhat og mga ginagmay matag adlaw—usa ka gamayng pundok sa labhunon, paglimpyo sa hugasanan sa kaligoan (imbis ang tibuok kaligoanan), magplano para sa pagkaon, ug ang akong bana ang mangompra. Ang pagbati nga daghan og nahimo, bisan kini ginagmay lang matag adlaw, makapadasig kaayo.”

Lain pang Makatabang nga mga Kalihokan. Lain pang mga kalihokan tingali makatabang usab sa pagdumala ug pagbuntog sa depresyon human sa pagpanganak:

• Pagpaminaw sa makapabayaw nga mga musika.

• Pagbasa sa mga kasulatan ug uban pang makapadasig nga mga basahon. Si Anna mireport nga siya malingaw kaayo nga magbasa sa 2 Nephi 4, diin natala ang mga pagbati ni Nephi sa kawalay paglaum ug pagduha-duha, dayon ang nagtubo nga pag-ila sa gugma sa Ginoo para kaniya: “Ang Dios mao ang akong kaabag; siya nag-agak kanako sa akong mga kasakit” (2 Nephi 4:20).

• Paghupot og usa ka journal. Si Rachel miingon, “Samtang ako nagsulat sa akong journal, ako nakahimo sa pagsulat sa akong mga pagbati sa lawom nga kasubo. Kini nakatabang kanako nga mas makabantay sa bisan unsa nga butang nga mora og maoy hinungdan sa depresyon. Kini nakatabang kanako sa pagsugod og ihap sa akong mga panalangin.”

• Pag-ampo alang sa tabang ug kahupayan. Si Anna miingon, “Ang pagkamasulub-on nakapalisud kanako nga mobati sa kahupayan gikan sa Espiritu Santo nga gikinahanglan nako kaayo. Ako naningkamut nga makabuntog sa negatibong mga tingog nga nakapahuyang kanako ug nakapaduha-duha sa akong kapasidad sa pagbuntog sa akong negatibong mga emosyon. Si Johanna nakapangutana sa iyang kaugalingon ug sa Ginoo niining pangutana samtang siya personal nga nag-ampo ug namalandong, “Langitnong Amahan, unsa man ang akong angay nga makat-unan gikan niini?”

Ang pag-ila nga kita makakat-on gikan sa atong mga pagsulay makapalig-on sa atong pagtuo, bisan kon kita anaa sa tunga-tunga niini. Ang Dios dili mobiya kanato nga mag-inusara sa atong mga panlimbasug aron makakita og paglaum. Si Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mitambag: “Ngadto ni bisan kinsa nga nanlimbasug aron makakita niana nga kahayag ug makakaplag niana nga paglaum, ako moingon: Padayon lang. Padayon sa pagpaningkamot. Ang Dios nahigugma kaninyo.”⁵ Ug Iya kining tumanon. Si Sister Patricia Holland, ang asawa ni Elder Holland, kausa midapit kanato sa pagbalik “ngadto sa pagkatibuok sa atong kalag, kana nga pagkahiusa sa ato mismong pagkatawo nga mobalanse sa mahagiton ug dili kapugngan nga kalisdanan sa kinabuhi.”⁶

Si Anna mipasabut sa proseso nga iyang naagian: “Samtang ako nanlimbasug sa pagbuntog sa depresyon human sa pagpanganak, ako naningkamot nga makagawas sa kangitngit ug moadto sa kahayag, ang kahayag sa Anak sa Dios. Ako naghilak samtang nagbasa sa Isaias 53:3–4, tinud-anay nga nakasabut sa unang higayon nga ang Manluluwas ‘usa ka tawo nga puno sa mga kasub-anan, ug sinati sa mga pag-antus. … Sa pagkamatuod gipas-an niya ang atong kasakit, ug gipas-an niya ang atong mga kasub-anan.’ Akong gihuptan kana nga saad nga ang Manluluwas mao ang akong personal nga Manluluwas, nga Siya gipadala dinhi aron sa ‘paghatag [kanato] og purong-purong nga bulak nga puli sa abo, ang lana sa kalipay puli sa pagbalata, ang bisti sa pagdayeg puli sa espiritu sa kasub-anan’ (Isaias 61:3). Samtang ako naglantaw sa Manluluwas, ako tinud-anay nga mas nakaamgo nga Siya nasayud sa akong kasakit, nga Siya mabinantayong makasuporta kanako samtang Ako moduol ngadto Kaniya.”