2020
Ueʻi Fakalaumālié mo e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú
Sepitema 2020


Ueʻi Fakalaumālié mo e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú

Lolotonga hono teuteu ha lēsoni maʻá e kau finemuí, ne u fakakaukau ke ʻahiʻahi ha meʻa foʻou.

ʻĪmisi
study materials

Tā fakatātaaʻi ʻe David Green

Naʻá ku vakai ki he ngaahi peesi ʻo e lēsoni ʻa e Kau Finemuí ne ʻamanaki ke u fakahoko ʻi he Sāpate hono hokó. Naʻe mahuʻinga mo ʻaonga e ngaahi lea ʻa e Taki Māʻolunga ne ʻasi aí, ka naʻe motuʻa ia.

Hangē ko ʻení, naʻe hoko ʻa Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo (1895–1985) ko e Palesiteni ʻo e Siasí ʻi he taimi ne u papitaiso aí. Naʻá ku mahuʻingaʻia ʻi heʻene ngaahi leá, ʻa ia naʻe lahi ʻi he tohi lēsoní, ka naʻá ku hohaʻa he ʻikai ongoʻi ʻe he kau finemuí ha ngaahi lea ʻa e kau taki naʻe ʻikai ke nau ʻiló.

Naʻá ku lotua ha fakahinohino pea ongoʻi ha ueʻi ke ʻahiʻahi ha meʻa foʻou. Naʻá ku ʻomi e ngaahi talanoa fakamuimuitahá mo fakakau ha ngaahi lea mei he konifelenisi lahi fakamuimuitahá, ʻo fakaʻaongaʻi ha lea ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoni (1927–2018). Naʻe fakaʻohovale e ngaahi olá. Ne mau fakahoko ha lēsoni makehe pea tokolahi e kau mai ki aí. Talu mei ai, naʻá ku fakaʻaongaʻi e tohi lēsoní ko ha fakahinohino ke teuteu ʻeku ngaahi lēsoní.

Naʻe fie maʻu ke toe lahi ange e ngāué ʻi he founga teuteu ko iá. Naʻe pau ke u ako lahi ange, feinga ke ʻiloʻi lelei ange e kau finemuí, mo fakakaukau ki he ngaahi aʻusia naʻa mau maʻú. Naʻá ku kumi leva ha ngaahi sīpinga mo e ngaahi lea mei he kau taki moʻui ʻo e Siasí te u lava ʻo fakaʻaongaʻi ke fakafelāveʻi mo ʻenau moʻuí. Naʻá ku fiefia ke toe lahi ange ʻeku ngāue ke fai maʻá e kau finemuí koeʻuhí ko ʻeku ʻofa ʻiate kinautolú.

Ne faifai pea fakatokangaʻi ʻe heʻeku kau takí ʻeku meʻa naʻe faí. Naʻá ku manavasiʻi naʻa nau tafuluʻi au ʻi heʻeku angatuʻú, ka naʻa nau poupouʻi au ke u hokohoko atu.

ʻI ha ngaahi uike siʻi kimuʻa ʻi he fakaʻosinga ʻo e 2012, naʻe kole mai ai ki he kau taki toʻu tupu ʻi homau siteikí ke mau kau ki ha fakataha ako ʻa ia naʻe fakafeʻiloaki ai ʻe he kau taki fakasiteikí ha naunau fakalēsoni foʻou maʻá e toʻu tupú ne ui ko e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au.

Ne ʻikai ke u faʻa tui ki he meʻa ne u fanongo ki aí. Naʻe fakamatalaʻi ʻe he kau taki fakasiteikí ʻoku totonu ke tau faiako ʻo hangē ko e ʻEikí, ʻo fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie ki heʻetau ngaahi lēsoni mei he kau palōfita mo e kau ʻaposetolo moʻuí, pea feinga ke ʻiloʻi lelei ange hotau toʻu tupú. Naʻá ku ʻosi maʻu ha fakamoʻoni ki he ngaahi meʻa ko iá.

Naʻe fehuʻia ʻe he niʻihi kehe ʻa e founga ke teuteuʻi ai e ngaahi lēsoní, ka naʻe mahino lelei kiate au e founga foʻoú. Naʻá ku ongoʻi ko e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú ko ha tali ia mei he ʻEikí pea naʻe ʻikai ke u angatuʻu. Naʻá ku ongoʻi naʻá Ne teuteuʻi au ke akoʻi e naunau fakalēsoni foʻou ko ʻení. ʻOku ou ʻilo kapau te tau loto-fakatōkilalo mo faivelenga pea fanongo ki he Laumālie Māʻoniʻoní, ʻe mahinongofua kiate kitautolu ʻa e ngaahi liliu kotoa ʻoku fanongonongo ʻe hotau kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló.