2021
Ko Hono Tokoniʻi ʻo e Fānaú ke Teuteu ki he Papitaisó
Fēpueli 2021


Ko Hono Tokoniʻi ʻo e Fānaú ke Teuteu ki he Papitaisó

ʻE lava ke tau faʻa lotu, fakamātoato, mo faʻa kātaki ʻi heʻetau tokoniʻi ʻetau fānaú ke fononga ʻi he hala ʻo e fuakavá.

ʻĪmisi
illustration of baptism

ʻOku hoko ʻa e papitaisó mo e hilifakinimá ko ha makamaile fakafiefia ki he fānau ʻi he Siasí. Neongo ʻoku ʻamanaki atu ʻa e tokolahi ki he ngaahi ouau ko ʻení, ka ʻoku angamaheni foki ke ongoʻi manavasiʻi mo ilifia ʻa e fānaú.

ʻI heʻeku hoko ko ha tokotaha faʻu tohi maʻá e Kaumeʻá, ko e makasini ʻa e Siasí maʻá e fānaú, kuó u fanongo ʻi he ngaahi talanoa ʻo ha fānau ʻoku nau ilifia naʻa ʻoku teʻeki ke nau mateuteu ke fakahoko ʻa e fuakava ko ʻení. ʻOku hohaʻa ha niʻihi naʻa ʻoku ʻikai mālohi feʻunga ʻenau fakamoʻoní. ʻOku ilifia ha niʻihi ʻi he vaí. Pea ongoʻi ʻe he niʻihi ha teke mālohi ke haohaoa.

Ko ha ngaahi founga ʻeni ke tokoniʻi hoʻo fānaú ke mateuteu mo loto-falala ke fakahoko e sitepu hoko ʻi he hala ʻo e fuakavá.

Akoʻi Fakamātoato

ʻE lava pē ke faingofua ke fakakaukau ki he papitaisó ko ha ouau pe ko ha meʻa pē ʻoku hoko ʻi he hokosia e taʻu valu ʻa hoʻo fānaú. Ka ko hono moʻoní, ko e papitaisó ko ha fili toputapu ia, ʻa ia ʻoku fie maʻu ai ke mahino kiate kinautolu ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga aí. ʻE lava ke tokoni hono akoʻi fakamātoato kinautolú ke ʻuhingamālie ange ʻa e papitaisó (pea siʻi ange ʻene fakailifiá). Akoʻi kinautolu ʻi he founga naʻá ke mei akoʻi ʻaki ha taha pē ʻoku ako fekauʻaki mo e Siasí kimuʻa pea papitaisó.

ʻOku mahuʻinga kiate kitautolu ke akoʻi e fānaú fekauʻaki mo e ngaahi fuakava te nau fakahoko ʻi he papitaisó. Pea ko e ongoongo leleí, ʻoku ʻikai ko ha meʻa kuo pau ke tau fakahoko (pe totonu ke fakahoko) ʻi ha pō pē ʻe taha pe ʻi ha uike ʻe taha. Ko e founga lelei taha ke tokoniʻi hoʻo fānaú ke fakahoko ʻa e fuakava ko ʻení ko hono ako fakafāmili ʻo e ongoongoleleí ʻi ha vahaʻataimi. ʻOku ʻi ai ha ngaahi meʻa siʻi ʻoku matuʻaki tokoni lahi ke nofotaha ai ʻa e tokangá ʻi he fakaʻau ke ofi ʻa e taimi ke papitaiso ai hoʻo fānaú:

  • ʻI hono ʻai mahinó, aleaʻi ʻa e founga ʻoku ʻuhinga ai ʻa e papitaisó ke palōmesi ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí.

  • Laukonga fekauʻaki mo e papitaisó ʻi he folofolá, hangē ko e Mōsaia 18:8–10. Fakamatalaʻi ʻa e ngaahi vēsí ke mahino ki hoʻo fānaú pea lava ke ne akoʻi ʻa e ngaahi fakakaukaú kiate koe. Hangē ko ʻení, naʻe fakamatala ha kiʻi taʻahine ne toki papitaiso ʻi Hauaiʻi, USA ʻa e “fefuaʻaki ʻa hoʻomou ngaahi kavengá” ko ha “tokoni ki he tokotaha kotoa ʻi ha taimi pē te nau fie maʻu ai ha tokoní.”

  • Fakapapauʻi ke talanoa mo kinautolu fekauʻaki mo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, pea vahevahe e ngaahi aʻusia kuó ke maʻu ʻi hono tāpuakiʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní.

Mahalo ʻe hohaʻa e fānau ʻe niʻihi fekauʻaki mo e papitaisó koeʻuhí ʻoku nau fakakaukau ʻoku ʻikai ke ʻi ai haʻanau fakamoʻoni mālohi feʻunga. Tokoniʻi hoʻo fānaú ke manatuʻi ʻa e ngaahi ongo lelei kuo nau maʻu lolotonga ʻenau fakahoko ha angaʻofa, hiva ʻi he Palaimelí, pe talanoa fekauʻaki mo e ongoongoleleí. Poupouʻi kinautolu ke fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻoku nau ʻiloʻi ai ʻoku ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻiate kinautolú. Fakamatalaʻi ko e kotoa ʻo e ngaahi meʻá ni ko e kamataʻanga ia ʻo ha fakamoʻoni pea ʻe tupulaki ʻenau fakamoʻoní ʻi he fakalau ʻa e taimí ʻi heʻenau toutou fakahoko ʻa e ngaahi fili ʻoku leleí.

Fakaʻaliʻali ʻa e Meʻa ke ʻAmanaki Ki Aí

Kapau ʻoku manavasiʻi hoʻo fānaú ʻi he ʻamanaki ke papitaisó—pe neongo kapau ʻoku ʻikai ke ngali pehē—ʻe lava ke tokoni ʻa e talanoa ki he meʻa ke ʻamanaki atu ki aí. Ko ha feituʻu lelei ke kamata mei ai ko hono teuteuʻi kinautolu ki he ʻinitaviu te nau fakahoko mo ʻenau pīsopé pe palesiteni fakakoló. ʻE ala tokoni ki hoʻo fānaú ʻa hono tali ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko e, “Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e papitaisó?” mo e “ʻOku ʻuhinga ki he hā ke toʻo kiate koe ʻa e huafa ʻo Kalaisí?” ke nau mateuteu ki he fealeaʻaki ko ʻení. Tokoniʻi hoʻo fānaú ke manatuʻi ʻoku ʻi ai ʻa e pīsopé ke tokoniʻi kinautolu ke nau mateuteu, kae ʻikai ko hono fakafehuʻi pe fakamaaʻi kinautolu. Pea manatuʻi, te ke lava pē ʻo ʻalu mo ho fānaú ki he ʻinitaviú, ʻo ka fie maʻu.

Ko e meʻa ʻe taha ke teuteu ki ai hoʻo fānaú ko e meʻa fakatuʻasino ke ʻamanaki atu ki ai ʻi he ʻaho ʻo e papitaisó. Fakaʻaliʻali ange ʻa e founga tuʻu ʻi he taimi ʻoku nau ʻi he faiʻanga papitaisó aí. Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi ʻa e maʻu lakanga fakataulaʻeiki te ne papitaiso hoʻo fānaú ke ʻahiʻahi fakahoko ʻa e founga fakatuʻasino ʻo e papitaisó lolotonga ʻene ʻi tuʻa ʻi he vaí, ke ʻiloʻi ʻe hoʻo fānaú ʻa e ongo ko ia ʻo hono fakauku pea toe ʻohake ki ʻolungá. Fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻe hoko ʻi he hilifakinimá.

Kapau ʻoku ilifia hoʻo fānaú ʻi hono fakauku ʻi he vaí, fakakaukau ʻi he faʻa lotu ki ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi kinautolu ke ikunaʻi ʻa e manavahē ko iá ʻi he fakaʻau ke ofi ki honau ʻaho papitaisó. Mahalo te ke lava ʻo mamata mo hoʻo fānaú ki hano papitaiso ha tokotaha kehe ke ne sio ki he taimi nounou ʻoku fakauku ai kinautolu ʻi he vaí. Mahalo te ke lava ʻo ʻahiʻahi mo hoʻo fānaú ʻa hono puke hoʻomo ihú pea uku fakataha ʻi he vaí ʻi ha kiʻi taimi siʻi. Mahalo ʻe ʻi ai ha faleʻi ʻe ʻoatu ʻe ha taha ʻi hoʻomou feituʻú ʻokú ne akoʻi ʻa e fānaú ke kakau. Ko e hā pē meʻa te ke faí, fakapapauʻi ʻokú fakahoko ia ʻi he ʻofa mo e faʻa kātaki.

Ko e ongoʻi mateuteu ange ha fānau fekauʻaki mo e ngaahi fakaikiiki fakatuʻasino ʻo e papitaisó, ko e lahi ange ia ʻenau fiemālie mo tokanga taha ʻenau fakakaukaú ki he fuakava fakalaumālie ʻoku nau fakahokó.

ʻĪmisi
illustration of temple

Tokanga Taha ki he Fakalakalaká, Kae ʻIkai ko e Haohaoá

Ko e taimi ʻe niʻihi, ʻoku faʻa maʻuhala e fānaú ʻo fakakaukau ʻoku totonu ke nau haohaoa ʻi he hili ʻa e ouaú koeʻuhi ko e lahi ʻetau faʻa talanoa fekauʻaki mo e konga faifakamaʻa ʻo e papitaisó. Ko e taha ʻo e ngaahi talanoa angamaheni kuo mau fanongo ai ʻi he Kaumeʻá ko e loto-hohaʻa ʻoku fekuki mo ha fānau ʻi heʻenau fuofua fai ha fehalaaki hili honau papitaisó. Hili ʻa e ongoʻi maʻa mo haohaoá, ʻe lava ʻa e fakafekiki mo ha tokoua pe tuongaʻane pe ngalo ke fai ha ngāue ne vahe ange ʻo ʻai ke nau ongoʻi kuo uesia ʻo taʻengata ʻa e ongo lelei ne nau maʻú.

ʻI heʻetau hoko ko ha mātuʻa mo ha kau takí, ʻoku mahuʻinga ke tau tokoniʻi ʻetau fānaú ke mahino ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e fakatomalá. ʻOku mahino nai ki heʻetau fānaú ko hono ʻiloʻi ko ia ʻetau ngaahi fehalākí pea ako meiate kinautolú ko e konga ʻo e founga ʻoku tau ako mo tupulaki ai ʻi he māmaní? ʻOku nau ʻilo nai ʻoku lava ke nau lotu ke maʻu ha fakamolemole ʻi ha faʻahinga taimi pē? pea ko e taimi ʻoku nau maʻu ai ʻa e sākalamēnití ʻi he uike takitaha, ʻoku nau fakafoʻou ʻa e ngaahi fuakava naʻa nau fakahoko ʻi he papitaisó? Fakamoʻoni ko e faingamālie ke fakatomalá ko ha tāpuaki mo ha meʻaʻofa. ʻOku ʻikai ʻuhinga ʻa e papitaisó ke haohaoa ʻi he taimí ni ka ʻoku fekauʻaki ia mo e hū ki he hala ʻo e fuakavá pea fakahoko ʻa e fanga kiʻi meʻa iiki fakaʻaho ke hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisi.

Ko Ha Kamataʻanga Fakaʻofoʻofa

ʻOua naʻa vakai ki he papitaisó mo e hilifakinimá ko ha ikuʻanga, te tau lava ʻo tokoniʻi ʻetau fānaú ke nau vakai ki ai ko ha kamataʻanga fakaʻofoʻofa—ko ha kamataʻanga ʻo ha moʻui foʻou ko ha ākonga fuakava ʻo Sīsū Kalaisi. Tatau ai pē pe ʻoku ongoʻi vēkeveke ho fānaú, tailiili pe fakatouʻosi, te ke lava ʻo fakapapauʻi ʻoku ʻikai ke nau fononga toko taha ʻi he hala ko ʻení. ʻI heʻetau faʻa lotú, fakamātoató, mo faʻa kātakí, te tau lava ʻo tokoniʻi ʻetau fānaú ke nau ongoʻi ʻa e fiefia ʻi heʻenau fakahoko ʻa e sitepu ko ʻeni ke foki ki honau ʻapi fakalangí.