2021
Laka Atu Ki Muʻa ʻi he ʻAmanaki Lelei lolotonga e Ngaahi Taimi Taʻeʻamanekiná.
Fēpueli 2021


Kakai Lalahi Kei Talavoú

Laka Atu Ki Muʻa ʻi he ʻAmanaki Lelei lolotonga e Ngaahi Taimi Taʻeʻamanekiná

ʻI he taimi ʻoku tau ongoʻi manavasiʻi mo taʻepauʻia ai ke laka atu ki muʻa ʻi he moʻuí, ʻe lava ʻe heʻetau ʻamanaki leleí mo e tui kia Kalaisí ʻo fakamaama ʻa e halá.

ʻĪmisi
woman in sunlight

Ne ʻikai ke ʻamanekina hatau taha ʻa e uesia fakaemāmani lahi ʻo e mahaki fakaʻauha COVID-19.

ʻOku hangē ia ne taʻofi fakataimi e meʻa kotoa pē ʻi he māmaní ʻi ha vahaʻataimi ʻoku ʻikai ʻiloʻi hono fuoloá, ʻo fakatupunga ai hano fakafeʻatungiaʻi ʻe he taʻepauʻiá ʻa ʻetau ngaahi fakakaukau ki he kahaʻú.

Ne u foki ki ʻapi mei heʻeku ngāue fakafaifekau ki ʻAlesona, USA, ʻi he kamata pē ke mafola ʻa e mahaki fakaʻauhá ʻi māmaní. Lolotonga ʻa e ngaahi uike siʻi fakaʻosi ʻo ʻeku ngāue fakafaifekaú kuó u faʻu ha vīsone ki he tuʻunga ʻe ʻi ai ʻeku moʻuí ʻi heʻeku foki pē ki ʻapí. Naʻá ku faʻu ha ngaahi palani mo e taumuʻa pau pea mateuteu ke kamata! Naʻá ku palani ke u ʻalu ʻo ako neesi, ke kamata ha ngaahi meʻa fakamānako foʻou pea kumi ha kaungāmeʻa foʻou, pea fekumi ki he ngaahi faingamālie lahi ʻoku maʻu ʻi he lolotonga ʻo e toʻu kakai lalahi kei talavoú. Naʻá ku ongoʻi ʻa e nonga mo e fakapapau ʻoku tataki au ʻe he ʻOtuá pea ʻi ai mo ha ngaahi meʻa maʻongoʻonga maʻaku hili ʻeku ngāue fakafaifekaú.

Naʻe vave ʻene liliú ʻi he hili pē ʻeku foki ki ʻapí.

Naʻe kaniseli tahataha ʻeku ngaahi palaní koeʻuhí ko e COVID-19. Naʻe kamata ke u fehuʻia mo veiveiua ʻi he ngaahi fili mo e taumuʻa naʻá ku fokotuʻú. Naʻá ku fili ke kamata fakasio ha ngāue lolotonga ʻeku tatali ki he ngaahi kalasi ʻi he ʻinitanetí ke u kamata ai kae ʻikai hiki ki ha vahefonua kehe ke kamata e akó ʻo hangē ko ʻeku fuofua palaní. Hili ha kiʻi taimi, ne u ongoʻi kuó u taumuʻavalea pea naʻe mole lahi hoku taimí. Naʻá ku anga ki he femouʻekina maʻu pē ʻeku taimi-tēpile ko ha faifekaú, ko ia, naʻe fakaʻohovale ʻeku ongoʻi tuenoa, taʻeoliʻia, mo ongoʻi taʻeʻaongá.

Naʻe ʻikai ke u ʻamanaki lelei atu ki he kahaʻú. Naʻe ʻikai ke u fie fehangahangai mo e liliu ʻo e moʻuí. Naʻá ku fakaʻamu ke toe fakafoki ʻa e taimí, ke foki ki he kaungāmeʻa ʻi he kuohilí mo e ngaahi feituʻu ne u fiefia ai kimuʻá. Kuo mole atu ʻa e vīsone mo e ngaahi palani naʻá ku fokotuʻu ki heʻeku moʻuí ʻi he ngaahi uike siʻi kimuʻá, peá u ongoʻi hangē kuó u mamatea ʻi he fakapoʻulí, manavasiʻí mo e loto-foʻí. Naʻe ʻikai ke u maʻu ʻa e ongo ʻoku ou anga ki aí. Kuó u toki fakakakato ʻa e aʻusia fakaofo taha ʻo e ngāue maʻá e ʻEikí ʻi ha māhina ʻe 18, ka ʻoku ou ongoʻi loto-mamahi ange ʻi ha toe taimi kimuʻa ʻi heʻeku moʻuí.

Naʻá ku fifili pe ko e hā e ʻuhinga ʻoku fehalaaki ai e meʻa kotoa pē pea ko e fē ʻa e ngaahi tāpuaki ne talaʻofa mai ʻe he ʻEikí. Naʻe hangē kuo mole atu ai pē ʻa e ongoʻi fakapapau ne u maʻu ʻi he ngaahi uike fakaʻosi ʻo ʻeku ngāue fakafaifekaú.

Naʻe hokosia mai leva e taimi konifelenisi lahí, pea ne u fakatokangaʻi ʻa e meʻa ne u tōnounou ai ʻi ha tafaʻaki ʻo ʻeku moʻuí—ko e ʻamanaki leleí.

Naʻe fakahoko ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha lea naʻe fakatefito “Ko Ha ʻAmanaki ʻoku Mālohi Haohaoa” (konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2020), pea naʻe makehe ia kiate au. Naʻá ku fakatokangaʻi koeʻuhí ko ʻeku tui kia Kalaisí, te u lava pea ʻoku totonu ke u ʻamanaki ki ha meʻa lelei ange ʻi he kahaʻú. Koeʻuhí ʻoku moʻui ʻa Kalaisi pea ngāue maʻu pē ʻi heʻeku moʻuí, naʻá ku fakatokangaʻi ʻe lahi e ngaahi mana mo e monūʻia ʻi he kahaʻú ʻo hangē pē ko e kuohilí.

Koeʻuhí naʻe ongoʻi mo ikunaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e meʻa kotoa te u ala aʻusiá, ʻe malava ke u tui, neongo ʻa e ngaahi ʻuhinga ke ʻoua naʻa tuí, ʻe fakaʻau ke lelei ange ʻa e ngaahi meʻá—ʻo tatau ai pē kapau ʻe liliu fakafokifā ʻeku ngaahi palaní.

Kuó u ʻiloʻi kapau ʻoku ou fakaʻamu ke fiefia, lavameʻa, pea fiemālie ʻi he moʻuí, kuo pau ke u pikitai mo laka ki muʻa ʻi he ʻamanaki lelei, ʻo aʻu pē ki he fehangahangai mo e ngaahi meʻa taʻepaú. ʻOku faingofua ke foʻi pea moʻui mamahi. ʻOku faingataʻa ke kātakiʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá ʻaki ʻa e faʻa kātaki mo e loto-falala taʻeveiveiua ko e ʻOtuá ʻoku pulé pea ʻe fakaʻau ke lelei ange ʻa e ngaahi meʻá. Kae hangē ko e faleʻi ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní (1927–2018), “ʻOfa te tau fili maʻu pē totonu ʻoku faingataʻá, kae ʻikai ko e meʻa hala ʻoku faingofuá.”1

Falala ʻoku langa hake koe ʻe he ʻOtuá neongo ʻa hoʻo ongoʻi ʻoku hōloa hoʻo moʻuí. Falala ʻe lelei e meʻa kotoa ʻi he ikuʻangá koeʻuhí “ʻoku fengāueʻaki fakataha ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ke lelei ai ʻa kinautolu ʻoku ʻofa ki he ʻOtuá” (Loma 8:28).

ʻI he taimi ʻoku pōpōʻuli ai hotau ʻātakaí pea tau ongoʻi manavasiʻi mo taʻepauʻia ke laka atu ki muʻa ʻi he hala ʻo e moʻuí, ʻe lava ʻe he ʻetau ʻamanaki lelei mo e tui kia Kalaisí ʻo fakamaama e halá pea malava ke tau laka atu ki muʻa neongo ko ha manga siʻisiʻi pē ʻe taha. Koeʻuhí ko Ia, ʻoku malava ai ke tau maʻu ʻa e fiefia ʻi he taimí ni ʻo aʻu pē ki he taimi ʻoku hoko ai e ngaahi meʻa ne ʻikai ke tau loto pe ʻamanaki ki aí.

Kapau ʻokú ke fakatokangaʻi ʻokú ke lolotonga ʻi he tuʻunga liliu ʻo e moʻuí, pe ʻikai hoko ʻa e ngaahi meʻá ʻo fakatatau mo hoʻo fiemaʻú, manatuʻi ʻoku ʻi ai ha palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻau mahalo he ʻikai ke ke mafakakaukaua. Neongo kapau ʻe ngali ʻokú Ne fakalongolongo ʻi ha ngaahi taimi, ka ʻokú Ne ngāue mālohi ʻi hoʻo moʻuí. ʻOkú Ne ʻafioʻi ʻa e ngataʻangá mei he kamataʻangá. Kapau te ke fakafalala kiate Ia pea laka atu ki muʻa, ʻo fai ho lelei tahá ʻi hoʻo tūkunga lolotongá, ʻe lelei ange hoʻo moʻuí ʻi he meʻa naʻá ke ʻamanaki ki aí.

ʻOua te ke foʻi. Faifeinga pē neongo ʻoku ʻikai ke ke mamata ki ha ngaahi ola hoʻo ngāué pea hangē ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe fakaʻau ke lelei angé. Hokohoko atu neongo ʻoku ʻikai hoko ʻa e ngaahi meʻá ʻo fakatatau mo e palaní. Fekumi ki he toʻukupu ʻo e ʻEikí ʻi hoʻo moʻuí pea fakatokangaʻi ʻEne angaleleí. Fekumi ki he tataki ʻa e Laumālié ʻo fakataumuʻa ke fakahoko ʻEne ngaahi folofolá. Fai ho lelei tahá, ʻo tatau ai pē pe ko e hā hono tūkunga ʻi he ʻaho ní. Hokohoko atu. Hokohoko atu hoʻo laka ki muʻá. Pea hokohoko atu e ʻamanaki lelei ko ia mo ʻEne fakahinohinó, ʻe fakaʻau ke lelei ange.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Thomas S. Monson, “Ngaahi Filí,” Liahona, Mē 2016, 86.