2021
Ko ʻEku Faleʻi ki he Kumi-Ngāue hili ʻa e ʻUnivēsití
Fēpueli 2021


Fakaʻilekitulōnika Pē: Kakai Lalahi kei Talavoú

Ko ʻEku Faleʻi ki he Kumi-Ngāue hili ʻa e ʻUnivēsití

ʻOku ʻikai ke faingofua maʻu pē ʻa e moʻuí ʻi he ʻosi e fakaʻosiakó, ka ʻi he taimi ʻoku tau maʻu ai ʻa e tuí, ʻe tokoni mai ʻetau Tamai Hēvaní ke tau ʻiloʻi ʻa e ngaahi faingamālie ʻoku ʻi hotau ʻātakaí.

ʻĪmisi
tangata ʻi ha ʻinitāviu ngāue

Na‘e papitaiso au ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻi Naisīlia fakataha mo ‘eku ongo mātuʻá ‘i he taimi ne u taʻu 10 aí. ‘I heʻeku motu‘a angé, ne kamata ke u tokoni ki he kau faifekau fakalotofonuá ʻi he‘enau ngāué. Na‘e fakaʻohovale kiate au ʻa e faʻa lava ʻe he kau faifekau ko ʻení ʻa ia ʻoku ʻikai haʻanau ngaahi fakaʻilonga ako fakaʻunivēsiti ʻo lea ki he faʻahinga kakai kotoa pē, pea naʻa nau fakahoko ia ʻi he mālohi, mafai, loto-fakapapau, mo e hala ha manavahē.

Naʻe tokoni ʻenau ngaahi sīpingá kiate au ke u fakaʻamua ke fakahoko ha ngāue fakafaifekau, ka naʻá ku fakaʻamu foki ke u maʻu ha ako māʻolunga ange. Naʻe faingataʻa ke tali au ki ha ʻunivēsiti, ko ia naʻá ku fakafonu pea fakahū ʻa ʻeku ngaahi pepa ngāue fakafaifekaú ʻi he taimi tatau. Ne a‘u mai ʻeku tohi ke u huú pea mo hoku uiuiʻi ki he ngāue fakafaifekaú he ʻaho tatau pē. Na‘á ku ʻilo‘i naʻá ku fie hū ki he ‘univēsití, ka naʻá ku fili ke ngāue maʻa e ʻEikí ʻi haʻaku ʻuluaki ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau.

Neongo naʻe hoko ia ko ha feilaulau, ka naʻe mahuʻinga ange hono fakatatali e ʻunivēsití kae fakahoko ha ngāue fakafaifekau. Naʻá ku ako ha ngaahi pōtoʻi ngāue mahuʻinga—ngaahi meʻa hangē ko e mapuleʻi kita, tokangá, fetuʻutakí, ngāue fakatakí, pea mo e fakafalala ki he ʻEikí. Pea naʻe tokoniʻi au ʻi heʻeku ako kimui angé ʻe he ngaahi meʻa kotoa naʻá ku ʻiló. ʻE ʻikai ʻaupito ke u meʻa fakapangoʻia ʻi heʻeku tuku ke ʻuluaki ʻa e Eikí.

Ko ʻEku Faifononga Hili ʻeku Fakaʻosiakó

Kiate au, ʻoku hangē e akó ha foʻi kī ʻokú ne fakaava e ngaahi matapā ki he faingamālié. Pea kuo foaki mai ‘e he polokalama PathwayConnect ʻa e BYU–Pathway Fakaemāmani Lahi ʻi Kaná ʻa e faingamālie ke fakalakalaka ʻeku ʻiló. Ko e ‘iló ko e mālohi ke fakatupulaki e ngaahi moʻui ‘i he kau mēmipa hoku fāmilí mo e niʻhi ‘oku mau feohí.

Hili ‘eku ʻosi mei ha polokalama ako mataʻitohi he ʻinitanetí mei BYU–ʻAitahō, naʻá ku akoako ʻi ha kautaha ngāue fakapaʻanga ʻi Kana pea kamata ngāue taimi kakato ai pē ʻia nautolu. Na‘á ku saiʻia he me‘a naʻá ku fakahokó, pea na‘a nau saiʻia ‘i heʻeku ngaahi faifatongiá. Ka naʻe taimi siʻi pē, naʻe mate e kautahá, pea naʻe ʻikai toe ʻi ai haʻaku ngāue.

Na‘e fakatupu loto-foʻi ia, ka naʻá ku hokohoko atu hono fakaʻaongaʻi e ngaahi meʻa naʻá ku ako mei he akó pea mo ʻeku ngāue fakafaifekaú. Na‘á ku pehē leva ke ngāue ʻaki e ngaahi pōtoʻi ngāue ne u ako mei heʻeku ngāue kimuʻá pea kamata haʻaku pisinisi ʻo ʻoatu ha ngaahi tokoni ʻi he meʻa fakapaʻangá.

Kuo fonu ‘eku fononga hili ʻa e ‘osi mei he akó ʻi he leleí mo e koví, ka ‘oku ʻikai ke u fakame‘apangoʻia ʻi heʻeku fokotuʻu ʻa e akó ko e meʻa mahuʻinga. Ka ne ta‘eʻoua ia, ne ʻikai ke u mei malava ʻo fakalele ʻeku pisinisí he taimí ni.

ʻI he Taimi ʻoku Faingataʻa ai hono Kumi ha Ngāué

ʻOku lahi e kakai lalahi kei talavou ne u talanoa ki ai ʻoku nau maʻu ʻa e fakakaukau ko e maʻu pē e fakaʻilonga ako mei he ʻunivēsití ʻe ʻotomētiki pē hano maʻu haʻo ngāue. Ka ko e pole lahi taha ʻaʻakú ko e maʻu ha taha pule ngāue ʻokú ne mahuʻingaʻia ʻi hoku mataʻitohí ʻo lahi tatau mo ʻeku mahuʻingaʻia ʻi aí. Kapau ‘okú ke faingataʻaʻia ʻi hono kumi ha ngāue pe ʻilo hoʻo halafononga ʻi he ʻosi ʻa e ʻunivēsití, ʻoku ʻikai ko koe pē. Ko e ngaahi me‘a ʻeni naʻá ku fakahoko ʻi heʻeku kumi ngāué te ke lava foki mo koe ʻo fakahoko.

  • Maʻu e lelei lahi taha ʻe ala lavá mei he akó. ‘Oku ʻi ai ha lea ‘i ʻAfilika ‘a ia ʻoku pehē kuo pau ke ke lavaʻi e akó pea ʻikai fakangofua e akó ke ne lavaʻi koe. ‘I he taimi ʻokú ke ako ai ʻaki ha taumuʻá (ʻo ʻikai ko e fakavaʻivaʻinga pē), te ke maʻu ʻa e ʻilo moʻoni mo e ngaahi taukei ʻa ia ʻe fakatokangaʻi ʻe he kau pule ngāué—pea ʻi he hili hono maʻu ha ngāué, te ke lava ʻo fakahoko lelei hoʻo ngāué.

  • Talanoa mo e tokotaha kotoa pē. ‘I hoʻo kumi ngāué, feinga ke ke fakafeohi, talanoa mo e tokotaha kotoa pē, pea fakalahi hoʻo kulupu fengāue‘akí.

  • Ma‘u ha loto-falala. Maʻu ha loto-falala ʻokú ke taukei feʻunga ke ngāue. Tokanga taha ki ho‘o ngaahi misí mo e taumu‘a mo tui te ke malava. ‘Oku faingofua pē ke mole ʻa e loto-falalá hili ha ngaahi fakasītuʻaʻi fakalotofoʻi kae ʻoua ʻe tuku ai ʻa e ʻamanaki leleí. ʻE faifai pē pea te ke ʻilo ʻa e pule ngāue pe faingamālie fakapisinisi totonú.

  • Faka‘aongaʻi lelei ‘a e faingamālie kotoa pē. ʻOku ʻākilotoa kitautolu ʻe he faingamālié. ‘I he taimi ʻoku tau fakaava ai hotau ngaahi ‘atamaí mo ongoʻi houngaʻia ʻi he ngaahi faingamālie ʻoku ʻomai ʻe he ʻEikí maʻatautolú, te tau lava ʻo mamata mo ngāueʻi ʻa e ngaahi faingamālie kuó Ne tuku ʻi hotau halá.

  • Feohi mo e kakai ‘oku nau maʻu hoʻo ngaahi tu‘unga ʻulungaanga mahu‘ingá mo fakalotolahiʻi koe ‘i hoʻo ngaahi taumu‘á. ‘Oku faingofua ange ke laka ki muʻa ‘i he taimi ʻokú ke ‘i he kakai totonú—ko e kakai ʻoku nau maʻu ʻa e tokanga tatau mo koé. ‘Oku fonu ʻa e sōsaietí ʻi e loto-fo‘í, ka ko e kakai ʻoku mou tatau ʻi he ngaahi tu‘unga ʻulungaanga mahu‘ingá mo e ngaahi misí te nau hiki hake koe mo fakalotolahiʻi koe ke ke ikunaʻi hoʻo ngaahi taumuʻá.

  • Maʻu ʻa e tuí. Taimi ‘e niʻihi mahalo te ke ʻā hake he pongipongí ʻo ʻiloʻi ʻoku teʻeki ai pē ke maʻu haʻo ngāue pea ʻikai ha founga ke maʻu ha meʻakai ki he tēpilé. Ka ‘e lava hoʻo tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ʻo fakama‘amaʻa ho‘o ngaahi kavengá pea fakasiʻisiʻi ho loto-foʻí ʻi hoʻo kaka ʻi he ngaahi sitepu ki hoʻo ngaahi taumuʻá.

‘I he fakaʻosí, manatuʻi maʻu pē ʻoku ʻi ai e palani taʻengata ʻa e Tamai Hēvaní maʻau. Tatau ai pē kapau ʻoku ‘ikai ke ola lelei e ngaahi feingá ʻi he taimí ni, ‘oku ʻikai ‘uhinga ia ʻe ʻikai teitei lava ke lelei. Naʻe fakalea lelei taha ia ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ‘o e Kōlomu ʻo e Kau ‘Aposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi heʻene pehē: “‘Oku ou kole atu ke ke tui ʻe toe lelei ange hoʻo moʻuí kapau te ke falala ki he ‘Otuá ke Ne tataki koe ʻi ho ngaahi laká. ʻOkú Ne ʻafioʻi e ngaahi meʻa ʻoku ʻikai malava ke ke ʻiloʻí, pea kuó Ne teuteu maʻau haʻo kahaʻu ʻoku ʻikai malava ke ke fakakaukaua.”1

‘Oku maamangia ʻa e kahaʻú, pea ʻe ʻikai mole taʻeʻaonga ʻa hoʻo fekumi ki he ʻiló mo e akó. Ma‘u ʻa e tuí mo hokohoko atu e tuiaki ki muʻá. ‘E tataki koe ki he feituʻu ʻe lelei taha ki he ‘Eikí ke tāpuekina koe mo ngāue ʻaki mo hoʻo ngaahi talēnití ke faitāpuekina e niʻihi kehé.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Dieter F. Uchtdorf, “Ko Hoʻo Fononga ʻi he Moʻui Fakamatelié,” Ensign pe Liahona, Māʻasi 2019, 22.