Potutusi
Lesona 154: Faaaliga 6–11, Vaega 1


Lesona 154

Faaaliga 6–11, Vaega 1

Folasaga

Na vaai Ioane i se faaaliga vaaia i le Tamai Mamoe a le Atua o tatalaina faamaufaailoga muamua e ono o le tusi na faamaufaailogaina. I le faamaufaailoga lona ono, na vaaia ai e Ioane auauna a le Atua o e na “ua ta foi o latou ofu … i le toto o le Tamai Mamoe” (Faaaliga 7:14).

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Faaaliga 6

Na vaai Ioane i le Tamai Mamoe a le Atua o tatalaina faamaufaailoga muamua e ono o le tusi na faamaufaailogaina

Valaaulia tamaiti aoga e faasoa mai soo se popolega o loo i ai ia i latou e uiga i le ola ai i aso e gata ai. Tusi a latou tali i luga o le laupapa.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le faamatalaga lenei mai i le Perofeta o Iosefa Samita. Fai atu i le vasega e faalogologo mo lagona o perofeta anamua e uiga i o tatou aso:

Ata
Perofeta o Iosefa Samita

“O perofeta, faitaulaga ma tupu … na tulimatai atu ma le naunautaiga fiafia i aso o loo tatou ola ai; ma le musuia i le fiafia ma le naunautaiga faalelagi, ua latou pepese ma tusia, ma valoia ai lo tatou taimi lenei”;(Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Iosefa Samita [2007], 186).

  • O a ni lagona sa i ai o perofeta anamua e uiga i o tatou aso?

Ia faailoa atu, o Ioane le Talifaaaliga sa o se tasi lea o perofeta na silafiaina mea e tutupu i aso e gata ai ma o le na valoiaina o tatou aso ma se naunautai fiafia.

Valaaulia tamaiti aoga e vaavaai a o latou suesue i le Faaaliga 6–7 mo mafuaaga na tulimatai ai ma le olioli perofeta anamua i o tatou aso.

Faamanatu atu i tamaiti aoga, e pei ona tusia i le Faaaliga 5:1–5, na vaai Ioane i se tusi e fitu ona faamaufaailoga lea sa na’o le Tamai Mamoe na agavaa e tatalaina. Faamalamalama atu, i lana faaaliga vaaia, na vaaia ai e Ioane faailoga faafaatusa o nisi o mea autu o le a tutupu e faatatau i periota taitasi e afe tausaga na faatusaina mai i faamaufaailoga e fitu.

Tusi le lisi lenei i luga o le laupapa (mafaufau e fai lenei mea a o lei amataina le vasega):

Faamaufaailoga muamua (Faaaliga 6:1–2)

Faamaufaailoga lona lua (Faaaliga 6:3–4)

Faamaufaailoga lona tolu (Faaaliga 6:5–6)

Faamaufaailoga lona fa (Faaaliga 6:7–8)

Faamaufaailoga lona lima (Faaaliga 6:9–11)

Tuu atu i tamaiti aoga taitasi se fasipepa. Atofa atu i tamaiti aoga taitoatasi se tasi o faamaufaailoga (e mafai ona atofa atu ia faamaufaailoga taitasi i tamaiti aoga e sili atu ma le toatasi). Fai atu i tamaiti aoga e faitau ia mau e o faatasi ma a latou faamaufaailoga na atofa atu, ma ia tusi se ata o nisi o mea e tutupu na vaai i ai Ioane e faatatau i lena faamaufaailoga.

A ua lava loa le taimi, ona vaalaaulia lea o tamaiti aoga e faaali atu i le vasega a latou ata na tusi, i le faasologa e amata mai ia i latou o e na atofa atu i ai le faamaufaailoga muamua. Valaaulia se tamaitiiti aoga se toatasi mai vaega taitasi e faaaoga ana ata e faamatala ai le mea na vaaia e Ioane ina ua tatalaina lena faamaufaailoga. A o lipoti mai tamaiti aoga, faasoa atu ia vaega nei e ono faauigaina ai na fautuaina mai e Elder Bruce R. McConkie o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. Atonu e te mana’o e uunai tagata aoga e tusi lenei faamatalaga ia latou tusitusiga paia po o a latou api o le vaega po o api talaaga mo le suesueina o tusitusiga paia.

Faamaufaailoga muamua

(E tusa o le 4000 i le 3000 T.L.M.)

Solofanua sinasina = Manumalo

Aufana = Fetauaiga

Palealii = O le tagata e faatolilaloina

Na fautuaina mai e Elder McConkie e faapea, o fuaiupu 1–2 ua faamatala mai ai aso o Enoka ma o le tagata na tietie [i le solofanua] o Enoka (tagai Doctrinal New Testament Commentary, 3 vols. [1966–73], 3:476–78).

Faamaufaailoga lona lua

(E tusa o le 3000 i le 2000 T.L.M.)

Solofanua mumu = Toto masaa

Pelu = Taua ma le faatamaiaga

Na fautuaina mai e Elder McConkie, o fuaiupu 3–4 ua faamatala mai ai aso o Noa, ina ua lofia le lalolagi i le amioleaga. O le tagata o loo tietie i le solofanua mumu e ono faapea o le tiapolo lava lea pe atonu foi “o se tagata ua faatusa i ai le toatele o fitafita fasioti tagata” (Doctrinal New Testament Commentary, 3:478–79).

Faamaufaailoga lona tolu

(E tusa o le 2000 i le 1000 T.L.M.)

Solofanua uliuli = Oge

Fua faatautau = Maualuga o tau o meaai

Na fautuaina mai e Elder McConkie, o fuaiupu 5–6 ua faamatala ai aso o Aperaamo, ina ua maliliu le toatele i le matelaina (tagai Doctrinal New Testament Commentary, 3:479–80). Na mafai e se tagata ona faatau mai na o ni meaai e ola ai i le totogi o se aso atoa, e faailoa mai ai le matuai maualuluga o tau o mea i le oge.

Faamaufaailoga lona fa

(E tusa o le 1000 T.L.M. seia oo i le soifua mai o Keriso)

Solofanua sesega = Oti

Oti ma seoli = Faatamaiaga o e amioleaga ma lo latou taliaina i le falepuipui o agaga (tagai Isaia 5:14)

Na saunoa mai Elder McConkie, o fuaiupu 7–8 e faatatau i “le meleniuma o na malo ma atunuu tetele o o latou taua ma faiga taufaavalea na faatigaina ma faatoilalo ai pea lava pea [Isaraelu]” (Doctrinal New Testament Commentary, 3:481). O nei malo na aofia ai Papelonia, Peresia, Aikupito, Eleni, ma Roma.

Faamaufaailoga lona lima

(E tusa o le soifua mai o Keriso i le T.A. 1000)

Fata faitaulaga = Ositaulaga

Agaga = O E na Maliufasia, Tagata Kerisiano na fasiotia ona o o latou talitonuga

Na fautuaina mai e Elder McConkie, o fuaiupu 9–11 e faatatau i le toatele o tagata Kerisiano anamua, e aofia ai le toatele o uluai Aposetolo, o e na maliliu o ni tagata na maliufasia (tagai Doctrinal New Testament Commentary, 3:482–83). Ona na foai atu e nei Au Paia o latou ola “ona o le afioga a le Atua, ma le mau na latou taofi mau ai” (Faaaliga 6:9), na tuuina atu ai ia i latou “ofu sinasina,” o le faatusa o le mama (tagai Faaaliga 7:13–14; 3 Nifae 27:19).

A uma ona tuuina mai faamatalaga a vaega taitasi, faamalamalama atu o le faamaufaailoga lona ono ua faatusa i o tatou taimi ma mea e tutupu e tau atu i le Meleniuma, i le taimi o le a nofotupu patino ai Iesu Keriso i le lalolagi (tagai Doctrinal New Testament Commentary, 3:485–86).

Valaaulia ni nai tamaiti aoga e feauauai e faitau leotele mai le Faaaliga 6:12–17, e aofia ai le Faaliliuga a Iosefa Samita i le fuaiupu 14, vaefaamatalaga a. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo mea e tutupu na muai vaai i ai Ioane.

  • Ina ua tatalaina le faamaufaailoga lona ono, o a mea e tutupu na vaai i ai Ioane? (Faamalamalama atu o nei mea tuga e tutupu o faailoga ia o aso e gata ai.)

  • E tusa ai ma le fuaiupu 16, o le a le mea e talotalo i ai i latou o e taumafai e sosola ese mai le “toasa” o le Atua?

  • O le a le fesili o loo tusia i le fuaiupu e 17?

Tusi le fesili lenei i luga o le laupapa: O ai foi se na te mafaia ona tu atu?

Faamalamalama atu, o le Faaaliga 7 ua fesoasoani tatou te malamalama ai, po o ai o le a mafai ona tu atu, pe onosaia, le matautia o le faamaufaailoga lona ono.

Faaaliga 7

Na vaai Ioane i auauna a le Atua o e na tata o latou ofu i le toto o le Tamai Mamoe

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Faaaliga 7:1 , ae valaaulia se isi tamaitiiti aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77: 8. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o le a le isi mea na vaaia e Ioane i le faamaufaailoga lona ono.

  • O a mea a agelu e toafa na fai? (Faailoa atu, o matagi na latou taofiofia ua i ai le mana e faaumatia ai le ola i le lalolagi. Tagai foi i le MF&F 86:5–7.)

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Faaaliga 7:2–3 ae o le isi tamaitiiti aoga e faitau leotele le Mataupu Faavae ma Feagaiga 77:9. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o le a le tala a le isi agelu na fai atu i agelu e toafa.

Faamalamalama atu o le upu Elaia i le tulaga lenei o se “faalagiga mo i latou o la latou misiona [o le] tuuina mai o ki ma mana i tagata i le tisipenisione mulimuli” (Doctrinal New Testament Commentary, 3:491–92; tagai foi Bible Dictionary, “Elias”).

  • O le a le upu na fai atu e lenei agelu i agelu e toafa?

Faamalamalama atu, “o le faamaufaailogaina, po o le faailoga, ‘o auauna a lo tatou Atua i o latou muaulu’ o se faatusa o lo latou tuuto, auaunaga, ma le anaina e le Atua (Faaaliga 7:3; tagai foi Faaaliga 9:4; 14:1). …

“Na aoao mai le Perofeta o Iosefa Samita e faapea, o le faamaufaailogaina o le au faatuatua i o latou muaulu ‘ua faailoga ai le faamaufaailogaina o faamanuiaga i luga o o latou ulu, o lona uiga o le feagaiga e faavavau, ua faapea ona faamautuina ai o latou valaauga ma le filifiliaina’ (i le History of the Church, 5:530)” (Tusi Lesona a le Tagata Aoga Feagaiga Fou [Church Educational System manual, 2014], 544).

Faamalamalama atu, e pei ona tusia i le Faaaliga 9, na vaai Ioane i le mea o le a tupu ia i latou o e e le tauaveina lenei faamaufaailoga. Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Faaaliga 9:3–4. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo tulaga o i latou e le o i ai lenei faamaufaailoga. Valaaulia tamaiti aoga e lipoti mai mea ua latou maua.

Valaaulia tamaiti aoga e faitau filemu le Faaaliga 7:4 , ma vaavaai pe toafia tagata na faamaufaailogaina o latou muaulu e lenei agelu. Fai atu i tamaiti aoga e lipoti mai mea ua latou maua.

Faamalamalama atu, na fetalai mai le Alii i le Perofeta o Iosefa Samita e faapea, “o le numera 144,000 o loo taua i le Faaaliga 7:4–8 o le numera o faitaulaga sili na faauuina mai ituaiga e sefululua o Isaraelu o e o le a fesoasoani i isi i a latou sailiga mo le faaeaga [tagai MF&F 77:11]. E le o le aofaiga atoa o tagata o le a faaeaina, e pei ona talitonu ai nisi o tagata” (Tusi Lesona a le Tagata Aoga Feagaiga Fou [Church Educational System manual, 2014], 544).

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Faaaliga 7:9–10. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o ai isi na vaai i ai Ioane?

  • O ai na vaai i ai Ioane?

  • O a ofu na ofuina ma mea na uuina e lenei motu o [tagata]? (Atonu e manaomia ona faamalamalama atu o lau pama e mafai ona faatusa i le manumalo ma le olioli.)

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Faaaliga 7:13–17. Valaaulia le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le mea na iloa e Ioane e uiga i nei tagata.

  • O a mea na onosaia e nei tagata?

  • Na faapefea ona faasinasinaina o latou ofu? (E ala i le “toto o le Tamai Mamoe”—e faatusa i le Togiola a Iesu Keriso.)

  • E tusa ai ma fuaiupu 15–17, o a faamanuiaga na maua e nei tagata ona na faamamaina i latou e ala i le Togiola a Iesu Keriso? (Atonu e te faailoa atu o nei fuaiupu o loo faamatala ai le olioli, filemu, ma le tuuto o i latou o e mautofi i le mamalu selesitila.)

  • O le a se mataupu faavae e mafai ona tatou faailoa mai i nei fuaiupu e uiga i le auala e mafai ona tatou mautofi ai i le mamalu selesitila? (E mafai ona faaaoga e tamaiti aoga ni upu eseese, ae ia mautinoa latou te faailoa mai se mataupu faavae e tutusa ma lenei: Afai tatou te onosai ma le faamaoni i mea faigata ma avea ma [tagata] mama e ala i le Togiola a Iesu Keriso, o le a tatou olioli i le mamalu selesitila faatasi ma le Atua. Tusi le mataupu faavae lea i le laupapa.)

Valaaulia tamaiti aoga e mafaufau loloto pe o le a faapei i ma o a foi ni o latou lagona i le tu ua faamamaina i le afioaga o le Atua.

  • O le a se faatusatusaga o nei lagona i lagona o tagata o loo faamatalaina i le Faaaliga 6:16?

  • O le a se mea e ao ona tatou faia ina ia mafai ai e le Faaola ona faamama i tatou e ala i Lana Togiola?

  • Na faapefea ona fesoasoani le manatuaina o faamanuiaga o le mamalu selesitila i au taumafaiga e onosaia mea faigata ma ia avea ma [tagata] mama?

Faamanatu atu i tamaiti aoga le lisi o popolega lea na tusia i luga o le laupapa i le amataga o le vasega. Valaaulia i latou e mafaufau pe faapefea ona fesoasoani le mataupu faavae ua tusia i luga o le laupapa ia i latou, pe a latou lagona le popole e uiga i le ola i aso e gata ai. Valaaulia ni nai tamaiti aoga e faasoa mai o latou manatu i le vasega.

Valaaulia tamaiti aoga e faaalu ni nai minute e mafaufau loloto ai pe mafai faapefea ona latou faaaogaina le mataupu faavae na aoaoina ananei. Uunaia i latou e faamaumau soo se uunaiga latou te maua.

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Faaaliga 6–11. O le ola i aso e gata ai

Na aoao mai Peresitene Boyd K. Packer o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, e uiga i le ola ai i aso e gata ai:

“O nisi taimi e mafaufau ai foi le tupulaga, ’O le a le aoga? E le o toe mamao ae taape atoa le lalolagi ma oo ai i le iuga.’ O lena lagona e sau mai i le mata’u, ae le o le faatuatua. E leai se tagata na te iloa le taimi po o le aso (tagai MF&F 49:7), ae e le mafai ona oo mai le iuga seia oo ina faataunuuina uma faamoemoega o le Alii. O mea uma ua ou aoaoina mai i faaaliga ma mai le olaga, ua ou talitonu ai o loo i ai lava le taimi ma o loo lava, mo oe e saunia ai ma le faaeteete mo se olaga umi” (“Mo Tamaitai ma Alii Talavou,” Ensign, liahona Iulai 1989, 59).

Faaaliga 7:1–3 O le a oo tofotofoga ma puapuaga i e amiotonu

“Na vaai le Aposetolo o Ioane e faapea, e i ai ni mala faapitoa e muamua mai i le Afio Mai Faalua o le a le aafia ai le lalolagi atoa po o tagata e nonofo ai ‘tau lava o tagata ua le i ai i o latou muaulu le faamaufaailoga a le Atua’ (Faaaliga 9:4). E fetaui lava lenei mea ma folafolaga faaletusi paia e faapea, i aso e gata ai, o i latou o e faamaoni o le a iu ina puipuia (tagai 1 Nifae 22:17–19; MF&F 115:5–6). …

“E ui ua folafola mai e le Alii le puipuiga i e amiotonu i aso e gata ai, na faamanino mai e le Perofeta o Iosefa Samita, e oo ina maliliu nisi o tagata amiotonu i tofotofoga ma mala o aso e gata ai: ‘Na [ou] faamalamalama atu e uiga i le afio mai o le Atalii o le Tagata; ma le isi, o se manatu sese le faapea, o le a sao le Au Paia mai faamasinoga uma, ae mafatia ai e amioleaga; aua e oo i tagata uma puapuaga, “e tau le sao ai foi e amiotonu” [tagai MF&F 63:34]; ae o le a faasaoina lava le toatele o le Au Paia, aua o le a ola e amiotonu i le faatuatua [tagai Sapakuka 2:4]; ae peitai, e toatele foi e amiotonu o le a maliliu ona o faama’i, i mala, ma isi mea, ona o le vaivai o le tino, ae e faaolaina i le Malo o le Atua’ (Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Iosefa Samita [2007], 253)” (Tusi Lesona a le Tagata Aoga Feagaiga Fou [Church Educational System manual, 2014], 547).

Faaaliga 7:2. Elaia

Na faamalamalama mai e Elder Bruce R. McConkie o le Korama a Aposetolo e Toasefululua le faalagiga Elaia::

“E toatele faifeau faaagelu na auina mai le nofoaiga o le mamalu e faaee mai ki ma mana, e toefuatai mai ai a latou tisipenisione ma mamalu i tagata i le lalolagi. O i latou nei na oo mai: O Moronae, Ioane le Papatiso, Peteru, Iakopo, ma Ioane, Mose, Elia, Elaia, Kaperielu, Refaelu, ma Mekaeli. (MF&F 13; 110; 128:19–21.) Talu ai ua manino e leai se avefeau e toatasi sa tauaveina le avega atoa o le toefuataiga, ae na tofu e na o mai ma se faaeega patino mai luga, ua manino ai o Elaia o se peresona e maave eseese. E tatau ona malamalama i le faaupuga, o se igoa ma se faalagiga mo i latou o a latou misiona sa i ai o le toefuatai mai o ki ma mana i tagata i lenei tisipenisione faaiu. ([Tagai Joseph Fielding Smith,] Doctrines of Salvation, vol. 1, i. 170–174.)” (Mormon Doctrine, 2nd ed. [1966], 221). Tagai foi i le Bible Dictionary, “Elias.”