Gubat Sibil sa Amerika

Sa Adlaw sa Pasko sa 1832, si Joseph Smith nakadawat og pagpadayag mahitungod sa umaabut nga panag-away tali sa Amihanan ug Habagatang Estados Unidos kalabut sa pagpangulipon [slavery]. Ang gubat magsugod, ang Ginoo mipahayag, sa Habagatang Carolina, ug kini sa katapusan mosangput ngadto sa pakiggubat taliwala sa “tanang kanasuran.”¹ Nianang panahona, usa ka krisis ang mitumaw kalabut sa pagdumili sa Habagatang Carolina sa pagpatuman sa bag-ong pederal nga mga buhisanan [federal tariffs], ug daghang Amerikano ang nabalaka nga ang sitwasyon mosangput ngadto sa usa ka gubat sibil. Ang gobyerno mipugong sa gubat sibil nianang panahona, apan ang tensyon nagpadayon, ug ang sosyal, politikal, ug ekonomikanhong panagbangi tali sa Amihanan ug Habagatang Estados Unidos kalabut sa pagpangulipon nagkagrabe.

Atol sa 1860 nga eleksyon alang sa pagka-presidente, ang mga politiko ug mga botante sa kinabag-ang mga estado sa Habagatan naglantaw sa kandidatura ni Abraham Lincoln isip hulga sa institusyon sa pagpangulipon. Sa dihang midaug si Lincoln sa eleksyon, ang ubang mga estado sa Habagatan daling mimugna og Konpederasiya sa katuyoan nga modeklarar sa ilang pagka-independente gikan sa Union. Human sa inagurasyon ni Lincoln sa 1861, ang mga tensyon miulbo ngadto sa armado nga away diha sa usa ka panagharung didto sa Fort Sumter, South Carolina, tali sa brigada sa Konpederasiya ug mga sundalo sa U.S. Army. Si Lincoln mimandar og mga tropa sa pagpahunong sa rebelyon, ug ang nahabiling mga estado nagsugod sa pagdapig sa Konpederasiya o sa Estados Unidos. Ang mga nasud sa Uropa interesado nga naniid sa pagsugod niini nga gubat ug mibukas og diplomatiko nga mga pagpakigsabut sa Amihanan ug sa Habagatan. Ang Konpederasiya daling mipasiugda og opensibang militar batok sa Estados Unidos, ug ang mga gubat mikatap sa usa ka dapit nga nagbulag sa Amihanan ug sa Habagatan.²

Ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nagpadayon sa pagpatalinghug sa propetikanhong tawag sa pagpundok ug sa pagtukod sa Zion didto sa Kasadpang Amerika ug niana nakalikay gayud sa kagubot. Ang ubang mga branch nagpabilin sa mga dapit nga naabtan sa gubat, miganoy sa pipila ka mga Santos sa duha ka habig sa kagubot. Pagka 1861 si Brigham Young mipadala og pipila ka miyembro sa Simbahan sa usa ka misyon sa pagpasiugda og industriya sa gapas duol sa St. George, Utah. Ang misyon nahimong usa ka importante nga tigsuplay og gapas ngadto sa Union human ang Konpederasiya mibabag sa pagsuplay niana nga produkto.³ Samtang nagpadayon ang gubat, si Lincoln mitawag ni Young sa pagpundok og boluntaryo nga mga yunit sa kasundalohan aron mopanalipod batok sa mga kalit nga pag-ataki ngadto sa mga postal delivery [mga serbisyo sa paghatud og mga sulat] ug mga sistema sa telegrama sa layong kasadpan. Agig tubag, si Young misangon ni Lot Smith sa pagmando og usa ka rehimento [permanente nga yunit sa mga sundalo] nga nagpatrolya hangtud nahuman ang gubat, nga nakahatag ni Smith og pasidungog sa iyang pagserbisyo.

Ang pagtahan sa Heneral sa Konpederasiya nga si Robert E. Lee didto sa Virginia niadtong Abril 1865 nakapahunong diha-diha dayon sa Gubat Sibil. Ang gubat sa katapusan mikalas sa Estados Unidos og sobra sa 700,000 ka kinabuhi, ang pinakadaghan sa bisan unsa nga kagubot sa kasaysayan sa Amerika.⁴ Ang pinakamahinungdanong resulta sa gubat mao ang pagtapos sa legal nga pagpangulipon ug ang pagpalingkawas sa mga Aprikano-Amerikano nga mga ulipon.⁵