Thomas L. ug Elizabeth Kane

Niadtong ting-init sa 1846, si Thomas L. Kane, ang 24-anyos nga anak nga lalaki sa iladong pederal nga huwes gikan sa Philadelphia, mibisita sa pipila ka minantinil nga mga kampo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw didto sa Teritoryo sa Iowa. Ang mga Santos gipugos sa pagbiya sa ilang siyudad sa Nauvoo, Illinois, ug si Kane nagtuo nga sila dili makatarunganon nga gilutos tungod sa ilang relihiyon diha sa usa ka yuta nga kuno nangangkon nga nagpanalipud sa relihiyusong kagawasan. Siya nakumbinser sa kamatinud-anon sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug naluoy sa ilang kahimtang. Bisan kon siya dili pareho nila og relihiyon, mihukom si Kane sa pagpakigbisog alang sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Sa misunod nga tulo ka dekada, siya miserbisyo isip ang labing impluwensyado nga taga-gawas nga tigpanalipud ug magtatambag sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, nga nakigtambayayong sa mga opisyal sa gobyerno sa Estados Unidos aron masiguro ang relihiyuso ug politikal nga mga katungod alang sa mga Santos. Milihok usab siya ngadto sa katilingbanon nga mga reporma, lakip na ang gipalapad nga mga kahigayunan ug mga katungod alang sa kababayen-an ug sa pagwagtang sa pagpang-ulipon.¹

Si Kane nahimong pamilyar sa mga Santos pinaagi sa mga balita sa mantalaan ug sa pagtambong sa usa ka miting didto sa Philadelphia, ug iyang gigamit ang iyang politikal nga mga koneksyon aron motabang sa pagkumbinser sa presidente sa Estados Unidos nga si James K. Polk aron sa pagpadala og usa ka batalyong mga sundalo nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ngadto sa Mehikano-Amerikano nga Gubat. Mitanyag si Brigham Young og mga serbisyo sa kalalakin-an nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa paglaum nga ang ilang madawat nga bayad makatabang sa mga galastuhan sa pagbalhin ngadto sa Kasadpan.² Samtang mipuyo kauban sa mga Santos diha sa mga kampo, si Kane nataptan og grabe nga sakit, ug ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw miatiman niya aron mahimsog pagbalik. Sa wala pa mobiya, si Kane nakadawat og patriyarkal nga panalangin nga misaad niya nga ang iyang ngalan mahimo nga “halangdon nga handumanan” sa mga Santos “ngadto sa tanan nga henerasyon.”³ Human mobalik ngadto sa Philadelphia, si Kane mihimo og halapad nga kampanya sa pagpakigdait sa publiko alang sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Ang pagpanginlabot ni Kane nakatabang sa mga Santos sa pipila ka mahinungdanon nga mga higayon. Niadtong 1850 ang iyang impluwensya ngadto ni presidente Millard Fillmore sa Estados Unidos miresulta sa pagkatudlo ni Brigham Young isip unang gobernador sa nagkinaugalingong teritoryo sa Utah. Pipila ka tuig ang milabay sa dihang migrabe ang panagbangi tali sa pederal nga gobyerno ug sa katawhan sa Utah, si Kane nakakuha og dili opisyal nga sugo gikan ni presidente James L. Buchanan sa Estados Unidos aron sa pagbiyahe paingon sa Utah ug makigsabot alang sa kalinaw. Mibiyahe siya sa iyang kaugalingong gasto ug sa nag-ung-ong nga kakuyaw aron makaabut sa Utah ug dayon diplomatikanhong nakigsabut ni Young ug sa mga opisyal sa Army sa Estados Unidos aron malikayan ang armadong kagubot.⁴

Pipila ka tuig ang milabay, nadasig sa iyang mithi sa pagbatok sa pagpangulipon, si Kane nakig-away atol sa American Civil War. Pagkahuman , mipadayon siya sa pagtambag ni Brigham Young ug sa ubang mga lider sa Simbahan. Atol sa tingtugnaw niadtong 1872–73, si Kane mibiyahe paingon sa Utah kauban ang iyang asawa, si Elizabeth Dennistoun Wood Kane, ug duha sa ilang anak nga mga lalaki. Sila milaum nga ang kahimtang sa panglawas ni Kane, nga kanunayng dili maayo ug mas migrabe pa tungod sa mga samad ug mga sakit atol sa Civil War, moarang-arang pinaagi sa kasarangan nga klima sa habagatang Utah. Si Elizabeth, kinsa adunay gibati nga mga pagduda sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw tungod sa ilang paghimo og dinaghan nga kaminyoon, nakadayeg sa mga kababayen-an sa habagatang Utah.⁵ Gisulat niya ang Twelve Mormon Homes, usa ka basahon nga naghatag og talagsaon nga panglantaw ug pagpanalipud sa kinabuhi sa pamilya sa Santos sa Ulahing mga Adlaw pinaagi sa usa ka taga-gawas nga tigpaniid. Atol sa misunod nga dekada, si Thomas nagpadayon sa pagpanalipud sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw gikan sa politikanhong mga pagpang-atake, misulat sa tugon ni Brigham Young, ug mipasiugda sa pagpuyo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ngadto sa Mexico, bisan gani ang pagbiyahe ngadto niana nga nasud atol sa civil war aron sa pagpangita og posible nga mga lokasyon. Sa dihang namatay siya niadtong 1883, usa sa iyang katapusan nga mga hangyo mao nga si Elizabeth mopadala og mahigugmaon nga panamilit ngadto sa iyang “pinangga nga mga higalang Mormon.”⁶

Hulagway ni Elizabeth Dennistoun Wood Kane.

May kalabutan nga mga Hisgutanan: Mexican-American War, Mormon Battalion, Utah War