Jane Elizabeth Manning James

Si Jane Elizabeth Manning James (gibana-bana nga 1822-1908) maoy usa sa dili mominos sa lima ka mga bata nga nahimugso ngadto sa gawasnon nga African-American nga managtiayon didto sa Connecticut sa panahon nga ang kadaghanan sa mga itom nga katawhan sa Estados Unidos mga ulipon.¹ Isip hamtung nga batan-on, siya miapil sa New Canaan Congregational Church niadtong 1841, apan 18 ka bulan ang milabay, sa ting-tugnaw sa 1842–43, siya ug ubay-ubay nga sakop sa pamilya ang gibunyagan ngadto sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Si Jane ug ang uban sa iyang pamilya sa walay madugay mihukom nga moapil sa mga Santos sa Nauvoo, busa sila mibiyahe gikan sa Connecticut ngadto sa New York, nagplano nga mobiyahe pinaagi sa mga lantsa ug mga bangka. Hinuon, sila wala tuguti sa pagsakay sa bangka tungod sa ilang kolor, mao nga gikinahanglan nilang maglakaw sa nahabiling 800 ka milya (1,287.5 ka kilometro). Sa Peoria, Illinois, ang lokal nga mga awtoridad misukit-sukit sa mga Manning isip kalagmitan nga layas nga mga ulipon ug gipangitaan og mga papeles nga magpamatuod sa ilang gawasnon nga kahimtang. Ang pagpihig sa kaliwat [racism] usa ka babag nga atubangunon ni Jane sa tibuok niyang kinabuhi.

Sa pag-abut sa Nauvoo, si Jane daling naka-ugmad og pakighigalaay ni Joseph ug ni Emma Smith. Siya mipuyo uban kanila ug nagtrabaho sa ilang panimalay. Usa ka higayon, si Emma midapit kang Jane nga sagupon isip usa ka anak sa pamilyang Smith pinaagi sa pagbugkos gamit ang pagkapari [priesthood sealing].² Mibalibad si Jane, sayop ang pagsabut sa dili pamilyar, bag-o nga buhat, apan siya hugot nga nagtuo sa propetikanhong tahas ni Joseph. “Nakaila ako ni Propeta Joseph” siya sa wala madugay mipamatuod. “Siya ang labing maayo nga tawo sukad nga akong nakita dinhi sa yuta. … Nakasiguro ko nga siya usa ka propeta tungod kay nahibalo ako niini.”³

Pinaagi sa mga panag-istoryahanay ni Joseph ug sa iyang inahan, nga si Lucy Mack Smith, si Jane nakakat-on og dugang mahitungod sa Basahon ni Mormon ug sa paghubad niini ug nakaangkon og pagsabut ug respeto alang sa mga ordinansa sa templo.

Si Jane naminyo ni Isaac James, usa ka gawasnon nga itom nga kinabig gikan sa New Jersey. Sila, uban sa anak ni Jane nga si Sylvester, mibiya sa Nauvoo pagka-1846 aron mopaingon sa kasadpan uban sa mga Santos. Sa Hunyo niana nga tuig, nahimugso ang lalaking anak nilang Jane ug Isaac nga si Silas. Sa sunod nga tuig ang pamilya milatas sa kapatagan, miabut sa Walog sa Salt Lake niadtong tinglarag sa 1847. Si Isaac ug si Jane nadugangan og unam ka mga anak, duha lamang kanila ang nabuhi og mas dugay kay sa ni Jane. Sama sa ubang nag-unang lumulupyo sa Walog sa Salt Lake, silang Jane ug Isaac naningkamot pag-ayo sa pagsangkap alang sa ilang pamilya. Si Isaac mitrabaho isip usa ka mamumuo ug usahay kotsero ni Brigham Young, ug si Jane nagbilik og panapton [spun cloth], nanahi og mga sinina, ug nanglabada, sama sa iyang gibuhat sa Nauvoo.

Ang kasungian sa kaminyoon miresulta sa pagdiborsyo ni Isaac ug Jane niadtong 1870. Si Jane adunay usa ka mubo, duha ka tuig nga kaminyoon sa usa ka kanhiay ulipon, nga si Frank Perkins, apan sa wala madugay mibalik sa kinabuhi nga usa ka nag-inusarang ginikanan ug apuhan. Ang panginahanglan sa panalapi ug ang kamatayon sa tulo ka anak nakaaghat ni Jane sa pagbalik og trabaho. Naghimo ug namaligya siya og sabon, samtang duha sa iyang mga anak nga lalaki ang nakatrabaho isip mga mamumuo. Niadtong 1890, human sa 20 ka tuig nga panagbulag, si Isaac mibalik sa Siyudad sa Salt Lake, mibag-o sa iyang pagkamiyembro sa Simbahan, ug mimugna og mahigalaon nga relasyon ni Jane. Sa iyang pagkamatay usa ka tuig human niana, ang serbisyo para sa patay didto gipahigayon sa balay ni Jane.

Sa tanang mga kalisdanan sa iyang kinabuhi, si Jane nagpabiling matinud-anon sa iyang hugot nga pagtuo sa mga panudlo sa ebanghelyo ug mihatag og bili sa iyang pagkamiyembro sa Simbahan. Siya midonar sa pagtukod sa templo ug miapil sa Relief Society [Kapunongan sa Kahupayan] ug sa Young Ladies’ Retrenchment Society.⁴ Si Jane nakasinati pag-ayo sa mga gasa sa Espiritu, lakip na ang mga panan-awon, mga damgo, naayo pinaagi sa hugot nga pagtuo, ug pagsulti og mga pinulongan. “Ang akong hugot nga pagtuo sa Ebanghelyo ni Jesukristo,” siya misulat sa ulahing bahin sa iyang kinabuhi, “sama ka lig-on karon, kini kon posible mas lig-on pa kay sa niadtong adlaw nga una kong nabunyagan.”⁵

Gikan sa 1884 hangtud 1904, si Jane matag karon og unya mikontak sa mga lider sa Simbahan––John Taylor, Wilford Woodruff, Zina D. H. Young, ug Joseph F. Smith––ug nangayo og pagtugot sa pagdawat sa iyang tuga sa templo ug ma-seal.⁶ Niadtong higayuna, ang itom nga kalalakin-an ug kababayen-an nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala tuguti sa pag-apil sa kadaghanan sa mga ordinansa sa templo. Niadtong 1888, ang presidente sa stake nga si Angus M. Cannon mitugot kang Jane sa pagpahigayon og mga bunyag alang sa iyang patay nga mga kaliwatan.⁷ Ang mga lider sa Simbahan sa katapusan mitugot kaniya nga ma-seal pinaagi sa proxy ngadto sa pamilya ni Joseph Smith isip usa ka sulugoon niadtong 1894, usa ka talagsaon nga panghitabo. Bisan og wala siya makadawat sa tuga sa templo o mga pag-seal sa pamilya atol sa iyang tibuok kinabuhi, kini nga mga ordinansa napahigayon alang kaniya niadtong 1979.⁸

Siya namatay niadtong Abril 16, 1908, sa pangidaron nga 95, kanunayng matinud-anon nga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Ang Deseret News mi-report, “Diyutay ra ang mga tawo nga mas nailhan tungod sa hugot nga pagtuo ug pagkamatinud-anon kay sa ni Jane Manning James, ug bisan sa mapainubsanon nga kagikan gatusan ang gidaghanon sa iyang mga higala ug kaila.”⁹