Anghel Moroni

Niadtong 1823 usa ka anghel nga ginganlan og Moroni mipakita kang Joseph Smith ug misulti kaniya kabahin sa pagkaanaa sa usa ka karaang rekord nga gikulit diha sa mga palid, gilubong sa usa ka bungtod duol sa iyang balay. Si Moroni, ang katapusang karaan nga tigkupot sa rekord nagkulit sa iyang mga pagtulun-an diha sa mga palid, mipakita kang Joseph sa pipila ka mga okasyon sa mga tuig 1823 ug 1829, naggiya ug nagtudlo ni Joseph sa iyang pagkuha sa mga palid ug paghubad niini. Bisan og ang uban nagtumo-tumo o mihimo og makapaukyab nga mga asoy sa mga pagbisita sa anghel, ang kaugalingong mga istorya ni Joseph Smith mao ang yano, malinawon, ug makanunayon. Ang pagpangandam ni Joseph sa pagkahimong propeta gisugdan diha sa iyang Unang Panan-awon, apan ang nahauna niyang mga sumusunod nanaghisgut kabahin sa pagbisita ni Moroni isip timaan sa pagsugod sa tawag ni Joseph.¹

Hulagway sa pagpakita ni Moroni ngadto ni Joseph Smith ni C. C. A. Christensen.

Ang pagpakita sa anghel mao ang unang kasinatian sa panan-awon ni Joseph Smith nga makita diha sa makasaysayanong mga kapanguhaan. Niadtong 1830 usa ka pagpadayag nga ang usa ka anghel nga ang “panagway [daw] kilat” mipakita kang Joseph ug “mihatag ngadto kaniya og gahum. . . nga siya kinahanglan mohubad og usa ka basahon.”² Sa kasaysayan ni Joseph sa 1832 subling giasoy nga ang Ginoo nga “mipakita kanako og usa ka langitnong panan-awon kay tan-awa usa ka anghel sa Ginoo miabut ug mibarug sa atubangan kanako.”³ Kini ug ang ubang nag-una nga mga istorya naghulagway niining mensahero isip “ang anghel.”⁴ Niadtong 1835, si Joseph miila sa anghel isip ang hitsura ni Moroni sa Basahon ni Mormon diha sa usa ka pagpadayag nga gimantala sa Doktrina ug mga Pakigsaad.⁵ Ang iyang pinakaklaro nga mga pahayag kabahin sa hitsura sa anghel nga nakita sa usa ka sulat niadtong 1842 ngadto sa mga Santos: “Ug usab, unsa ang atong nabati? Malipayon nga mga balita gikan sa Cumorah! Si Moroni, usa ka anghel gikan sa langit, nagpadayag sa katumanan sa mga propeta—ang basahon nga ipadayag.”⁶

Kini nga mga istorya nagklaro kabahin sa pagkatawo sa anghel, apan usa ka importanting dokumento mikomplikar sa hulagway. Ang labing unang manuskrito nga opisyal nga gitugutan nga asoy sa mga pagbisita ni Moroni (Joseph Smith—Kasaysayan 1:30–53) nagpasabut ngadto sa anghel isip “Nephi.”⁷ Kini nga pakisayran malagmit naggikan sa klerk ni Joseph Smith nga si James Mulholland, nga gisugdan niadtong 1839 aron hiusahon ang nagkalain-lain nga mga manuskrito sa kasaysayan ni Joseph Smith ngadto sa usa ka sugilanon. Sumala sa ebidensya wala makuha ni Mulholland gikan sa pagdikta ni Joseph Smith hinoon nagtrabaho gikan sa tinubdan nga anaa kaniya nga wala na diri kanato. Si Mulholland mahimong dali ra nga naglibog bahin sa pagkatawo sa anghel gumikan kay daghan sa mga nahaunang asoy ni Joseph sa wala pa ang sinulat ni Mulholland nga wala maghisgut sa ngalan sa anghel.

Ang unang namantala nga mga bersyon sa kasaysayan ni Joseph Smith, ingon man usab sa uban nga mga asoy nga naghisgot og usa ka anghel nga si “Nephi,” ang tanan nag-agad sa sinulat ni Mulholland. Isip resulta, ang “Nephi” ug “Moroni” migawas sa mga publikasyon sa mga tuig 1840 ug 1860. Natahap si Brigham Young sa kasaysayan nga naglangkob og klerikal nga sayop ug mitahas sa mga Church historian sa pagsiksik sa isyu. Sa pagribyu sa laing mga asoy ni Joseph Smith bahin sa anghel, mihukom sila nga ang ngalan nga “Nephi” kinahanglang pulihan sa “Moroni” ug gikorihian mismo diha sa manuskrito ni Mulholland.⁸ Walay ebidensya nga nagpakita nga si Joseph Smith mitawag sa anghel nga “Nephi.”

Ang estatuwa ni anghel Moroni sa tumoy sa Salt Lake Temple sa wala madugay kini nataud.

Ang panagway ni Moroni nagsimbolo sa Pagpahiuli, ug ang mga estatuwa ni anghel Moroni karon nagtungtong sa tumoy sa kadaghanan sa mga templo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Kining mga estatuwa unang nakita niadtong 1892, dihang kapin sa 50,000 ka mga Santos nanagpundok aron sa pagsaksi sa pagpahimutang sa ulohang bato (capstone) sa Salt Lake Temple. Atol sa seremonya, si Presidente Wilford Woodruff mi-activate sa elektrikal nga switch, ug ang makina mitunton sa granite nga ulohang bato ngadto sa nahimutangan. Sa kaulahian nianang adlawa, ang mga trabahante mitaud sa bulawan, tumbaga nga estatuwa sa usa ka anghel diha sa kinatumyan nga spire. Bisan tuod ang pipila miila nga ang anghel mao si Gabriel ug sa uban isip “anghel nga naglupad taliwala sa kalangitan,” gipasabut diha sa Pinadayag 14:6, hapit tanan nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sukad niana nga seremonya sa ulohang bato miila sa estatuwa nga si anghel Moroni.⁹

May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Book of Mormon Translation [Paghubad sa Basahon ni Mormon], Gold Plates [Bulawan nga mga Palid]