“Emma Hale Smith,” Mga Hisgutanan sa Kasaysayan sa Simbahan
“Emma Hale Smith”
Emma Hale Smith
Si Emma Smith, asawa ni Joseph Smith, adunay importanting papel diha sa pagpahiuli sa Simbahan. Ang iyang ugangan nga babaye, si Lucy Mack Smith, midayeg sa kinaiya ni Emma: “Wala pa ko makakita sukad og babaye sa akong kinabuhi, kinsa nakalahutay sa matag matang sa kaluya ug kalisdanan, sa kada bulan, ug sa kada tuig, inubanan nianang walay pagkunhod nga kaisug, kasibot [zeal], ug kamapailubon, nga kanunay niyang gibuhat. … Iyang nasinati ang daghan kaayong kawalay kasiguroan; … gilahutay ang daghan kaayong kalisdanan, ug miharong sa pagpanghasi sa mga tawo ug mga yawa, … nga midaug sa hapit ni bisan kinsang mga kababayen-an.”1
Hulagway ni Emma Hale Smith.
Natawo niadtong Hulyo 10, 1804, sa Willingsborough (sa kaulahian gitawag og Harmony), Pennsylvania, si Emma Hale mao ang ikapito sa siyam nga mga anak nilang Isaac ug Elizabeth Lewis Hale. Ang adunahan nga pamilya nagpuyo sa 90 ka acre [36.4 ka ektarya] nga umahan didto sa Walog sa Susquehanna River, diin si Isaac magpadala og karne ug uban pang mga baligyaon agi sa suba ngadto sa Philadelphia ug Baltimore.
Sa bata pa, si Emma nakapalambo og halawom nga pagbati sa relihiyon ug debosyon ngadto sa Dios. Ang Methodism nahimong inila diha sa rehiyon sa Susquehanna sa sayong bahin sa 1800, ug si Emma misugod sa pagtambong uban sa iyang inahan sa edad nga pito. Usa ka tradisyon sa pamilya naghisgut nga si Isaac Hale nakadungog sa iyang batan-on nga anak nga si Emma nga nag-ampo alang kaniya diha sa kakahoyan duol sa ilang panimalay ug nga nakatampo kini sa iyang espirituhanon nga pagkakabig. Si Emma lagmit gayud nga nakatambong sa seminaryo sa mga babaye diha sa Great Bend Township, ug sa kaulahian siya nagtudlo sa eskwelahan.2
Si Emma 21 anyos na sa dihang nahimamat niya ang 19 anyos nga si Joseph Smith sa hinapos sa Oktubre 1825. Si Joseph miabut sa habagatang kasadpan gikan sa New York sa pagpangita og trabaho didto sa Walog sa Susquehanna. Ang kakulang sa iyang edukasyon ug mga kapanguhaan lahi ra kon itandi sa respetadong kahimtang ni Emma, apan nadani dayon siya sa iyang [Joseph] kinaiya ug mga pamatasan. Nagkarelasyon sila sulod sa pipila ka mga bulan samtang si Joseph mitrabaho aron mapalambo ang iyang pinansyal nga kahimtang. Si Isaac ug Elizabeth Hale supak sa relasyon, wala motugot sa relihiyon nga gisudlan ni Joseph ug sa iyang trabaho alang ni Josiah Stowell, kinsa midawat ni Joseph sa pagtabang niya nga mangubkob sa naasoy nga nawala nga Spanish silver sa maong dapit. Nagtaban sila si Emma ug Joseph niadtong Enero 18, 1827, sa Habagatang Bainbridge, sa New York, ug dayon mipadayon sa pagpuyo kauban sa pamilyang Smith. Mibalik sila sa Pennsylvania niadtong Disyembre 1827 aron mopuyo duol sa iyang pamilya ug nagtrabaho sa paghubad sa Basahon ni Mormon.
Gipanganak ni Emma ang batang lalaki kinsa namatay human sa pagkahimugso niadtong Hunyo 15, 1828, sa dihang siya mismo hapit mamatay. Niadtong Septyembre 1830, siya ug si Joseph mibalhin ngadto sa Fayette, New York, aron magpuyo uban sa pamilyang Whitmer. Mibiya si Emma sa Walog sa Susquehanna ug sa pamilyang Hale sa katapusang higayon, dili na gayud makigkita sa iyang mga ginikanan ug sa daghan pang kaparyentihan. Sa kadugayan miabut og siyam ang iyang anak ug nagsagop og duha pa, upat niini namatay atol sa pagkahimugso o human sa pagkapanganak, ug ang duha namatay sa dihang masuso pa.
Pagserbisyo sa Simbahan
Nabunyagan si Emma sa Simbahan ni Kristo pinaagi ni Oliver Cowdery didto sa Colesville, New York, niadtong Hunyo 28, 1830, wala madugay human naorganisar ang Simbahan. Ang kasamok sa mga tawo nga nanagpundok, nakalangay sa pagkumpirmar ni Emma, ug si Joseph gidakop ug gibilanggo sa mga pasangil nga badlungon nga kinaiya. Sa dihang mibalik si Joseph sa Harmony, nakadawat siya og pagpadayag alang kang Emma, nga karon naila isip Doktrina ug mga Pakigsaad 25, gitawag siya isip “ang pinili nga babaye” ug nagdasig kaniya sa pag-abag ni Joseph sa iyang mga kasakit. Gisugo usab si Emma nga magsilbing usa ka tigsulat ni Joseph, sa pagpasabut sa mga kasulatan, sa pag-awhag sa Simbahan, ug sa pagpahimutang sa pagmantala sa sagrado nga musika diha sa hymnbook.
Mitabang na si Emma ni Joseph isip tigsulat atol sa sayo nga panahon sa paghubad sa Basahon ni Mormon. Sa wala madugay nagsugod siya sa pagpili og mga himno nga kantahon diha sa mga miting sa simbahan, nakigtambayayong kang W. W. Phelps sa pag-imprinta sa pipila niini niadtong 1832 diha sa pamantalaan sa Simbahan sa panahon nga ang mga kaparian [clergy] kasagaran mao ang moasumer sa responsibilidad sa pagpili sa himno. Ang unang hymnbook sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw naimprinta didto sa Kirtland niadtong 1835 ubos sa ngalan ni Emma Smith.
Miserbisyo si Emma sa mga timawa: sa Kirtland, siya ug si Elizabeth Ann Whitney mipahimutang og mga piyesta alang sa mga kabus, ug didto sa Nauvoo, bukas ang iyang panimalay alang sa mga masakiton, mga nailo sa ginikanan, ug sa mga walay kapuy-an. Isip ang “pinili nga babaye,” siya midumala sa Kababayen-an sa Relief Society sa Nauvoo sukad sa pagkatukod niini niadtong 1842 hangtud sa 1844, naghatag og kahupayan sa mga bag-ong mga lalin ug sa naglisud nga mga pamilya. Ang iyang pagserbisyo diha sa Relief Society, hinoon, nakakab-ot og mas labaw pa kaayo kay sa maloloy-on nga buhat. Isip presidente, nagtudlo si Emma sa kababayen-an sa doktrina, nagdumala sa pagkamiyembro, ug mipanalipod sa mga baruganan sa moral nga kaputli diha sa publiko. Si Emma ang unang babaye nga nakadawat sa mga ordinansa sa templo; iya dayong gisugdan sa ubang mga babaye kining sagrado nga mga ritwal. Isip first lady sa Nauvoo, midawat siya og mga representante diha sa iyang panimalay, mipakita diha sa publiko uban ni Joseph atol sa mga kalihokang lungsuranon ug sa komunidad, ug mipresentar og mga politikanhong mga petisyon agig pagsuporta sa Simbahan ug sa iyang bana.
Pagkigrelasyon ni Joseph
Bisan pa sa mga kalisud sa kawad-on, pinugos nga pagpapahawa, ug pagpanggukod, si Emma ug Joseph nakapatunhay og usa ka lawom nga gugma ug kasuod sa usag usa. Ang ilang kaminyoon misagubang og talagsaon nga mga hagit tungod sa kalisdanan sa pagtukod ug paggiya sa Simbahan. Ilang gilahutay ang pagkahagba sa panalapi ug sa mga hulga batok sa kinabuhi ni Joseph didto sa Kirtland, Ohio; ang pagpanggukod sa mga miyembro sa Simbahan didto sa Missouri; ug ang pagkabulag nga gipatuman tungod sa pagkabilanggo ni Joseph didto sa Liberty Jail. Ang ilang pagbinayloay og sulat mipadayag dili lang sa ilang malisud nga mga kahimtang apan sa ilang pasalig sa usag usa. “Ang akong kasingkasing magpabilin nga mahigugma kanimo hangtud sa hangtud,” misulat si Joseph ngadto kang Emma niadtong 1838.3 Si Emma misulat ngadto ni Joseph sa Liberty Jail niadtong 1839: “Mabuhi pa gihapon ko ug gani andam pang moantus kon kini ang matang sa kabubut-on sa Langit, nga kinahanglang akong buhaton alang kanimo.”4
Si Emma nanglimbasug og maayo sa baruganan sa dinaghan nga kaminyoon. Gipaila ni Joseph ang maong buhat sa maampingon ug sa inanay nga paagi, nagdugang sa pagkigminyo og daghang asawa, ang matag usa nanumpa nga magpabilin nga ihilum ang pag-apil. Gamay ra ang nahibaloan mahitungod sa kahibalo ug mga pagbati ni Emma bahin niining mga kaminyoon, ang uban niini naglakip sa pasalig dinhi niining kinabuhi samtang ang uban naglakip og mga pasalig alang sa sunod nga kinabuhi lang. Bisan paman, maklaro nga gitago ni Joseph ang uban niining mga relasyon gikan ni Emma. Sa higayon nga ipaambit ni Joseph ang limitadong kasayuran ngadto kaniya, manglimbasug siya sa iyang panglantaw ug mosuporta sa paglabay sa panahon. Sa sayong bahin sa 1843, si Emma ingon og nakadawat na sa dinaghan nga kaminyoon ug personal nga mitugot ug misaksi sa mga kaminyoon ni Joseph ngadto sa upat ka mga babaye. Apan nianang pagka-Hulyo, ang iyang kinaiya ngadto sa maong buhat nausab na sad, ug iyang gisunog ang kopya sa manuskrito sa pagpadayag bahin sa dinaghan nga kaminyoon nga karon makita sa Doktrina ug mga Pakigsaad 132. Walay rekord nga si Joseph misulod ngadto sa dugang pa nga mga kaminyoon human sa tinglarag sa 1843.5
Si Emma panagsa ra kaayo maghisgut mahitungod sa maong buhat human sa kamatayon ni Joseph. Human sa iyang kamatayon niadtong 1879, ang iyang mga anak nga mga lalaki mimantala sa usa ka sinulat sa usa ka interbyu diin sumala pa si Emma milimud nga si Joseph mitugot sa dinaghang nga kaminyoon.6 Bisan pa sa relihiyuso ug emosyunal nga kasamok batok niining buhat, gipabilin ni Emma ang lawom nga gugma alang ni Joseph. Niadtong Hunyo 1844, human dayon sa pagkamatay sa iyang bana, si Emma misulat, “Ako nagtinguha sa tibuok kong kasingkasing sa pagpasidungog ug pagtamud sa akong bana isip ang akong pangulo, magpakabuhi gayud diha sa iyang pagsalig ug pinaagi sa paglihok diha sa pakighiusa kaniya magpabilin sa dapit diin ang Dios mihatag kanako diha sa iyang kiliran.”7
Sa Kaulahian nga mga Tuig
Ang kamatayon ni Joseph Smith niadtong Hunyo 27, 1844, nakamugna og grabing kasamok diha kang Emma. Agi’g dugang sa pagbangutan sa pagkamatay sa iyang bana, tali-anak siya sa ilang katapusan nga anak. Ang kakulang sa legal nga kabilin nagbutang sa Simbahan ug sa pamilya ni Emma diha sa kawalay kasiguroan nga mga kahimtang. Dihay mga kasungian tali ni Emma ug ni Brigham Young, Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, kalabut kon asa kutob ang pamilyang Smith ug ang Simbahan adunay katungod sa mga kabtangan nga anaa sa ngalan ni Joseph ug diin may tulubagon sa iyang mga utang. Sa dihang ang kadaghanan sa mga Santos mibiya padulong sa Great Basin niadtong 1846, mipabilin si Emma sa Nauvoo, miangkon sa Balay nga Mansyon ug sa bisan unsa aron nga siya makasuportar sa iyang mga anak.
Si Emma Smith sa iyang ulahing katuigan.
Niadtong Disyembre 23, 1847, si Emma naminyo ni Lewis C. Bidamon, usa ka dili Mormon nga nanimuyo sa Nauvoo. Niadtong 1860, si Emma nahisakop sa Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (sa kaulahian giusab ang ngalan ngadto sa Community of Christ). Ang iyang anak nga lalaki si Joseph Smith III nahimong presidente sa Reorganized Church diha sa pagsugod niini niadtong 1860, uban sa iyang igsoong lalaki nga si Alexander Hale Smith isip iyang magtatambag.
Bisan og si Emma nagpabilin nga nahimulag gikan ni Brigham Young ug sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw didto sa Utah, nagpabilin ang iyang pagtuo diha sa propetikanhon nga papel ni Joseph Smith ug sa balaan nga kamatuoran sa Basahon ni Mormon. “Ang akong pagtuo nga ang Basahon ni Mormon balaan ang pagkatinuod—wala koy bisan gamay nga pagduhaduha niini,” mipamatuod siya diha sa usa ka interbyu nga iyang gihatag sa ulahing bahin sa kinabuhi.8 Si Emma Hale Smith Bidamon namatay didto sa Nauvoo niadtong Abril 30, 1879, ug gilubong tupad ni Joseph. Ang iyang ngalan ug kinaiya gitahud ug wala hisabti diha sa panumduman sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, apan ang iyang mga binuhatan ug impluwensya dili mapapas.
May Kalabutan nga mga Hisgutanan: Joseph and Emma Hale Smith Family, Hymns, Female Relief Society of Nauvoo