Amy Brown Lyman

Isip usa ka social worker ug mauswagon nga tigreporma, si Amy Brown Lyman nakahatag og kasinatian ug pagkaaktibo ngadto sa iyang pag-apil sa Relief Society, diin siya miserbisyo isip ang ikawalo nga Kinatibuk-ang Presidente. Si Lyman partikular gayod nga mipakabana sa pagpalambo sa kahimsog alang sa kababayen-an ug kabataan, ilabi na kalabot sa pagpanganak ug kinabuhi sa batang masoso.¹ Miserbisyo siya sa nagkadaiyang kapasidad sa sibiko ug mitabang sa pagpasiugda sa moderno, propesyonal nga mga pamaagi ngadto sa daghang aspeto sa buhat sa Relief Society. Sa pagbuhat sa ingon, siya nahimong usa sa labing impluwensiyal sa kababayen-an nga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa ika-20 nga siglo.

Si Amy Cassandra Brown, ikaduhang henerasyon nga Santos sa Ulahing mga Adlaw, natawo niadtong 1872. Mitambong siya sa Brigham Young Academy gikan sa 1888 hangtod 1890 diin nahimamat niya si Richard R. Lyman.² Nagtudlo siya sa akademiya gikan sa 1890 hangtod 1894 samtang si Richard nag-eskwela sa Unibersidad sa Michigan. Ang duha nagminyo didto sa bag-ong nakompleto nga Salt Lake Temple niadtong 1896 ug sa kadugayan mibalhin ngadto sa silangang bahin sa Estados Unidos uban sa ilang batang anak nga lalaki, si Wendell, alang sa pagpadayon nga pagtuon ni Richard sa civil engineering. Atol sa tingklase sa summer niadtong 1902 sa University of Chicago, si Amy mi-enrol sa usa ka klase nga sociology nga nakapausab sa dagan sa iyang kinabuhi—nakadiskobre siya og panginabuhi sa katilingbanong buhat ug adbokasiya sa pang-publikong panglawas. Sa misunod nga tuig, ang mga Lyman mihangop og usa ka anak nga babaye, si Margaret, ug mibalhin og balik ngadto sa Siyudad sa Salt Lake niadtong 1905.³

Sama sa daghang Mauswagon nga Kapanahonan [Era] sa sayong bahin sa ika-20 nga siglo, si Amy Brown Lyman miapil sa han-ay sa mga tigreporma kinsa nagtinguha sa pagpalambo sa katilingban ug ang mga sangpotanan sa panglawas pinaagi sa katilingbanong buhat. Ang mga paningkamot ni Lyman naglakip sa pag-organisar og mga estasyonan sa gatas alang sa mga kasilinganan nga wala kaayo naserbisyohi sa Siyudad sa Salt Lake, nakigtambayayong sa pang-publiko ug pribadong mga charity isip usa ka sakop sa hunta sa Charity Organization Society, nakig-alayon sa Red Cross atol sa Unang Gubat sa Kalibotan sa pagsuporta sa mga tawo nga miserbisyo ug sa ilang mga pamilya, nangulo sa bag-ong Social Service Department sa Relief Society, ug nagdumala sa mga institute sa pagbansay sa katilingbanong pagserbisyo sa Relief Society didto sa Utah ug sa Idaho.⁴

Ang pangpubliko nga panginabuhi ni Lyman misapaw sa iyang pagserbisyo sa Relief Society. Siya gitawag ngadto sa kinatibuk-ang hunta sa Relief Society niadtong 1909 ug miserbisyo isip sekretarya-tresurera sulod sa 15 ka tuig ug isip usa ka magtatambag ni Louise Y. Robison sa Kinatibuk-ang Kapangulohan gikan sa 1928 hangtod 1940. Niadtong 1922 si Lyman napili ngadto sa Lehislatura sa Estado sa Utah ug midirekta sa edukasyon ug sa mga komite sa kaayohan sa pangpubliko. Siya nangulo sa mga magbabalaod sa estado sa pagpasar og balaodnon sa pagdawat og mga pundo gikan sa Sheppard-Towner Act, usa ka federal nga balaod nga gidisenyo sa pagpadala og nasudnong mga pundo ngadto sa mga estado alang sa mga proyektong kaayohan sa katilingban [social welfare]. Si Lyman wala na nagtinguha nga subling magpapili, kabahin sa rason tungod kay siya wala nakagusto sa politikanhong pagpang-impluwensiya nga iyang nasinati.⁵

Sa dihang si Richard gitawag isip presidente sa European Mission niadtong 1936, ang mga Lymans mibalhin ngadto sa England sulod sa duha ka tuig. Sa pag-abot didto sa London, si Amy mibiyahe ngadto sa Yugoslavia sa pagtambong sa International Council of Women [Internasyonal nga Konseho sa Kababayen-an] isip delegado sa National Council of Women [Nasyonal nga Konseho sa Kababayen-an] sa Estados Unidos, usa ka organisasyon nga iyang giaapilan sulod sa daghang mga tuig. Isip asawa sa presidente sa misyon, gidumala niya ang Relief Society ug ang ubang mga organisasyon sa Simbahan alang sa batan-ong mga babaye ug sa kabataan sulod sa misyon.⁶

Tali sa 1940 ug 1945, si Lyman miserbisyo isip Kinatibuk-ang Presidente sa Relief Society. Gitakda siya nga motrabaho sa pagpahiuyon sa buhat sa kalooy sa Relief Society uban sa plano sa Simbahan alang sa kaayohan nga gimugna atol sa Dakong Pagkahugno sa Ekonomiya ug nag-andam sa selebrasyon sa gatusan ka tuig sa Relief Society niadtong 1942.⁷ Ubos sa iyang direksiyon, ang kababayen-an sa Relief Society mitabang sa pagsuporta sa Alyadong paningkamot sa gubat pinaagi sa pagserbisyo diha sa Red Cross ug pinaagi sa pagtampo og mga kapanguhaan ngadto sa plano sa Simbahan sa kaayohan.⁸

Ang pamilyang Lyman misinati og mga kagul-anan nga dayag kaayo sa kadaghanan. Nakaplagan ni Amy ang iyang hamtong nga anak nga lalaki nga si Wendell nga patay nang nagbuy-od sa ilawom sa iyang sakyanan niadtong 1933; gikataho sa mga pamantalaan nga si Wendell nalumos sa binuga sa sakyanan samtang nag-ayo niini. Ang iyang kanhi pag-abuso sa makagumon nga butang dili malilong.⁹ Sa kadugayan atol sa iyang pagpabilin isip Kinatibuk-ang Presidente sa Relief Society, ang bana ni Amy, si Richard, kanhi usa ka sakop sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, gi-excommunicate tungod sa “paglapas sa Kristiyanong balaod sa kaputli.”¹⁰ Ang balita nakapakurat ug nakapahugno ni Amy. Sa dihang ang iyang magtatambag nga si Belle Spafford mitanyag og suporta, si Amy mitubag, “Pag-ampo lang nga ang kaladmon sa akong salabotan sa ebanghelyo makatabang kanako sa paglahutay niining pagsulay.”¹¹ Gumikan sa iyang taas nga posisyon tungod niana nga eskandalo, mibati si Amy nga tukma ang pagluwat. Hinoon, si David O. McKay, niadtong higayona Ikaduhang Magtatambag diha sa Unang Kapangulohan, midasig kaniya sa pagpabilin. Mipadayon siya sa iyang buhat isip Kinatibuk-ang Presidente sulod sa 17 ka bulan hangtod ang iyang pagluwat gidawat niadtong 1945. Si Amy ug Richard nagpabilin nga minyo, ug si Richard gibunyagan pag-usab ug ang iyang pagkamiyembro sa Simbahan gipahiuli niadtong 1954.¹²

Human sa iyang pagka-release, si Lyman mipadayon sa iyang pag-apil sa Relief Society isip usa ka tigsulat ug mamumulong, ingon man isip usa ka magtutudlo alang sa iyang lokal nga ward. Nagpabilin siya nga nagmadasigon mahitungod sa mga problema sa katilingban, pang-publiko nga panglawas, ug pagserbisyo ngadto sa iyang pamilya hangtod sa iyang kamatayon niadtong 1959. Atol sa iyang lubong, si Belle S. Spafford, ang sumusunod ni Lyman isip Kinatibuk-ang Presidente sa Relief Society, mikutlo sa pagpasidungog ni Lyman ngadto sa iyang kaugalingong inahan sa paghulagway sa matang nga pagkalider si Lyman: “kusganon, malagsik, ug igo kaayo; maalamon, layo og panglantaw, ug maayo sa paghukom. Siya nakasabot gyod sa ubang mga babaye ug ang ubang mga babaye ganahan kaayo niya.”¹³

May Kalabotan nga mga Hisgotanan: Relief Society, Women’s Suffrage [Katungod sa Pagboto sa Kababayen-an], Great Depression [Dakong Depresyon], Welfare Programs [Mga Programa sa Welfare]