Stap Tijim Jastiti mo Klin Fasin

Mi bin gat bigfala janis ia blong mit wetem ol yut mo ol yang adalt we oli gat defren kaen laef mo oli kam raon long ol defren ples raon wol. Long wan taem, mi bin toktok wetem wan spesel grup blong ol yangfala abaot klin fasin, jastiti, mo laef long wan klin wei. Afta we mi talem long olgeta se mi sapraes tumas long ol komen blong olgeta, tras, wei we oli luk, mo fasin blong olgeta, mi askem, “Olsem wanem nao yufala i save toktok gud, sua gud long ol ansa blong yufala, mo filim gud nomo blong tokbaot wan hevi topik olsem hemia?” Kwiktaem nomo wan yang woman i talem, “Mi gat papa mo mama we i tij.” Ol narawan i muvum hed blong olgeta blong soem se oli agri. Simpol mo impoten eksperiens ia i soem gud paoa we ol papa mo mama oli gat long ol laef blong ol pikinini blong olgeta—speseli long rol blong olgeta blong tijim klin fasin, jastiti, fasin blong gat seks, mo stret mo klin rilesensip.

Sore tumas, plante papa mo mama oli no save tijim ol pikinini blong olgeta abaot ol samting long saed blong seks olsem we oli sapos blong save mekem. Eksampol, taem mi mekem sevei long bitim 200 aktiv yang singgel Lata dei Sent, mi bin faenem se 15 pesen nomo oli ting se papa mo mama blong olgeta i olsem ol stamba pipol blong kasem infomesen abaot ol samting long saed blong seks. Ol yang memba ia oli bin talem se oli lanem fastaem abaot impoten topik ia long ol fren o ol studen, tru long Intanet, media, miusik, buk blong skul, ol nara memba blong famle, o ol Jos lida blong olgeta.

I tru, i no wan isi topik blong tijim. Be mi biliv se ol papa mo mama oli ol bes tija blong serem o tijim ol tabu prinsipol olsem. Wei ia we i stap ia bae i helpem yu developem simpol, wei blong wok, mo longtaem prinsipol mo wei blong yusum blong promotem wan moa gud wei blong lan mo tij—speseli taem yu tijim ol pikinini blong yu olsem wanem blong gat wan laef blong klin fasin mo stap klin long saed blong seks.

Fasin blong stap tij mo stap lanem samting, i mas stat eli. Ol papa mo mama we oli tijim gud ol pikinini blong olgeta abaot ol topik long saed blong ol topik long saed blong seks, oli andastanem se plante pikinini oli bin harem finis ol topik ia long taem we oli moa yang, be i no olsem we ol papa mo mama blong olgeta oli tingting long hem mo oli wantem se oli lanem. Plante pikinini oli kam blong save moa abaot fasin blong gat seks long Intanet taem oli gat 11 yia nomo, mo sam oli moa yang long hemia. Ol ples blong miusik, ol taem blong spot, fasin blong advetaes, mo tu ol sosol media oli fulap wetem ol pikja long saed blong seks mo ol rabis samting abaot seks.

Sam papa mo mama oli askem stret, “Wetaem bae mi save stat blong tokbaot ol samting abaot fasin long saed blong seks?” I dipen long pikinini ia se hem i gat hamas yia, mo sapos save blong hem i bigwan, sapos hem i stret taem. mo long stret taem. Ol papa mo mama oli save kasem givhan long saed blong Spirit taem oli prea mo lukgud long ol fasin blong ol pikinini blong olgeta, mo lisin long olgeta, mo tekem taem blong luksave mo save stret wetaem mo wanem blong tijim. Eksampol, mi tingbaot boe blong mi taem hem i askem mi ol kwestin abaot bodi blong man taem ia hem i jes gat faef yia nomo. I bin mekem mi fraet lelebet, be i bin klia se i bin stret taem blong toktok. Be, taem mi tingting long olsem wanem nao bae mi ansa, i bin klia se i no bin stret taem blong toktok wetem boe blong mi abaot evri topik long saed blong seks.

Fasin blong stap tij mo stap lanem samting, i mas hapen plante taem. Fasin blong lanem samting, i wan samting we i hapen plante taem, be i no wan spesel taem nomo. Taem i kam long taem blong tijim ol pikinini abaot fasin blong gat seks o ol nara topik we i semmak, pipol i lukluk long hem oltaem olsem “tabu toktok.” Nomata sapos oli plan from o no, toktok ia i impoten se ol papa mo mama i tijim topik ia long wan taem storian nomo wetem pikinini. Hemia i no wan gudfala wei blong wan pikinini i lanem samting. Sevya i bin tijim se yumi lanem samting “tijing folem tijing, rul folem rul” (2 Nifae 28:30). Bae yumi gat moa sakses blong tij, taem yumi luklukbak long topik ia wetem ol pikinini blong yumi taem oli gat stret yia mo taem save blong olgeta i inaf. Ol papa mo mama we oli andastanem prinsipol ia, oli mekem olgeta oli rere long saed blong tingting, filing, mo long saed blong spirit blong tijim ol pikinini blong olgeta abaot ol topik long saed blong seks long taem we ol pikinini oli smol mo yangfala.

Gudfala wei blong lan mo tij i dipen long rilesensip blong tija mo hem we i stap lan. Taem i kam blong tijim ol pikinini abaot ol topik long saed blong seks, plante papa mo mama oli wari tumas abaot wanem oli mas talem. From se hemia i impoten, gufala wei blong tij mo blong lan i moa bitim toktok mo talem abaot wanem i stap insaed. Long ril situesen, wei we ol papa mo mama oli yusum blong tijim ol pikinini blong olgeta, i kam moa impoten bitim wanem we oli save talem. Wan stadi i sapotem las toktok ia, se ol papa mo mama we oli save lidim tingting blong ol pikinini blong olgeta long taem blong stretem ol samting long saed blong seks, oli ol papa mo mama we oli save toktok wetem wan open tingting, oli save talemaot lav mo wari blong olgeta, mo oli gat wan bigfala pat insaed long laef blong ol pikinini blong olgeta.¹

Ol tingting we mi kasem tru wan sevei blong ol yang Lata-dei Sent i ripitim plante taem se oli wantem se papa mo mama blong olgeta oli no fraet mo oli toktok stret, o se bae oli wantem blong stap tokbaot ol topik long saed blong seks. Ol yang adalt ia oli bin talemaot se, i no se oli wantem ol papa mo mama blong olgeta blong tekempat long proses ia, be oli wantem tu se ol papa mo mama blong olgeta bae i “toktok wetem olgeta bitim we blong toktok long olgeta.” Oli wantem tumas blong gat ol storian we i “stret nomo,” “i nomol,” “we oli filim gud,” mo i no mekem oli “harem nogud.” Samting ia i save pusum tingting blong ol papa mo mama blong wok moa had blong kam moa kolosap, stap long taem we oli nidim, mekem ol samting i stret nomo, mo filim gud long topik ia, situesen, o long stret taem tu. Sapos i gat wan praes blong pem blong ol papa mo mama oli tijim gud ol pikinini blong olgeta abaot ol samting we i impoten tumas, hem i blong ol papa mo mama nao blong mekem samting long wan wei we bae i helpem ol pikinini oli filim gud mo sef taem oli toktok abaot ol topik ia—speseli olgeta we i moa abaot praevet laef blong olgeta.

Fasin blong stap tij mo stap lanem samting oli wok gud moa taem topik i stret mo i ril. I dipen tu long olsem wanem yumi kam blong tij; blong tij abaot fasin blong gat seks i save mekem yu filim nogud tumas, mo ting se i no stret, i no save hapen olsem, o iven se yu stap fos. Wan ki blong sakses i blong luksave se plante kwestin mo wari we ol pikinini oli gat, hem i olsem wanem blong handelem ol ril samting long laef mo wanem we oli stap luk. Taem yumi stap luklukgud ol samting, stap lisin gud, mo stap luksave samting long ol pikinini blong yumi, bae yumi faenemaot wanem nao yumi nidim blong tijim.

Eksampol, ol muvi, ol stael, ol niufala tingting blong tedei, ol televisen program, ol advetaesmen, o ol toktok blong miusik oli givim plante janis blong tokbaot ol standet blong klin tingting. Ol nara janis bae oli kam taem yumi stap lukluk long ol rilesensip mo kontak blong ol pikinini blong yumi oli gat wetem ol narafalawan, long wei we olgeta mo ol fren blong olgeta oli dresap, lanwis we oli yusum, mo olsem wanem oli dipen bigwan long nara patna blong olgeta, filim se oli dipen long patna blong olgeta, mo tu, olsem wanem oli filim abaot ol defren wei blong andastanem jastiti mo ol standet blong klin tingting long komiuniti. I gat plante janis blong ril laef we yu save tokbaot wetem ol pikinini abaot fasin blong gat klin tingting mo klin fasin.

Ating pat ia we i moa impoten long saed blong tijim ol samting long tru laef, hemia yumi mekem taem we yumi, olsem papa mo mama, yumi soem eksampol blong fasin blong stap klin, blong fasin blong dresap gud, mo klin fasin insaed long laef blong yumiwan bakegen. Ol pikinini bae oli rere gud blong lisin mo folem kaonsel blong papa mo mama blong olgeta taem kaonsel ia i abaot ol gudfala eksampol ia we papa mo mama blong olgeta oli stap soem.

Long narasaed blong hem, i tru tu. Taem Elda Robet D. Hels blong Kworom blong Olgeta Twelef Aposol i bin talem: “Long plante wei, ol aksen blong yumi oli toktok strong moa bitim ol toktok we i kamaot long maot blong yumi. Presiden Brigham Yang (1801–77) i bin tijim: ‘Yumi mas soem, long [ol pikinini blong yumi], eksampol ia we yumi wantem tumas blong luk oli folem. Yumi no luksave hemia? Hamas taem yumi luk ol papa mo mama i askem pikinini blong obei, gat gud fasin, talem kaen toktok, gat wan fes we i smael, wan swit vois mo wan ae we i saen, be olgeta nao oli fulap long kros mo stap singaot strong! Hemia i no stret nating mo i no stret!’ Ol pikinini blong yumi bae oli luksave fasin ia we yumi gat we i no stret wetem ol toktok blong yumi, mo ating bae oli save yusum blong givim eskius long ol aksen blong olgeta.”²

Olgeta we oli stap lan, oli save lan gud taem oli andastanem wanem ol tija i stap tijim. Plante yut mo ol yang adalt oli soem se oli taed from papa mo mama blong olgeta, mo tu, ol Jos lida oli gohed blong yusum “haed toktok” mo mekem se i no givim ol mesej we i save gat plante kwestin long hem bitim ol ansa mo mekem oli wari bitim we blong oli filim gud. Hemia i tru speseli taem i kam long ol topik long saed blong seks.

Taem mi bin stap olsem wan bisop blong wan yang singgel adalt wod, oli askem mi plante taem wanem nao “stap tajem bodi” i minim. Ol fetful wod memba blong mi oli bin kasem tijing se oli no mas tekempat long fasin ia blong stap tajem bodi, be oli no bin kasem tijing ia, se stap tajem bodi, i minim wanem. I bin had long olgeta blong folem wanem we oli no andastanem.

Presiden Marion G. Romni (1897–1988), Fas kaonsela long Fas Presidensi, i bin eksplenem se i no inaf blong tij long wan wei we bae ol narawan i andastanem, be yumi mas tijim tu long wan wei we bae oli no mas andastanem rong.³ bae yumi gat moa sakses sapos yumi yusum ol toktok we i raet mo i stret, be i no blong yusum ol haed toktok, o yusum sot nem. Hemia i leftemap fasin blong haremsave samting mo putum respek.

Traem tingbaot olsem wanem Elda Rijad G. Skot blong Kworom blong Olgeta Twelef Aposol i tijim gud ol prinsipol mo standet blong klin tingting. Hem i bin talem: “Eni fasin blong gat seks aotsaed long ol promes blong mared—mi minim eni aksen we yu minim blong gat wetem ol tabu, mo praevet pat blong bodi blong wan naraman o woman, nomata hem i werem o no werem klos—hem i wan sin, mo God i blokem. Yu stap brekem loa tu, taem yu wekemap ol strong filing mo tingting olsem long stret bodi blong yuwan.”⁴

Blong tij gud, yumi mas mekemsua se olgeta we yumi stap tijim oli andastanem mesej ia. Ol simpol kwestin olsem “Hemia i ansarem kwestin blong yu?” o “Mi bin eksplenem gud samting ia o no?” o “Yu gat eni narafala kwestin?” bae i help bigwan.

Olgeta we oli stap lan oli jenis taem ol tija i mekem mesej blong olgeta oli go wetem ol prinsipol mo standet we i no gat en. No lukluk nomo long ol “ril samting blong laef;” gudfala tijing blong gospel i hapen taem yumi putum tugeta ol samting blong ril laef wetem ol “tru toktok blong laef we i no save finis.” Eksampol, taem yumi tokbaot bodi blong yumi, yumi save tokbaot olsem wanem Papa long Heven i bin krietem ol bodi blong yumi, mo olsem wanem we yumi mas lukaot gud long ol samting we Hem i bin krietem wetem respek mo folem wanem we Hem i wantem luk se i hapen.

Taem we wol i stap draon long ol fasin blong rabis tingting, i gat hop oltaem i stap blong ol fiuja jeneresen. Hop ia i stap moa long ol papa mo mama we oli traehad moa blong tijim jeneresen we i stap kam antap blong oli gat klin fasin mo oli stap klin. Ol papa mo mama we oli tijim ol pikinini blong olgeta blong gat klin fasin mo gat ol klin laef, oli traehad blong mekem save blong olgeta i kam antap mo mekem ol tijing skil blong olgeta i kam moa gud. Taem oli mekem olsem, oli kam blong save se “Lod bae i mekem gud moa olgeta taem oli tij folem wei we Hem i bin komandem.” Antap long ol evri samting ia, hemia “hem i wok blong lav—wan janis blong helpem ol narafala man blong eksesaesem raet blong olgeta long stret mo gud fasin, blong kam long Kraes, mo kasem ol blesing blong laef we i no save finis.”⁵