’Āmuira’a rahi
Hōʼē i roto i te Mesia
’Āmuira’a rahi nō ’Ēperēra 2023


Hōʼē i roto i te Mesia

Mea nā roto ana’e ’e i roto i tō tātou ha’apa’ora’a tāta’itahi ’e tō tātou here nō Iesu Mesia, tātou e nehenehe ai e tīa’i ’ia vai hō’ē.

Mai tā te peresideni Oaks i parau, teie mahana te sābati nō te ’āma’a tamara, te ’ōmuara’a o te hepetoma mo’a, e tāpa’o nei i te tomora’a hanahana o te Fatu i Ierusalema, tōna mamaera’a i Getesemane ’e tōna pohera’a i ni’a i te sātauro tau mahana i muri mai, ’e tōna ti’afa’ahoura’a hanahana i te sābati Pāsa. E rave ana’e i te fa’aotira’a ’eiaha roa atu ’ia mo’ehia i te mea tā te Mesia i fa’aruru nō te fa’aora ia tātou.1 ’E ’eiaha roa atu ’ia mo’ehia i te ’oa’oa rahi tā tātou e putapū fa’ahou i te Pāsa, i te ferurira’a i tōna upo’oti’ara’a i ni’a i te mēnema ’e i te hōro’a o te ti’afa’ahoura’a o te ta’ata ato’a.

I te pō nā mua a’e i te mau tāmatara’a ’e te fa’asātaurora’a e tīa’i mai ra iāna, ’ua ’āpiti atu Iesu i roto i te hō’ē tāmā’ara’a nō Pāsa ’e tāna mau ’āpōsetolo. I te hope’a o teie tāmā’ara’a hope’a, i roto i te hō’ē pure nō te araira’a mo’a, ’ua ti’aoro Iesu i tōna Metua nā roto i teie mau parau : « E tā’u Metua mo’a ra ē, e tīa’i ’oe ia rātou i tā ’oe i hō mai nō’u i tō i’oa na, ’ia hō’ē a’e rātou mai ia tāua ato’a nei ā ».2

’Ei reira, ma te mārū, ’ua fa’arahi te Fa’aora i tāna anira’a nō te fa’aō mai i te feiā ti’aturi ato’a :

« ’Aore ho’i au i pure ia rātou ana’e nei, i te feiā ato’a rā e fa’aro’o mai iā’u i tā rātou ra ha’api’ira’a ;

« ’Ia riro rātou ato’a ’ei hō’ē ; mai ia ’oe, e tā’u Metua, i roto iā’u nei ra, ’e mai iā’u ho’i i roto ia ’oe na, ’ia hō’ē ato’a rātou i roto ia tāua ».3

Te rirora’a ’ei hō’ē ’o te hō’ē tumu parau tāmau ïa i roto i te ’evanelia a Iesu Mesia ’e i roto i te mau aura’a o te Atua ’e tāna mau tamari’i. Nō ni’a i te ’oire nō Ziona i te tau o Enoha, tē parauhia ra ē, « hō’ē ā tō rātou ’ā’au ’e hō’ē ā tō rātou ferurira’a ».4 Nō te parau o te feiā mo’a mātāmua o te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i tahito ra, tē pāpa’i nei te Faufa’a ’Āpī ē, « e hō’ē atu ra ’ā’au ’e hō’ē ho’i vārua tō tāua feiā rahi ato’a i fa’aro’o ra ».5

I roto i tō tātou iho nei tau nō te ’īra’a o te mau tau, ’ua a’o mai te Fatu, « tē parau atu nei au ia ’outou, ’ia tāhō’ē ; ’e mai te mea ’aita ’outou e riro ’ei hō’ē ra, e ’ere ïa ’outou nā’u nei ».6 I roto i te mau tumu tā te Fatu i hōro’a nō te fa’ata’a nō te aha te feiā mo’a mātāmua i Missouri i ’ore ai i manuia i te ha’amau i te hō’ē vāhi nō Ziona, « ’aita ho’i rātou i tāhō’ēhia mai te au i te tāhō’ēra’a i tītauhia e te ture nō te bāsileia tiretiera ».7

I te vāhi tā te Atua e fa’aupo’oti’a i roto i te mau ’ā’au ’e te mau ferurira’a, ’ua fa’ata’ahia te nuna’a « ’ei hō’ē, e mau tamari’i nā te Mesia ».8

I tō te Fa’aora tei ti’afa’ahou fāra’a i te nūna’a tahito nō te Buka a Moromona, ’ua ’ite atu ’oia ma te māuruuru ’ore ē, i muta’a ra ’ua tupu te mārōra’a i rotopū i te nūna’a nō ni’a i te bāpetizora’a ’e te tahi atu mau ’ohipa. ’Ua fa’aue ’oia :

« ’Eiaha roa te mau mārōra’a ’ia vai i rotopū ia ’outou na, mai tei tupu a’enei ; ’eiaha ato’a te mau mārōra’a ’ia vai i rotopū ia ’outou na nō ni’a i te mau tufa’a nō tā’u mau ha’api’ira’a tumu, mai tei tupu a’enei.

« Nō te mea ʼoia mau, ’oia mau tē parau atu nei au ia ’outou na, ’o ’oia tei roto iāna te vārua nō te mārō ra, e ʼere ïa ʼoia i tāʼu, nō te diabolo rā, ’oia te metua nō te mārō ».9

I roto i tō tātou nei ao fifi rahi, nāhea i te fa’atupu i te hō’ēra’a, i roto iho ā rā i te ’Ēkālesia i reira e ti’a ai ’ia vai ia tātou « hō’ē ho’i Fatu, hō’ē fa’aro’o, hō’ē bāpetizo » ?10 ’ua hōro’a mai Paulo i te tāviri :

« ’О tō ’outou ato’a ho’i i bāpetizohia i roto i te Mesia ra, ’ua ’ahu ïa i tā te Mesia ra.

’Aita e ’āti Iuda, ’aita e Heleni, ’aita e tāvini, ’aita e ti’amā, ’aita e tāne, ’aita e vahine : hō’ē ā ho’i ’outou i roto i te Mesia ra ia Iesu ».11

Nō tō tātou raura’a rahi ’e i te tahi taime rahi roa te ’āfaro ’ore nō te tāhō’ē mai ia tātou i ni’a i te hō’ē atu niu ’aore rā hō’ē atu i’oa. I ni’a ana’e ia Iesu Mesia tātou nehenehe mau ai e riro mai ’ei hō’ē.

Te rirora’a ’ei hō’ē i roto i te Mesia e tupu hō’ē hō’ē ïa—e ha’amata tātou tāta’itahi nā ni’a ia tātou iho. E ta’ata tino ’i’o ’e te vairua tātou ’e i te tahi taime, tē ’aro nei tātou tāta’itahi ia tātou iho. Mai tā Paulo i parau :

« Tē ’oa’oa nei ho’i au i te ture a te Atua, i te ha’apa’ora’a i te ta’ata i roto ra ;

« Tē ’ite nei rā vau i te tahi ture i roto i [te] mau melo [o tō’u tino], i te mārōra’a mai i te ture i roto i tō’u ’ā’au nei, ’e te fa’arirora’a iā’u ’ei tītī nā te ture ’ino i roto i tō’u tino nei ».12

E ta’ata tino ’i’o ’e te vairua ato’a Iesu Mesia. ’Ua tāmatahia ’oia ; ’ua māramarama ’oia ; e nehenehe ’oia e tauturu ia tātou ’ia roa’a te hō’ēra’a i roto ia tātou.13 Nō reira, e tāipu ana’e mai i roto i te māramarama ’e i te maita’i o te Mesia, e tūtava tātou i tō tātou vairua—’e te Vārua Maita’i—’ia upo’oti’a i ni’a i te tino nei. ’E ’ia manuia ’ore tātou, te Mesia, nā roto i tāna tāra’ehara, ’ua hōro’a mai ia tātou te hōro’a nō te tātarahapara’a ’e te rāve’a nō te tāmata fa’ahou ā.

Mai te mea tātou tāta’itahi e « ’ahu [tātou] i te Mesia » e nehenehe ïa tātou pā’āto’a e tīa’i ’ia riro mai ’ei hō’ē, mai tā Paulo i parau, te « tino o te Mesia ».14 Te aura’a mau o te parau ’ia « ’ahu i te Mesia », o te ravera’a ïa i tāna « ture mātāmua ’e tei hau i te rahi »15, mai tā tātou fafaura’a mātāmua ’e te rahi a’e, ’e mai te mea ’ua here tātou i te Atua, e ha’apa’o ïa tātou i tāna mau fa’auera’a.16

E rahi mai te hō’ēra’a ’e tō tātou mau taea’e ’e mau tuahine i roto i te tino o te Mesia, ’a ha’apa’o ai tātou i te piti o te ture—tei tū’ati maita’i roa i te ture mātāmua—’ia here ia vetahi ’ē mai ia tātou iho.17 ’E tē mana’o nei au ē, e roa’a mai te hō’ēra’a maita’i roa a’e ā i rotopū ia tātou mai te mea e pe’e tātou i te fa’a’itera’a teitei a’e ’e te mo’a a te Fa’aora nō te piti o te ture—’ia here tātou te tahi ’e te tahi ’eiaha noa mai tā tātou e here ia tātou iho, mai tāna rā i here ia tātou.18 ’Ei ha’apotora’a, ’oia ho’i « te ta’ata ato’a i te ’imira’a i te maita’i nō tōna ra ta’ata tupu, ’e i te ravera’a ho’i i te mau mea ato’a ra ma te mata rōtahi i te hanahana o te Atua ra ».19

Tē nā ’ō ra te peresideni Marion G. Romney, tauturu tahito i roto i te Peresidenira’a Mātāmua, ma te fa’ata’a mai e mea nāhea ’ia roa’a te hau ’e te hō’ēra’a tau roa ē :

« Mai te mea hō’ē noa ta’ata, tei hema ia Sātane, ’ua ’ī ïa i te mau ’ohipa a te tino nei, tē ’aro nei ïa ’oia iāna iho. Mai te mea ’ua hema e piti, e ’aro rāua tāta’itahi i te tama’i ia rāua iho ’e e ’aro te tahi i te tahi. Mai te mea e rave rahi ta’ata tei hema, e ’ō’oti ïa te hō’ē tōtaiete i te hepohepo rahi ’e te mau ’arora’a rahi. Mai te mea e hema te feiā fa’atere o te hō’ē fenua, e tupu ïa te ’arora’a nā te ao nei ».

Tē nā ’ō fa’ahou ra ’oia : « Mai te reira te mau ’ohipa a te tino nei e fa’atupu i te ao ato’a nei, ’oia ato’a te ’evanelia o te hau. Mai te mea e ora hō’ē noa ta’ata i te reira, e vai te hau ’ōroto iāna iho. Mai te mea e ora e piti ta’ata i te reira, e vai i roto ia rāua tāta’itahi te hau ’e i rotopū i te tahi ’e te tahi. Mai te mea e ora te huira’atira i te reira, e vai i roto i te nuna’a te hau ’ōroto. ’Ia rava’i ana’e i te mau hau fenua e ’oa’oa ra i te hotu o te Vārua nō te fa’atere i te mau ’ohipa o te ao nei, i reira ’e i reira noa te mau pahu o te tama’i e ’ore ai i te hāruru nā te ao nei ’e te mau reva o te tama’i e tu’uhia ai i raro […] (Hi’o Alfred Lord Tennyson, « Locksley Hall », The Complete Poetical Works of Tennyson, ed. W. J. Rolfe, Boston : Houghton–Mifflin Co., 1898, ’api. 93, mau rēni 27–28) ».20

’Ia « ’ahu [ana’e tātou] i te Mesia », e ti’a roa ia tātou ’ia fa’a’āfaro ’aore rā ’ia tu’u i te hiti i te mau ta’a-’ē-ra’a, te mau mārōra’a ’e te mau tama’ira’a. Hō’ē hi’ora’a mea pe’ape’a mau nō te upo’oti’ara’a i ni’a i te ’āmahamahara’a e ’itehia i roto i te ’ā’amu o tā tātou ’Ēkālesia. E melo ’o Brigham Henry Roberts (tei mātauhia i te pi’i B. H. Roberts), fānauhia i te fenua Peretāne i te matahiti 1857, ’ei melo nō te ’āpo’ora’a mātāmua o te Hitu ’Ahuru, tā tātou e pi’i nei i teie mahana te Peresidenira’a o te Hitu ’Ahuru. ’Ua riro Elder Roberts ’ei pāruru ’aravihi ’e te rohirohi ’ore nō te ’evanelia tei fa’aho’i-fa’ahou-hia mai ’e nō te ’Ēkālesia, i roto i te tahi o tōna mau taime fifi roa.

Hōho’a
B. H. Roberts feiā ’āpī

Teie rā, i te matahiti 1895, ’ua ha’afifihia te tāvinira’a a Elder Roberts i roto i te ’Ēkālesia nā roto i te mārōra’a. ’Ua nominohia B. H. ’ei ti’a nō te fa’aaura’a ’o tei ha’amau i te hō’ē pāpā ture nō Utaha i tōna rirora’a mai ’ei hau. I muri iho, ’ua fa’aoti ’oia ’ia riro ’ei ti’a nō te ’Āpo’ora’a rahi nō te fenua Marite, ’aita rā ’oia i fa’aara ’aore rā, i tītau i te parau fa’ati’a a te Peresidenira’a Mātāmua. ’Ua ’avau atu te peresideni Joseph F. Smith, e tauturu i roto i te Peresidenira’a Mātāmua ia B.H. nō taua manuia-’ore-ra’a i te hō’ē rurura’a rahi a te autahu’ara’a. ’Ua ’ere Elder Roberts i te mā’itira’a ’e ’ua mana’o ē, te tumu rahi nō tōna pau, nō te mau fa’ahitira’a parau ïa a te peresideni Smith. ’Ua fa’ahapa ’oia i te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia i roto i te tahi mau a’ora’a politita ’e te mau uiuira’a mana’o. ’Ua ’īriti ’oia iāna iho i te tāvinira’a i roto i te ’Ēkālesia. I roto i te hō’ē ’āpo’ora’a roa i te hiero nō Roto Miti ’e te mau melo nō te Peresidenira’a Mātāmua ’e te ’āpo’ora’a nō te Tino ’Ahuru ma Piti ’āpōsetolo, ’ua onoono B. H. i te fa’ati’amā iāna iho. I muri iho, « ’ua hōro’a te peresideni [Wilford] Woodruff ia [Elder Roberts] e toru hepetoma nō te hi’opo’a fa’ahou i tōna ti’ara’a. Mai te peu e’ita ’oia e tātarahapa, e ha’amāuruuru rātou iāna ’ei Hitu ’Ahuru ».21

I roto i te hō’ē ’āpo’ora’a ’ōmo’e i muri mai ’e te mau ’āpōsetolo Heber J. Grant ’e Francis Lyman, i te ha’amatara’a ’ua vai hapa ’ore B. H., i te pae hope’a rā, ’ua manuia te here ’e te Vārua Maita’i. ’Ua tahe tōna roimata. ’Ua nehenehe i nā ’āpōsetolo e piti e pāhono i te tahi mau hape ’e te mau hapa tei ha’ape’ape’a ia B. H., ’e ’ua haere ’ē atu rāua ma te parau atu e fa’ahau ma te ha’avare ’ore. I te po’ipo’i a’e, i muri a’e i te hō’ē pure roa, ’ua hāpono atu Elder Roberts i te hō’ē parau i te mau taea’e Grant ’e Lyman, ma te fa’a’ite atu ē ’ua ineine ’oia nō tē ’āmui atu i tōna mau taea’e.22

I muri a’e, i tōna fārereira’a i te Peresidenira’a Mātāmua, ’ua parau Elder Roberts, « ’ua haere au i te Fatu ra ’e ’ua fāri’i au i te māramarama ’e te arata’ira’a nā roto mai i tōna Vārua nō te auraro i te ha’amanara’a a te Atua ».23 Ma te fa’aitoitohia e tōna here i te Atua, ’ua vai noa B. H. Roberts ’ei ta’ata fa’atere ha’apa’o ’e te ’aravihi nō te ’Ēkālesia e tae roa atu i te hope’a o tōna orara’a.24

Hōho’a
Elder B. H. Roberts

E nehenehe ato’a tā tātou e hi’o i roto i teie hi’ora’a ē, e ’ere te hō’ēra’a i te fāri’i noa ’ia rave te ta’ata tāta’itahi i te mea tāna e hina’aro ’aore rā e pe’e i tōna iho ’ē’a. E’ita tātou e riro mai ’ei hō’ē, mai te mea noa e fa’atumu tātou i tā tātou mau tauto’ora’a i ni’a i te hō’ē ā tumu. Te aura’a, mai te au i te mau parau a B. H. Roberts, ’ia auraro i te ha’amanara’a a te Atua. E mau melo ta’a ’ē tātou nō te tino o te Mesia, i te rave fa’aotira’a i te mau ti’ara’a ta’a ’ē i te mau taime ta’a ’ē—te tari’a, te mata, te upo’o, te rima, te ’āvae—hō’ē ana’e rā tino.25 Nō reira, tā tātou fā, ’oia ho’i « ’Ia ’ore roa te au ’ore i te tino nei ; ’ia fāito ato’a rā tō te mau melo ha’apa’o ia rātou iho ».26

’Aita te hō’ēra’a e tītau i te huru, e tītau rā te reira i te au māite. E nehenehe tō tātou māfatu e nati-roa-hia i roto i te here, ’ia hō’ē i roto i te fa’aro’o ’e te ha’api’ira’a tumu, ’e e fa’aitoito tāmau i te mau pupu ta’a ’ē, ’aita e tū te mana’o i ni’a i te mau tumu parau ta’a ’ē i te pae politita, e ’āparau i te mau ’ōpuara’a ’e te rāve’a maita’i nō te tāpae atu ’e e rave rahi mea mai te reira te huru. ’Eiaha roa rā tātou ’ia mārō atu ’aore rā ’ia aro atu i mua i te riri ’aore rā i te au ’ore i te tahi ’e te tahi. ’Ua nā ’ō te Fa’aora :

« Nō te mea, ’oia mau, ’oia mau tē parau atu nei au ia ’outou na, ’o ’oia tei roto iāna te vārua nō te mārō ra, e ’ere ïa ’oia i tā’u, nō te diabolo rā, ’oia te metua nō te mārō, ’e ’ua fa’ati’arepu ’oia i te ’ā’au nō te mau ta’ata ’ia mārō ma te riri i te tahi ’e i te tahi.

« Inaha, e ’ere teie i tā’u nei mau ha’api’ira’a tumu, te fa’ati’arepura’a i te ’ā’au o te mau ta’ata ’ia riri i te tahi ’e i te tahi ; teie rā tā’u mau ha’api’ira’a tumu, ’ia fa’aru’e-’ē-hia atu taua mau mea ra. »27

Hō’ē matahiti i teienei, ’ua tāparu te peresideni Russell M. Nelson ia tātou ma teie mau parau : « ’Aita hō’ē o tātou e nehenehe e ha’avī i te mau nūna’a, ’aore rā i te mau ’ohipa a vetahi ’ē, ’aore rā tae noa atu i te mau melo o tō tātou iho ’utuāfare. E nehenehe rā tātou e ha’avī ia tātou iho. Tā’u pi’ira’a i teie mahana, e te mau taea’e ’e te mau tuahine here, ’ia fa’a’ore i te mau pe’ape’a e ’ū’ana nei i roto i tō ’outou ’ā’au, tō ’outou fare, ’e tō ’outou orara’a. ’A huna i te mau hina’aro ato’a e ha’apēpē ia vetahi ’ē—e mau hina’aro ānei nō te huru ta’ata, nō te arero fa’a’ino ’aore rā te ’ino’ino i te hō’ē ta’ata tei ha’apēpē ia ’outou. ’Ua fa’aue mai te Fa’aora ia tātou ’ia hōro’a atu i te tahi pāpāri’a [hi’o 3 Nephi 12:39], ’ia here i tō tātou mau ’enemi, ’e ’ia pure nō te feiā e hāmani ’ino mai ia tātou [hi’o 3 Nephi 12:44] ».28

Tē parau fa’ahou atu nei au ē, e mea nā roto ana’e ’e i roto i tō tātou ha’apa’ora’a tāta’itahi ’e tō tātou here ia Iesu Mesia, tātou e nehenehe ai e tīa’i ’ia hō’ē tātou—hō’ē ’ōroto ia tātou, hō’ē i roto i tō tātou ’utuāfare, hō’ē i roto i te ’Ēkālesia, hō’ē ato’a i Ziona, ’e ’oia mau, hō’ē ’e te Metua ’e te Tamaiti ’e te Vārua Maita’i.

E ho’i mai au i ni’a i te mau ’ohipa i tupu i te Hepetoma Mo’a ’e te upo’oti’ara’a hō’ē roa o tō tātou Fa’aora. Tē fa’a’ite pāpū nei te ti’afa’ahoura’a o Iesu Mesia i tōna hanahana ’e ’ua upo’oti’a ’oia i ni’a i te mau mea ato’a. Tē fa’a’ite pāpū nei tōna ti’afa’ahoura’a ē, nātihia iāna nā roto i te fafaura’a, e nehenehe ato’a tā tātou e upo’oti’a i ni’a i te mau mea ato’a ’e ’ia riro ’ei hō’ē. Tē fa’a’ite pāpū nei tōna ti’afa’ahoura’a ē, nā roto iāna, e riro ai te tāhuti ’ore ’e te ora mure ’ore ’ei mea mau.

I teie po’ipo’i, tē fa’a’ite pāpū nei au i tōna ti’afa’ahoura’a mau ’e te mau mea ato’a tā te reira e fa’atupu mai, nā roto i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.