KaraoaRaoi Tabem

Ibukin te nano ae tamaroa are iai irouimi ngkami kaain te roro ae rikirake n te Ekaretia, tera tabeaiangau ibukim ibukin taai aika ana roko? Tera te reirei ae I kona n anganiko? Te moan, ko na kaitara ma kangaanga ni karaoi bwaai aika ko aki tataneiai iai—riki ni bwainakin te ubu—ao n riki bwa temanna ae tiaki raoi ngkoe ke are ko tangiria.

N rongorongon te Ekaretia n taai akekei, te Burabeti Iotebwa Timiti, Emma, ao natiia bwebwe aika 11-aia namwakaina, Joseph ao Julia, a mena i Hiram, Ohio, ni mwengaia John ao Alice Johnson. Uoman natiia a ituaki n te mitira. Joseph ao natina te mwaane ae uarereke a matu iaon te kainiwene ae uarereke irarikin te mataroa are mai moa.

I nanon te tairiki are a urua te mataroa ao n rin iai te kurubu ni mwaane ma ubuia aika a beniaki n te roro ao ni katikitika te Burabeti nako tinaniku, ike a taibaoia ao ni karekareia n te korota ma Sidney Rigdon.

Te kabanea ni kananokawaki n te mwakuri ni iowawa aei bon te tai are e rootaki iai Iotebwa ni kamwaitoron te tairiki anne ao n ituaki n te ngako ae korakora ngke e katikitikaki nako tamana. Ao n tokina, e mate tabeua te bong imwiina.²

Aomata ake a irekereke ma Tiringakin te Burabeti ao tarina Hyrum a beeni naba ubuia ni karabaia bwa ana aki kinaaki.³

N ara bong, ngkana ti karabaira bwa ti na aki kinaaki e rangi ni bebete riki, iai reirei aika kakawaki aika irekereke ma aki bwainakin te ubu ao n ni bwaina te “kokoaua nakon te onimaki … are a tia iai ni mate taan kaotioti.”⁴

Teuana kamanoam ae moan te korakora ni kaitarai karaoakin rinerine aika buakaka bon tiaki katokaan ubu aika ko na aki kinaaki iai. Ngkana ko kunea bwa ko tangiria ni karaoia, taiaoka n ataia bwa anne bon te kanikina ae moan te korakora ibukin te kaangaanga ao teuana ana bwai ni mwakuri aiam ni kamwaneko boni karaoan te bwai ae ko aki riai ni karaoia.

E rangin ni bwainaki n taai aikai bwa ko na karaba aron temanna ngkana ko koroi aekan reitaki aika ribaaki, kamaraki, ao a matoatoa n ae raba iaon te rain. Tabeman a atongnga bwa te bwai ae ura.

Te Abotoro Bauro e koreia:

“Kam na tai burebureaki: a urui aaro aika riai taian i-raorao aika bubuakia.

“Kam na uti raoi n arona te aro ae riai, ao tai bure; ba a aki ata te Atua temangina” (1 I-Korinto 15:33–34).

E matata bwa reitaki aika buakaka tiaki ti katei aika buakaka. Ngkana e karaoaki anne irouia Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira, a kona n rootaki n ae korakora naake akea aia atatai iroun te Atua ke aia kakoaua iroun te Tia Kamaiu.

Kabonganakin te Intanete ni karaoi mwakuri n iowawa, ke ni kabuakaka te aomata anne e bon aki kariaiakaki. Tera ae ti noria irouia aomata e kangai bwa ngkana a bwaina te ubu bwa ana aki kinaaki iai, a na kona n reke irouia te aeka ni katei aei, are e na bon aki ibuobuoki ni karekea te maroro ae tamaroa ni karekea te atatai. E eki nako naba ana boto ni koaua te Tia Kamaiu.

E kabwarabwara te Tia Kamaiu E aki roko bwa e na buakana te aonaaba ma e na kamaiua te aonaaba. Imwiina e kabwarabwara bwa tera nanon te kabuakaka:

“Ao aio te b‘ai ae e kabuakakaki te aba iai, ba e a roko te oota i aon te aba, ao aomata a tangira riki te ro nakon te ota, ba kioina ngkai a buakaka aia mwakuri.

“Ba ane e kakaraoa ae buakaka ao e riba te ota, ao e aki nako n te ota, ba a kawa ni kaotaki ana makuri ba a bubuaka.

“Ma ane e karaoa te koaua ao e nako n te ota, ba a na kaotaki ana makuri ba a karaoaki i nanon te Atua” (Ioane 3:19–21; tara naba kiibu 17–18).

Aki kainnanoia aika raraoi bwa ana bwaina te ubu bwa aonga n aki kinaaki.

Ko mwakuri ni kaineti ma oin am onimaki man kabaneakin am tai ni bwai ake a na katea ao ni karikirakea kateim ao ni buokiko n riki n aron Kristo. Au kantaninga bwa akea ma ibuakomi ae a tara te maiu bwa kanga te bwai ni manikangare ao te takakaro ma a na taraia bwa kanga te tai “ni katauraoi ni kaitibo ma te Atua” (Aramwa 34:32).

Te katoto ae moan te tikiraoi ni karaoan am itera ao ni kabongana te tai n ae riai e roko man maiun Unimwaane L. Tom Perry man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, ngke, ngaia te tia buaka i tari, ngaia bon temanna kaain ana tanga ni buaka Amerika i Tiabaan n tokin te Kauoua ni Buaka n te Aonaaba. Unimwaane Perry e tibwaua te rongorongo aei ngke e taua mwiin ana kakoaua ae onoti ibukin te Tia Kamaiu.

“I mena ibuakon te moan kurubu ni mwangan te Tanga ni Buaka man te United State n nako aon te aba i Tiabaan imwiin tiainakin te boraraoi ibukin karekean te rau imwiin te Buaka n te Aonaaba II. Ngke ti rin nako inanon kawan Nagasaki ae e urubekebeke, bon teuana te kabanea ni kananokawaki ni maiu. Mwakoron te kaawa ae bubura e a tia ni bane n urubekeaki. Tabeman maate a tuai n taunaki. Ngkai taan buaka aika a taua te tabo are e buakanaki, ti katei etukuata ao n nako ni mwakuri.

“E bon rangin ni kananokawaki te kangaanga, ao ti tabeman mai ibuakora aika a tangiria n anga ae mwaiti riki. Ti nakon te tia kaira taekan te aro n ara mwakoro ao ni bubuti te kariaiakaki ni buoka manga katean aro ni Kiritian. Ibukin ana totoko te tautaeka n tain te buaka, a moanna n aki kona ni waaki aro aikai. Tabeua aia kateitei a urubekebeke n ae korakora. A anga nanoia ara kurubu ni karaoi ao n onobwai taian autintaromauri n ara tai ni motirawa bwa aonga ni kona ni manga kabonganaki ibukin karaoan te taromauri riki.

“… Ti kuneia minita ake a tia n aki kona ni mwakuri n ririkin taai ni buaka ao ni kaungaia n oki nakon aia tabo ni kabwarabwara. Iai ara atatai aika mwaiti ma aomata aikai ngkai a manga rinanon riki te inaomata ni karaoa aia koaua ni Kiritian.

“Iai te bwai ae riki ngke ti a kitana Nagasaki n oki nakon mwengau are N na ururingnga n tainako. Ngke ti a tokara te turein are e na uotira nakon ara kaibuke n oki nakon mwengara, ti kaenaenaaki irouia raora ni mwariin aika mwaiti. Iai raoia ataeinaine ma ngaia ao [ti] atonga tiabo nakoia. A ngareakiniira ao ni kaotia nakoira bwa ti a tia ni kabua te kukurei ni mena i Tiaban. Ti a tia ni kabanebuaka ara tai ni mwakuri ao ni beeniakin taian o.

“Ngke a roko ni korakoran aia kaenaena, ietan teutana te katabuki irarikin ana tabo n tei te turain ao a roko tao 200 i Tiaban aika Kiritian aika korakora man taian aro aika ti a tia ni karaoi, man anenea ‘Onward, Christian Soldiers.’ A ruo man anganira bwaintangira aika mwaiti. Imwina a bane n tei n te rain irarikin kawain te turain, Ao ngke e a moana ni butinako te turain, ti kaotinakoi atura man riing tabonibaia ngke ti a nako. Ti aki kona n taetae; a korakora rotakin ara iango. Ma ti rangin ni kakatonga bwa ti a tia n ibuobuoki n te kawai ae uarereke ni manga katea te aro ni Kiritian n te aba imwiin te buaka.”⁵

Taiaoka n iangoia raoi ao ni waaki bon iroum n rineia bwa ko na kanga ni kabongana am tai. N aron ae ko kona n noria man ana katoto Unimwaane Perry, I aki taekinna bwa e na kinaaki am aro irouia aomata ni kabane ke ni kaotia bwa angkoa ko rangin n onimaki. E kona n aki kakukurei anne nakoim ao te Ekaretia. I taekina taekam n riki n aron ae ko riai n riki nako iai.

Au kateniua n reirei e kaineti ma tabeua kouru aika ko riai n iangoi. E mena Unimwaane Perry i Tiaban ma kaain te mwariin ngke, Beretitenti Boyd K. Packer, te Beretitenti n aia Kooram Abotoro n te Tengaun ma Uoman, e mwakuri i Tiaban ma taan buaka i karawa n tokin te Buaka n te Aonaaba II.

N te ririki 2004, ao I raona Beretitenti Packer ao tabeman n nako Tiaban. E reke ana tai ni manga rinanoi tabeua mwanekana ao n iangoi tabeua ana atatai ao ana iango ake e a tia ni karaoi n te tai anne. Man ana kariaia, I tibwauai tabeua ana iango ao ana namakin.

E kabwarabwarai Beretitenti Packer atatai tabeua iaon te aba n raroanako ma mataniwin Okinawa. E iangoa te bwai aei bwa ana maunga n te buakonikai. Ana katauraoi ao ana boowi ma membwa ake tabeman e a tia ni karikirakea ana koaua n reirein te euangkerio. Tera te bwai ae a tia ni kabwaka iai bon kamatoakin—te atatai ni koaua are e a kaman namakinna bwa e koaua.

Ana tia koro rongorongo Beretitenti Packer e kunea te bwai ae riki: “Ni kabotauaki ma te rau n te kamatoaki are e ukeukeria, e namakinna bon irouna ana buaka Tiore ni kaitaraia aika raraoi. Kakaean te tabo ae rau ao te tai n iango, e tamwarake, n te bong teuana, nakon te tabuki i aon marawa. Ikekei ao e kunei mwakorokoron te auti ae uarereke, te tawaana ni buteta ae e aki tararuaki ae karewerewe ae uakaan. Ao ni wene irarikin baan aroka aika a mate e nora rabwatan te tina ma natina aika uoman aika a wene ni mate. E rotaki n te nanokawaki ae korakora n raonaki ma namakinan te tangira ibukin oin ana utu ao ibukiia utu ni kabane.”⁶

Imwiina e nakon te bwanganga are e boni karaoia, ike e kabanea ana tai iai, n iangoia raoi, ao n tataro. Beretitenti Packer, ngke e iangoa te tai aei, e kabwarabwaraaki bwa te bwai ae e atongnga bwa te taneiai n tamnei ae kamatoaki. E namakina te kairi mai ieta n aron te bwai ae riai ni karaoia ni maiuna. Ngaia, bon, akea ana iango bwa e na weteaki nakon te nakoa ae tabu man rietata ae e taua ngkai. Ni miina e tangiria n riki bwa te tia reirei, ni kamatata raoi ana reirei te Tia Kamaiu. E motikia n ana iango bwa e na maiuakina te maiu ae e raoiroi.

E roko nakoina n te kawai ae matoatoa are e na kakaea buna ae raoiroi ao ana uaia ni karikirakea aia utu ae moan te bubura. Te tia buaka ni kairake aei e kunea bwa ana rinerine ibukin ana mwakuri e na karekea te kaniwanga ae tau ao raona ae tangiraki e kainnanoia bwa e na tibwaua te aeka ni bwai ae kakawaki anne ao n tauraoi ni maiu ma akea ana bwai aika kakawaki. Titita Donna Packer bon ngkoa, ao bon ngkai, ibukin Beretitenti Packer, te rao ae moan te kororaoi. Aki kona ni karekea aia mwane ae rawata, ma aki namakina te kainanao ni kawai aika kakaokoro. A kaikawaia 10 ataei, ao a angakarea. Iai ngkai 60 tibuia ao e raka iaon 80 tibutoruia.

I tibwaua te rongorongo ae koaua aei ibukina bwa n tainako ao ara kouru a boboto iaon kaubwain te aonaaba. Bwaai aika kakawaki a bon rangin ni bebete ibukiia membwa ake a tia ni karekei otenanti ni kamaiu. Bwaina te raoiroi. Katea te utu. Kakai kawai aika riai ni karekei. Beku ngkana ko weteaki. Katauraoi ni kaitibo ma te Atua.

Te Tia Kamaiu e reirei bwa “tiaki maiun te aomata maitin ana bwai nako” (Ruka 12:15).

Irarikin are bon oin arom, anuam, ao am babaire, ngkana ko kan riki bwa kaain te roro ae ko riai ni karekea, ko na karikirakea abam ao am botanaomata n te tabo are ko maeka iai. A riai am roro ni kamanoi bwai aika raoiroi ao inaomatara n ara aro. Te Rikia n Judeo-Kiritian aika ti a tia ni karekei e aki ti kakawaki ma a riai naba ibukin ana baire Tamara are i Karawa. Ti kainnanoia bwa ti na kawakinna ibukia roro aika imwiina. Ti kainnanoia n reitaki ma aomata aika tamaroa, n raonaki ma onimaki ni kabane—riki irouia naake a namakina te bukinaki nakon te Atua ibukin aroia. Aikai aomata ake ana ata te reirei are bwa tera ae ko karaoia ae tamaroa, karaoia raoi. Rikiraken nakoraoin kakawakin te Judeo-Christian ao inaomata n ara aro e kanikinaea am roro bwa te roro ae korakora ae riai n reke.

Ma kakaewenako ake a riki n te aonaaba n te bong aei, a raraoma iai kaain te Moan Beretitentii ao te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman bwa a na kona n irekereke ma waaki n tautaeka aika riai n te aba are ko maeka iai. E tei i nuuka te Ekaretia ni waaki n rinerine ao e aki boutoka te tia kanrineaki ke te bwatei. Ti kantaningaia, bwa a na rangin ni katabeaki ara membwa ni boutokaia taan kanrineaki ke bwatei ake a nano iai ni kaineti ma koaua are e na kamanoa te tautaeka ae tamaroa. E matata ara reirei: naake a tamaroa, kokoaua ao ni wanawana a riai ni ukoukoraki ibukin te mwakuri korakora (tara D&C 98:10).

Iai ara onimaki ae korakora iroumi. Te kairiri n te Ekaretia e kakoaua bwa kam kona ni katea aba n ueana n tiaki aron roro ake ma imwaina. Kam aki ti karekea ara tangira ao ara aki nanououa ma ara tataro ao ara kakabwaia naba. Ti ataia bwa nakoraoin am roro e kakawaki ibukin teimatoan katean te Ekaretia ao rikiraken aba n uea. Ti tataro bwa ko na karaoa raoi tabem ao totokoa kabonganakin te ubu, mwakuri n nakon are boni ngkoe, katei kouru aika riai, ao karikirakea abam ao am botanaomata.