2017
FakahaofiHili e Taonakita Hoku ʻOfefiné
Sepitema 2017


Ko e Faifakamoʻui ʻa Kinautolu ne Hao Moʻuí

ʻĪmisi
woman kneeling at bed

ʻI he taimi ʻoku fili ai ʻe ha taha ke fakangata ʻene moʻuí ʻaki haʻane taonakita, ʻoku hoko ha faingataʻa mo ha mamahi makehe ki he niʻihi ʻokú ne fakamāvae mo ia ʻi he māmaní (ʻoku angamaheni ʻaki hono ui ko kinautolu ʻoku hao moʻuí). ʻOku fakautuutu e ngaahi ongo hangē ko e puputuʻú, ongoʻi halaiá, liʻekiná, fakasītuʻaʻí, pea mo e ʻitá. Ko e ngaahi fehuʻi taʻe tali ko ia ʻo e Ko e Hā Nai Hono ʻUhingá? Ko e hā e meʻa ne ʻikai ke u fakatokangaʻí? Ko e hā nai e ʻuhinga ne ʻikai ke u maʻu ai ha ueʻi fakalaumālié? ʻE uesia fēfē nai ʻeni ʻa e ngaahi pale taʻengatá? mo e alā meʻa peheé, te ne lava ke fakatupu ha maveuveu lahi mo ha ngaahi fakakakaukau mahalo ko kinautolu ne tupunga ai e mole e moʻui ʻo e tokotaha ne nau ʻofa aí.

ʻOku ʻi ai ha fakahehema ʻoku ʻiate kinautolu ne hao moʻuí ke fakamamaʻo mei he niʻihi kehé ʻi he mā tupu mei he manavasiʻi ʻi hano tukuakiʻi, fakamaauʻi, pe fakamaaʻi kinautolu. ʻE ala ongoʻi foki ʻe kinautolu ʻoku hao moʻuí ha palopalema fakaʻatamai, kae tautautefito ki he tokotaha naʻá ne ʻilo e sinó. ʻOku ala tupu foki ha fakakaukau taonakita ʻiate kinautolu ne hao moʻuí tupu mei heʻenau lotomamahí.

Neongo e uhu mo e loloto ʻo e laveá mo e mamahí, ka ne “hāʻele hifo ki lalo ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē” ʻa hotau Fakamoʻuí (vakai, T&F 88:6; 122:8) “koeʻuhi ke ne ʻafioʻi ʻo fakatatau ki he kakanó ʻa e founga ke tokoniʻi ai ʻa hono kakaí ʻo fakatatau ki honau ngaahi vaivaí” (ʻAlamā 7:12) pea “koeʻuhi ke tau lava …ʻo maʻu ʻa e ʻaloʻofá ke tokoni mai ʻi he ʻaho ʻe ʻaonga aí” (Hepelū 4:16).

Kiate kinautolu ʻoku loto-mamahí:

  • ʻOua naʻá ke tukuakiʻi ʻa e niʻihi kehé, tautautefito kiate koe.

  • Tokangaʻi hoʻo moʻui fakalaumālié: Falala ki he meʻa-foaki ʻo e tauʻatāina ke filí, fakaʻatā ho lotó ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai mahino kiate koé (vakai, 1 Nīfai 9:6), pea falala ki he mālohi ʻo e ʻEikí ke fakamoʻui mo ʻomi ha nonga (vakai, Filipai 4:7).

  • Tokangaʻi hoʻo moʻui fakatuʻasinó: Tauhi maʻu ha maʻu meʻatokoni moʻui lelei, mālōlō, pea fakamālohisino.

  • Kole tokoni mei he niʻihi ʻokú ke falala ki aí (fāmilí, ngaahi kaungāmeʻá, pīsopé), pea tuku ke tokoniʻi koe ʻe he niʻihi kehé ʻi he faingataʻá ni.

  • Kau ki ha ngaahi ʻekitivitī fakatupu moʻui lelei te ne tohoakiʻi hoʻo tokangá.

  • Talanoa ki ha tokoni fakapalofesinale pea/pe ʻalu ki ha kulupu tokoni ki he taonakitá.

  • Faʻa kātaki ʻi hoʻo fakaakeaké.

Kiate kinautolu ʻoku nau tokangaʻi ha taha ʻoku loto-mamahi:

  • ʻOfa pea ʻoua naʻá ke tukuakiʻi pe fakamaauʻi. Feinga ke mahino ʻa e founga “ʻoku feʻunga ʻa e [ngaahi] ʻaloʻofa … ʻa e ʻEikí” (T&F 46:15).

  • Ala atu pea kole kiate kinautolu ne hao moʻuí pe ko e hā ha founga te ke ala tokoni ai ʻo aʻu pē ki he fanga kiʻi ngāue siʻisiʻí, pe ō fakataha mo kinautolu ki he ngaahi ʻekitivitií.

  • Faʻa kātaki, fakafanongo, pea tali ʻa e ngaahi ongo ʻoku nau vahevahé ʻi he taimi ʻoku nau vahevahe ai iá.

  • Fakaʻehiʻehi mei he ngaahi lea angamahení mo e fakapapau loí ʻo hangē ko e “ʻE sai pē meʻa kotoa,” “Naʻe malava pē ke toe kovi ange,” “ʻOku ou ʻiloʻi e meʻa ʻokú ke ongoʻí,” “ʻOku mahino kiate au,” “Ko e finangalo pē ia ʻo e ʻOtuá,” “ʻOku fakamoʻui ʻe he taimí ʻa e ngaahi kafo kotoa pē,” mo e ngaahi meʻa peheé.

  • ʻOua naʻá ke feinga ke tali ʻenau ngaahi fehuʻi ʻoku ʻikai ke ʻilo e ngaahi tali tonu ki aí.

  • ʻOua te ke fakafehoanaki hoʻo loto-mamahí kiate kinautolu ʻo tatau ai pē pe naʻe fekauʻaki ia mo ha taonakita.

  • Talanoa mo kinautolu fekauʻaki mo honau ʻofaʻanga kuo mole atu ʻene moʻuí ʻi he founga tatau pē ʻo hangē ko ia te ke fakaʻaongaʻi ʻi haʻo talanoa ki ha taha ne mole ʻene moʻuí ʻi ha founga kehe.

  • Fakapapauʻi ki he longaʻifānau ʻoku uesia ʻe he meʻá ni, ne ʻikai tupunga ʻene hokó meiate kinautolu.

  • Fakahoko ange hoʻo fie tokoní ke kumi ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ke tokoniʻi kinautolu (faleʻí, ngaahi kulupu tokoní, mo e alā meʻa peheé).