2017
Ngaahi Founga ʻo e Fepunaʻakí
Sepitema 2017


Ngaahi Founga ʻo e Fepunaʻakí

ʻE lava ʻe he vakapuná ʻo akoʻi lahi koe ʻi he mahuʻinga ʻo e talangofuá, fakahaá, mo e fakahinohino fakalaumālié.

ʻĪmisi
airplane

Ko ha Ongo Mālohi ʻe Ua

ʻI he taimi naʻá ku ngāue ai ko ha ʻenisinia vakapuná, ne u ʻilo ai, ke puna e vakapuná ʻoku fie maʻu ha ongo mālohi ʻe ua:

ʻĪmisi
airplane thrust and lift
  1. Ko e tuiaki pe lele hangatonu ʻi ha mālohi feʻunga ke mavahe hake ai mei he kelekelé. ʻOku ikunaʻi ʻe he tuiakí e tohoakí, ʻa ia ʻokú ne fakafepakiʻi e lelé.

  2. Ko e mahiki haké, ʻa ia ʻoku fakatupu ia ʻe he faikehekehe ʻo e mālohi ʻo e ʻea ʻi ʻolunga pea ʻi lalo foki ʻi he kapakaú (ʻoku ui ko e tefitoʻi moʻoni Penaoloí). ʻOku ikunaʻi ʻe he mahiki haké ʻa e kalāvité, ʻa ia te ne fusi ki lalo e vakapuná ki he kelekelé.

Fakatonutonu ʻo e Halá

ʻĪmisi
navigational aids

Ko e moʻoni, ʻoku ʻi ai mo ha ngaahi meʻa kehe ʻoku hoko ʻi he puna ʻa e vakapuná. Ka ko hono konga lahí ʻoku kau ai ha polokalama kehe ʻe ua.

  1. ʻOku tokonia ʻe he ngaahi mīsini fakahinohino halá e pailaté ke fakatonutonu e halanga ʻo e vakapuná. ʻOku kau ai ʻa e ngaahi meʻa fua mo e ngaahi meʻa lomi ʻi he feituʻu fakaʻulí, ka ʻoku kau ai foki e ngaahi maama fakaʻata mo e nāunau fetuʻutaki mo e ngaahi taua pule ki he fepunaʻakí.

  2. ʻOku fakafaingofuaʻi ʻe he ngaahi meʻa ʻoku nau puleʻi e puna ʻa e vakapuná ʻa e liliu e halanga ʻo ʻene puná. ʻOku kau ai e foheʻulí (ongo pelu ʻi he hiku ʻo e vaká), konga ʻo e kapakaú ʻa ia ʻokú ne puleʻi ʻene ʻalu ki ʻolungá mo ʻene ʻalu ki laló, ko e ongo tautaí (ongo pelu iiki ʻi he kapakaú), ongo pelu lalahí mo e konga ʻo e kapakaú ʻa ia ʻoku ngāue ʻaki ke ne taʻotaʻofi e mālohi ʻo e ʻeá, konga kimuʻa ʻo e kapakaú, pea mo e kapakau iiki ʻi he ongo tafaʻaki ʻo e hikú. ʻOku fakafaingofuaʻi ʻe he ngaahi meʻá ni ʻa e vakapuná ke vilo, kaka, tūʻulu, tafoki pea foki māmālie mai ki lalo ʻi he hokosia ʻa e taimi ke tō aí.

Kau Ngāue Lelei ʻi he Malaʻé

‘Oku fakafalala ʻa e kau pailaté ki he kau ngāue malaʻe vakapuná. ʻOku fakahoko ʻe he kau ngāué ʻa hono teuteuʻi e vakapuná ke puná, tataki e vaká ki he leleʻangá mo e tauʻangá, siviʻi e vaká kimuʻa pea puná pea ʻi heʻene tō hifó foki, pea mo monomono pe fokotuʻu ha ngaahi meʻa ke fakaleleiʻi. ʻOku fatongia ʻaki ʻe he kau ngāué hono tokangaʻi mo e malu ʻo e vakapuná.

Ko e Hā e Kaunga ʻo e Meʻá ni Kiate Koé

Fai ha fanga kiʻi fakafehoanaki faingofua, pea te ke maʻu ha ngaahi faitatau fakalaumālie ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e puna vakapuná mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

Hiki Hake Fakalaumālié

ʻOku fakatupulaki ʻe he talangofua ki he ngaahi fono mo e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí ʻa e vave mo e mālohi hoʻo fakalakalaká. ʻOkú ne ʻomi ha tuiaki fakalaumālie ʻa ia ʻokú ne fakatupu ha mahiki fakalaumālie. ʻOkú ne tauhi kitautolu ke tau laka maʻu pē ki muʻa. ʻOkú ne fakafaingamālieʻi ke tau mavahe hake mei he māmāní ke tau lava ʻo sio lelei ki he founga ke tau toe foki hake ai ki heʻetau Tamai Hēvaní.

Fakatonutonu ʻo e Halá

Hili hoʻo papitaisó, naʻá ke maʻu e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻa ia ko e meʻa folau fakalaumālie lelei tahá ia. ʻI he hokohoko atu ʻa hoʻo talangofuá, ʻoku ʻomi maʻu pē ʻe he kihiʻi leʻo siʻí ha ngaahi ueʻi fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ke ke faí, feituʻu ke ke ʻalu ki aí, pea mo e tōʻonga ʻoku taau mo koé. Kapau te ke fakafanongo fakalelei, te ne tataki koe.

Ka ʻoku ʻaʻau ke ke fili ke fakaʻaongaʻi e ngaahi meʻa kuo teuteuʻi ʻe he ʻEikí ke fakatonutonu ʻaki ho halá. ʻOku kau ʻi he ngaahi lisi vakaiʻí ʻa e—ʻokú ke faʻa lotu maʻu pē, fekumi ʻi he ngaahi folofolá, ʻalu ki he ngaahi fakatahá, teuteu mo ʻalu ki he temipalé? Pea ʻoku kau ai ʻa e fakatomalá, ʻa ia ʻokú ne fakafaingofuaʻi ke ke fai ha ngaahi fakatonutonu lalahi mo iiki foki ki ho ʻulungāngá mo e tuʻunga fakalaumālié, pea mo e hala ʻokú ke fouá.

Tohi Fakamoʻoni Fakalaumālié

Hange pē ko e pailaté, kuo pau ke ke falala ki hoʻo kau ngāue fakalaumālie ʻi he malaʻé. ‘Oku kau ai hoʻo ongomātuʻá, kau taki ʻi he Talavoú pe Finemuí, hoʻo pīsopé mo hono ongo tokoní, kau faiako fakaʻapí, kau faiako seminelí, mo ha ngaahi kaungāmeʻa angatonu. Fakakaukau ki hoʻo ngaahi ʻinitaviu mo kinautolú ko ha sivi kimuʻa peá ke mavahe atú kae pehē foki ki hoʻo foki maí. Te ke maʻu foki ha ngaahi faingamālie ke vakaiʻi hoʻo tuʻunga taau ke puná ʻi ha ngaahi ʻinitaviu angamaheni kuo fakataimitēpileʻi, ʻo hangē pē ko hono toutou vakaiʻi ʻo e vakapuná ʻi ha ngaahi taimi angamaheni. ʻE tokoniʻi koe ʻe hoʻo kau ngāue ʻi he malaʻe fakalaumālié ke vakaiʻi hoʻo tuʻunga malavá, teuteuʻi hoʻo halanga puná, mo faleʻi koe fekauʻaki mo e matangi fakalaumālié mo e ngaahi ʻalotāmaki ʻe ala hokó. Ko e ngaahi ʻekitivitī ʻe niʻihi ʻo hangē ko e ʻalu ki he temipalé, ʻe fie maʻu ki ai ha tohi fakapapauʻi ke fakaʻatā koe ki he ʻekitivitī ko iá. ʻOku hangē e ngaahi lea ʻi he konifelenisi lahí haʻate fanongo ki ha tokotaha ʻokú ne puleʻi e fefonongaʻakí ʻa ia ʻokú ne lava ke sio ki he ngaahi vakapuná hono kotoa ʻi he taimi pē ʻe taha pea ʻoku lelei ange ʻene ngaahi faleʻi ki he fepunaʻakí. ʻE tokoni ʻa hoʻo talangofua ki he ngaahi faleʻi ʻoku ʻoatú ke ke afe mei he ngaahi fakatuʻutāmaki ʻe ala hokó.

Maau ke Puná

Ne fakataumuʻa kitautolu ke tau puna fakalaumālie. Ko e fānau kitautolu ʻa ʻetau Tamai Hēvaní, pea ʻokú Ne finangalo ke tau aʻu ki ha ngaahi tuʻunga fakalaumālie ʻoku maʻolungá. ʻI heʻetau hoko ko ia ko ʻEne fānaú ʻoku totonu ke tau feinga ke angatonu koeʻuhí ʻi Heʻene tokoni maí, te tau lavaʻi maʻu pē e ngaahi meʻa ne tau pehē ʻe ʻikai ke tau malavá.